ASIAN:
CHỌN LỰA GIỮA AN NINH QUỐC GIA VÀ PHÁT
TRIỂN KINH TẾ Đại-Dương |
Confronting
China: Why America Needs a Maritime Strategy for Disputed Waters (National
Interest) Deterrence
and South China Sea Strategy: What Do the Latest China-Indonesia Natuna
Tensions Tell Us? (Diplomat) Aloof
Indonesia wades into South China Sea fray (Asia Times) Jokowi
vows 'no compromise' on Natuna standoff with China (Nikkei) Foreign
Minister’s First ASEAN Voyage Spotlights Japan-Southeast Asia Relations in
the Indo-Pacific (Diplomat) Officials
from Philippines, China to meet on stalled South China Sea joint oil
exploration deal: senator (SCMP) Jokowi
Visits Natuna Islands As Stand-Off With China Continues (Strait Times) ASIAN:
CHỌN LỰA GIỮA AN NINH QUỐC GIA VÀ PHÁT TRIỂN
KINH TẾ Đại-Dương
Vai
tṛ Chủ tịch Luân phiên Cộng đồng Kinh
tế ASEAN (AEC) được giao cho Việt Nam trọn
năm 2020 trong bối cảnh căng thẳng ngày càng
gia tăng trên Biển Nam Trung Hoa (SCS) liên quan đến
an ninh quốc gia, phát triển kinh tế trong khu vực.
B́nh
an cho dân tộc, hoà b́nh thế giới là khát vọng
ngàn đời của nhân loại. Nhưng, chiến
tranh và đe doạ chiến tranh cứ như một lưỡi
gươm bén ngót treo lơ lững trên đầu
mọi người do tham vọng vô bờ của
chủ trương thống trị và bành trướng
bá quyền. Tham
vọng thống trị thế giới của Chủ
tịch Tập Cận B́nh đă công khai trong các lĩnh
vực kinh tế, quân sự, chính trị, văn hoá mà
Đông Nam Á, đặc biệt SCS được coi như
chiếc ao nhà để khai thác tài nguyên thiên nhiên,
thao dượt lực lượng chuẩn bị tranh bá
đồ vương thế giới. V́
thế, các quốc gia duyên hải Đông Nam Á
(Việt Nam, Phi Luật Tân, Mă Lai Á, Brunei, Indonesia, Tân
Gia Ba) chịu áp lực đè nặng từ Bắc Kinh
trên hai phương diện kinh tế, quân sự. Thứ
nhất, kiều dân gốc Hoa, người Hoa du
lịch và và làm “chui” ngày càng gia tăng tại các
nước Đông Nam Á mà hầu hết đều
nắm các huyết mạch kinh tế gây ảnh hưởng
đến hệ thống chính trị có thể làm lung
lạc an ninh quốc gia. Mao Trạch Đông xuất
cảng Cách mạng Nhân dân và Chiến tranh du kích
tạo ra các cuộc nội chiến kéo dài ở Đông
Nam Á dẫn tới sự thành h́nh Tổ chức
Hiệp ước Đông Nam Á (SEATO) năm 1955 để
ngăn chặn sự bành trướng của Trung
Quốc. SEATO tự giải thể năm 1977. Thứ
hai, Bắc Kinh hâm nóng tham vọng thống trị loài
người sau khi trở thành nền kinh tế lớn
thứ hai trên thế giới. Cán cân Đông Nam Á nghiêng
về phía Trung Quốc khi ASEAN có thêm 4 thành viên
Việt, Lào, Miên, Myanmar vốn có mối quan hệ
hữu hảo với Bắc Kinh. Thứ
ba, ASEAN cần phát triển kinh tế nhanh chóng như
Tứ hổ Á Châu đă tạo điều kiện cho
Bắc Kinh dùng phương tiện kinh tế để
làm xói ṃn an ninh của các quốc gia Đông Nam Á. Các
nước Đông Nam Á giao hảo với Trung Quốc
suốt hơn 10 bị rơi vào hoàn cảnh nợ
nầng chồng chất, ngoại trừ Tân Gia Ba;
nạn tham nhũng hoành hành; làm chiếc sân sau để
tiếp nhận công nghệ lạc hậu, tiêu thụ
mọi loại hàng hoá độc hại hoặc bị
nước khác trả lại; bị hàng nhái hàng
giả giết chết nền kỹ nghệ non trẻ.
Việt Nam tuyên bố trở thành quốc gia kỹ
nghệ vào năm 2020 mà chẳng c̣n dám nhắc tới
nữa. Thứ
tư, mặc dù Bắc Kinh đă kư và phê chuẩn Công
ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm
1982 (UNCLOS) mà cứ ngang nhiên vẽ và kiểm soát
thực tế Đường 9 Đoạn, chiếm hơn
80% diện tích SCS. Tuy
bị Toà án Trọng tài Thường trực về
Luật Biển (PCA) phán quyết vào 12/07/2016 rằng “Đường
9 Đoạn không có giá trị pháp lư”. Nhưng,
Bắc Kinh tiếp tục bồi đắp và xây
dựng 7 đảo nhân tạo trong Nhóm đảo Trường
Sa (Nam Sa, Spratly Islands), quân-sự-hoá Biển Nam Trung Hoa
trong mưu đồ thiết lập Vùng Nhận
dạng Pḥng không (ADIZ). Hàng năm kể từ 1999,
Bắc Kinh đơn phương ban hành lệnh đánh
bắt hải sản trên vùng biển từ 12 vĩ
độ Bắc lên tới Phúc Kiến trong quảng
thời gian 1 tháng 5 tới 16 tháng 8 gây thiệt hại
nặng nề cho ngư dân duyên hải Đông Nam Á. Bắc
Kinh thường xuyên cho ngư thuyền được
các tàu Hải cảnh hộ tống đánh trộm
hải sản trong các Khu vực Đặc quyền Kinh
tế (EEZ) của Phi Luật Tân, Mă Lai Á, Việt Nam,
Indonesia với tham vọng thực-tế-hoá
quyền-chủ-quyền và quyền-tài-phán trên
Biển Nam Trung Hoa. Manila,
Kuala Lumpur, Hà Nội không đủ ư chí chính trị và
khả năng ngăn chặn hành động phi pháp nên
Bắc Kinh bắt đầu lấn sâu về phía Nam
Đường 9 Đoạn chạm tới Biển
Natuna của Indonesia mà giới chuyên gia quốc tế
từng lưu ư Jakarta. Trung
Cộng và Indonesia từng có mối giao hảo khắn
khít, đặc biệt dưới thời Tổng
thống thiên tả Sukarno (1945-1967) chính-thức-hoá
hoạt động của Đảng Cộng sản
Indonesia do một người Hoa làm chủ tịch để
thiết lập hệ thống quyền lực “Quân
Đội-Hồi Giáo-Cộng Sản”. Tướng
Suharto dựa vào Quân Đội và Hồi Giáo để
lật đổ Tổng thống Sukarno năm 1965 đă
tàn sát và cầm tù từ 500,000 đến 1 triệu
đảng viên cộng sản và cảm t́nh viên. Doanh
gia Joko Widodo, tục gọi là Jokowi, từng làm Đô trưởng
Jakarta, không thuộc vào hai nhóm ṇng cốt, đă đắc
cử chức tổng thống thứ 7 của Indonesia năm
2014 với chủ trương biến Indonesia giống
như Hoa Kỳ, và tái cử năm 2019 đang đặt
chủ quyền quốc gia nặng hơn lợi ích kinh
tế khi giao dịch với Trung Quốc. Từ
nhiệm kỳ đầu, Jokowi chủ trương xây
dựng Indonesia thành một Hải lực toàn cầu
để giữ ǵn và quản trị tài nguyên
biển cũng như phát triển lực lượng
pḥng vệ duyên hải. Jokowi cho phép đánh đắm
những tàu cá đánh trộm trong EEZ v́ mỗi ngày có
khoảng 5,000 tàu cá nước ngoài hành nghề
bất-hợp-pháp làm cho Indonesia bị thiệt hại
20 tỉ USD hàng năm. Số ngư thuyền của
Việt Nam bị Indonesia bắt nhiều nhất, trong
khi tàu cá Trung Quốc được Hải cảnh
bảo vệ. Indonesia, Phi Luật Tân, Mă Lai Á hợp tác
tuần tiễu trong vùng Biển Sulu bị hải
tặc xâm nhập. Jakarta
đă phái 6 chiến hạm và 120 tàu cá tuần tra
Biển Natuna, cách Trường Sa 1,100 km, để
chống sự xâm nhập vào EEZ. Đồng thời,
sử dụng một phi cơ hải tuần, 1 phi cơ
do thám và 4 chiến đấu cơ F-16 tới các đảo
ở Biển Natuna. Indonesia sẽ biến vùng Natuna có
81,000 cư dân thành khu sinh lợi vào nghề cá nên Trung
tâm Hàng hải và Thủy sản Liên hợp Selat Lampa
đă bắt đầu hoạt động. Chủ trương
của Jokowi vừa bảo vệ chủ quyền
lẫn nghề cá. Jokowi
tuyên bố “không đàm phán về chủ quyền
quốc gia”. Bắc Kinh đ̣i đàm phán v́ Natuna là
“vùng đánh cá truyền thống của Trung
Quốc”. Nhưng, chiếu theo UNCLOS th́ Biển Natuna
nằm trong vùng EEZ của Indonesia nên quyền-tài-phán
thuộc về Jakarta. Thứ
năm, Mă Lai Á đă đệ tŕnh lên Liên Hiệp
Quốc nhằm xác nhận vùng Thềm Lục Địa
xa hơn 200 hải lư bị Trung Quốc yêu cầu không
xem xét. Việt Nam hăm he kiện Trung Quốc ra các Toà
án Quốc tế mà chưa thấy đệ tŕnh văn
kiện. Nh́n
chung, các quốc gia duyên hải Đông Nam Á đă công
khai chống lại hoạt động của Trung
Quốc trên SCS sẽ ảnh hưởng như thế
nào? Hoa
Kỳ chống Trung Quốc bằng Chiến lược
Ấn Độ Dương-Thái B́nh Dương cần
tăng cường hệ thống đồng minh và
đối tác thường xuyên thao dượt trong các
vùng biển tranh chấp. Hoa Kỳ có 5 cuộc thao dượt
hàng năm hoặc 2 năm. Lần đầu tiên ASEAN và
Hoa Kỳ tập trận chung vào 2019. Chuyến công du qua
Việt Nam, Phi Luật Tân, Thái Lan, Indonesia của
Ngoại trưởng Ngoại trưởng Toshimitsu
Motegi của Nhật Bản từ 06/01/2020 cũng không
ngoài mục đích này. Hoa
Kỳ đang cố gắng tổ chức Lực lượng
Đặc nhiệm về Tuần tra Tự do Hàng
hải (FONOP) trên Biển Nam Trung Hoa nhằm chứng
tỏ Hoa Thịnh Đốn không bỏ rơi họ trước
mối đe doạ từ Bắc Kinh. Bản
thân các quốc gia duyên hải Đông Nam Á phải
chứng tỏ sẵn sàng bảo vệ chủ
quyền quốc gia và quyền-chủ-quyền và
quyền-tài-phán được quy định trong
UNCLOS. Xu
hướng này đang thành h́nh sẽ giúp cho cộng
đồng nhân loại không bị đe doạ trên vùng
biển quốc tế và các quốc gia duyên hải
Đông Nam Á không mất lợi ích trên biển
được hưởng từ UNCLOS. Đại-Dương |