Tân thỦ tưỚng Mã Lai Á, Mahathir Mohamad

      có thể làm thay đỔi cỤc diỆn đông nam á

          Đại-Dương

Tài liệu tham khảo:

The shape of things to come under Mahathir 2.0 (Asia Times)

Mahathir says Malaysia's Attorney-General will take leave of absence (Strait Times)

Malaysia investors shift to Mahathir's camp from Najib-linked losers (Strait Times)

Former anti-graft officer lodges report against ex-Malaysian PM Najib (The Star)

Malaysia’s New Government Says To Re-Define Fake News Law, Not Abolish It (Malaysia Today)

Malaysia Sidelines Officials Accused of Ignoring Graft (NYT) 

   Tân thỦ tưỚng Mã Lai Á, Mahathir Mohamad

      có thỂ làm thay đỔi cỤc diện đông nam á

                                       Đại-Dương

Cựu Thủ tướng Mã Lai Á, Mahathir Mohamad, 92 tuổi, lãnh đạo Lực lượng Đối lập tại Mã Lai Á đã thắng cử hôm 9 tháng 5 năm 2018 bất chấp dư luận vẫn tin đảng cầm quyền sẽ thắng.

Đảng đối lập Pakatan Harapan giành được 113/222 ghế Quốc hội so với 79 của Đảng cầm quyền Barisan Nasional, và 18 của Đảng Hồi giáo PAS.

Dân tộc Mã Lai Thống nhất (UMNO), chính đảng lớn nhất của Mã Lai Á, đã sáng lập Đảng Liên minh (Parti Perikatan) sau khi không còn là thuộc địa của Vương quốc Anh từ năm 1957 để cai trị mà tới năm 1973 đổi thành Barisan Nasional.

Tất cả thủ tướng của Mã Lai Á đều là đảng viên của UMNO, kể cả Mahathir Mohamad với năm nhiệm kỳ từ 1981 đến 2003. Thủ tướng Najib Razak cũng do Mahathir bảo trợ và đề bạt.

Tháng 2-2016, Mahathir bỏ UMNO vì đảng này ủng hộ tham nhũng thời Najib để gia nhập Liên minh của các đảng Đối lập Pakatan Harapan do Anwar Ibrahim cầm đầu. Hai "kẻ thù chính trị" này cam kết hợp tác để đánh bại Najib.

Anwar 70 tuổi từng giữ chức Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính cho Mahathir tới năm 1998 bị cách chức và bỏ tù 6 năm về tội tham nhũng. Năm 2000, bị phán thêm 9 năm tù về tội quan hệ tình dục trái tự nhiên. Ra tù năm 2004, Anwar lãnh đạo phe đối lập nên bị kêu án 5 năm tù vào 2015.

Sau khi về hưu, Mahathir thừa nhận việc sa thải Anwar và đưa Najib lên làm thủ tướng là một “sai lầm lớn nhất”.

Thắng lợi của phe đối lập có thể do các yếu tố: (1) Mahathir đã dẫn dắt Malaysia thành nền kinh tế hiện đại nên năm 2018 nước này có GDP nominal đầu người 10,400 USD. Mahathir từng duy trì sự thống trị của người Mã Lai Hồi giáo chiếm 50% dân số trên người Hoa (22%), người bản địa (12%). (2) Dân chúng chán ngán sự lãnh đạo suốt 61 năm của Đảng Barisan Nasional đã đưa Mã Lai Á thành "nền tư bản thân hữu" chỉ đứng sau Nga như nhận xét của Tạp chí Economist vào hai năm trước. Mã Lai Á chỉ có 15% ở độ tuổi trên 55 nên lớp trẻ hơn chống lại những “ông bình vôi”. Mặc dù Najib từ chức vai trò lãnh đạo UMNO, nhưng, cánh trẻ đòi hỏi phải mau chóng cải tổ thực sự. (3) Vụ tham nhũng 700 triệu USD của Najib bị chìm xuồng, nhưng, một số quốc gia trên thế giới như Hoa Kỳ vẫn tiếp tục điều tra khiến cho dân chúng bất tín nhiệm Barisan Nasional. (4) Nhằm chống phe đối lập nên Najib ban hành Luật Chống Tin giả năm 2018 với hình phạt lên tới 126,600 USD và án tù tối đa 6 năm cho người vi phạm mặc dù đã có hàng kho luật, kể cả Luật Xúi giục (Sedition Act) thời thuộc địa, khiến dư luận bất mãn. (5) Mức sống xuống cấp, vật giá leo thang trong khi Najib đánh thuế hàng hoá và dịch vụ càng làm cho dân chúng lao đao biến thành phẫn nộ (6) Xu thế dân tuý lan rộng toàn cầu nhằm chống lại giới tinh hoa đang say sưa với quyền cao, chức trọng và sống xa hoa, sa đoạ trên đa số thấp cổ bé miệng.

Với 5 nhiệm kỳ liên tiếp nên Thủ tướng Mahathir hiểu rõ sinh hoạt của chính quyền bèn lập tức bắt tay tát đầm lầy để bắt cá sấu, rắn rết. Vợ chồng Najib lên đường xuất ngoại bị chặn lại. Cảnh sát đã đột nhập khu nhà thân nhân của Najib để tịch thu tài liệu và tư trang xa xỉ của Đệ nhất Phu nhân như 50 chiếc ví cầm tay hiệu Birkin mà mỗi chiếc trị giá 200,000 USD.

Mahathir tuyên bố mở cuộc điều tra toàn diện các cơ quan chính phủ bắt đầu bằng cách bãi chức hoặc yêu cầu nghỉ việc và cấm xuất ngoại một số công chức cao cấp. Do che giấu sai phạm của Najib nên Bộ trưởng Tư pháp, Mohamed Apandi Ali bị Cố vấn Pháp lý thay thế.

Mahathir tuyên bố tân chính phủ không tìm cách trả thù mà chỉ khôi phục luật pháp quốc gia. Phó thủ tướng Muhyiddin Yassin của Najib không dính tới vụ tham nhũng trong Quỹ Đầu tư Quốc gia (1MDB) nên được giữ chức Bộ trưởng Nội vụ.

Các đảng phái trong Liên minh Đối lập đệ trình nhân sự tham gia Nội các để Thủ tướng Mahathir quyết định.

Mahathir đề nghị chức vụ thủ tướng cũng như các bộ quan trọng chỉ được phục vụ hai nhiệm kỳ sẽ tạo cơ hội trẻ-hoá và sáng tạo trong guồng máy quốc gia.

Mahathir đề nghị Quốc vương phóng thích Anwar Ibrahim vô tội để tham gia chính phủ. Huỷ bỏ thuế hàng hoá và dịch vụ mà trở lại thuế doanh thu nên được dân chúng hoan hô.

Nhưng, Mahathir tuyên bố không huỷ bỏ Luật Chống Tin giả mà sẽ định nghĩa lại để các cơ quan truyền thông hiểu rõ thế nào là “tin giả” và “không phải tin giả” vì “chúng ta tôn trọng tự do ngôn luận, tự do phát biểu mà vẫn có những giới hạn”.

Hôm 13-05-2018, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa ra báo cáo 16 quốc gia ở Châu Á-Thái Bình Dương dễ bị tổn thương do “chính sách bẫy nợ” của Trung Quốc vì vay hàng trăm tỉ mỹ kim mà không có khả năng trả nợ, kể cả Cambode, Lào, Phi Luật Tân, Thái Lan, Mã Lai Á.

Vì thế, Mahathir tuyên bố sẽ duyệt xét và tái thương lượng điều kiện các hợp đồng với Trung Quốc được ký trong thời Najib, Thủ tướng cảnh cáo Mã Lai Á có thể bị ràng buộc vào các hợp đồng hạ tầng, công trình đồ sộ làm hại tới quyền-chủ-quyền (sovereignty).

Tuy nhiên, Mahathir phải đối diện với quyền lợi to lớn từ Sáng kiến Vành Đai và Con Đường (BRI) của Tập Cận Bình, và 22% dân số gốc Tàu chiếm giữ phần lớn mạch sống kinh tế Mã Lai Á.

Mahathir nổi tiếng về tinh thần quốc gia cao độ trong thời gian chống thực dân giành độc lập nên phải tháo chiếc “lạt mềm” của Bắc Kinh để đất nước vươn lên.

Thị trường chứng khoáng mở cửa sau ngày bầu cử đã cho thấy, các nhà đầu tư trừng phạt công ty nào ủng hộ hoặc tài trợ cho Najib, ngược lại, ủng hộ các hãng đứng về phía Mahathir sẽ giúp tân chính phủ thực thi chương trình kế hoạch ích quốc lợi dân.

Ngày 12-07-2016, Toà án Trọng tài Thường trực Luật Biển (PCA) đã phán “yêu sách Đường 9 Đoạn của Trung Quốc chiếm 90% Biển Nam Trung Hoa không có giá trị pháp lý … phán quyết có tính cách chung thẩm mà các bên phải thi hành”.

Trung Quốc bác bỏ. ASEAN không dám đòi Bắc Kinh tuân hành phán quyết nên Trung Quốc nhanh chóng quân-sự-hoá Biển Nam Trung Hoa. Nhưng, Mahathir lưu ý cần chống lại việc quân-sự-hoá thêm nữa trên Biển Nam Trung Hoa vì sẽ kéo theo cuộc chạy đua vũ trang.

Với tinh thần quốc gia dân tộc, chống quân-sự-hoá trên Biển Nam Trung Hoa, Mahathir sẽ tăng cường sức mạnh cho ASEAN mà đương đầu hữu hiệu với ngoại bang.

                                       Đại-Dương  

Trở lại