CUỘC
CHIẾN TPP KHÔNG TIẾNG SÚNG Đại-Dương |
Tài
liệu tham khảo: Trump
Killed TPP. What's Next For Trade in Asia? (Diplomat) What's
Next For Asia After Trump's America Leaves TPP? (Forbes) Trích
dịch từ cuốn Crippled America - How To Make America Great
Again của Donald Trump (Đỗ Trí Vương) President
Trump's China Agenda Could Get Ugly (Forbes) Which
Countries Will Trump Target for Trade Deals? (WSJ)
CUỘC CHIẾN TPP KHÔNG
TIẾNG SÚNG
Đại-Dương Tổng
thống Donald Trump đă kư quyết định hành pháp
huỷ bỏ Thoả ước Đối tác Xuyên Thái
B́nh Dương, TPP, trong mấy ngày đầu nhậm
chức v́ cho rằng đó là thảm hoạ và tệ
hại chưa từng có. Dù
dư luận trong và ngoài nước Mỹ đều
đoán biết nó sẽ xảy ra khi Trump tiếp
nhận chức vụ Tổng thống thứ 45 của
Hoa Kỳ. Nhưng, không tránh khỏi choáng váng. Phản
ứng của dư luận đối với quyết
định của Trump và tương lai sẽ ra sao khi
Hoa Kỳ rút khỏi TPP? Các
ngộ nhận vô t́nh hay cố ư Trước
khi đặt chân vào chính trường, tỉ phú xây
dựng địa ốc Donald Trump đă làm ăn phát
đạt tại nhiều nước trên thế
giới hẵn nhiên phải biết rơ giá trị
của toàn-cầu-hoá gồm cả lợi lẫn
hại. Về
mặt lư thuyết toàn-cầu-hoá mang bộ mặt vô
cùng nhân bản, đáng yêu. Nhưng,
khi đưa vào thực hiện lại thể hiện
những hành động phi-nhân-tính như bóc lột tàn
tệ sức lao động, làm giàu phi pháp, ăn
cắp tài sản trí tuệ, khuyến khích độc
quyền, coi thường luật pháp quốc gia lẫn
quốc tế, nước lớn chèn ép nước
nhỏ, mạnh hiếp yếu trong xă hội. Trong
8 năm qua, chỉ có 1% dân số toàn cầu có mức
tăng trưởng cao gấp đôi thành phần có
lợi tức thấp. Đầu
năm 2017, Tổ chức Oxfam công bố bản nghiên
cứu cho thấy tài sản của 8 tỉ phú hàng
đầu thế giới tương đương
với tài sản của 3.6 tỉ người nghèo trên
trái đất. Trung
Quốc gia nhập Tổ chức Mậu dịch Thế
giới, WTO, vào năm 2006 mà chỉ thi hành những quy
định nào có lợi nên sau 15 đă vướng vào
khoảng 700 vụ điều tra về bán phá giá,
trợ giá trong nước làm Bắc Kinh tốn 40
tỉ USD để giải quyết. Trái
lại, lợi dụng danh nghĩa toàn-cầu-hoá Trung
Quốc trở thành “công xưởng thế
giới” với khối dự trữ ngoại tệ vượt
3,800 tỉ USD, trở thành
nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, ôm
mộng vượt Hoa Kỳ trong thế kỷ thứ
21. Trung
Quốc xuất cảng vào Mỹ 80 tỉ USD hàng hoá
cao cấp mỗi năm mà chỉ mua lại 13 tỉ,
tức xuất siêu 68 tỉ. Bắc Kinh xuất siêu vượt
280 tỉ USD vào Mỹ, hơn phân nửa số nhập
siêu của Mỹ với toàn thế giới. Trung
Quốc, Việt Nam và một số nước khác tuy
gia nhập WTO vẫn tiếp tục bao cấp, kiểm
soát tiền tệ, cấm công đoàn độc
lập, gia tăng vi phạm nhân quyền, sản
xuất hàng hoá độc hại, bán phá giá. TPP
v́ di sản Obama hoặc lợi ích Hoa Kỳ Tổng
thống Barack Obama cần di sản mà làm ngơ trước
các hoạt động lợi dụng TPP của Bắc
Kinh. TPP
quy định các quốc gia hội viên phải sử
dụng máy móc, nguyên liệu trong Khối để
sản xuất hàng hoá, ngoại trừ thứ
chưa có tại các quốc gia hội viên. Một
số quốc gia Đông Nam Á và Châu Mỹ La Tinh đă
tham gia chiến dịch “rửa hàng” của Bắc
Kinh bằng cách mua từ Trung Quốc, dán nhăn hiệu
của ḿnh rồi nhập vào thị trường Tây
Phương. Bắc
Kinh chuyển các nhà máy sản xuất nguyên liệu, máy
móc lạc hậu sang các quốc gia Đông Nam Á và Châu
Mỹ La Tinh để đón đầu TPP. Trung
Quốc vừa cung cấp nguyên liệu, máy móc cho TPP,
vừa đưa kỹ nghệ lỗi thời, ô
nhiễm môi trường vào các nước trong TTP. Obama
sợ Bắc Kinh viết luật thương mại
mới trong Thương ước Đối tác Kinh
tế Toàn diện Cấp vùng, RCEP, thành h́nh từ năm
2012 mà không có Hoa Kỳ. Có 500 cố vấn thương
mại của Mỹ đại diện cho quyền
lợi các tập đoàn kinh tế đă đàm phán kín
ngoài tầm mắt của dư luận, báo chí,
Quốc hội. Mười hai quốc gia đă kư
kết TPP vào tháng 2-2016 mà không cần Quốc hội
Mỹ phê chuẩn. Trump
điều chỉnh hay từ bỏ toàn-cầu-hoá Toàn-cầu-hoá
cần công khai và b́nh đẳng, nên việc hủy
bỏ một thương ước không minh bạch và
thiếu công b́nh là điều hợp lư. WTO
đại diện cho các quy luật toàn-cầu-hoá, tuy
nhiên quá tổng quát và phức tạp nên khó đáp
ứng quyền lợi cụ thể cho từng quốc
gia. V́ thế, thoả ước song phương bổ
sung quyền lợi kinh tế thiết thực giữa
hai quốc gia ngày càng được áp dụng
rộng răi. RCEP
dự trù thành h́nh vào cuối năm 2017 với 16
quốc gia tham dự (Trung Quốc, ASEAN, Nhật Bản,
Úc Đại Lợi, Tân Tây Lan, Đại Hàn, Ấn
Độ). Hiệp ước này không buộc hội
viên “giảm vai tṛ xí nghiệp quốc doanh, tôn
trọng quyền tổ chức công đoàn độc
lập, quan tâm tới môi trường sống”.
Thị
trường Mỹ lớn nhất và nền tài chính
ổn định mà bất cứ nước nào trên
thế giới cũng muốn làm ăn buôn bán với
Mỹ nên Hiệp ước Thương mại song phương
có thể ngăn ngừa t́nh trạng “sống
chết mặc bây, tiền thầy bỏ túi”.
Với
Hiệp ước Tự do Thương mại Song phương,
FTA, Hoa Kỳ dễ dàng áp lực trên các yếu tố
kinh tế thị trường tự do mà không phải
nhượng bộ để đạt sự đồng
thuận với nhiều quốc gia có thể làm móp méo
nguyên lư kinh tế thị trường tự do thực
sự. Hoa Kỳ cũng kiểm soát chặt chẽ hơn
việc thi hành làm cho nền kinh tế thế giới có
bộ mặt nhân bản hơn kiểu tư bản man
rợ đang diễn ra tại Trung Quốc và một
số quốc gia khác. Hoa
Kỳ có Thoả ước Tự do Thương
mại, FTA, với 20 quốc gia trên thế giới và
đang đàm phán với Nhật Bản, cũng như
sẽ tái thương thảo các Hiệp ước Thương
mại đă kư kết. Hiệp
ước Tự do Thương mại Châu Á-Thái B́nh Dương,
FTAAP, gồm 21 quốc gia của Diễn đàn Kinh
tế CA-TBD vẫn ở trong t́nh trạng tham vấn
cả thập niên qua. Mưu
đồ của Trump rút khỏi TPP Không
có Hoa Kỳ th́ Tokyo sẽ đóng vai tṛ dẫn dắt
TPP. Thế và lực của Nhật Bản tăng lên làm
đối trọng đáng gườm của Trung
Quốc trên cả phương diện kinh tế,
ngoại giao, và quân sự. Mỹ
sẽ không bị Bắc Kinh núp bóng các quốc gia
đói đầu tư, viện trợ để lũng
đoạn nền kinh tế thị trường tự
do mà dần dần phải tuân thủ luật pháp
quốc tế. Bắc
Kinh đang phản ứng gay gắt, kèm theo những
đe doạ trả đũa Hoa Kỳ.
Nhưng, Trung Quốc đang đứng trước
vụ hạ cánh kinh tế không-an-toàn khi bơm hàng ngàn
tỉ USD để duy tŕ hoạt động kinh tế
nên sản phẩm tồn kho đang trở thành một
quả bom nổ chậm mà rất khó tháo ng̣i nổ.
Hoa
Kỳ từng làm tan ră Đệ tam Quốc tế
của Liên Xô bằng kinh tế nhờ các đầu
óc tinh tế, khôn khéo về ngoại giao, cương
quyết về hành động. Lịch
sử có thể lập lại với những kẻ
biết rút bài học lịch sử. Đại-Dương |