Báo chí Mỹ : Donald Trump cố tình khiêu khích Bắc Kinh

Quan hệ giữa chính quyền mới tại Washington với Bắc Kinh có nguy cơ căng thẳng. Từ cuộc điện đàm với tổng thống Đài Loan cho đến việc tố cáo Trung Quốc « phá giá » đồng nhân dân tệ và quân sự hóa Biển Đông, tổng thống tân cử Mỹ và ban cộng sự nhắn gửi Bắc Kinh : phải chấp nhận ngôn ngữ ngoại giao mới của Mỹ.

Theo nhật báo Washington Post, quyết định công bố đoạn băng hình cuộc điện đàm giữa tổng thống tân cử Donald Trump với lãnh đạo Đài Loan, bà Thái Anh Văn đã được cân nhắc lợi hại và sửa soạn cẩn thận. Từ Washington, thông tín viên Anne- Marie Capomaccio phân tích :

"Người ta đã tưởng rằng cuộc điện đàm giữa ông Donald Trump với tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn là một hành động thiếu cẩn trọng trong khi từ năm 1979 đến nay, Mỹ chỉ công nhận có một nước Trung Hoa duy nhất. Theo giải thích của phó tổng thống tân cử Mike Pence thì ông Donald Trump không thể từ chối điện thoại chúc mừng của bà Thái Anh Văn.

Thực ra rất có thể tất cả vụ việc này đã được chuẩn bị từ lâu. Theo nhật báo Washington Post, quyết định công bố đoạn băng hình đã được cân nhắc. Những thông điệp trên mạng Twitter của Donald Trump tố cáo Trung Quốc cố ý điều chỉnh đồng nhân dân tệ (để cạnh tranh bất chính) cũng là một trong những chủ đề tâm đắc của nhà tỷ phú địa ốc lúc tranh cử.

Nếu tất cả các hành động này là nhằm chứng tỏ một sự thay đổi trong giọng điệu ngoại giao của Mỹ thì mục tiêu đã đạt được. Bắc Kinh nổi giận và phát ngôn viên Nhà Trắng không giấu lo ngại : chúng tôi đã gọi điện cho đồng nhiệm Trung Quốc để nhắc lại cam kết chính sách một nước Trung Hoa, được thương lượng qua nhiều đời tổng thống Mỹ. Nếu tổng thống mới có mục tiêu khác thì tôi để ông ấy giải thích.

Không phải chỉ có Nhà Trắng quan ngại mà giới chuyên gia cũng kêu gọi chính quyền mới phải tỏ ra biết ngoại giao hơn. Ai cũng biết Trung Quốc là một đối tác khó tính và xung khắc tại Biển Đông là có thật nhưng không nên vì thế mà cắt đứt đối thoại. Thật ra không phải ai cũng nghĩ như thế. Trên một đài truyền hình Mỹ, một cố vấn của ông Trump tuyên bố thẳng thừng : 'Nếu Trung Quốc không thích ngôn từ của chúng ta thì họ đi chỗ khác chơi'".

Trung Quốc choáng váng vì Donald Trump

Tú Anh

Donald Trump sai lầm nếu xem Trung Quốc là một « miếng thịt muốn cắt thế nào cũng được » hay là « một quốc gia dễ bị khuynh đảo, bảo sao nghe vậy ». Qua báo chí Nhà nước, Bắc Kinh đã không tiếc lời chỉ trích tổng thống tân cử Mỹ, sau một thời gian dài ngậm bồ hòn làm ngọt.

Kẻ cắp gặp bà già, Bắc Kinh phát hiện trễ là Hoa Kỳ đã đổi chính sách trong quan hệ với Trung Quốc và Đài Loan. Theo AFP, thoạt đầu Bắc Kinh cho rằng nhà tỷ phú địa ốc Mỹ thiếu kinh nghiệm chính trị và ngoại giao nên có lời lẽ bốc đồng bất chấp nguyên tắc đối ngoại : lên án đích danh Trung Quốc cạnh tranh bất chính với các công ty Mỹ, tăng cường quân sự tại Biển Đông.

Tuy nhiên, Trung Quốc càng chịu đòn thì ông Donald Trump lại tung thêm những cú tấn công mới toàn đánh vào tử huyệt.

Ngày 02/12/2016, sau khi điện đàm với tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, nhà tỷ phú nổi tiếng với hành động khó lường một lần nữa nhấn vào hai vấn đề nhạy cảm của Trung Quốc : dumping xuất khẩu và lấn chiếm Biển Đông.

Thái độ bất lực của Trung Quốc được thể hiện trong ngày 06/12/2016. Báo chí Nhà nước đổi giọng vừa kêu gọi cảnh giác vừa ngầm đe dọa. Hoàn Cầu Thời Báo, cơ quan tuyên truyền của phe diều hâu cảnh cáo : « Những lời nhắn Twitter của Donald Trump che giấu ý đồ của ông ta là xem Trung Quốc như một miếng thịt cừu… và ông ta muốn cướp tài nguyên của nước khác để làm giàu cho nước Mỹ ».

Cũng trong chiều hướng này, Nhân Dân Nhật Báo dành một bài xã luận khuyến cáo đừng nghĩ là tổng thống tân cử Mỹ « thiếu kinh nghiệm » trong lãnh vực ngoại giao và quân sự. Cơ quan tuyên truyền của đảng Cộng Sản Trung Quốc cho rằng ông Trump « có lập trường riêng », chỉ có điều lập trường đó « không thích hợp với nền tảng quan hệ Mỹ -Trung ».

Vì sao Bắc Kinh nghi ngờ chủ nhân sắp tới tại Nhà Trắng đặt quan hệ với đảo Đài Loan ngang hàng với Hoa Lục ? Sau khi được Bắc Kinh chúc mừng thắng cử thì ông Donald Trump nhận lời điện đàm chia vui của Đài Bắc. Một chi tiết nữa là, theo Washington Post, các cố vấn của tổng thống tân cử xác nhận là vụ điện đàm Donald Trump -Thái Anh Văn không phải do bất ngờ mà là có tính toán trước, kể cả quyết định công bố nội dung buổi điện đàm.

Cú điện thoại của tổng thống Đài Loan là « kết quả của nhiều tháng chuẩn bị và thảo luận trong nội bộ ban cố vấn của tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ ».

Chuyên gia Stephen Yates, phó chủ tịch Hội Đồng An Ninh Quốc Gia giai đoạn 2001-2005, khẳng định là tên bà Thái Anh Văn được đưa « rất sớm » vào danh sách các nguyên thủ quốc tế mà chính quyền mới tại Mỹ « tiếp xúc ». Donald Trump tiên liệu trước là Bắc Kinh sẽ nổi giận nhưng ông cương quyết đối đầu.

Chung quanh ông Donald Trump còn có nhiều nhân vật thân với Đài Loan và muốn tăng cường hợp tác với Đài Bắc, trong đó có ông Reince Preibus. Chánh văn phòng tương lai của phủ tổng thống Mỹ đã nhiều lần gặp tổng thống Đài Loan, cho nên hai bên « biết rõ » họ phải làm gì, theo phân tích của chuyên gia an ninh quốc gia Mỹ Stephen Yates.

Hoàn Cầu Thời Báo, trong bản tiếng Hoa, lên án ông Trump là một « nhà lãnh đạo không biết giữ mồm giữ miệng » và đe dọa « Trung Quốc sẽ trả đũa » nếu quyền lợi bị đụng chạm.

Cũng với luận điểm đe dọa, Nhân Dân Nhật Báo cho rằng Trung Quốc « phản ứng một cách ôn hoà » trước những « đòn thăm dò » của tổng thống Mỹ mới đắc cử, nhưng sẽ cứng rắn hơn sau khi ông Donald Trump nhậm chức. Theo phân tích của AFP, Bắc Kinh phát giác một cách muộn màng và đành phải chấp nhận sự thay đổi chiến lược đột ngột của Mỹ như chuyện đã rồi.

Trung Quốc vẫn tự hào có binh thư Tôn Tử. Ông Trump « biết » Trung Quốc, nhưng chính quyền Trung Quốc « biết » ông Trump quá trễ.

Trở lại