ASEAN:
MỘNG MƠ VÀ THỰC TẾ Đại-Dương |
Tài
liệu tham khảo: Asean
summits conclude with focus on recovery from Covid-19, community building
(Strait Times) ASEAN
nâng cấp quan hệ chiến lược với Trung
Quốc, Myanmar nói rằng một thành viên "không
thể thiếu" (SCMP) Thailand’s
Escalating Crackdown on Dissent (Diplomat) US,
China, Russia Join Asia Summit Amid Regional Disputes (AP) PM
Fumio Kishida vows to deepen Japan-Asean ties amid China’s assertiveness
(Kyodo News) Biden
vows to stand with Asia on freedom, hits at China on Taiwan (Inquirer) Biden
muốn ‘lấy lại vị thế của Mỹ
ở ASEAN’ (VOA) ASEAN: MỘNG MƠ VÀ THỰC TẾ Đại-Dương Thượng
đỉnh ASEAN 38 và 39 đă kết thúc hôm 28/10/2021 sau
ba ngày hội họp tại Brunei, đang đóng vai tṛ
Chủ tịch Luân phiên, chỉ thiếu có hội viên
Myanmar. Hội nghị đề ra hai trọng tâm
nằm trong 100 văn kiện quan trọng: phục
hồi từ Covid-19, xây dựng cộng đồng. Thượng
tướng Min Aung Hlaing cầm đầu vụ lật
đổ Chính quyền Dân sự Myanmar đă không
được mời tham dự Thượng đỉnh
ASEAN, nhưng, Tổ chức này vẫn duy tŕ vai tṛ
hội viên của Myanmar. Giấc
mộng không thành Hiệp
hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) gồm 10
quốc gia Tân Gia Ba, Việt Nam, Mă Lai Á, Lào, Cambodia, Thái
Lan, Myanmar, Indonesia, Phi Luật Tân, Brunei với 667
triệu dân, lợi tức b́nh quân đầu người
4,800USD. ASEAN biến thành Cộng đồng Kinh tế
ASEAN (AEC) từ năm 2015 với tham vọng trở thành
một khối kinh tế lớn và quan trọng trên
thế giới. ASEAN
mô phỏng theo khuôn mẫu Liên Hiệp Châu Âu (EU) mà có
sự khác biệt quan trọng nên kết quả không
giống nhau. EU
có 27 quốc gia dân chủ, không-cộng-sản nên
dễ đồng thuận về chính trị (dân
chủ), tôn giáo (72% Công giáo), kinh tế (thị trường
tự do) với dân số 447 triệu, lợi tức b́nh
quân đầu người 38,000USD. ASEAN
có 3 quốc gia cộng sản (Việt, Miên, Lào); Myanmar
Quân phiệt chuyển sang Dân chủ Hạn chế
rồi bị đảo chánh; Brunei Quân chủ Mă Lai
Hồi giáo; Mă Lai Á Quân chủ Lập Hiến theo mô h́nh
Anh Quốc; Thái Lan Quân chủ Lập hiến và
Nghị viện, những, Quốc vương nắm
quyền Quân đội nên thường xảy ra các
cuộc đảo chính do Quân đội thực
hiện; Indonesia có dân số 241 triệu người mà
theo Hồi giáo đông nhất thế giới, nhưng,
áp dụng Cộng hoà Tổng thống chế; Phi
Luật Tân theo Cộng ḥa Lập hiến, Tổng
thống chế; Tân Gia Ba theo Cộng ḥa Nghị
viện mà Thủ tướng đóng vai tṛ chính c̣n
Tổng thống mang tính nghi lễ. Hiến
chương ASEAN có 14 nguyên tắc khó tạo ra sự
đồng thuận và mọi quyết định đều
khó thông qua và dễ bị ảnh hưởng từ bên
ngoài thường gây ra bế tắc. Đèn nhà ai
nấy rạng, hồn nhà ai nấy giữ nên dễ
bị ngoại quốc lũng đoạn. ASEAN
đă, đang và sẽ bị Trung Quốc lợi
dụng để thực hiện mưu đồ
thống trị thế giới với bước đầu
khống chế ASEAN v́ mục đích: (1) Xây dựng
Biển Nam Trung Hoa (SCS) thành chiếc ao nhà để thao
dượt Quân đội bành trướng. (2) Độc
chiếm tài nguyên thiên nhiên trong Đường 9 Đoạn
và quản trị tài nguyên trong Vùng Đặc quyền
Kinh tế (EEZ) của các Quốc gia Duyên hải Đông
Nam Á (Việt Nam, Mă Lai Á, Phi Luật Tân, Indonesia, Brunei.
(3) Biến ASEAN thành “công xưởng sản
xuất” cho Trung Quốc và thị trường tiêu
thụ sản phẩm “Made in China”. (4) Dùng ASEAN làm băi
phế thải công nghệ. Tân
Gia Ba, Indonesia, Thái Lan, Mă Lai Á, Phi Luật Tân muốn
đóng vai tṛ như Liên Hiệp Châu Âu từng
tiếp nhận các nước cựu-cộng-sản
Đông Âu và Trung Âu. Họ không lường trước
phản ứng và chủ đích của các quốc gia
cộng sản dưới sự lănh đạo của
Trung Quốc nên không dám chống Bắc Kinh. Phán
quyết ngày 12/07/2016 của Toà án Trọng tài Thường
trực về Luật Biển xác định “Đường
9 Đoạn do Trung Quốc tự vẽ và thực thi
không có giá trị pháp lư” đă bác bỏ triệt
để chủ trương bành trướng trên SCS
hoàn toàn có lợi cho ASEAN. Vào thời gian đó, Lào làm
Chủ tịch Luân phiên ASEAN đă không đưa ra Tuyên
bố chung lên án Trung Quốc đă vi phạm Công ước
Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Các
quốc gia duyên hải Đông Nam Á, dù là thành viên
của (UNCLOS), mà v́ lợi ích cũng không thực thi
nghiêm chỉnh khiến Bắc Kinh dễ lộng hành.
Bắc Kinh từng tố cáo Việt Nam chiếm giữ
nhiều vị trí tại Spratly Islands hơn Trung
Quốc. Tổng
thống Joe Biden và ASEAN Trong
bài “Biden muốn ‘lấy lại vị thế của
Mỹ ở ASEAN’” của VOA ngày 28/10/2021 ca tụng
Tổng thống Biden đă họp trực tuyến
với Hội nghị thường niên của ASEAN năm
2021 qua các hành động thiếu đối chiếu
với thực tế. Thứ
nhất, họp trực tuyến giúp cho Biden có thể
đọc hoặc nói suông sẻ mọi điều
được soạn sẵn mà không sợ bị
hố. Một số học giả Mỹ lẫn
gốc Việt tán tụng, đồng thời chỉ
trích cựu Tổng thống Donald Trump có thái độ
lơ là với ASEAN mà không dám đối chiếu
với các sự kiện thực tế. Sau
khi nhậm chức, Tổng thống Trump đă tham
dự Thượng đỉnh ASEAN tại Manila năm
2017 và liên tục tiếp đón một số nhà lănh
đạo quan trọng của ASEAN như Việt Nam, Thái
Lan, Tân Gia Ba tại Toà Bạch Ốc để bàn
về mối quan hệ Mỹ-ASEAN. Tổng thống Phi
Luật Tân, Rodrigo Duterte từ chối lời mời v́
quyết ôm chân Tập Cận B́nh. Như thế,
họ có th́ giờ rộng răi để bàn căi mà
khỏi mất th́ giờ cho phần xă giao phù
phiếm. Cho tới nay, Duterte chỉ moi được
quá ít mà c̣n bị Tập Cận B́nh gặm nhấm vùng
biển và tài nguyên thiên nhiên của Phi Luật Tân. Marc
Mealy thuộc Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN
chỉ trích Trump đă huỷ bỏ Thoả ước
Đối tác Xuyên Thái B́nh Dương (TPP). Thực
sự, Tổng thống Barack Obama đă sử dụng
quyền Hành pháp để thương thảo TPP,
thiếu sự giám sát của Quốc Hội, gây
thiệt hại nghiêm trọng cho Hoa Kỳ nên Quốc
Hội không phê chuẩn. Tại
sao phải duy tŕ các Thoả ước mà dân Mỹ (do
Quốc Hội đại diện) không chấp
nhận, kể cả Thoả ước Khí hậu Paris
(PCA), Kế hoạch Hành động Toàn diện chung
(JCPOA) liên quan đến việc Iran chế tạo
muốn vũ khí nguyên tử? Thứ
hai, Ngô Vĩnh Long, Giáo sư tại Đại học
Maine, cho rằng tuy thua kém Trung Quốc, nhưng, số
vốn đầu tư trực tiếp (FDI) của
Mỹ vào khu vực trong năm 2020 là 330 tỷ USD trong
khi kim ngạch của Mỹ với khối Đông Nam
Á đạt 350 tỷ, chiếm trên 1/3 giao thương
của Mỹ với toàn bộ Châu Á. Chính
sách kinh tế của Trump chống kiểu làm ăn ích
kỷ của Trung Quốc đă buộc các doanh
nghiệp quốc tế từ Hoa Lục chuyển sang
Đông Nam Á hoặc Hoa Kỳ. Giáo
sư Ngô Vĩnh Long cố ngụy biện cho việc
Biden không đá động ǵ tới ASEAN v́ lo thống
nhất lập trường với các đồng minh
trước. Biden bất ngờ rút quân khỏi A Phú Hăn
mà chẳng cần thông báo cho đồng minh chí
cốt Anh và Pháp th́ sá chi ASEAN! Đừng quên kiểu
ngoại giao “ḿ ăn liền” của Tập đoàn
Obama-Biden!!! Joshua
Kurlantzick, chuyên gia cao cấp về Đông Nam Á, nhận
định “Chính quyền Biden cũng đang tiếp
tục theo đuổi chiến lược Ấn Độ
Dương - Thái B́nh Dương mở và tự do
từ thời ông Trump”. Rơ ràng Tổng thống Biden và
Nội các chẳng có chiến lược ǵ khác ngoài
chuyện chắp vá! Đă
bao lần Chính quyền Trump kêu gọi ASEAN hợp tác
chống Trung Quốc mà v́ lợi ích nhỏ nhen nên các
quốc gia duyên hải Đông Nam Á cứ làm ngơ? Thứ
ba, Giáo sư Ngô lập luận “Mỹ không cần
buộc các nước ASEAN phải chọn giữa Hoa
Kỳ và Trung Quốc, điều mà họ sẽ không
chấp nhận. Thay vào đó, Mỹ cần phát
triển quan hệ tốt với ASEAN để họ có
thêm lựa chọn. “Đó là điều các nước
ASEAN sẽ hoan nghênh. Dân
Mỹ không phải đày tớ để ASEAN sai làm
điều này, kiểu nọ để ăn no,
ngủ ngon mà nghe mắng chửi, nhục mạ. Hăy
b́nh tâm so sánh kết quả chọn lựa của
Nhật Bản, Đại Hàn và ASEAN về mối quan
hệ với Hoa Kỳ để hiểu nhân t́nh
thế thái hơn. GDP
nominal 2020: Nhật Bản 40,000USD, Đại Hàn 31,000USD,
Singapore 60,000USD, TQ 10,500USD, Malaysia 10,400USD, Thái Lan 7,000USD
Indonesia 3,900USD, Việt Nam 2,800USD, Philippines 3,300USD, Lào
2,600USD, Cambodia 1,500USD, Myanmar 1,400 USD. Công
kỹ nghệ Nhật Bản, Đại Hàn tương
đương với các nước phát triển
hạng nh́ hoặc nhất thế giới so với
đa số nước trong ASEAN chỉ lo làm công cho các
cường quốc kinh tế. Thủ
tướng Tân Gia Ba, Lư Hiển Long miệng nói không
chọn bên. Nhưng, chính Cha già dân tộc Lư Quang
Diệu từng quyết định “nhược
tiểu phải dựa vào một siêu cường
hạng nhất để tồn tại. Lư Hiển Long
miệng nói không chọn phe Mỹ hoặc Trung Quốc,
nhưng, Mỹ cần ǵ là đáp ứng liền. Làm
nơi đồn trú cho hai Khu trục hạm Mỹ
để hoạt động trên hai Biển Đông
Trung Hoa (ECS) và Biển Nam Trung Hoa. Hai Cận duyên hạm
tác chiến (LCS) đóng thường trực tại Quân
cảng Changi của Singapore từ năm 2013 để
hoạt động trong vùng nước cạn của
SCS. Cộng sản Việt Nam hết “3 không rồi 4
không” nên chẳng có ǵ cả ngoại trừ nghèo
đói và làm thuê. Giáo
sư Ngô Vĩnh Long phân tích: “Nhiều nước,
nhất là Việt Nam, không muốn lệ thuộc vào
Trung Quốc nên rất muốn cân bằng mối quan
hệ với Mỹ”. Con
nít tại Việt Nam cũng biết Đảng
Cộng sản Việt Nam lệ thuộc Trung Quốc.
Vậy, Nhật Bản và Đại Hàn cân bằng
mối quan hệ với Mỹ bằng cách nào mà Trung
Quốc không dám xâm phạm Vùng Đặc quyền Kinh
tế (EEZ) như từng hoành hành trên Biển Nam Trung
Hoa? Ông
Ngô Vĩnh Long cũng phê phán chính quyền Trump “theo
đuổi chính sách một ḿnh một ngựa để
đối phó Trung Quốc mà không cần đồng
minh”. Hoa Kỳ cần đồng minh cùng chí hướng
nên phải đẹp kiểu “đồng minh ăn bám”.
Nếu Hoa Kỳ nghèo và suy yếu th́ Bắc Kinh sẽ
làm thịt loại ăn bám trước!!! Thời
Tổng thống Trump đă áp lực, kể cả
đe doạ xoá sạch 7 đảo nhân tạo mà Trung
Quốc xây dựng năm 2014 tại Spratly Islands (Trường
Sa, Nam Sa) qua phát ngôn của các Đô đốc Mỹ,
buộc Trung Quốc phải ngừng quân-sự-hoá và
thiết lập Vùng Nhận dạng Pḥng không (IDIZ) trên
SCS. Trump
phái chiến hạm tuần tra thường xuyên trên
SCS và Eo biển Đài Loan đúng theo quy định
trong UNCLOS. Hoa Kỳ đă phái Thuỷ bộ hạm
Tấn công USS America tập trận chung với một
Khinh hạm của Úc Đại Lợi, tiếp theo
điều động một Cận duyên hạm tác
chiến (LCS) hải hành song song với tàu thăm ḍ
dầu khí của Mă Lai Á buộc tàu Khảo sát Địa
chất và Hải cảnh Trung Quốc phải chấm
dứt quấy phá. Sau
khi Biden lên cầm quyền, Bắc Kinh ban hành Luật
Hải cảnh vào tháng 2/2021 cho phép nổ súng vào các tàu
nước ngoài xâm phạm trái phép vào vùng biển
của Trung Quốc. Bắc Kinh phái hàng trăm tàu Dân
quân biển, chiến hạm hoả tiễn hoạt
động gần các đá Gaven, Vành Khăn, Chữ
Thập, Subi và Scarborough Shoal hồi tháng Tư. Luật
An toàn Giao thông Hàng hải sửa đổi của
Trung Quốc có hiệu lực kể từ ngày 1 tháng 9
năm 2021 buộc các loại tàu lặn, tàu hạt nhân,
tàu chở vật liệu phóng xạ, tàu chở
dầu, hóa chất, khí hóa lỏng và các chất độc
hại khác, cũng như các tàu bị coi là mối
đe dọa đối với an toàn giao thông hàng
hải Trung Quốc phải báo cáo chi tiết về hàng
hoá, lộ tŕnh, điểm đến khi vào vùng
Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền. Ngô
Vĩnh Long kết luận “Chiến lược kết
đồng minh của Biden dĩ nhiên hiệu quả hơn
nhiều so với Trump trong việc đối phó Trung
Quốc”. Chính
sách Xoay trục của Obama-Biden đem lại kết
quả nào cho Đông Nam Á: Trung Quốc chiếm
Scarborough Shoal của Phi Luật Tân năm 2012; đưa
Giàn khoan dầu HD 981 được hơn 100 chiếc tàu
đủ loại hoạt động trong EEZ của
Việt Nam suốt 2 tháng của năm 2014 và bắt
đầu xây 7 đảo nhân tạo tại Spratly
Islands (Trường Sa, Nam Sa) sau khi Obama mời Tập
Cận B́nh sang California họp riêng vào năm 2013 mà không
tiết lộ nội dung. Phải chăng họ đă
chia đôi Thái B́nh Dương? Năm 2015, Tập thăm
chính thức Hoa Kỳ đă hứa không quân-sự-hoá
Biển Nam Trung Hoa. Nhưng, hoả tiễn tua tủa trên
các đảo nhân tạo; phi đạo 3,000 mét trên
Đảo Chữ Thập và Đảo Xu Bi, đồng
thời, Hoàng Sa biến thành một cứ điểm
quân sự ở phía Bắc rất phù hợp để
Bắc Kinh tuyên bố Vùng Nhận dạng Pḥng không trên
Biển Nam Trung Hoa. Trong
khi Tổng thống Joe Biden tiếp tục hô khẩu
hiệu th́ Tổng bí thư Tập Cận B́nh tuần
tự hợp-pháp-hóa chủ quyền và hoạt động
trên Biển Nam Trung Hoa. Trong
khi Trung Quốc và Úc Đại Lợi được mà
Hoa Kỳ trắng tay tại Thượng đỉnh
ASEAN 38 và 39? Hội
nghị ASEAN thường niên tại Brunei kết thúc hôm
28/10/2021 với cam kết “phục hồi sau Covid-19 và
xây dựng cộng đồng”. Phải
chăng vấn đề an ninh và chủ quyền
quốc gia không c̣n quan trọng v́ thế giới đă
đại đồng? ASEAN
đă cùng Úc Đại Lợi nâng cao mối quan
hệ lên thành Đối tác Chiến lược Toàn
diện, tiếp theo cũng đă đồng ư với
Trung Quốc nâng cao mối quan lệ lên thành Đối
tác Chiến lược Toàn diện. Hoa
Kỳ trắng tay có thể do hậu quả cay đắng
thời Obama-Biden đối với vấn đề
chủ quyền SCS nên ASEAN phải e dè? Quốc
vương Hassanal phát biểu tại lễ bế
mạc, trước khi bàn giao quyền chủ tịch
ASEAN cho Thủ tướng Campuchia, Hun Sen “Xây dựng
cộng đồng ASEAN sẽ luôn là một công
việc đang được tiến hành và v́ vậy
điều quan trọng là phải cam kết duy tŕ
chủ nghĩa đa phương và một cấu trúc
khu vực mạnh mẽ để tạo ra tiến
bộ có ư nghĩa cho các thế hệ sau”. Thực
tế, cấu trúc ASEAN ngày càng ră rời, mạnh ai
nấy lo. Chủ
tịch Luân phiên Brunei kêu gọi phi-quân-sự-hoá và
tự kiềm chế trên Biển Nam Trung Hoa như
một câu bùa chú không hữu hiệu mà cứ phải
nói to cho xứng với vai tṛ lănh đạo. Đại-Dương
|