The Chinese Century? An Early Appraisal (The National Interest)

Not Quite China's Century? An Early Appraisal (The National Interest)

Why the US and China Can’t Get to Yes (Even When They Could). (The Diplomat)

Expect Trump to double down on the trade war with China (The Asia Times)

Who owns the South China Sea? (The Week)

The Limits of China’s Charm Offensive (The Project Syndicate)

Inside China’s ‘tantrum diplomacy’ at APEC (The Wasington Post)

All Xi, All the Time: Can China’s President Live Up to His Own Top Billing? (The Global Asia)

ẢO TƯỞNG TẬP ĐỐI DIỆN VỚI THỰC DỤNG TRUMP

Đại-Dương

Giới truyền thông quốc tế nhao nhao khi được tin Tổng thống Donald Trump sẽ không tham dự Thượng đỉnh Đông Á (East Asia) tại Tân Gia Ba và Thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC 2018) ở Papua New Guinea.

Họ lập luận rằng Tổng thống Trump đã bỏ địa bàn Châu Á tạo điều kiện cho Chủ tịch Tập giành thắng lợi.

Chiến thuật lạ lùng và bất ngờ của Tổng thống Trump đã làm cho Chủ tịch Tập bị rơi chiếc mặt nạ giả nhân giả nghĩa. (1) Đoàn tuỳ tùng của Tập áp dụng chính sách “ngoại giao lôi đình” lúc tự ý xâm nhập vào văn phòng Ngoại trưởng của nước chủ nhà APEC để buộc thay đổi nội dung Thông cáo chung. Lần đầu tiên trong lịch sử 29 năm, Thượng đỉnh APEC đã không ra được Thông cáo chung vì phái đoàn của Tập không chấp nhận nhóm chữ “các hoạt động thương mại phải công bằng”, do phái đoàn Hoa Kỳ yêu cầu, mà chỉ có độc nhất phái đoàn của Tập reo hò thắng lợi. (2) Tạo điều kiện cho các quốc gia Đông Nam Á còn do dự phải chọn lựa đồng minh, đối tác với Hoa Kỳ hoặc Trung Quốc như nhắc nhở của Chủ tịch luân phiên ASEAN, Lý Hiễn Long tới các quốc gia Đông Nam Á. (3) Phó tổng thống Mike Pence đại diện cho Tổng thống Donald Trump để vạch trần từng chi tiết về mọi hành động bành trướng bá quyền Trung Quốc mà tránh định kiến yêu/ghét Trump.

Từ khi lên cầm quyền năm 2012, Chủ tịch Tập Cận Bình đã quyết tâm thực hiện “Giấc mộng Trung Hoa”. Đối nội, đã tóm thâu ba vị trí quan trọng nhất: Chủ tịch Đảng Cộng sản, Chủ tịch Nhà nước, Chủ tịch Quân uỷ Trung ương. Đối ngoại, từng bước thay thế vai trò siêu cường của Hoa Kỳ bằng biện pháp thống trị toàn diện.

Trong hai số báo liên tiếp ngày 14 và 20/11/2018, The National Interest đã tập trung đánh giá sự cạnh tranh giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ trên các mặt trận thương mại, mậu dịch, ngoại giao, đồng minh, quân sự, ý thức hệ.

Chiến thuật, chiến lược của Tập Cận Bình tiến hành suôn sẻ dưới thời Tổng thống Barack Obama mà chỉ cần uốn ba tấc lưỡi Tô Tần cũng đã chiếm được Scarborough Shoal của Phi Luật Tân năm 2012, ngang nhiên kéo Giàn khoan HD-981 vào vùng biển của Việt Nam năm 2014, tự do xây bảy đảo nhân tạo trong Spratly Islands năm 2014 và biến ba thành các cứ điểm quân sự. Ngày 15/12/2016, Bắc Kinh tịch thu một tàu lặn tự hành thuộc Hải dương hạm USNS Bowditch ở ngoài khơi Phi Luật Tân để giằn mặt Tổng thống đắc cử Donald Trump vì những lời lẽ chống Trung Quốc. Tổng thống Obama gửi công hàm đòi, nhưng, Đại sứ Khôi Thiên Khải nói Trung Quốc không đàm phán. Trump tweet “Chúng ta nên nói với Trung Quốc rằng chúng ta không muốn lấy lại chiếc tàu lặn mà họ đã lấy cắp. Muốn thì cứ giữ đi”. Bị cáo buộc hành vi ăn cắp nên Bắc Kinh phải mang trả tận nơi cho USNS Bowditch.

Bài thứ nhất, The National Interest nhận xét về mối ngờ vực đối với chính sách của tân Tổng thống Trump trên hai lĩnh vực thương mại và kinh tế, ngoại giao và đồng minh: (1) Hoa Kỳ rút khỏi Thoả ước Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) tạo thuận lợi cho Trung Quốc thúc đẩy Hiệp ước Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), đòi cân bằng mậu dịch. (2) Trump doạ giảm quân khắp nơi làm tăng ưu thế quân sự của Tập.

Thực tế, cộng đồng quốc tế vì lợi ích cá nhân làm mờ khả năng phán đoán: (1) Bắc Kinh đã chuẩn bị mọi điều kiện lợi dụng TPP làm nơi sản xuất và tiêu thụ hàng hoá của Trung Quốc trên thị trường thế giới. (2) Nhật Bản đã thay Hoa Kỳ lãnh đạo Hiệp ước Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) khi các thành viên vẫn mong đợi Hoa Kỳ trở lại để đương đầu với RCEP. Thương mại tự do không thể lợi cho bên này mà hại cho bên kia. (3) Từng quốc gia phải gánh trách nhiệm phòng thủ đất nước, không thể dồn hết gánh nặng cho Hoa Kỳ.

Bài thứ hai, The National Interest chứng minh thế kỷ thứ 21 không phải hoàn toàn của Trung Quốc qua sự so sánh tương quan lực lượng quân sự với Hoa Kỳ: (1) Bắc Kinh có lực lượng hoả tiễn quy ước, Hải quân, Hải cảnh lớn nhất thế giới; Dân quân Biển thống thuộc sự điều khiển của Quân đội. Bắc Kinh chế tạo nhiều vũ khí và phương tiện chiến tranh tân tiến khiến chi phí cho bảo trì, hoạt động, huấn luyện gia tăng sẽ hạn chế trong khi kinh nghiệp tác chiến thực tế với các cường quốc chưa được tích luỹ và chẳng có đồng minh. (2) Hoa Kỳ có các lợi thế do nhiều căn cứ cấp vùng, hàng không mẫu hạm, phi cơ chiến thuật hiện đại, hệ thống vệ tinh quân sự, lực lượng tiềm thuỷ đỉnh nguyên tử, ngân sách quốc phòng gấp 3 lần Trung Quốc. Tại hai thượng đỉnh Đông Á và APEC, Phó Tổng thống Mike Pence lên án Trung Quốc quân-sự-hoá và bành trướng trên Biển Nam Trung Hoa nên yêu cầu Bắc Kinh rút hết hoả tiễn khỏi các đảo nhân tạo ở Spratly Islands (Trường Sa, Nam Sa). (3) Khắp thế giới Mỹ có hơn 30 đồng minh và 30 được coi-như-đồng-minh và nhiều đối tác an ninh. Pháp, Anh, Úc đã điều động chiến hạm vào Đông Á. Bảng nghiên cứu của Viện Chính sách Chiến lược Úc Đại Lợi ghi nhận 57% dân ASEAN ủng hộ sáng kiến Bộ Tứ (Mỹ, Nhật, Ấn, Úc) so với 10% chống, và 69% hỗ trợ nỗ lực của Bộ Tứ (Quad) trong vai trò thực thi trật tự dựa trên quy tắc quốc tế, kể cả tại Biển Nam Trung Hoa. Chưa kể, Mỹ có ưu thế về vũ khí nguyên tử, chiến tranh trong lòng biển, các khả năng do thám, kiểm soát, tình báo từ không trung. Hơn nữa, Mỹ có một lực lượng quân sự mạnh nhất tại Á Châu với kinh nghiệm tác chiến quốc tế dồi dào.

Xét trên phương diện cạnh tranh ý thức hệ: (1) Phát biểu tại Đại hội Đảng Cộng sản Trung Hoa năm 2017, Chủ tịch Tập Cận Bình tuyên bố “Trung Quốc cung cấp một sự lựa chọn mới cho các quốc gia khác muốn tăng tốc độ phát triển mà vẫn giữ được nền độc lập”. Cuộc Khảo sát Thái độ Toàn cầu của Tổ chức Pew ghi nhận quan điểm thuận lợi cho Hoa Kỳ giảm từ 64% xuống 50% sau hai năm cầm quyền của Trump so với 34% của Tập. (2) Tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc 2018, Tổng thống Donald Trump đã chứng minh chủ nghĩa cộng sản đã phá huỷ nền kinh tế thế giới, tố cáo Bắc Kinh đã thi hành chính sách “thương mại ăn cướp” mà chẳng ai có thể chối cãi, ngoại trừ những kẻ bị Bắc Kinh dùng tiền trám họng bị buộc phải tự-kiểm-duyệt ngôn từ và hành động chống Trung Quốc. Lộ liễu nhất xuất hiện trên The Asia Times ngày 20/11/2018. (3) Kiểu độc tài đảng trị tuyệt đối của Mao Trạch Đông đã làm chết hàng trăm triệu dân, nhờ Đặng Tiểu Bình hé cửa cho luồng gió tự do tràn vào mới cứu được dân tộc Trung Hoa. Tập Cận Bình nối gót Mao chẳng cần quan tâm đến dân chúng thì làm sao có thể thương xót các dân tộc khác khi chiếc vòng kim cô cứ siết dần các bộ óc yêu chuộng tự do, dân chủ? (4) The Project Syndicate ngày 19/11/2018 chứng minh chiến dịch quyến rũ của Tập rất giới hạn. The Washington Post ngày 20/11/2018 chê trách thậm tệ kiểu ngoại lôi đình của Bắc Kinh tại APEC 2018.

Nhân loại đang đứng trước con đường một chiều. Bất cứ ai đi về hướng Bắc Kinh cũng sẽ đẩy dân tộc rơi vào môi trường độc tài đảng trị, gánh nặng bẫy nợ, mất chủ quyền, rơi vào chiến tranh, lọt xuống hố nô lệ của Chủ nghĩa Thực dân, Thuộc địa kiểu mới.

Đại-Dương

Trở lại