Thương
chiến với Mỹ: Trung Quốc thấm đ̣n
trừng phạt
Tú Anh |
|
Tăng trưởng
kinh tế yếu nhất từ 1992 kể cả so
với thời điểm khủng hoảng 2009.
Thấm đ̣n trừng phạt của Donald Trump và xu hướng
« di tản » của giới công ty quốc tế, Trung
Quốc để lộ bản chất của anh
khổng lồ chân đất sét. Đó là h́nh ảnh
của chế độ Tập Cận B́nh trên báo Pháp
hôm nay. *** Trung
Quốc : Nỗi
sợ đại khủng hoảng Áp lực
của Mỹ và môi trường thiếu lành mạnh
trong nước đă làm cho kinh tế Trung Quốc hăm
phanh. GDP giảm dần từ quư này sang quư nọ,
chỉ c̣n 6,2% theo thống kê quư 2 năm 2019. Hàng ngàn công
ty Trung Quốc đă phá sản. Vấn đề là không
có thuốc trị. Les Echos, La
Croix, Le Figaro đưa cùng một tựa : Đấu
sức với Mỹ, kinh tế Trung Quốc trượt
phanh. Phát ngôn viên
cơ quan thống kê Trung Quốc bi quan khi thông báo tăng
trưởng kinh tế thấp kỷ lục từ khi
Hoa lục cho thống kê vào năm 1992. T́nh h́nh phức
tạp ra sao và phải giải quyết như thế nào
? Theo Le Figaro, Bắc Kinh không có giải pháp khả thi. Trước
hết, các biện pháp kích cầu
đều thất bại. Tháng vừa qua, Trung
Quốc bơm vào thị trường 300 tỉ đô
la, không kể 80 tỉ được giải ngân
hồi năm trước để hỗ trợ đầu
tư qua một đại chương tŕnh xây dựng
đường sắt, nhà máy điện và phi trường.
Chiến lược này đă từng được áp
dụng trong hai lần khủng hoảng trước là
năm 2009 và 2015. Bộ Chính trị sẽ bật đèn
xanh cho một ngân khoản nữa vào cuối tháng này,
bởi v́ đảng Cộng sản Trung Quốc sợ
nhất là bạo loạn xă hội do nạn thất
nghiệp gia tăng không ngừng, hơn 5,1% theo số
liệu chính thức. Ở các tỉnh miền nam, hàng
ngàn nhà máy đóng cửa. Một số đă chạy
sang Việt Nam. Kinh tế
Trung Quốc bị thiệt hại nặng do chiến
tranh thương mại, theo nhận định của
chuyên gia tài chính Edward Moya của công ty Oanda.
Bức tranh c̣n u ám hơn, v́ nợ chiếm đến
250 % tổng sản lượng nội địa.
Vụ ngân hàng Nội Mông Baoshang bị tái cấu
trúc và ngân hàng nhà nước phải bơm vào hệ
thống tài chính 127 tỉ đôla là một
dấu hiệu báo động. Vấn đề là chính
quyền Trung Quốc dường như vô kế
khả thi : giải pháp giảm lăi suất để kích
thích đầu tư đă được dự
kiến, nhưng khó tránh được hệ quả làm
suy yếu hệ thống ngân hàng và làm tăng lạm
phát, khiến dân bất măn. Cùng quan
điểm, nhật báo kinh tế Les Echos tiên đoán
kinh tế Trung Quốc tiếp tục giảm tăng trưởng
trước ba cú « sốc » cùng lúc : công nghệ, tài
chính và thương chiến. Do vậy, các biện pháp
mới thúc đẩy tăng trưởng sẽ càng ngày
càng ít hiệu quả. *** Kinh
tế Trung Quốc suy nhược:
Hệ quả nào ? T́nh h́nh
sắp tới sẽ có nhiều bất trắc hơn,
khi Hoa Vi không phải là nạn nhân duy nhất, kinh
tế Đức do liên hệ mật thiết với
Trung Quốc khó tránh khỏi tác động. Đài
Loan, Đông Nam Á là vùng đất hứa cho doanh
nghiệp bỏ Hoa lục. Bị
Donald Trump tấn công, Trung Quốc bây giờ thấm thía
ư nghĩa câu « đất lành chim đậu ».
Phong trào doanh nghiệp « di tản » chưa ghi vào
thống kê chính thức, nhưng tác động đến
nhiều lĩnh vực. Les Echos kể ra một danh sách
các tập đoàn có danh tiếng, từ xe hơi đến
sản phẩm tiêu dùng đại chúng chạy qua Đài
Loan và Đông Nam Á. Malaysia, Việt Nam,
Thái Lan, Miến Điện, Bangladesh, Đài Loan là
những vùng đất lành, nhưng với hệ
quả không tránh khỏi là giá nhân công sẽ lên cao.
Nhật báo kinh tế cho biết thêm, Indonesia đă tiên
liệu gió đổi chiều, tổng thống Joko
Widodo thông báo hai quyết định song hành :
cải cách hạ tầng giao thông và đơn giản
hóa luật lao động để thu hút đầu tư. Trong khi
đó, nhật báo Công giáo La Croix tiên đoán kinh
tế toàn cầu sẽ tăng trưởng chậm
lại v́ tác động nhân quả. Điểm
lạc quan duy nhất là kinh tế Pháp, do ít đầu
tư vào Hoa lục, nên không bị tác động
mạnh như kinh tế Đức. Khác với các đồng nghiệp, Libération dành 5 trang chỉ để phân tích t́nh trạng và phản ứng của Hoa Vi qua hai bài : Hoa Vi trước cơn chấn động và Hoa Vi đi vào đường hầm : Ế ẩm, doanh số giảm, nhưng tập đoàn điện thoại Trung Quốc chuẩn bị phản công với hệ thống khai thác độc lập Harmony. Các kỹ sư Trung Quốc được lệnh phải nhanh chóng hoàn thiện Harmony trong bối cảnh Hoa Vi được dự báo sẽ mất từ 40% đến 60% thị phần quốc tế từ nay đến cuối năm. *** «
Quả bom nội lực chính trị » của giới trẻ Hồng Kông Đó là bài
phóng sự của Le Monde về « thế hệ không có
ǵ để mất » trước sự dối trá
của Bắc Kinh. Bạo động là vũ khí
cuối cùng, qua tâm sự của sinh viên Lương
Kế B́nh (Brian Leung), đại học chính trị
Hồng Kông. Người
sinh viên 25 tuổi, cùng với hàng trăm bạn
trẻ chiếm đóng Nghị Viện Hồng Kông hôm
01/07 và tuyên bố lư do tranh đấu, đă trở thành
biểu tượng của phong trào phản kháng
bằng hành động triệt để. Chấp
nhận đề nghị phỏng vấn được
bảo mật của Le Monde, Lương Kế B́nh cho
biết anh có bằng cử nhân chính trị tại
Hồng Kông trước khi sang Mỹ du học tiếp.
Ngày 16/06, anh từ Washington trở về Hồng Kông và
chỉ kịp mặc bộ quần áo đen là anh lao vào
cuộc xuống đường với hai triệu người
tham dự. Lương Kế B́nh không phải là « lính
mới » v́ vào năm 2015, anh điều hành tờ báo
sinh viên, tố cáo trưởng đặc khu Lương
Chấn Anh tội tham ô. Vụ xâm
nhập nghị trường hôm mùng 01 tháng 07 đối
với anh không phải là hành động phạm pháp
hay phá hoại, v́ các hư hại vật chất có
thể sửa chữa dễ dàng, so với cái chết
của 4 người trẻ là mất mát vĩnh
viễn. Đứng trên bàn của một nghị viên,
Lương Kế B́nh tuyên bố dơng dạc : chúng tôi
không có ǵ để mất. Mỗi lời nói đều
đến từ đáy tim, anh giải thích với Le
Monde. Khi rời Nghị viện, Lương Kế B́nh
cảm thấy trong ḷng nhẹ nhơm v́ lần đầu
tiên chiếm đóng một cơ quan công quyền và
thực hiện thành công. Điều làm nhà báo Pháp chú ư là mối quan hệ nhân quả giữa phong trào Dù vàng năm 2014 và phong trào chống luật dẫn độ hiện nay. Theo giải thích của người sinh viên 25 tuổi này, năm 2014 là năm mà xă hội Hồng Kông nhận ra rằng « Bắc Kinh không bao giờ tôn trọng lời hứa chế độ dân chủ tại Hồng Kông ». Trong bốn năm qua, Tập Cận B́nh công khai nuốt lời hứa. Giờ đây, « tuổi trẻ mới » ở Hồng Kông biết rơ « giấc mơ hai chế độ » đă chết. Người dân Hồng Kông đă tỉnh thức, không thụ động chờ Bắc kinh ban phát dân chủ. Điều mà người ta tưởng là « giấc ngủ », theo Lương Kế B́nh, thật ra là « giai đoạn án binh ». Do vậy, không ai thấy trước được « nghị lực tranh đấu đă nổ bùng ». *** Iran
: Donald Trump là «
bạn » của Vệ binh Cách mạng Cũng
bị Washington trừng phạt nhưng Iran bị tác
động ra sao ? Châu Âu t́m mọi cách
tạo điều kiện nối lại đối
thoại quốc tế trong khi tại Iran, lực lượng
Vệ binh Cách mạng thừa nước đục
thả câu, lũng đoạn kinh tế quốc gia
để trục lợi và mưu đồ quân
sự. Châu Âu vất vả tháo ng̣i nổ khủng hoảng Mỹ-Iran. Một trong những hành động thiện chí của Bruxelles là không khởi động thủ tục trừng phạt Iran vi phạm hiệp định hạt nhân 2015. Tuy thế, do sức ép của phe bảo thủ, tổng thống Rohani lên giọng cứng rắn đối với Châu Âu, theo phân tích của Le Figaro. Phe bảo thủ động thủ ra sao ? Trong bài « Vệ binh Cách mạng lợi dụng cuộc xung khắc với Mỹ để trục lợi », Le Figaro mô tả chi tiết guồng máy kinh tài của Vệ binh Cách mạng Iran trong bối cảnh cấm vận. Tại Teheran, Donald Trump được gọi là « bạn » của Vệ binh cách mạng Iran. Nhờ t́nh h́nh căng thẳng này mà phe vệ binh xâm nhập vào mọi lĩnh vực kinh tế để làm giàu và tung tiền vào các chiến dịch bất hợp pháp. Ngay tổng thống Iran cũng phải tuyên bố bất lực: làm sao có thể thảo luận với những kẻ cầm súng. *** Chiến lược « Star
Wars » của Pháp Từ
thời kỳ quan sát bước qua giai đoạn
tự vệ : Đó là chính sách pḥng thủ không gian
của Pháp đề pḥng xảy ra chiến tranh tinh
cầu. Theo Les Echos, tổng thống Macron đă loan báo thành lập Bộ tư lệnh Không gian, giai đoạn tới là nữ bộ trưởng bộ Quân Lực Florence Parly sẽ tŕnh bày chiến lược pḥng thủ không gian Pháp. Theo học thuyết 1967, Pháp từ chối đưa vũ khí tấn công lên không gian, nhưng từ nay sẽ trang bị phương tiện tự vệ trong trường hợp vệ tinh bị tấn công. Tạm thời, Pháp tập trung nghiên cứu những vũ khí có thể can thiệp từ mặt đất hoặc từ không trung có khả năng đáp trả trực tiếp. Học thuyết tương lai bắt buộc phải thành lập quân chủng, tố chức nhân sự cũng như như đề ra chiến lược tăng cường hiệu năng quân sự trong không gian. *** 50
năm đổ bộ Mặt Trăng :
từ Jules Verne đến Neil Amstrong Cũng liên
quan đến không gian, nhân kỷ niệm 50 năm chinh
phục Mặt Trăng (20/07/1969), hôm nay Le Monde trở
lại cuộc đổ bộ của phi thuyền
Apollo-11 với bước chân đầu tiên và lời
phát biểu đầu tiên của Neil Armstrong : Đó là
một bước nhỏ của một người nhưng
là một bước tiến lớn của nhân
loại. Les Echos cũng vinh danh “Apollo-11, khúc khải hoàn của Hoa Kỳ”. C̣n Le Figaro đưa độc giả trở lại với các tác phẩm khoa học giả tưởng tiêu biểu của nhà văn Pháp Jules Verne « đẩy mộng du hành ngày càng cao » như Từ Trái Đất Đến Mặt Trăng và Bay Quanh Mặt Trăng làm say mê hàng triệu triệu độc giả ở mọi nơi và ở mọi thế hệ, từ 100 năm trước khi Neil Amstrong đặt chân lên vệ tinh độc nhất của Trái Đất. *** Kỷ niệm 50 năm Apollo 11
Thanh Phương
Cách đây đúng 50 năm, ngày
16/07/1969, từ bang Florida, ba phi hành gia Mỹ Neil Armstrong,
Buzz Aldrin và Michael Collins đă cất cánh trên chiếc
phi thuyền Apollo 11 để bay lên Mặt trăng và
đúng bốn ngày sau, lần đầu tiên con người
đặt chân lên vệ tinh của Trái đất. Amstrong đă qua đời năm 2012, nhưng
hai phi hành gia kia, năm nay 89 và 88 tuổi, hôm nay sẽ
tham gia các lễ hội kỷ niệm sự kiện
trọng đại này tại trung tâm không gian Kennedy.
Trong suốt tuần này, cơ quan không gian NASA tổ
chức một loạt hoạt động để làm
sống lại chuyến bay lịch sử Apollo 11. Chuyến bay kéo dài 4 ngày. Module Eagle,
với Amstrong và Aldrin, đă đáp xuống Mặt trăng
ngày 20/07/1969 lúc 20 giờ 17 phút, giờ quốc tế và
vài tiếng sau đó, lúc 2 giờ 56 phút, giờ
quốc tế, Amstrong đặt chân lên Mặt trăng,
trở thành người đầu tiên của nhân
loại bước những bước đầu tiên
trên vệ tinh của Trái đất. Armstrong đă miêu
tả sự kiện quan trọng này bằng một câu
nói sẽ đi vào lịch sử : « Đây là bước
đi nhỏ của một người, nhưng là bước
tiến khổng lồ của nhân loại »
("That's one small step for [a] man, one giant leap for mankind").
Hai phi hành gia ở lại Mặt trăng trong 21
tiếng để thực hiện các nghiên cứu và
thu thập 21 kg mẫu đất đá. Lúc đó,
Collins ở lại một ḿnh trên quỹ đạo
trong module Columbia, phần chính của phi thuyền, phương
tiện duy nhất để các phi hành gia trở
về Trái đất. Đến
17 giờ 54 giờ quốc ngày 21/07/1969, module Eagle bay lên
quỹ đạo để gắn trở lại vào
module Columbia. Sau đó, ba phi hành gia quay về Trái đất
và hạ cánh an toàn trên vùng biển Thái B́nh Dương
vào ngày 24/07/1969. Sự
kiện lần đầu tiên trong lịch sử nhân
loại con người đặt chân lên Mặt trăng
đă được truyền h́nh trực tiếp
đến người xem khắp thế giới. Tại New
York vào cuối tháng 5 vừa qua, Collins kể lại : «
Tất cả chúng tôi đều biết rằng,
nếu v́ lư do nào đó, hai người kia không
thể cất cánh trở lại, th́ tôi sẽ không giúp
được ǵ. Columbia không thể đáp xuống
Mặt trăng, nên tôi không thể xuống để
cứu họ được. » Hôm nay, ngôi
sao sáng chói nhất của của ngày kỷ niệm 50
năm Apollo chính là Aldrin, v́ ông là người thứ
hai của nhân loại đặt chân lên Mặt trăng.
Trong số 12 phi hành gia đặt chân lên vệ tinh
của Trái đất, chỉ có 4 người c̣n
sống. Nhưng
những lễ hội kỷ niệm 50 năm Apollo làm
nổi rơ một điều, đó là kể từ năm
1972 đến nay, không có nước nào, kể cả
Hoa Kỳ, đưa con người trở lại
Mặt trăng, chỉ có các robot là được
đưa lên vệ tinh của Trái đất. Tổng
thống Bush cha và Bush con trước đây đều
đă hứa là người Mỹ sẽ trở
lại Mặt trăng, nhưng lần nào cũng bị
Quốc Hội cản trở v́ lư do tài chính. Tổng
thống Donald Trump vào năm 2017 cũng đă tuyên
bố sẽ chinh phục trở lại Mặt trăng,
đề ra mục tiêu là đến năm 2024, một
nữ phi hành gia Mỹ đầu tiên sẽ đặt
chân lên vệ tinh của Trái đất. Nhưng các
chuyên gia cho rằng thời hạn mà ông Trump đề
ra là quá ngắn, v́ Hoa Kỳ chưa có một phi
thuyền, một module nào sẵn sàng cho các chuyến
bay có người lái lên Mặt trăng. |