Chuy?n Ra Khoi Ð?u Tiên

Nguyễn Quý Đại

Qủa địa cầu chứa nhiều tỉ người sinh sống khắp năm châu bốn bể. Đời sống thường bị thiên tai, chiến tranh, nên có những đổi thay trong sinh hoạt như tị nạn, di cư và định cư giống như chim én tìm mùa xuân. Nguồn gốc người Việt ở miền Bắc tiến về phương Nam lập quốc từ Nam Quan đến Cà Mau, dù dân tộc Việt Nam bị ngàn năm Bắc thuộc, gần trăm năm nô lệ giặc Tây, nhưng người Việt đoàn kết chống ngoại xâm dành lại độc lập và giữ gìn bờ cõi, người Việt yêu ruộng lúa bờ dâu, đình làng, lăng miếu.. không ai muốn rời quê hương, nhưng có nhiều trường hợp phải bỏ nước ra đi.

Biến cố lịch sử Việt Nam, đã có những đợt người Việt phải đành xa quê hương ! Đầu thế kỷ thứ 13 đời Lý có hoàng tử Lý Long Tường con vua Lý Anh Tông (1138-1175), em vua Lý Cao Tông (1176-1210) và chú của vua Lý Huệ Tông (1211-1224). Vì sự ngược đãi của Trần Thủ Độ, con cháu nhà Lý bỏ trốn, trong đó có Lý Long Tường ra đi không phải để cầu viện như vua Lê Chiêu Thống. Ra đi để bảo tồn sinh mạng lo việc thờ cúng tổ tiên.

Ở Thụ Hàn Môn (Bắc Cao Ly) còn lưu lại năm Bính tuất 1226 niên hiệu Bảo Khánh (đời Tống) trong nước có loạn, việc thờ cúng tổ tiên nhà tông miếu bị hủy bỏ, ông là chú vua, khóc ở miếu Nam Binh, rồi đem đồ tế khí ở bàn thờ tổ tiên cùng 40 người chạy về hướng đông đến Nam kinh, sau đó sang Cao Ly, Đại Hàn ngày nay lập nghiệp. Lý Long Tường đã có công giúp Cao Ly chống lại quân Mông Cổ, năm 1253 (quý sửu). Để tưởng nhớ chiến công của vị hoàng tử Việt Nam. Năm 1711, người Cao Ly dựng tấm bia ghi công trạng họ Lý, nhờ thế 800 năm sau con cháu mới biết được tổ tiên mình là một hoàng thân họ Lý từ Việt Nam tị nạn. Con cháu họ Lý có nhiều người học giỏi đỗ đạt làm quan như Lý Huyền Lương, giữ chức lễ Bộ Tham Nghị Thượng Thư, Lý Long Tuyền làm Giám Tu Quốc Sử ..Sau khi Cao ly chia đôi 1953 . Con cháu họ Lý chia làm hai. Một nhánh ở tỉnh Hoàng Hải. Một di cư xuống phiá Nam vĩ tuyến 38 lập nghiệp Hán Thành, và Đông Hòa

Trước năm 1975 ông Lý khánh Huân đời thứ 25 về Sàigòn để tìm lại cội nguồn tổ tiên, thời chiến tranh chính quyền Việt Nam, không giúp đỡ được cho đến năm 1994 ông Lý Xương Căn con Lý Khánh Huân đời thứ 26 đến Việt Nam tìm được nguồn gốc ở làng Đình Bảng Bắc Ninh.(1) Hàng năm những ngày tế lễ cổ tuyền người Đại Hàn gốc Việt thường đánh những hồi chiêng trống quay đầu về hướng Nam để tưởng nhớ nguồn gốc của mình .

Năm canh thìn 1400, Lê Qúy Ly đảo chánh nhà Trần, lên ngôi lấy lại họ Hồ và lập ra nhà Hồ (1400-1407), dưới triều họ Hồ có thể trong thời gian này con cháu nhà Trần sang Trung Hoa lánh nạn. Khi nhà Minh xâm lăng nước ta năm 1407 với danh hiệu “phù Trần diệt Hồ“ bắt gia đình họ Hồ và các quan như Nguyễn Phi Khanh (1355-1428) đưa về nước? Nhà Minh đặt ách cai trị nước ta, con thứ Trần Nghệ Tông (1370-1372) nổi lên chống quân Minh ở Ninh Bình, và Trần Quý Khoách cháu nội Trần Nghệ Tông khởi nghiã ở Nghệ An (1409), cả hai đều bị bắt năm 1413 giải về Tàu…. Bác sĩ Trần Đại Sĩ định cư Pháp, sang Trung Hoa làm việc có cơ hội tìm lại con cháu họ Trần vì lý do chính trị đến sinh sống nhiều thế kỷ ở Trung Hoa, không có cơ hội trở về cố quốc .

Thời kỳ chống Tây, nhiều nhà cách mạng Việt Nam lánh nạn ở Trung Hoa, mưu cầu ngày khôi phục quê hương. Tôn Thất Thuyết (1835-1913) quan đại thần dưới triều vua Hàm Nghi (Nguyễn Phúc Ưng Lịch 1872-1943), khởi nghiã chống Pháp đêm ngày 4.7.1885 thất bại, ông phải đến Long Châu và chết già ở đó. Phạm Hồng Thái (1896-1924) ám sát tên thực dân Pháp Toàn Quyền Đông Dương Martial Merlin ngày 18.6.1924 tại khách sạn Victoria phiá bắc thành phố Sa Diện thất bại phải gieo mình xuống dòng Châu Giang.

Nhiều nhà cách mạng Việt nam như Phan Bội Châu (1867-1940), Cường Để (Nguyễn Phúc Hồng Dân 1882-1951) …đến Hoành Tân Yokohama, Trần Trọng Kim (1882-1953) sang Singapore và Thái lan…Năm 1933 ở Đức thì nhà khoa học Albert Einstein (1879-1955) sang New york. Brandt Willy (1913-1992) chạy sang Na Uy tị nạn chính trị, sau này về làm thủ tướng Đức nhiệm kỳ (1969-1974)

Thời thuộc điạ, người Việt từ miền Bắc sang Lào sinh sống ở thủ đô Vientiane, họ làm việc cho Tây hay kinh doanh thương mãi, bản tính người Lào hiền nên đời sống người Việt ở đó an cư lập nghiệp. Ở Campuchia cũng có cư dân người Việt phần đông các tỉnh phiá Nam, sinh sống trên biển Hồ Tonlé Sap hay thủ đô Phnom Penh. Bị nạn chặt đầu „cáp duồn“ thời Lon Nol phải hồi hương phần lớn về Tân Châu Hồng Ngự Kiến Phong, và một số người Việt đến Thái Lan các vùng gần biên giới Lào Campuchia lập nghiệp. Những nhóm người trên có thể vì nhu cầu đời sống „tha phương cầu thực“.

Từ năm 1914 -1954, hơn 50.000 thanh niên Việt nam phần lớn là nông dân miền Bắc, bị bắt đi lính cho Pháp gọi là lính thợ (Soldats ouvriers) phục vụ cho chiến trường Âu Châu chống Đức. Chiến tranh chấm dứt, những người lính thợ ở lại làm việc trong các ngành dệt, hay xe hơi.

Những ông Vua chống Tây bị bắt đày sang các đảo ở châu Phi như : Hàm Nghi (1872-1943), Duy Tân (1900-1945) Thành Thái (1879-1954) và vua cuối cùng Bảo Đại (1931-1997) đã mất trên đất Pháp. Phần lớn các nhà trí thức khoa học gia Việt Nam được đào tạo tại Pháp thành tài ở lại Pháp, hay về phục vụ đất nước...đặc biệt cụ Phan Châu Trinh (1872-1926) đến kinh thành ánh sáng Paris với mục đích đấu tranh đòi hỏi dân quyền cho Việt Nam…

Hiệp định Genève năm 1954, gần một triệu người Bắc di cư vào Nam lập nghiệp, nhưng cuộc di tản lớn nhất trong lịch sử từ ngày 28.4.1975 cho đến sau ngày 30.4.1975 hàng triệu người Việt bất đắc dĩ bỏ nước ra đi tìm tự do. Bởi vì mọi người sợ cảnh đấu tố, cải cách ruộng đất (1949-1956) và vụ án Nhân Văn giai phẩm (1956). Chiến tranh Việt Nam chấm dứt, nhưng chính quyền CSVN thời đó ra lệnh bắt hàng trăm ngàn Công chức, Sĩ quan, Giáo viên, Chuyên gia chế độ cũ (VNCH) vào các trại tập trung cải tạo, máu không đổ nhưng mồ hôi, nước mắt đã âm thầm đổ ra trong các trại cải tạo hà khắc… Người giàu, có tài sản như thương gia, thầu khoán ..bị kết tội „tư sản mại bản“ tài sản bị tịch thu đuổi họ đi vùng kinh tế mới… cải tạo Công Thương Nghiệp, đổi tiền hai lần 1975 và 1978.

Thanh niên bị bắt đi nghiã vụ quân sự sang chiến trường Campuchia ...Người miền Nam phải trải qua giai đoạn cực kỳ khó khăn khốn khổ, trại cải tạo mở rộng, cánh cửa tự do bị khép kín, tình người bị lãng quên, miền Nam không thiếu gạo, nhưng phải ăn hột bo bo (thức ăn cho gia súc)... Người dân hết tin tưởng vào chính quyền nên bỏ nước ra đi đến các nước láng giềng ở Á Châu bằng ghe thuyền, „Boat people“ cập bến xin tị nạn các đảo như Galang (Indonesia) Songkla, Sikiew Thái Lan, Bidong (Malaysia), Palawan, Malia (Philippin), Hongkong

Cao Ủy Tị Nạn UNHCR (United Nations High Commissionner for Refugees) phân phối thuyền nhân định cư phần lớn các quốc gia như: Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Úc, Canada, Nhật, Ý, Hoà Lan, Tây Ban Nha .v v... Thuyền nhân Việt Nam làm lại cuộc đời bằng đôi bàn tay trắng với bản tính người Việt luôn tranh đấu để sinh tồn và phát triển khắp nơi trên thế giới.

Sau khi an cư lạc nghiệp, người Việt tị nạn được phép bảo lãnh thân nhân đoàn tụ gia đình, từ đó có thêm hàng trăm ngàn người ra đi chính thức bằng máy bay. Thêm các chương trình ra đi có trật tự O.D.P (Oderly Departure Program) diện con lai (Amerasians) nhờ sự đấu tranh của Hội Gia Đình Tù Nhân Chính Trị VN của bà Khúc Minh Thơ và nhiều đoàn thể người Việt tị nạn ở Hoa Kỳ cho Tù Nhân Chính Trị Nam. Năm 1989 Tổng thống Reagan phê chuẩn cho chương trình H.O.Tù cải tạo được phóng thích (Released Reeduction Detainees program) năm 1990 từ HO.1 đến HO. 32 đã hơn 300 ngàn tù nhân chính trị và gia đình đến Hoa Kỳ

Biến cố 30 năm về trước dù đất nước thống nhất, nhưng hơn 2 triệu người miền Nam đành bỏ nước ra đi, không tính diện thanh niên phần lớn ở miền Bắc sang Nga và các nước cộng sản Đông Âu lao động trả nợ chiến tranh, Từ năm 1990 khi chủ tịch Gorbatschow thay đổi chính sách cai trị Glasnost/ openness/Offenheit, (cởi mở) Perestrojka/Ungestaltung/ remodelling (tái phối trí) thì Liên Bang Nga Sô đổi mới.

Ngày 02.05.1989 Ungarn mở cửa biên giới thông thương với Tây phương. Hàng ngàn người Ðông Ðức hướng về Budapest của Ungarn, chạy vào tòa Ðại sứ Tây Ðức để xin tị nạn... Các nước Ðông Âu thay đổi chính sách cai trị, kéo theo sự sụp đổ thiên đường cộng sản.. người Việt Nam lao động, sinh viên và du học sinh chạy sang các nước phiá Tây xin tị nạn.

Nhìn lại lịch sử thế giới như cuộc nội chiến Hoa Kỳ, miền Bắc chiến thắng miền Nam ngày 9.4.1865 tướng Ulysses không giữ quân nhân nào phiá bại trận làm tù binh mà còn tuyên bố „những người trước đây gọi là phiến loạn, nay tất cả đều là đồng bào của chúng ta“. Đệ nhị thế chiến (1939-1945) Đức-Ý-Nhật đầu hàng. Quân đội Đồng Minh đưa ra tòa án ở Nürnberg một số người cầm đầu xét xử phân minh.. Cuộc cách mạng các nước Đông Âu thay đổi từ chế cộng sản sang tự do, Những cựu Công chức, Quân đội.. không bị trả thù và không trại tập trung cải tạo.

Những thập niên qua chính phủ Việt Nam cho xuất cảng người ! sang Đại Hàn, Mã Lai, Nhật, đến các nước Á Rập làm khách thợ.., những cô gái quê theo phong trào lấy chồng ngoại quốc, phẩm già đàn bà Việt Nam giống như mua bán nô lệ... đây là thảm cảnh trong trăm ngàn thảm cảnh của dân Việt Nam, phải sống trong hoàn cảnh xã hội quá đổi mới sau 30.4.75. Ba mươi năm qua, tưởng chừng là một giai đọan lịch sử đủ để phân giải được rõ ràng cái thắng bại, đúng sai.

Dân tộc ta đã từng khóc hận nước mắt ngập tràn biển đông, bị Tàu đô hộ, đến thực dân Tây rồi chia đôi đất nước. Nội chiến Quốc-Cộng kéo dài hơn 20 năm bom đạn tàn phá quê hương. Thanh niên hai miền Nam- Bắc phải hy sinh quá nhiều. Lịch sử Việt Nam là những chuỗi ngày đau thương, cuộc sống còn đối diện với một tương lai mù mịt ! Tôi nhắc lại hoàn cảnh khổ đau không phải khơi lại niềm đau sầu hận, Ngày nay ở Việt nam giới trí thức nhiệt tình yêu nước, lên tiếng đòi tự do dân chủ, bị công an theo dõi bắt bớ tù đày, nhưng họ không chùn bước thật đáng kính phục. Mong chính quyền Việt Nam phải ý thức việc cai trị. Chính sách đảng trị, độc tài không còn phù hợp nưả. Phải cần nhiều người tài giỏi giúp nước, xây dựng quốc gia giàu mạnh và phú cường

Đến xứ người càng thấy yêu thương đất nước xinh đẹp của mình bội phần, ước gì Việt Nam ngày càng thịnh vượng, phát triển, nhân quyền, tôn giáo được tôn trọng. Biên giới, hải phận phải bảo vệ để người dân được hạnh phúc và ấm no… Bên kia bờ Đại Dương là như vậy, mà bên đây bờ cũng không hơn gì với nỗi khắc khoải nhớ quê hương, sự giằng co thích nghi cuộc sống lúc nào cũng chực làm rướm máu con tim.

Người Việt chúng ta bỏ quê hương âm thầm ra đi, không hận thù mong tìm được tự do, thời đó bị rượt bắt đánh đập cầm tù..hàng trăm ngàn người đã chết trên biển, ra đi với đôi bàn tay trắng. Người Việt với bản tánh cần cù chịu khó cầu tiến, làm việc chuyên cần, đã thành công trên mọi phương diện từ Khoa học, Kinh Tế, Thương mãi…Người Việt thành công nhất ở Hoa Kỳ, trong 186 ngành thương mãi lớn nhỏ, từ việc cho thuê quần áo cưới, du lịch, pháp lý di trú, địa ốc, giặt ủi, tang chế, tắm hơi, dọn nhà, chuyên chở, thợ mộc, thợ hồ, bác sĩ, luật sư, phòng thẩm mỹ ở khắp nơi đều có người Việt hành nghề.

Sự nghiệp người Việt trên nước Mỹ không phải tự nhiên mà có. Không ai dâng hiến cho mình. Tất cả được làm nên bằng mồ hôi và lòng kiên nhẩn, những hy sinh cực nhọc nơi ghế nhà trường, những giờ phút bù đầu làm bài trong đêm khuya, sau một ngày làm việc mệt mỏi. Có người làm hai công việc sau giờ làm thường lệ, còn phải đi hút bụi, lau nhà, cắt cỏ mướn, cào lá, tỉa cây, khòm lưng, vẹo cạnh sườn, mỏi cánh tay, để tạo cho mình một tương lai, cố gắng hết khả năng trời cho. Không ai ngồi không há miệng chờ sung rụng, tiền không thể từ trên trời rơi xuống, họ không than thân trách phận nuối tiếc thời vàng son bởi vì nó chỉ là bóng mờ dư âm. Người tị nạn Việt Nam làm việc không ngại nắng mưa, đêm, ngày để xây dựng đời sống, lo cho con cái có tiền học hành nên người hữu ích cho xã hội, dành dụm tiền bạc gởi về giúp đỡ thân nhân bên quê nhà mong đợi !!

Chương trình nhạc Asia do nhạc sĩ Trúc Hồ thực hiện DVD giới thiệu nhiều danh tài trẻ người Việt Nam như: khoa học gia Dương Nguyệt Ánh, Dương Việt Quốc, luật sư Trần Văn Thái, nữ tài tử Lê Thị Hiệp, xướng ngôn viên đa tài Lyna Nguyễn, bà Lữ Anh Thư, luật sư Trịnh Hội… đã thành công trên vùng đất hứa, đó là một niềm tự hào dân tộc. Nhớ ơn tiến sĩ Nguyễn Hữu Xương và những người có công vận động trong Ủy Ban Báo Nguy cứu người Vượt Biển, giúp thuyền nhân Việt Nam, cũng không quên vinh danh những người đã dấn thân cho tự do: Hoàng cơ Minh, Trần Văn Bá, Võ Đại Tôn, Nguyễn Hữu Luyện … và những chiến sĩ vô danh

Tựa đề “Keeping up with the Nguyen” trên tờ Mercury News mô tả sự thành công của người Việt, theo bản thống cơ quan thống kê „Data Quick Information Systems“ những người họ Nguyễn thành công nhiều. Nhưng theo tôi, những người mang họ khác cũng thành công, có thể họ Nguyễn nhiều hơn nên dễ so sánh.. Tôi từng đến các tiểu bang ở Hoa Kỳ ngợp mắt với những bảng hiệu bằng tiếng Việt Nam, những thương xá, buôn bán sầm uất đầy đủ các mặt hàng trái cây miền nhiệt đới….đến khu Phước Lộc Thọ, nghe nhạc Việt nam, cải lương cho đến vọng cổ, hương vị cafe, thức ăn thơm phức làm lưu chân người lữ khách..

Nghề thịnh hành nails làm móng tay giả học 6 tháng hành nghề, nghe nói lương trung bình 4000 $, tương đương kỹ sư ở Đức, công ty Orchid do người Việt làm chủ khá thành công. Theo bộ Lao Động Hoa Kỳ (US Department of Labor), đời sống người Việt khởi sắc ít thất nghiệp, dù làm bán thời gian (part time) hay làm toàn thời (full time)

Những ngành nghề phổ thông làm việc trong các hãng xưởng như ráp nối (assemblers), cán sự điện (electronic technicians) chuyên viên (drafter) kỹ sư điện ( electrical engineers) vùng thung lũng hoa vàng nắng ấm San Jose thành công, nhưng vùng giá lạnh như Alaska cũng không thiếu người Việt Nam trên những con tàu ra khơi đánh cá…

Người Việt sống ở Đức khí hậu lạnh, khoảng hơn 1 trăm ngàn người, sống rải rác khắp nơi không thể nào tìm sinh hoạt phong phú như ở Hoa Kỳ., tuy nhiên thế hệ thứ II trưởng thành ở Đức thành công trên nhiều lãnh vực khoa học, kỷ thuật… Nói chung người Việt tị nạn là Thuyền nhân hayTường nhân, dù không giàu nhưng đời sống ổn định và thăng tiến…

Hơn 300 ngàn người Việt Nam lâu đời ở Pháp tập trung buôn bán quận 13 Paris, không trù phú như người Việt ở Hoa Kỳ. Năm 2003, Thủ tướng Pháp trao tặng huy chương giáo dục cho nhà văn Nguyễn Phú Thứ „Chevalier dans l'ordre des Palmes Académiques". Có thể quốc gia Hoa Kỳ đa Văn hoá, dễ hội nhập hơn, những người có bằng cấp chuyên môn ở Việt Nam cần tu nghiệp và hành nghề trở lại, trong khi ở Đức thì khó có cơ may làm lại ngành cũ, phải học lại từ đầu.

Chính phủ tiểu bang California đề cử cựu học sinh Phan Châu Trinh bạn Nguyễn Đức Chương lãnh giải thưởng về doanh thương. Chương sinh năm 1955 đến định cư California Los Angeles năm 1975, anh đi làm đi học khá vất vả trải qua nhiều giai đoạn thất bại về thương mãi, Furniture, bán bảo hiểm Nhân Thọ, mở nhà hàng cuối cùng là Văn phòng Employment Agency, từ thất bại anh đã thành công vẻ vang với nghề Doanh thương nhỏ (Small Business), anh trả lương cho nhân viên hơn 4,5 triệu trong năm 2004. Nên Tiểu Bang California đề cử Chương với The NRCC’s Business Advisory Council giải thưởng “Businessman Of The Year 2004” ngày 15.3.2005 mời về Washington DC nhận giải thưởng do tổng thống Bush trao tặng. Đây cũng là vinh dự cho người Việt Nam và cựu học sinh Phan Châu Trinh Đà Nẵng.

Ở Úc, Cộng Đồng người Việt cũng khá thành công trên mọi lãnh vực. Thế hệ trẻ như đạo diễn Đỗ Khoa được giải thưởng „young Australian of the Year“. Bác sĩ Nguyễn Mạnh Tiến được Hội Đồng Huy Chương Úc Châu (Council for the Order of Australia) trao tặng huy chương OAM (Medal the Order of Australia). Sự thành công nhanh chóng của Cộng Đồng Việt Nam là một hiện tượng mới của lịch sử Việt Nam.

Người Việt tị nạn, sống độc lập với các quyền tự do, không lệ thuộc thế lực chính trị nào cả nên văn học, nghệ thuật, báo chí, truyền thông tự do phát triển. Các bộ sử trước 1975 được tái bản, Sử gia Trần Gia Phụng, Vũ Ngự Chiêu, cố luật sư Hoàng Cơ Thụy viết những bộ Sử giá trị, và nhiều người khác viết, dịch tài liệu về cuộc chiến tranh Việt Nam, để con cháu mai sau nghiên cứu và học hỏi khách quan, hơn ca tụng một thần tượng… Giới trẻ Việt Nam khá thành công ở hải ngoại, học và làm việc nghiên cứu không cần phải sự chỉ đạo của một đảng phái chính trị nào. Người tài thì trọng dụng không bị phân biệt lý lịch, thân thế theo kiểu con ông cháu cha. Ngày nay Việt nam cho phép sinh viên du học các nước Tây phương nhưng phần lớn ra nước ngoài họ không muốn trở về Việt nam ?

Nếu Việt Nam thay đổi chế độ như Nhật Bản „Neuen Ära“ thời Minh Trị Thiên Hoàng (Mutsu Hito 1852-1912), sẽ có hàng trăm ngàn chuyên viên tài giỏi ở các quốc gia trên thế giới tình nguyện về xây dựng, để canh tân hiện đại hoá quê hương, phát triển kinh tế cũng như nhân quyền, đáp ứng nhu cầu toàn dân Việt Nam theo văn minh của nhân loại, với con đường Dân-Chủ, Đa-Nguyên và tự do Tôn giáo phải được tôn trọng

Tôi mong ước và hy vọng những người đang lãnh đạo đất nước hãy thẳng thắn nhìn nhận những sai lầm trong quá khứ, và rút ra từ đó những bài học trong tương lai, từ bỏ chủ trương độc tài đảng trị. Để giới trẻ trí thức trong và ngoài nước có quyền tham gia đóng góp tài trí trực tiếp, độc lập vào khoa học, kinh tế cũng như chính trị của Việt Nam. Đó là ước mơ chung của người Việt trong và ngoài nước.

Nguyễn Quý Đại

kỷ niệm 30 năm người Việt rời bỏ quê hương

30.4.1975 - 30.04.2005

Tài liệu tham khảo

1/Phóng viên Minh Nguyệt phỏng đài Úc Châu phỏng vấn nhà văn Trần Gia Phụng trên đài Úc Châu

2/ Những câu chuyện Việt sử tập 2 nhà văn Trần Gia Phụng

3/ Từ Điển Nhân Vật NM của Nguyễn Quyết Thắng

4/ Universal Lexikon