Bản
Sắc Trung Cộng Đang Bị Tổng Thống Trump
Đánh Sập. Nguyễn Quang Duy |
Chúng
ta đều biết Trung cộng là quốc gia cộng
sản và đều nghe về kinh tế thị trường
chủ nghĩa xă hội mang bản sắc Trung
Quốc. Nền
kinh tế thị trường có đuôi cộng
sản Bắc Kinh này là nền kinh tế nhà nước
can thiệp định hướng thị trường
bằng cách bảo hộ mậu dịch. Sang
đến Việt Nam nó biến thành kinh tế thị
trường theo định hướng xă hội
chủ nghĩa. Cả
hai nước dùng cụm từ này v́ khi gia nhập WTO
họ đă cam kết từng bước trở thành
kinh tế thị trường nhưng đến nay
vẫn không chịu thực hiện. Việc
Tổng Thống Trump đánh thuế trên hàng hóa Trung
cộng nhập cảng vào Mỹ v́ thế là cuộc
chiến phá bỏ thể chế nhà nước bảo
hộ mậu dịch của Bắc Kinh và Hà Nội. Chiến
tranh leo thang, phía Mỹ thông báo vào tháng 9/2018 sẽ
đánh 10% thuế lên 200 tỷ Mỹ kim khác. Như
vậy chừng một nửa tổng số hàng Trung
cộng nhập khẩu vào Mỹ sẽ bị đánh
thuế và vượt quá khả năng Trung cộng có
thể đánh trả. Phía
Trung cộng đă kiện với WTO, nhưng đến
nay Mỹ chưa công nhận Trung cộng theo kinh tế
thị trường nên việc tranh chấp rất ít cơ
hội được WTO giải quyết. Ông
Trump lại từng tuyên bố WTO chẳng mang lợi ǵ
cho nước Mỹ và dọa Mỹ sẽ rút khỏi
tổ chức này. Hiểu
được thể chế nhà nước bảo
hộ mậu dịch như thế nào sẽ giúp chúng
ta thấy rơ hơn việc ông Trump đang làm là
rất đúng và rất tốt cho người Việt
Nam. Giữ
tỷ giá hối đoái Trước
đây Tổng Thống Obama thường xuyên lên
án Trung cộng dùng đồng tiền để
bảo hộ thương măi nhưng ông không làm
được ǵ nên cán cân mậu dịch giữa hai
nước càng ngày càng mở rộng. Tổng
Thống Trump biết thế nên đánh thuế và
đ̣i hỏi phía Trung cộng phải cân bằng
thặng dư thương măi. Để
giúp ổn định kinh tế vĩ mô, nhiều
quốc gia trên thế giới kể cả Nhật,
Đại Hàn, Đài Loan cũng giữ tỷ giá
hối đoái. Nhưng các quốc gia này theo thể
chế tự do nên đều giảm thiểu thiệt
hại cho Mỹ, cho thế giới, cũng như cho chính
các quốc gia này. V́
là 2 quốc gia cộng sản Trung cộng và Việt
Nam vẫn sử dụng các phương cách bảo
hộ dưới đây gây nhiều ảnh hưởng
xấu đến Mỹ và thế giới. Công
đoàn bị cấm hoạt động Trung
cộng và Việt Nam lập ra các công đoàn quốc
doanh. Đại
diện công đoàn lănh lương chủ, làm việc
như công chức nhà nước. Không ai đấu
tranh cho quyền lợi công nhân nên lương bổng
công nhân c̣n rất thấp. Đa
số công nhân lại từ vùng quê lên đô thị
kiếm việc, không có tay nghề chuyên môn nên ít dám
đ̣i hỏi quyền lợi. Hầu hết công nhân
xem công việc là tạm bợ, làm cho đến khi
kiệt lực, chán nản hay mất việc họ
lại quay về thôn quê. Lương
lao động thấp nên giá hàng xuất khẩu
rẻ, giết chết công nghiệp Mỹ, làm người
Mỹ thất nghiệp. Chính thành phần công nhân
bị mất việc hay bị đe dọa mất
việc đă ủng hộ và bầu ông Trump đắc
cử Tổng Thống. Khi
đắc cử ông Trump cho biết: “Dưới
chính quyền của tôi, việc đánh cắp sự
thịnh vượng của Mỹ sẽ chấm
dứt. Chúng ta rốt cuộc sẽ bảo vệ các
ngành công nghiệp và tạo ra một sân chơi b́nh
đẳng cho công nhân Mỹ”
và ngày nay ông Trump thực hiện lời hứa. Ông
Trump đă bắt đầu sửa soạn tranh cử
cho nhiệm kỳ tới và nếu ông thắng cử
cuộc chiến thương măi sẽ chỉ kết thúc
bằng việc Trung cộng và Việt Nam phải
thực hiện lời hứa khi họ gia nhập WTO
chấp nhận công đoàn tự do và các hứa
hẹn khác. Hàng
Rào Thuế Quan Nhiều
mặt hàng Mỹ khi nhập cảng vào Trung cộng
vẫn phải chịu các sắc thuế đă có
từ trước khi Trung cộng gia nhập WTO, cho
đến nay sau hơn 15 năm vẫn chưa được
hủy bỏ. Đầu
Tư Nhờ
tham gia WTO các công ty Trung cộng phần lớn
được cho phép đầu tư tự do trên
thị trường quốc tế trong khi Bắc Kinh
lại hạn chế khả năng của các công ty nước
ngoài đầu tư vào Trung cộng, nhất là trong các
lănh vực ngân hàng, ô tô, công nghiệp nặng và nông
nghiệp. Trung
cộng c̣n ép buộc các công ty nước ngoài
muốn làm ăn phải chuyển giao kỹ thuật trước
khi cấp phép cho khai thác thị trường tại
đây. Khi
có được kỹ thuật mới trong tay Trung
cộng sử dụng tài sản trí tuệ này một
cách trái phép gây thiệt hại nặng nề cho công
nghệ các nước tiên tiến. Khoáng
sản, Tài Nguyên và Môi Trường Bảo
hộ thương măi dẫn tới nạn khai thác và
xuất khẩu khoáng sản và tài nguyên đến
cạn kiệt. Môi trường được xem như
của trời cho và nhiều vô tận nên bị
hủy hoại khủng khiếp. Chỉ
vài năm trước nguồn xuất khẩu chính
của Việt Nam là dầu thô. Nhưng sáu tháng đầu
năm 2018 Việt Nam đă nhập cảng nhiều hơn
xuất cảng v́ các giếng dầu đang cạn
dần, khó khai thác, chi phí cao. Đó là chưa kể
đến xăng và dầu luôn phải nhập và càng
ngày càng tăng. Bauxite
Tân Rai được bảo hộ mọi mặt, liên
tục bù lỗ, 3 lần vỡ đê, tiềm ẩn
khá nhiều nguy cơ gây ô nhiễm trầm trọng môi
trường nhưng vẫn tiếp tục hoạt
động và xuất khẩu. Formosa
hủy hoại môi trường biển, Hà Nội đ̣i
500 triệu Mỹ kim tiền phạt trong khi thiệt
hại phải vài thế hệ mới trả xong. Mỹ
đánh 25% thuế trên thép và 10% trên nhôm nhập
khẩu, giúp tăng sản xuất thép và nhôm tại
Mỹ, giảm nhu cầu nhập khẩu vào Mỹ.
Bắt buộc Việt Nam phải giảm số lượng
thép và nhôm sản xuất và do đó giảm bớt
hủy hoại môi trường. Nhôm
Tân Rai, thép Formosa chỉ là một thí dụ
dễ thấy trong hằng trăm ngàn các hăng xưởng
đang ngày đêm hủy hoại môi trường
sống tại Việt Nam. Rơ
ràng việc làm của ông Trump đang cứu dân
Việt chết dần ṃn trong ô nhiễm do tăng trưởng
theo mô h́nh nhà nước bảo hộ thương măi
gây ra. Doanh
Nghiệp Nhà Nước Cả
Trung cộng lẫn Việt Nam đều không thi hành
lời hứa khi gia nhập WTO vẫn tiếp tục
bao cấp các doanh nghiệp nhà nước ngay cả khi
các doanh nghiệp này bị thua lỗ nặng nề. Việc
duy tŕ và bơm tiền bù lỗ cho các doanh nghiệp nhà
nước là rào cản lớn nhất cho việc
cạnh tranh giữa các doanh nghiệp nhà nước, tư
nhân và ngoại quốc. Thuế
Bán Phá Giá Nhà
nước Trung cộng bảo hộ hàng hóa đến
độ giá xuất khẩu thường thấp hơn
cả giá thành sản phẩm nên thường bị
kiện là bán phá giá. Mục đích là để
chiếm lĩnh thị trường nước ngoài,
thu ngoại tệ, cả với mục tiêu quân sự
và chính trị. Theo
số liệu thống kê của WTO, trong khoảng
thời gian từ năm 2000 đến 2014, các biện
pháp chống bán phá giá đối với Trung cộng là
638, chiếm 27% số lượng toàn cầu. Các
biện pháp chống bán phá giá hữu hiệu hiện
nay của Liên Minh Châu Âu (EU) có đến 3/4 là
nhắm vào Trung cộng. Trường
hợp xuất cảng thép Trung cộng bị nghi là có
mưu đồ quân sự và chính trị. Khi công
nghiệp Mỹ không thể cạnh tranh phải đóng
cửa. Mỹ lệ thuộc vào thép Trung cộng.
Nếu chiến tranh xảy ra Mỹ sẽ mất
khả năng nhanh chóng đáp ứng nhu cầu thép
để sản xuất vũ khí. Khi
không trực tiếp bán sang Mỹ, Trung cộng dùng
Việt Nam làm sân sau để tuồn hàng ra tránh
thuế và thực hiện mục tiêu chính trị. Cuối
tháng 5/2018, Bộ Thương mại Hoa Kỳ ra tuyên
bố sẽ thu thuế chống bán phá giá 199,76% và
thuế chống trợ cấp 256,44% đối với
thép cuộn cán nguội được sản xuất
tại Việt Nam sử dụng chất nền có
nguồn gốc Trung cộng. Đất
T́nh
trạng thu hồi đất của dân để giao
cho các công ty Trung cộng vào Việt Nam đầu tư
đang ngày càng gia tăng. Bắc
Kinh giờ phải giữ vốn đầu tư trong nước
thay v́ mang sang Việt Nam đầu tư, rơ ràng ông
Trump đang giúp dân oan đỡ mất đất vào
tay Trung cộng. Ngay
cả ba Đặc Khu Phú Quốc, Bắc Vân Phong, Vân
Đồn cũng có thể đă được hoăn
lại v́ giảm ưu tiên trong chiến lược toàn
cầu “Một Ṿng Đai, Một Con Đường”
của Bắc Kinh. Miễn
giảm Thuế Vào
năm 2017, 4 công ty Samsung có tổng doanh thu là 61,5 tỷ
Mỹ Kim và lợi nhuận ṛng đạt 5,8 tỷ
Mỹ Kim. Trong khi đó thuế cho nửa đầu năm
2017 chỉ 186 triệu Mỹ Kim. Ước tính cả năm
thuế chỉ hơn 6 % trên lợi nhuận ṛng. Sau
20 năm lỗ liên tiếp Coca-Cola Việt Nam bị
thuế vụ Việt Nam t́nh nghi hoạt động
chuyển giá nhằm trốn thuế nên mới bắt
đầu đóng 20 triệu Mỹ Kim tiền thuế
vào năm 2014. Thuế
ở Mỹ cao hơn nhiều và hệ thống
thuế ở Mỹ rất minh bạch khó mà gian
lận được. Nên các công ty t́m đến các
nơi dễ trốn thuế như Việt Nam và Trung
cộng. C̣n
Việt Nam muốn thu hút đầu tư nên miễn
giảm thuế cho các công ty ngoại quốc vào đầu
tư gây thiệt hại cho các quốc gia khác nhất
là Mỹ. Một
thị trường công bằng cho mọi doanh
nghiệp đă không được thực hiện như
lời hứa khi Việt Nam gia nhập WTO. Nông
nghiệp và doanh nghiệp nhỏ bị bỏ rơi. Mô
h́nh do Bắc kinh dàn dựng phải dùng thuế hay
nguồn tài nguyên của nông nghiệp và doanh nghiệp
để bảo hộ cho công nghiệp xuất
khẩu. Bởi
thế Việt Nam là 1 quốc gia nông nghiệp với
80% dân chúng sống ở nông thôn ngày nay nhiều
mặt hàng nông nghiệp đă không thể cạnh
tranh với hàng ngoại quốc. Ngay cả gạo ngon và
sạch cũng hầu như nhập cảng từ Thái
Lan và Campuchia. Nhiều
mặt hàng tiêu dùng trước đây được
sản xuất đáp ứng nhu cầu trong nước
th́ nay lại phải nhập cảng từ các nước
trong vùng. Thể
chế nhà nước bảo hộ mậu dịch
đă làm thay đổi nền kinh tế và xă hội
Việt Nam. Nông thôn ngày càng nghèo. Người nghèo ngày
càng đông. Việt Nam ngày càng thua xa các quốc gia
trong vùng. Tổ
Chức Dân Sự Chính
phủ Nhật bảo hộ thương măi gây bất
lợi cho nông thôn các tổ chức nông hội tại
Nhật vận động Quốc Hội Nhật
trợ giúp cho ngành nông nghiệp. Bởi thế sự
khác biệt giữa nông thôn và thành thị được
thu hẹp, xă hội Nhật được ổn định. Các
quốc gia tự do công đoàn được tự do
hoạt động trở thành tiếng nói chính
thức của công nhân. Công đoàn vừa vận
động chính phủ đề ra các chính sách có
lợi cho công nhân vừa thương lượng
với chủ nhân để bảo vệ và gia tăng
quyền lợi của công nhân. Đă
có khá nhiều tổ chức dân sự hoạt động
tại Việt Nam nhưng v́ chưa có luật về
tổ chức dân sự nên chưa thể phát triển
được. Hai thí dụ bên trên cho thấy hoạt
động dân sự rất cần thiết trong
việc phát triển quốc gia. Kết Trong
cuộc chiến thương măi ai cho rằng ông Trump
bảo hộ thương mại Mỹ đều
giả thử Trung cộng là nền kinh tế theo
thị trường tự do. Nhưng điều này không
đúng Trung cộng là một nước cộng
sản theo thể chế nhà nước bảo hộ
mậu dịch. Bài
viết chỉ đưa ra vài trường hợp
bảo trợ dễ thấy. Thật ra Trung cộng c̣n
hằng ngàn phương cách khác để bảo
trợ mậu dịch khác, như trợ giúp gián điệp
công nghệ cao, tài trợ vốn đầu tư,
đầu tư không cần lời, trợ giá, đầu
tư v́ mục đích quân sự hay chính trị… Bởi
thế việc ông Trump trừng phạt Trung cộng là
đang đánh thẳng vào thể chế nhà nước
bảo hộ mậu dịch đánh thẳng vào
thể chế cộng sản. Mô
h́nh phát triển Việt Nam rập khuôn mô h́nh Trung
cộng nên rơ ràng việc phá vỡ thể chế này
sẽ mang lại lợi ích cho người dân Việt
Nam. Chưa
rơ cuộc chiến sẽ kết thúc thế nào nhưng
con đường duy nhất để Việt Nam phát
triển là phải thay đổi cả thể chế
kinh tế và lẫn chính trị.
Nguyễn
Quang Duy Melbourne,
Úc Đại Lợi 18/7/2018 |