Tại sao Hồng Kông? 

Mạc Văn Trang

‘…Người HK, đặc biệt tuổi trẻ HK đã nêu một tấm gương tuyệt vời về về ý thức chính trị, phương pháp đấu tranh ôn hòa, văn minh, nhưng khi cần, chấp nhận hy sinh, và tình yêu thương, đoàn kết che chở nhau trong cuộc chiến đầy khốc liệt…’

Những cuộc biểu tình liên miên diễn ra suốt mấy tháng qua, nhất là tháng 11 /2019 tại Hồng Kông (HK) ngày càng trở nên bạo lực dữ dội khiến cả thế giới phải quan tâm.

Ai có lòng đồng cảm, nhìn những cảnh đàn áp tàn bạo của cảnh sát (CS), cảnh người biểu tình tay không chống đỡ với những khí cụ hiện đại và lực lượng CS được trang bị đầy mình, đông nhung nhúc… cũng cảm thấy vô cùng lo lắng. Đỉnh điểm là những hình ảnh lửa cháy, súng nổ, vây ráp, truy đuổi, bắt bớ, đánh đập, máu chảy, tan hoang ở ĐH Bách khoa HK (Polytechnic University) diễn ra những ngày qua. Riêng ngày 18/11/2019 CS đã bắn 1.458 viên đạn hơi cay, 1.391 viên đạn cao su, 325 viên đạn đậu và 265 quả lựu đạn… Tại đây, 280 người đã bị thương được đưa đi các bệnh viên cấp cứu và hơn 1.100 người bị bắt…

Biết bao cung bậc cảm xúc và nghĩ suy… Tôi cố thoát ra khỏi hiện trạng, thử nhìn lại HK một cách thật khái quát, xem vì đâu nên nỗi?

1. Như chuyện cổ tích

Hồng Kông (香港) còn gọi là Hương Cảng, có nghĩa đen là “Cảng Thơm”. Các phát hiện khảo cổ cho rằng, loài người đã sinh sống ở Hồng Kông (HK) từ 5.000 năm trước. Các công cụ bằng đồng của người Bách Việt Thời kỳ đồ đồng đã được khai quật ở đảo Lantau và đảo Lamma…

Năm 214 TCN, Tần Thủy Hoàng đã chinh phục các bộ lạc Bách Việt tại khu vực Lưỡng Quảng và lần đầu tiên sáp nhập các lãnh thổ này vào đế quốc Trung Hoa… Sau khi nhà Tần sụp đổ vào năm 204 TCN, khu vực được hợp nhất vào vương quốc Nam Việt do tướng Triệu Đà lập ra. Khi Hán Vũ Đế tiến hành chinh phục Nam Việt vào năm 111 TCN, khu vực này được quy thuộc vào Giao Chỉ bộ của Nhà Hán… Cho đến thời nhà Thanh cai quản, khu vực HK vẫn chỉ là vùng đảo sinh sống của các ngư dân, người làm muối, trồng trọt, buôn bán nhỏ…

Vào thế kỷ XVII, XVIII người Bồ Đào Nha, rồi người Anh đến giao thương, khiến HK ngày càng phát triển trở thành thương cảng sầm uất… Việc lấn át của người Anh đối với nhà Thanh đã dẫn tới 2 cuộc chiến tranh (1840 – 1843 và 1856 – 1860) khiến nhà Thanh thất bại, phải từng bước nhượng bộ. Cho đến ngày 29 tháng 8 năm 1842, thì hòn đảo này chính thức nhượng lại vĩnh viễn cho nước Anh theo Điều ước Nam Kinh. Người Anh đã thiết lập nên một thuộc địa vương lĩnh bằng việc bắt đầu xây dựng Victoria City vào năm sau.

Năm 1898, theo các điều khoản của Hiệp định về Mở rộng chỉ giới HK, nước Anh được quyền thuê đảo Lạn Đầu và các vùng đất lân cận ở phía bắc trong vòng 99 năm, các khu vực này được gọi chung với tên là "Tân Giới".

Dưới sự cai quản của người Anh, dân số đảo HK tăng từ 7.450 cư dân người Hán (chủ yếu là ngư dân) vào năm 1841 lên 115.000 người Hán và 8.754 người Âu tại HK vào năm 1870. Đến thập niên 1990, dân số HK đã lên tới hơn 7 triệu người.

Trong vòng 100 năm, dưới sự cai quản của Anh quốc, HK từ một vùng đảo hoang sơ, nghèo nàn đã trở thành một Trung tâm Tài Chính - Thương mại hàng đầu thế giới. Đây là nơi tập trung nhiều đại bản doanh công ty của khu vực châu Á-Thái Bình Dương. HK nổi tiếng là một trong những trung tâm đô thị giàu có, phồn hoa trên thế giới. Tính đến năm 2017, GDP của Hồng Kông đạt 320,9 tỉ USD, đứng thứ 34 thế giới và đứng thứ 11 châu Á. GDP bình quân đầu người 46.193,61 USD ‎(xếp thứ15/187 nước). Cùng với Singapore, Hàn Quốc, và Đài Loan, Hồng Kông được gọi là một trong Bốn con hổ châu Á do tốc độ tăng trưởng cao và công nghiệp hóa nhanh chóng trong thời kỳ từ thập niên 1960 đến thập niên 1990. Hồng Kông được xếp hạng nhất thế giới (1/157 quốc gia) về tự do kinh tế trong 13 năm liên tục; Sân bay HK được xếp là số 1/155 quốc gia; Cảng container HK xếp thứ 2/50 nước có cảng lớn; Chỉ số tính cạnh tranh du lịch xếp 6/124 quốc gia… Hộ chiếu HK xếp thứ 19 (miễn thị thực vào 168 nước); HK có tiền riêng là Dollar Hongkong…

Văn hóa HK thường được mô tả là nơi phương Đông gặp phương Tây; người HK đã tiếp thu nhưng tinh hoa văn hóa hiện đại Tây phương, đồng thời vẫn gìn giữ những nét truyền thống văn hóa lâu đời của phương Đông, tạo nên nền văn hóa HK đa dạng, hấp dẫn, rất đặc sắc, không lẫn với bất cứ đâu…

Giáo dục của HK theo hệ thống của Liên hiệp Anh, học sinh Trung học đã thạo tiếng Anh. HK có 9 trường đại học công lập và một số cơ sở giáo dục bậc đại học tư. Các Đại học theo truyền thống Anh, pha trộn những yếu tố hiện đại Mỹ. ĐH Bách khoa HK được thành lập từ 1937 và gần đây sinh viên ĐH Bách khoa HK đã trở thành tâm điểm chú ý của cuộc biểu tình HK 2019.

HK không phải là một quốc gia nhưng có hệ thống luật pháp riêng. HK có Hiến pháp riêng, gọi là Luật Cơ bản (Basic Law). HK giữ nguyên hệ thống pháp luật Anh từng được sử dụng ở vùng lãnh thổ này. Các thẩm phán HK có thể viện dẫn án lệ từ các nước thông luật khác như Anh, Mỹ để xét xử…

Nhờ hệ thống pháp luật này mà Nguyễn Ái Quốc (Tống Văn Sơ), dù bị mật thám Đông Dương và HK biết rõ là ai, nhưng không thể dùng “án bỏ túi” để kết tội được. Và tại phiên Tòa xét xử năm 1932, luật sư Loseby đã “cãi” và cùng các cộng sự của ông giúp Nguyễn Ái Quốc thoát tội…

Hệ thống Tư pháp độc lập, văn minh cùng các giá trị Tự do, Dân chủ, Nhân quyền … đã thấm sâu thành nếp nghĩ, lối sống của người HK, nhất là đối với thế hệ trẻ.

Tóm lại, nói theo cách của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, từ một vùng đảo hoang sơ, nghèo nàn, lạc hậu, sau 100 năm trong tay người Anh, HK đã trở thành Cô gái giàu có, sang trọng mang đậm những giá trị Tự do, Dân chủ, Văn minh… hấp dẫn muôn phương. Đó quả là thần kỳ như câu chuyện Cổ tích!

2.Tan giấc mơ hoa

Với sự ranh mãnh, xảo quyệt của Đặng Tiểu Bình và tính chân thật, cả tin của bà Thatcher, cùng với nhiều yếu tố khác nữa, HK đã được trao trả về cho Trung Quốc với quy chế “Một quốc gia hai chế độ” mà không trưng cầu dân ý. Bà Thatcher đã bỏ ngoài tai lời khuyên của ông Lý Quang Diệu là không nên nhượng bộ Bắc Kinh…

Không ít người dân HK, nhất là người già, trước những lời ngon ngọt của Đặng Tiêu Bình “Mèo trắng, mèo đen, mèo nào bắt được chuột là tốt” và chiêu bài “Một nước hai chế độ”, cũng mơ màng “được trở về với vòng tay của Mẹ tổ quốc Trung Hoa vĩ đại”. Nhiều người còn mơ Trung hoa đại lục đang biến màu sắp thành tư bản và dân chủ hóa như HK…

Vào giữa đêm ngày 1 tháng 7 năm 1997, đã diễn ra lễ chuyển giao HK về cho Trung Quốc với cam kết theo nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ", nơi thành phố này sẽ hưởng "một mức độ tự trị cao, trừ các vấn đề về quốc phòng và ngoại giao" cho 50 năm sau… Sau này bà Thatcher nhớ lại đêm hôm đó mưa tầm tã, bà đã ghi trong hồi ký những dòng nói lên nỗi buồn khôn tả…

Nhưng ngay khi đó, khoảng 10% người dân HK đã rời bỏ HK di cư sang nước khác, vì không tin tưởng, không muốn sống dưới quyền cai trị của Trung cộng…

Quả nhiên, ngay từ 2003, một nửa triệu người HK đã phải xuống đường biểu tình phản đối Đổng Kiến Hoa định sửa Luật cơ bản của HK theo chỉ đạo của Bắc Kinh. Sau đó ông này phải từ chức. Năm 2012 Phong trào học sinh, sinh viên biểu tình phản đối Bắc Kinh định áp đặt giáo dục Đại lục vào trường học HK. Lớp trẻ HK bắt đầu nêu cao ý thức cảnh giác chính trị từ đây. Tiêu biểu là cậu Joshua Wong (Hoàng Chí Phong) khi đó mới 15 tuổi, đã phản đối kịch liệt đề xuất của Bắc Kinh đưa chương trình “Giáo dục đạo đức và quốc gia” vào các trường học ở HK.

Wong nói "Có một sự thức tỉnh khi vấn đề giáo dục nảy sinh. Chúng tôi bắt đầu quan tâm đến chính trị". Wong nhận tức rõ rằng, Bắc Kinh đang làm cho HK nhanh chóng trở nên "không khác so với các thành phố khác của Trung Quốc"…

Đại học Hồng Kông đã tiến hành một cuộc thăm dò vào cuối tháng 12 năm 2012 cho thấy hơn 70% những người được hỏi ý kiến nói rằng họ tự nhận là người HK chứ không phải là người Trung Quốc… Tình hình đó càng làm Bắc Kinh muốn kiểm soát chặt HK hơn bằng cách thực hiện “sàng lọc ứng cử viên trước khi cho phép cuộc bầu cử Đặc khu trưởng”… Vậy là nổ ra hàng loạt cuộc biểu tình của sinh viên vào năm 2014, được gọi là Cuộc “cách mạng ô dù”…

Và cứ thế người dân HK ngày càng thấy rõ nguy cơ và ý thức rằng, HK phải quyết giữ cho được quyền tự chủ… Điều đó lại càng làm cho Trung cộng lo ngại và càng muốn xiết chặt lấy HK, bất chấp những gì họ đã cam kết…Đó mới là bản chất của Trung cộng.

Thực chất “Một nước hai chế độ” chỉ là chiêu lừa mị, vì cộng sản bao giờ cũng chỉ áp đặt sự toàn trị độc đoán, duy nhất, không chấp nhận sự khác biệt, đa nguyên, đa dạng, phong phú, phát triển tự nhiên của đời sống xã hội. Không thể có một hệ thống khác lại ưu việt hơn, cạnh tranh với sự sống còn của họ ở trong cùng một quốc gia. Đông Đức không thể thống nhất với Tây Đức, nếu họ không sụp đổ; Bắc Triều Tiên muốn thống nhất với Nam Triều Tiên theo chế độ của họ; miền Nam Việt Nam khi thống nhất, buộc phải “cải tạo” để trở thành XHCN như miền Bắc… Vậy thì HK có một chế độ Tự do, Dân chủ ưu việt, khác nào một thách thức, luôn “chọc ngoáy” vào nỗi nhức nhối của Đại lục, sao Bắc Kinh chịu được. Vì thế Bắc Kinh không thể chờ đợi 50 năm mà muốn “cải tạo”, “xiết chặt” HK vào khuôn phép của họ càng sớm càng tốt.

Người HK đã nhận rõ bản chất và ý đồ thâm độc của Trung cộng và phẫn nộ cao độ. Đỉnh điểm là ngày 1/10/2019 kỷ niệm 70 năm Quốc Khánh Trung quốc, người HK đã xuống đường đốt các băng rôn kỷ niệm và cờ Trung quốc, ném gạch đá, chất bẩn vào ảnh chân dung Tập Cận Bình, viết các khẩu hiệu “đả đảo Đảng CSTQ”, “Trời diệt Trung cộng” khắp nơi tại HK…
Nay người HK đã hết mơ màng “Một quốc gia hai chế độ”, thay vào đó là họ đang dặn nhau: “Đừng tin Đảng CSTQ”!

3. Trung Cộng không biết đối thoại ôn hòa

Vào những tháng đầu năm 2019, các cuộc biểu tình lớn nổ ra, không chỉ sinh viên mà các tầng lớp nhân dân tham gia ngày càng đông để phản đối “Dự luật Dẫn độ” nghi phạm từ HK về Trung Quốc đại lục. Người ta lo ngại dự luật sẽ đặt người HK và du khách vào quyền tài phán của Trung Quốc đại lục do Trung cộng kiểm soát.

Thoạt đầu các cuộc biểu tình diễn ra rất ôn hòa, trật tự làm cả thế giới khâm phục trình độ văn minh của người HK. Mấy trăm ngàn người biểu tình buổi tối mà sáng ra đường phố sạch bong; đoàn người biểu tình đứng kín mặt đường, nhưng khi thấy xe cấp cứu đi tới, tất cả đều giãn ra cho xe đi; người biểu tình chiếm sân bay, làm tê liệt nhiều chuyến bay, họ đã viết lời xin lỗi hành khách và phục vụ thức ăn, nước uống cho khách… Ai chứng kiến những cách hành xử của người biểu tình HK cũng cảm phục, ước mong sao dân mình cũng làm được như thế trong các cuộc biểu tình ôn hòa…

Nhưng tất cả những yêu sách của người biểu tình về hủy bỏ “Dự luật Dẫn độ”; đảm bảo tự do bầu cử… đã không được đáp ứng, yêu cầu đối thoại không được chấp nhận. Thay vào đó là CS đàn áp bằng vòi rồng, lựu đạn hơi cay, dùi cui, còng số 8; hàng trăm người bị thương, một số người bị bắt rồi chết một cách mờ ám và người biểu tình bị chính quyền vu cáo là bị nước ngoài kích động “gây bạo loạn”!... Như lửa cháy đổ thêm dầu, người HK càng xuống đường phản kháng dữ dội; người ta tính vào tháng 10/2019 đã có cuộc biểu tình thu hút 2 triệu người xuống đường… Và yêu sách càng cao hơn: Rút lại hoàn toàn dự luật ra khỏi quá trình lập pháp; Rút lại mô tả các cuộc biểu tình là "bạo loạn"; Phóng thích và miễn trừ những người biểu tình bị bắt giữ; Thành lập một ủy ban điều tra độc lập về hành vi của CS; Quyền phổ thông đầu phiếu cho Hội đồng Lập pháp và bầu lại Đặc khu trưởng Hồng Kông; Đặc khu trưởng Hồng Kông Lâm Trịnh Nguyệt Nga từ chức…

Không có đối thoại và yêu sách không những không được thực hiện, thay vào đó là các cuộc bắt bớ, đàn áp càng dã man hơn, biến thành cuộc đối đầu, bạo lực khốc liệt. Thực chất là Trung cộng phi nghĩa, dối trá, nên không thể, không dám đối thoại, mà chỉ có lấy thịt đè người mà thôi!

Trả lời hãng Reuters, Slaine Lai, sinh viên ngành tâm lý học, 22 tuổi, cho rằng: “Người gây bất ổn ở HK không phải là người biểu tình, sinh viên hoặc các đảng ủng hộ dân chủ, mà là chính quyền Đặc Khu Hành Chính HK. Từ Tháng Sáu đến nay, họ không sẵn lòng lắng nghe yêu sách của người biểu tình cũng như của công chúng. Người gây bất ổn cho HK chính là chính quyền Đặc Khu Hành Chính Hồng Kông.”…

Bà Helen, một người dân Hồng Kông lớn tuổi xúc động nói: “Tôi không lanh lẹ như những bạn trẻ đó. Tôi mà ra phía trước thì sẽ cản chân họ. Tôi chỉ có thể ở phía sau hỗ trợ họ thôi, phát nước miễn phí cho họ… Nếu bây giờ mà không đứng lên phản đối thì tương lai chúng ta cũng không có quyền đứng lên phản đối nữa. Và tình hình càng tệ hơn nếu khi chúng ta xuống đường, chính quyền cứ muốn bắt ai thì bắt, không cần lý do, giải thích gì cả. Chúng tôi rất buồn vì điều này.”

“Chính quyền mà không đáp ứng hoặc hiểu được nguyện vọng của công chúng thì mâu thuẫn sẽ thường xuyên xuất hiện. Theo tôi, đây là chuyện không thể tránh khỏi trên con đường theo đuổi dân chủ. Nhưng tôi tin rằng sau cơn mưa trời lại sáng.”

Một bạn trẻ bảo, cảnh sát vũ trang đầy mình đi đàn áp dã man những sinh viên tay không thì tất nhiên họ thắng, họ chẳng cần luật pháp gì nữa! Cứ như Mỹ, mỗi người dân đều có súng thì cảnh sát có dám đàn áp dã man thế kia không?...

Nghe giật mình, kinh quá. Nếu thế thì giết nhau chết hết à?
Nhưng nghĩ lại thấy đúng: Khi chỉ Chính quyền có sức mạnh bạo lực và pháp luật cũng ở trong tay họ, thì cái ác không có giới hạn! Người dân chỉ có vũ khí duy nhất là hệ thống pháp luật đảm bảo quyền Tự do, Dân chủ, Nhân quyền và sức mạnh đoàn kết với sự ủng hộ quốc tế để chống lại cường quyền, đảm bảo cuộc sống làm người. Cho nên người HK ý thức rõ, phải quyết bảo vệ hệ thống pháp luật của HK và đấu tranh để Thượng tôn hệ thống pháp luật đó, để bảo vệ bằng được những giá trị Tự do, Dân chủ, Nhân quyền đã gây dựng được suốt 100 năm qua. Đó mới là sức mạnh để đoàn kết, đấu tranh đến cùng, chứ không phải vì cái “Sổ hưu” hay “Nồi cơm” như mấy nhà “lý luận” xứ ta quen thuyết giảng!

Vì thế cuộc đấu tranh này sẽ vô cùng dai dẳng, gay go, phức tạp, giữa một bên duy ý chí của Trung cộng, quen dùng tuyên truyền dối trá cộng với bạo lực cưỡng chế bằng mọi mưu sâu, kế hiểm, mọi thủ đoạn hèn mọn nhất để đạt mục đích, với một bên là hàng triệu người dân đã giác ngộ, nhận rõ dã tâm của Trung cộng, quyết đoàn kết đấu tranh bảo vệ những giá trị của HK đã chắt chịu hàng 100 năm mới có được.

Thay lời kết

Chắc là Trung cộng sẽ dẹp tạm yên, khôi phục lại trật tự HK và tuyên truyền đã “giành được thắng lợi lịch sử, trước âm mưu xúi giục, kích động của các thế lực thù địch nhằm gây bạo loạn ở HK”… Nhưng ngay cả những “ngu dân” ở Hoa lục cũng chẳng còn mấy ai tin. Xem những thông điệp người đại lục gửi đến HK thì rõ.

Thực chất, dân HK mới là người chiến thắng, dù trải qua những thương đau, vì họ đã cho toàn dân HK, đại lục và thế giới thấy rõ mặt thật của Trung cộng; người HK đã chứng tỏ cho Trung cộng và Thế giới biết, họ một lòng đoàn kết, đấu tranh, dù phải hy sinh, quyết bảo vệ những giá trị HK đã có. Người HK, đặc biệt tuổi trẻ HK đã nêu một tấm gương tuyệt vời về về ý thức chính trị, phương pháp đấu tranh ôn hòa, văn minh, nhưng khi cần, chấp nhận hy sinh, và tình yêu thương, đoàn kết che chở nhau trong cuộc chiến đầy khốc liệt…

HK đã cho người Đài Loan thấy, sẽ chiến đấu đến cùng chứ không bao giờ sa vào cái bẫy “Một quốc gia hai chế độ” của Trung cộng nữa.

Những kẻ còn u mê, cố bấu víu vào những lời cam kết, hứa hẹn của Trung cộng liệu có tỉnh ra chút nào chăng?

27/11/2019
Mạc Văn Trang

Trở lại