HOA
KỲ SẴN SÀNG MÀ ĐÔNG NAM Á ĐĂ QUA CƠN MÊ
CHƯA? Đại-Dương |
Tài
liệu tham khảo: A Bipartisan Congressional Group Supports Trump’s Tough-on-China
Approach (Diplomat) The Philippines "Mutual" Defense Treaty Isn't Really Mutual at
All (National Interest) Southeast Asia may not be the next ‘factory of the world’ even as
production moves away from China (Asia Times) Does China have feet of clay? (Strategist) HOA KỲ SẴN SÀNG MÀ ĐÔNG NAM Á ĐĂ QUA CƠN
MÊ CHƯA? Đại-Dương Sự
chia rẽ chính trị tại Hoa Kỳ bắt nguồn
từ cuộc bầu cử tổng thống năm 2016
vẫn tiếp diễn liên quan đến cuộc tranh
giành Toà Bạch Ốc, về hệ thống chính
trị thiên tả hoặc thiên hữu, về cuộc
chiến thương mại với Trung Quốc. Đảng
Dân Chủ đă đủ danh sách 20 ứng viên
tổng thống cho năm 2020 mà hầu hết đều
thiên tả hoặc cực tả.
Khi lấy lại Hạ viện năm 2019, Đảng Dân
Chủ đă đẩy mạnh chính sách cực
tả, nhưng, đều không được dư
luận rộng răi chấp nhận. Con Lừa sẽ lúng
túng vào năm 2020 v́ chưa có chiến lược toàn
diện. Ngược
lại, Tổng thống Donald Trump đă
công khai với toàn thế giới về chính sách
chống chủ nghĩa cộng sản và cam đoan Hoa
Kỳ sẽ không trở thành quốc gia xă hội
chủ nghĩa. Nhiều
cuộc đàm phán thương mại giữa các viên
chức cao cấp của Hoa Kỳ và Trung Quốc
vẫn chưa san bằng được bất đồng
nên chẳng ai biết bao giờ chấm dứt với
kết quả ra sao. Tuy
nhiên, Quốc hội với đa số thuộc Đảng
Dân Chủ đă thành h́nh một Tổ Công tác Hoa
Kỳ-Trung Quốc (U.S.-China Working Group, USCWG) do Dân
biểu Rick Larsen (DC) và Dân biểu Darin LaHood (CH) làm
đồng chủ tịch. Tổ Công tác có nhiêm
vụ t́m cách xây dựng mối quan hệ ngoại giao
và cung cấp sự hiểu biết tới các thành viên
Quốc hội, các giới doanh nghiệp, học
thuật, chính trị. Bắc
Kinh đang khai thác sự bất đồng giữa
Đảng Dân Chủ và Đảng Cộng Hoà,
giữa xu hướng ủng hộ và chống việc
giao thương với Trung Quốc. V́ thế, Chủ
tịch Quốc hội Trung Quốc, Lật Chiến
Thư khi gặp USCWG đă doạ: “Sự tuân theo
phải hai chiều, nếu các ông muốn bắt
buộc điều ǵ đó th́ chúng tôi sẽ làm tương
tự”. Nhị
vị đồng chủ tịch USCWG xác nhận
“mục tiêu đàm phán thương mại và giải
pháp là Bắc Kinh phải thay đổi cấu trúc và
đáng kể về phần người Trung Hoa, và cách
họ ứng xử với Hoa Kỳ”. Trong
cuộc họp báo ngắn ở Bắc Kinh, Đồng
chủ tịch Larsen tuyên
bố “Chúng
tôi, 6 thành viên lưỡng đảng, hiện diện
nơi đây để ủng hộ thông điệp
của Chính quyền Trump”. Hy
vọng tràn trề về Đường Tơ Lụa
Mới (New Silk Road) sẽ giúp cho các quốc gia Đông
Nam Á xây dựng hạ tầng cơ sở bổng
trở thành nguy cơ tới chủ quyền dân
tộc, an ninh quốc gia, độc lập chính
trị, tự chủ ngoại giao, tự do kinh tế.
Nhưng, nợ nần chồng chất chỉ trong ṿng
6 năm. Từ
đầu năm 2019, Thủ
tướng Mă Lai Á, Mahathir Mohamad đă công khai chỉ
trích chủ nghĩa đế quốc thực dân
mới của Trung Quốc và ngưng các dự án
trị giá 22 tỉ USD do người tiền nhiệm kư,
đồng thời duyệt xét tất cả các
hợp đồng với Bắc Kinh đă kư từ trước. Thái
Lan từng rất có cảm t́nh với Trung Quốc
cũng phải ngưng hợp tác với các nhà
thầu Trung Quốc trên đoạn đường
nối Côn Minh (Trung Quốc) tới Mă Lai Á mà sử
dụng vốn và nhân lực của dân tộc. Từ
lâu, Myanmar có mối quan hệ nồng ấm và
chịu áp lực nặng nề của Bắc Kinh mà
vẫn tiếp tục ngưng Dự án Đập
Thuỷ điện Myitsone trị giá 3.6 tỉ USD do nhà
thầu Trung Quốc khởi công vào 2009 v́ bị cư
dân phản đối quyết liệt. Tổng
thống Rodrigo Duterte từng xử nhũn với
Bắc Kinh, tuyên bố chia tay với Hoa Kỳ và hy
vọng trở thành một tỉnh của Trung Quốc.
Giờ đây, Hoa Kỳ cam kết thi hành nghiêm
chỉnh Hiệp
ước Pḥng thủ Hỗ tương Mỹ-Phi 1951 nên
cuộc tập trận thường niên Balikatan với
Quân đội Mỹ vẫn tiếp tục thực
hiện. Duterte ra lệnh duyệt xét tất cả các
dự án liên quan đến Trung Quốc, nếu
thấy bất lợi th́ huỷ bỏ. Việt
Nam và Hoa Kỳ đang chuẩn bị nâng cấp thành
“Đối tác Chiến lược” nhân chuyến thăm
Hoa Kỳ của Chủ tịch nước Nguyễn Phú
Trọng sắp tới. Nhưng, giới lănh đạo
Việt Nam vẫn muốn bắt cá hai tay. Bộ Giao thông
Vận tải Việt Nam đă tiếp xúc với
Tập đoàn Thái B́nh Dương của Bắc Kinh
để xây Đường Cao tốc Bắc Nam. Dù
cho Tập đoàn này làm tất cả hay từng
phần Dự án cũng mang lại nhiều rủi ro
cho Việt Nam. Từ trước tới nay, Cộng
sản chỉ đặt quyền lời của Đảng
và giới lănh đạo bất cần ư kiến
của dân chúng. Nguy cơ Bauxit ngày càng nghiêm trọng,
ô nhiễm do nhà máy chạy than ảnh hưởng
tới môi trường không c̣n che dấu được.
Giới chuyên gia quốc nội và quốc tế nói rơ
“vốn của Trung Quốc tưởng ưu đăi
hoá thành ngược đăi”. Hoa
Kỳ vừa lập ra Công ty Tài chánh Phát triển
Quốc tế (IDFC) với ngân sách ban đầu là 60
tỉ USD
để cùng với Nhật và Úc hỗ trợ các nước
Đông Nam Á làm các dự án hạ tầng chất lượng
cao, hữu dụng mà không bị sụp bẫy nợ. Với
guồng máy tuyên truyền đồ sộ và số
tiền 500 tỉ USD/năm bỏ ra để mua
chuộc giới truyền thông quốc tế, nhằm
thổi phồng sức mạnh của Bắc Kinh trong
vai tṛ lănh đạo nền kinh tế toàn cầu. Nhưng,
trong bài
“Does China have feet of clay?”
đăng trên Project Syndicate ngày 04/04/2019, Giáo sư
Đại học Harvard, Joseph Nye kết luận
“Trung Quốc là người khổng lồ chấn
đất sét, và nạn nhân của chính sự thành công
của ḿnh”. Thực tế, Bắc Kinh đang gặp các
trở ngại nghiêm trọng: (1) Dân số già làm tăng
chi phí sức khoẻ mà Bắc Kinh chưa sẵn sàng.
(2) Mô h́nh kinh tế đang bị Hoa Kỳ và Châu Âu
chỉ trích gay gắt. (3) Tập Cận B́nh tóm thâu
quyền lực làm tăng tưởng GDP mất 1%
mỗi năm. Tăng
trưởng GDP báo cáo 6.8% trong năm 2018 thực sự
chỉ có 1.7%. (4) Quyền lực mềm của Trung Quốc
bắt đầu bị xói ṃn. Giáo sư Nye kết luận “Bằng
cách duy tŕ các liên minh quốc tế và các định
chế trong nước, Hoa Kỳ sẽ có lợi
thế so sánh hơn Trung Quốc. Tại Đông Nam Á chỉ Mă Lai Á có
chiến lược chống Trung Quốc toàn diện
nhất trên phương diện chính trị, kinh
tế, ngoại giao, quốc pḥng, văn hoá. Thủ tướng Mahathir cấm người
ngoại quốc mua nhà tại các khu cao cấp v́ xây nhà
là cho dân Mă Lai Á ở. Mahathir sợ dân Trung Quốc tràn
ngập có thể dẫn tới Hán-hoá hoặc nắm
huyết mạch kinh tế quốc gia. Việt
Nam có chiều hướng ngả theo Hoa Kỳ về phương
diện quân sự, mặt khác vẫn chưa có kế
hoạch “thoát Trung” toàn diện và quyết liệt. Số phận của mỗi quốc gia Đông
Nam Á không do Hoa Kỳ quyết định mà chính người
bản xứ phải chọn đúng phe. Nếu không,
hậu quả rất khó lường. Đại-Dương |