Một Chiến Lược Biển Đông
Của Hải Quân Trung Tá Nguyễn Mạnh Trí
Trần B́nh Nam
Ngày 24/4/2013 Đoàn làm phim
tài liệu về chủ quyền biển đảo
Việt Nam do sáng kiến của đài truyền
h́nh HTV tại Sài G̣n đă phỏng vấn
Hải Quân Trung Tá Nguyễn Mạnh Trí tại
quận Cam (Orange County), California.
Nội dung cuộc phỏng vấn do Tiến sĩ Trần Đức Anh Sơn, trưởng Đoàn đă được Trung Tá Trí post trên mạng “Tranh chấp Biển Đông” - www.tranhchapbiendong.com
Cuộc phỏng vấn phản ảnh một sự hiểu biết sâu sắc về nhu cầu bảo vệ biển đảo của Đoàn phỏng vấn cũng như của người được phỏng vấn.
Ngoài ra nội dung các câu trả lời của Trung tá Nguyễn Mạnh Trí cho thấy cái nh́n chiến lược xuyên suốt trên toàn diện bức tranh tranh chấp Biển Đông giữa Trung quốc và Việt Nam của ông, một cái nh́n hướng về tương lai, chủ quyền và sự vẹn toàn lănh thổ của đất nước vượt lên trên những khác biệt đang c̣n tranh căi – những tranh căi cần thiết- giữa chính quyền trong nước và người Việt sống tại hải ngoại.
Được biết Trung Tá Nguyễn Mạnh Trí là sĩ quan Hải quân khóa 10 (trong 26 khóa SQHQ được đào tạo tại trường Sĩ quan Hải Quân Nha Trang) tốt nghiệp năm 1962. Ông là chủ quản của diễn đàn điện tử “Tranh Chấp Biển Đông”. Ông hiện sống tại quận Cam, California ./.
--:o0o:--
Câu hỏi phỏng vấn ông Nguyễn Mạnh Trí
(Ngày 24/4/2013 tại California)
Sau đây là phần phỏng vấn giữa tác giả và Đoàn làm phim tài liệu về Chủ quyền biển đảo Việt Nam. Đạo diễn: Lâm Thành Quí - Đài truyền h́nh Thành phố Sài G̣n (HTV).
Lời nói đầu của ông NMT trước cuộc phỏng vấn:
Chào mừng đồng bào quốc nội.
1.Để bảo vệ cho hành động xâm lược quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, Trung Quốc thường viện dẫn công hàm do ông Phạm Văn Đồng, Thủ tướng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng ḥa kư vào năm 1958 công nhận về chủ quyền lănh hải 12 hải lư của Trung Quốc, coi đó là văn bản pháp lư của Việt Nam công nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa và các đảo trong biển Đông. Vậy ông đánh giá thế nào về nội dung và tính pháp lư của Công hàm 1958 này?
Chúng ta cần phân tích công hàm này trên hai phương diện Nội dung và Pháp lư.
Về nội dung, công hàm này rất ngắn gọn, chỉ tuyên bố “Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng ḥa ghi nhận và tán thành bản tuyên bố ngày 4 tháng 9 năm 1958 của Chính phủ nước Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa về hải phận của Trung Quốc” và “có trách nhiệm triệt để tôn trọng hải phận 12 hải lư của Trung Quốc”. Công hàm này không nói ǵ về Hoàng Sa và Trường Sa.
Về mặt pháp lư th́ trong thời điểm 1958, Việt Nam Dân Chủ Cộng Ḥa và Việt Nam Cộng Ḥa là 2 quốc gia có chủ quyền riêng biệt và Hoàng Sa cũng như Trường Sa trực thuộc VNCH. Một quốc gia này không có thẩm quyền pháp lư khi bàn về chủ quyền của một quốc gia khác.
2.Được biết ông là một người quan tâm đến trận hải chiến của quân lực Việt Nam Cộng Ḥa chống lại sự xâm lược của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa vào ngày 19/4/1974, xin ông cho biết về quá tŕnh tham chiến của quân lực Việt Nam Cộng Ḥa và những diễn biến chính của sự kiện bi hùng này?
Trong thời gian 1962-1964, tôi phục vụ ở Hạm Đội, có 1, 2 lần ra Hoàng Sa tiếp tế và thay quân.
Năm 1973, tôi trở lại Hạm Đội, ra công tác ở Trường Sa khoảng hơn 2 tháng, có lên đảo Nam Yết và Song Tử Tây.
Cuối tháng 11/1973, Đại tá Hà Văn Ngạc và tôi được lệnh ra Đà Nẳng tăng cường cho V1DH v́ t́nh h́nh căng thẳng tại Hoàng Sa. Trong tháng 12/1973 và đầu tháng 1/1974, Trung Quốc tăng gia hoạt động tại Hoàng Sa.
Trước khi nói về trận Hải chiến Hoàng Sa, tôi xin nói đôi chút về tương quan lực lượng:
Trong thập niên 70, Hải quân Trung Quốc, phần lớn mua hay đóng dựa theo thiết kế của Liên Xô, tàu nhỏ nhưng khả năng chiến đấu khá tốt. Tàu nhỏ, tốc độ nhanh, vận chuyển dễ dàng, hỏa lực khá mạnh.
Trong khi đó hải quân VNCH, nhận viện trợ từ Hoa Kỳ, gồm có các chiến hạm và tàu tuần duyên từ Đệ 2 Thế Chiến, chỉ dùng cho việc tuần tiểu. Hải quân VNCH có 2 khu trục hạm, hỏa lực mạnh với 2 khẩu 76 ly bắn nhanh, có hệ thống khóa mục tiêu nhưng trong giai đoạn cuối cùng của cuộc chiến không có vật liệu thay thế. Các tuần duyên hạm có khả năng chịu sóng rất mạnh nhưng cồng kềnh chỉ dùng cho việc tuần tiểu và cấp cứu.
Hải quân hai nước đều không có kinh nghiệm hải chiến.
Ngày 16/1/1974, Tổng thống Thiệu ra thăm V1DH ra lệnh cho hải quân được dùng mọi phương tiện, kể cả vũ lực để trục xuất tàu Trung Quốc ra khỏi Hoàng Sa.
Đại tá Ngạc, đang đi phép tại Sài G̣n, được lệnh khẩn cấp trở ra Đà Nẵng. Ngày 17/1, ông cùng HQ 5 và HQ 10 ra tăng viện cho HQ 4 và HQ 16 đang bị áp lực nặng nề từ phía Trung Quốc.
Chiều ngày 18/1, 4 chiến hạm VHCH và 6 chiến hạm Trung Quốc gồm có 4 tàu hộ tống 271, 274, 389, 396 và 2 tàu chở quân 402, 407 vờn nhau trong vùng ḷng chảo Hoàng Sa. Tối 18/1, 4 chiến hạm VNCH được lệnh rút ra ngoài, chuẩn bị chiến đấu vào ngày mai. Vào sáng ngày 19/1, khi các chiến hạm VNCH vào th́ các chiến hạm TQ đă chờ sẵn, hai bên ở rất gần nhau, HQ 10 chỉ cách tàu địch trên dưới 1 ngàn thước. Khoảng 10 giờ sáng, trong lúc tôi đang có mặt tại Trung tâm Hành quân th́ Đô đốc Thoại cho lệnh khai hỏa. Đại tá Ngạc c̣n mở máy âm thoại để pḥng hành quân theo dỏi diễn tiến trận đánh. Nữa giờ sau đó là cả một sự hỗn loạn trên máy âm thoại: tiếng ra lệnh, tiếng đạn nổ, tiếng reo ḥ của thủy thủ đoàn khi tàu địch trúng đạn. Khoảng 45 phút sau, liên lạc âm thoại bị gián đoạn, cả một sự im lặng đến rợn người trong pḥng hành quân V1DH. BTL vùng không c̣n liên lạc được với 4 chiến hạm. Khoảng 2 chiều, TTHQ mới liên lạc được với HQ 16. HQ 16 cho biết bị trúng đạn, nghiêng 15° nhưng thoát được ra ngoài, cho biết HQ 10 bị trúng đạn ngay phút đầu giao chiến, bất khiển dụng tại chổ. Độ 1 giờ sau, pḥng hành quân liên lạc được với HQ 4 và HQ 5 cho biết bị hư hại nhẹ. Cả ba chiến hạm về lại Đà Nẵng vào ngày 20/1.
3. Thưa ông, v́ sao quân lực Việt Nam Cộng Ḥa đă không giữ được Hoàng Sa trong sự kiện ngày 19/1/1974? Có phải do sự chênh lệch của tương quan lực lượng giữa chúng ta với kẻ thù hay c̣n v́ lư do nào khác? Có phải chính quyền Việt Nam Cộng Ḥa đă không tiên liệu được việc Trung Quốc sẽ đánh chiếm Hoàng Sa vào năm 1974 nên đă không cảnh giác đúng mức cần thiết, v́ thế chúng ta đă lâm vào thế bị động và để mất Hoàng Sa vào tay Trung Quốc?
Vào cuối năm 1968, Hoa Kỳ đă để lộ ư định muốn chấm dứt cuộc chiến Việt Nam và tạm thời ḥa hoăn với Trung Quốc để đối đầu với Liên Sô. Cả hai miền Việt Nam đều chưa hiểu được vị trí chiến lược của Hoàng Sa trong tương lai. VNCH chỉ gởi ra Hoàng Sa một đại đội Địa phương quân. Hải quân VNCH cũng không tuần tiểu thường trực tại Hoàng Sa. Trong khi đó, sau khi đạt được thỏa thuận ngầm với Hoa Kỳ không can thiệp ở Hoàng Sa, Trung Quốc chuẩn bị xâm chiếm Hoàng Sa ở cấp bậc cao nhất. Tài liệu đă giải mật của ông Gerald Kosh, người đă theo HQ 5 ra Hoàng Sa cho thấy Trung Quốc đă huấn luyện đổ bộ từ tháng 7/1973 và Tổng bí thư Đặng Tiểu B́nh và Bộ Chính Trị đă đích thân chỉ huy trận đánh. Hạm đội Nam Hải gồm mấy chục chiến hạm đă túc trực sẵn giữa Hải Nam và Hoàng Sa.
Thành thử, nếu hải quân VNCH không khai hỏa vào sáng 19/1 th́ không sớm th́ muộn Trung Quốc cũng t́m cách đẩy hải quân VNCH ra khỏi Hoàng Sa. Quyết định khai hỏa đă chứng minh chủ quyền của VNCH tại Hoàng Sa. Các chiến sĩ VNCH đă chiến đấu và hy sinh tại Hoàng Sa năm 1974 cũng như các chiến sĩ trong trận chiến biên giới 1979 và trận hải chiến tại Trường Sa 1988 để bảo vệ đảo Gạt Ma đều là anh hùng dân tộc, đáng được đồng bào quốc nội cũng như hải ngoại tri ân.
4. Thưa ông, ông có thể cho biết về thái độ và hành động của Hoa Kỳ trong đối với trận hải chiến Hoàng Sa ngày 19/1/1974? Ông đánh giá thế nào về vai tṛ của Hoa Kỳ trong sự kiện này?
Trước trận hải chiến Hoàng Sa 1974, hạm đội Hoa Kỳ vẫn c̣n ở vịnh Bắc Việt. VNCH yêu cầu hải quân Hoa Kỳ lập một “Buffer zone” nhưng không được trả lời. Sau đó, khi được yêu cầu giúp đỡ t́m kiếm bè đào thoát từ HQ 10, hải quân Hoa Kỳ cũng không tham dự.
Nhưng điều này không có nghĩa là t́nh h́nh 1974 giống như t́nh h́nh hiện nay. Quyền lợi của các đại cường Hoa Kỳ-Trung Quốc-Nga Sô không bao giờ thay đổi, quan niệm bạn thù chỉ là giai đoạn. Quyền lợi của Hoa Kỳ và Việt Nam trong giai đoạn hiện nay đi song song với nhau. Dù rằng vẫn c̣n nhiều trở ngại nhưng những người lănh đạo 2 nước phải cố gắng biến trở ngại thành cơ hội để tiến tới một thế liên minh chiến lược.
5. Thưa ông, xin ông cho biết đánh giá của ông về biến cố này và ư nghĩa của biến cố này trong lịch sử đấu tranh và bảo vệ chủ quyền biển đảo của dân tộc Việt Nam? Theo ông, Việt Nam cần có chiến lược và hành động như thế nào để bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc và tránh những mất mát đáng tiếc như đă xảy ra đối với quần đảo Hoàng Sa?
Biển Đông là một phần trong sự đối đầu toàn diện giữa một bên là Trung Quốc và bên kia là Hoa Kỳ, các cường quốc Đông Á (Nhật Bản, Hàn Quốc), Ấn Độ, Úc Đại Lợi và ngay cả Nga Sô và Liên Âu cùng 5 nước Đông Nam Á liên hệ trên mọi phương diện chính trị-ngoại giao, kinh tế-tài chánh-thương mại và quân sự.
Biển Đông nắm giữ quyền lợi sinh tử của Trung Quốc về tài nguyên về dầu khí và hải sản và là yết hầu di chuyển nhiên liệu từ Trung Đông sang Bắc Á. Trung Quốc cố gắng chiếm Biển Đông bằng mọi cách cho đến khi bị chận lại.
Chiến lược quân sự của Việt Nam phải đi song song với mặt trận ngoại giao, kinh tế. Trong thời gian gần đây đă có những cố gắng để tăng cường pḥng thủ như mua Su-30 MKV, hỏa tiễn pḥng thủ bờ biển, tàu khu trục Gepard 3.9, tàu ngầm Kilo, phi cơ tuần tra nhưng điều quan trọng nhất là đừng để Trung Quốc dụ vào thế đối đầu để chiếm thêm các đảo tại Trường Sa. Hệ thống pḥng thủ chỉ được dùng để phản công khi tối cần thiết. Du kích chiến trên biển có thể áp dụng tại Hoàng Sa. Các ngư dân miền Trung đang ở tuyến đầu trong mặt trận này. Họ xứng đáng nhận được sự tri ân của toàn dân cả nước. Chiến tranh phi quy ước trên Biển Đông vẫn c̣n hiệu lực để đối đầu với nước mạnh hơn. Cuối cùng th́ một thế liên minh quân sự chiến lược với Hoa Kỳ, các cường quốc Đông Á (Nhật Bản, Ấn Độ, Úc Đại Lợi) và các quốc gia liên hệ tại Đông Nam Á (Việt Nam và Philippines) chỉ là vấn đề thời gian.
6.Ông có ư kiến ǵ để tăng cường sự hiểu biết của đồng bào quốc nội và hải ngoại về Tranh chấp Biển Đông nhất là t́nh h́nh tại Trường Sa.
Hiện nay, sự hiểu biết của đồng bào quốc nội và hải ngoại về Hoàng Sa và Trường Sa tương đối hạn hẹp. Nếu chúng ta tổ chức được những buổi triển lăm về t́nh trạng chiếm đóng Biển Đông th́ đó là điều đáng làm.
Nội dung cuộc phỏng vấn do Tiến sĩ Trần Đức Anh Sơn, trưởng Đoàn đă được Trung Tá Trí post trên mạng “Tranh chấp Biển Đông” - www.tranhchapbiendong.com
Cuộc phỏng vấn phản ảnh một sự hiểu biết sâu sắc về nhu cầu bảo vệ biển đảo của Đoàn phỏng vấn cũng như của người được phỏng vấn.
Ngoài ra nội dung các câu trả lời của Trung tá Nguyễn Mạnh Trí cho thấy cái nh́n chiến lược xuyên suốt trên toàn diện bức tranh tranh chấp Biển Đông giữa Trung quốc và Việt Nam của ông, một cái nh́n hướng về tương lai, chủ quyền và sự vẹn toàn lănh thổ của đất nước vượt lên trên những khác biệt đang c̣n tranh căi – những tranh căi cần thiết- giữa chính quyền trong nước và người Việt sống tại hải ngoại.
Được biết Trung Tá Nguyễn Mạnh Trí là sĩ quan Hải quân khóa 10 (trong 26 khóa SQHQ được đào tạo tại trường Sĩ quan Hải Quân Nha Trang) tốt nghiệp năm 1962. Ông là chủ quản của diễn đàn điện tử “Tranh Chấp Biển Đông”. Ông hiện sống tại quận Cam, California ./.
--:o0o:--
Câu hỏi phỏng vấn ông Nguyễn Mạnh Trí
(Ngày 24/4/2013 tại California)
Sau đây là phần phỏng vấn giữa tác giả và Đoàn làm phim tài liệu về Chủ quyền biển đảo Việt Nam. Đạo diễn: Lâm Thành Quí - Đài truyền h́nh Thành phố Sài G̣n (HTV).
Lời nói đầu của ông NMT trước cuộc phỏng vấn:
Chào mừng đồng bào quốc nội.
1.Để bảo vệ cho hành động xâm lược quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, Trung Quốc thường viện dẫn công hàm do ông Phạm Văn Đồng, Thủ tướng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng ḥa kư vào năm 1958 công nhận về chủ quyền lănh hải 12 hải lư của Trung Quốc, coi đó là văn bản pháp lư của Việt Nam công nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa và các đảo trong biển Đông. Vậy ông đánh giá thế nào về nội dung và tính pháp lư của Công hàm 1958 này?
Chúng ta cần phân tích công hàm này trên hai phương diện Nội dung và Pháp lư.
Về nội dung, công hàm này rất ngắn gọn, chỉ tuyên bố “Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng ḥa ghi nhận và tán thành bản tuyên bố ngày 4 tháng 9 năm 1958 của Chính phủ nước Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa về hải phận của Trung Quốc” và “có trách nhiệm triệt để tôn trọng hải phận 12 hải lư của Trung Quốc”. Công hàm này không nói ǵ về Hoàng Sa và Trường Sa.
Về mặt pháp lư th́ trong thời điểm 1958, Việt Nam Dân Chủ Cộng Ḥa và Việt Nam Cộng Ḥa là 2 quốc gia có chủ quyền riêng biệt và Hoàng Sa cũng như Trường Sa trực thuộc VNCH. Một quốc gia này không có thẩm quyền pháp lư khi bàn về chủ quyền của một quốc gia khác.
2.Được biết ông là một người quan tâm đến trận hải chiến của quân lực Việt Nam Cộng Ḥa chống lại sự xâm lược của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa vào ngày 19/4/1974, xin ông cho biết về quá tŕnh tham chiến của quân lực Việt Nam Cộng Ḥa và những diễn biến chính của sự kiện bi hùng này?
Nguyễn Mạnh Trí.
Trước hết, tôi xin
nói đôi chút về địa lư Hoàng Sa. Trong
thời gian gần đây, Trung Quốc tuyên
truyền rất nhiều về thành phố Tam Sa
như mở tuyến du lịch, phát triển
hạ tầng cơ sở cũng như tăng cường
quân sự để chỉ huy toàn thể
Biển Đông. Thật sự, quần đảo
Hoàng Sa chỉ gồm 2 nhóm. Phía Đông là nhóm
Tuyên Đức mà đảo lớn nhất là
đảo Phú Lâm, diện tích chỉ khoảng 2
km² với 1 phi đạo dài 1,500 km, không có nước
ngọt, phải tiếp tế từ Hải Nam.
Phía Tây là nhóm Nguyệt Thiềm hay Trăng
Khuyết mà đảo lớn nhất là đảo
Pattle (Hoàng Sa) diện tích chỉ khoảng 0.3 km².Trong thời gian 1962-1964, tôi phục vụ ở Hạm Đội, có 1, 2 lần ra Hoàng Sa tiếp tế và thay quân.
Năm 1973, tôi trở lại Hạm Đội, ra công tác ở Trường Sa khoảng hơn 2 tháng, có lên đảo Nam Yết và Song Tử Tây.
Cuối tháng 11/1973, Đại tá Hà Văn Ngạc và tôi được lệnh ra Đà Nẳng tăng cường cho V1DH v́ t́nh h́nh căng thẳng tại Hoàng Sa. Trong tháng 12/1973 và đầu tháng 1/1974, Trung Quốc tăng gia hoạt động tại Hoàng Sa.
Trước khi nói về trận Hải chiến Hoàng Sa, tôi xin nói đôi chút về tương quan lực lượng:
Trong thập niên 70, Hải quân Trung Quốc, phần lớn mua hay đóng dựa theo thiết kế của Liên Xô, tàu nhỏ nhưng khả năng chiến đấu khá tốt. Tàu nhỏ, tốc độ nhanh, vận chuyển dễ dàng, hỏa lực khá mạnh.
Trong khi đó hải quân VNCH, nhận viện trợ từ Hoa Kỳ, gồm có các chiến hạm và tàu tuần duyên từ Đệ 2 Thế Chiến, chỉ dùng cho việc tuần tiểu. Hải quân VNCH có 2 khu trục hạm, hỏa lực mạnh với 2 khẩu 76 ly bắn nhanh, có hệ thống khóa mục tiêu nhưng trong giai đoạn cuối cùng của cuộc chiến không có vật liệu thay thế. Các tuần duyên hạm có khả năng chịu sóng rất mạnh nhưng cồng kềnh chỉ dùng cho việc tuần tiểu và cấp cứu.
Hải quân hai nước đều không có kinh nghiệm hải chiến.
Ngày 16/1/1974, Tổng thống Thiệu ra thăm V1DH ra lệnh cho hải quân được dùng mọi phương tiện, kể cả vũ lực để trục xuất tàu Trung Quốc ra khỏi Hoàng Sa.
Đại tá Ngạc, đang đi phép tại Sài G̣n, được lệnh khẩn cấp trở ra Đà Nẵng. Ngày 17/1, ông cùng HQ 5 và HQ 10 ra tăng viện cho HQ 4 và HQ 16 đang bị áp lực nặng nề từ phía Trung Quốc.
Chiều ngày 18/1, 4 chiến hạm VHCH và 6 chiến hạm Trung Quốc gồm có 4 tàu hộ tống 271, 274, 389, 396 và 2 tàu chở quân 402, 407 vờn nhau trong vùng ḷng chảo Hoàng Sa. Tối 18/1, 4 chiến hạm VNCH được lệnh rút ra ngoài, chuẩn bị chiến đấu vào ngày mai. Vào sáng ngày 19/1, khi các chiến hạm VNCH vào th́ các chiến hạm TQ đă chờ sẵn, hai bên ở rất gần nhau, HQ 10 chỉ cách tàu địch trên dưới 1 ngàn thước. Khoảng 10 giờ sáng, trong lúc tôi đang có mặt tại Trung tâm Hành quân th́ Đô đốc Thoại cho lệnh khai hỏa. Đại tá Ngạc c̣n mở máy âm thoại để pḥng hành quân theo dỏi diễn tiến trận đánh. Nữa giờ sau đó là cả một sự hỗn loạn trên máy âm thoại: tiếng ra lệnh, tiếng đạn nổ, tiếng reo ḥ của thủy thủ đoàn khi tàu địch trúng đạn. Khoảng 45 phút sau, liên lạc âm thoại bị gián đoạn, cả một sự im lặng đến rợn người trong pḥng hành quân V1DH. BTL vùng không c̣n liên lạc được với 4 chiến hạm. Khoảng 2 chiều, TTHQ mới liên lạc được với HQ 16. HQ 16 cho biết bị trúng đạn, nghiêng 15° nhưng thoát được ra ngoài, cho biết HQ 10 bị trúng đạn ngay phút đầu giao chiến, bất khiển dụng tại chổ. Độ 1 giờ sau, pḥng hành quân liên lạc được với HQ 4 và HQ 5 cho biết bị hư hại nhẹ. Cả ba chiến hạm về lại Đà Nẵng vào ngày 20/1.
3. Thưa ông, v́ sao quân lực Việt Nam Cộng Ḥa đă không giữ được Hoàng Sa trong sự kiện ngày 19/1/1974? Có phải do sự chênh lệch của tương quan lực lượng giữa chúng ta với kẻ thù hay c̣n v́ lư do nào khác? Có phải chính quyền Việt Nam Cộng Ḥa đă không tiên liệu được việc Trung Quốc sẽ đánh chiếm Hoàng Sa vào năm 1974 nên đă không cảnh giác đúng mức cần thiết, v́ thế chúng ta đă lâm vào thế bị động và để mất Hoàng Sa vào tay Trung Quốc?
Vào cuối năm 1968, Hoa Kỳ đă để lộ ư định muốn chấm dứt cuộc chiến Việt Nam và tạm thời ḥa hoăn với Trung Quốc để đối đầu với Liên Sô. Cả hai miền Việt Nam đều chưa hiểu được vị trí chiến lược của Hoàng Sa trong tương lai. VNCH chỉ gởi ra Hoàng Sa một đại đội Địa phương quân. Hải quân VNCH cũng không tuần tiểu thường trực tại Hoàng Sa. Trong khi đó, sau khi đạt được thỏa thuận ngầm với Hoa Kỳ không can thiệp ở Hoàng Sa, Trung Quốc chuẩn bị xâm chiếm Hoàng Sa ở cấp bậc cao nhất. Tài liệu đă giải mật của ông Gerald Kosh, người đă theo HQ 5 ra Hoàng Sa cho thấy Trung Quốc đă huấn luyện đổ bộ từ tháng 7/1973 và Tổng bí thư Đặng Tiểu B́nh và Bộ Chính Trị đă đích thân chỉ huy trận đánh. Hạm đội Nam Hải gồm mấy chục chiến hạm đă túc trực sẵn giữa Hải Nam và Hoàng Sa.
Thành thử, nếu hải quân VNCH không khai hỏa vào sáng 19/1 th́ không sớm th́ muộn Trung Quốc cũng t́m cách đẩy hải quân VNCH ra khỏi Hoàng Sa. Quyết định khai hỏa đă chứng minh chủ quyền của VNCH tại Hoàng Sa. Các chiến sĩ VNCH đă chiến đấu và hy sinh tại Hoàng Sa năm 1974 cũng như các chiến sĩ trong trận chiến biên giới 1979 và trận hải chiến tại Trường Sa 1988 để bảo vệ đảo Gạt Ma đều là anh hùng dân tộc, đáng được đồng bào quốc nội cũng như hải ngoại tri ân.
4. Thưa ông, ông có thể cho biết về thái độ và hành động của Hoa Kỳ trong đối với trận hải chiến Hoàng Sa ngày 19/1/1974? Ông đánh giá thế nào về vai tṛ của Hoa Kỳ trong sự kiện này?
Trước trận hải chiến Hoàng Sa 1974, hạm đội Hoa Kỳ vẫn c̣n ở vịnh Bắc Việt. VNCH yêu cầu hải quân Hoa Kỳ lập một “Buffer zone” nhưng không được trả lời. Sau đó, khi được yêu cầu giúp đỡ t́m kiếm bè đào thoát từ HQ 10, hải quân Hoa Kỳ cũng không tham dự.
Nhưng điều này không có nghĩa là t́nh h́nh 1974 giống như t́nh h́nh hiện nay. Quyền lợi của các đại cường Hoa Kỳ-Trung Quốc-Nga Sô không bao giờ thay đổi, quan niệm bạn thù chỉ là giai đoạn. Quyền lợi của Hoa Kỳ và Việt Nam trong giai đoạn hiện nay đi song song với nhau. Dù rằng vẫn c̣n nhiều trở ngại nhưng những người lănh đạo 2 nước phải cố gắng biến trở ngại thành cơ hội để tiến tới một thế liên minh chiến lược.
5. Thưa ông, xin ông cho biết đánh giá của ông về biến cố này và ư nghĩa của biến cố này trong lịch sử đấu tranh và bảo vệ chủ quyền biển đảo của dân tộc Việt Nam? Theo ông, Việt Nam cần có chiến lược và hành động như thế nào để bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc và tránh những mất mát đáng tiếc như đă xảy ra đối với quần đảo Hoàng Sa?
Biển Đông là một phần trong sự đối đầu toàn diện giữa một bên là Trung Quốc và bên kia là Hoa Kỳ, các cường quốc Đông Á (Nhật Bản, Hàn Quốc), Ấn Độ, Úc Đại Lợi và ngay cả Nga Sô và Liên Âu cùng 5 nước Đông Nam Á liên hệ trên mọi phương diện chính trị-ngoại giao, kinh tế-tài chánh-thương mại và quân sự.
Biển Đông nắm giữ quyền lợi sinh tử của Trung Quốc về tài nguyên về dầu khí và hải sản và là yết hầu di chuyển nhiên liệu từ Trung Đông sang Bắc Á. Trung Quốc cố gắng chiếm Biển Đông bằng mọi cách cho đến khi bị chận lại.
Chiến lược quân sự của Việt Nam phải đi song song với mặt trận ngoại giao, kinh tế. Trong thời gian gần đây đă có những cố gắng để tăng cường pḥng thủ như mua Su-30 MKV, hỏa tiễn pḥng thủ bờ biển, tàu khu trục Gepard 3.9, tàu ngầm Kilo, phi cơ tuần tra nhưng điều quan trọng nhất là đừng để Trung Quốc dụ vào thế đối đầu để chiếm thêm các đảo tại Trường Sa. Hệ thống pḥng thủ chỉ được dùng để phản công khi tối cần thiết. Du kích chiến trên biển có thể áp dụng tại Hoàng Sa. Các ngư dân miền Trung đang ở tuyến đầu trong mặt trận này. Họ xứng đáng nhận được sự tri ân của toàn dân cả nước. Chiến tranh phi quy ước trên Biển Đông vẫn c̣n hiệu lực để đối đầu với nước mạnh hơn. Cuối cùng th́ một thế liên minh quân sự chiến lược với Hoa Kỳ, các cường quốc Đông Á (Nhật Bản, Ấn Độ, Úc Đại Lợi) và các quốc gia liên hệ tại Đông Nam Á (Việt Nam và Philippines) chỉ là vấn đề thời gian.
6.Ông có ư kiến ǵ để tăng cường sự hiểu biết của đồng bào quốc nội và hải ngoại về Tranh chấp Biển Đông nhất là t́nh h́nh tại Trường Sa.
Hiện nay, sự hiểu biết của đồng bào quốc nội và hải ngoại về Hoàng Sa và Trường Sa tương đối hạn hẹp. Nếu chúng ta tổ chức được những buổi triển lăm về t́nh trạng chiếm đóng Biển Đông th́ đó là điều đáng làm.