Luật hoá trừng phạt Nga đưa EU lệ thuộc hoàn toàn Mỹ |
Trừng
phạt Nga được luật hoá khiến EU mất
tự chủ hoàn toàn Việc
lệnh trừng phạt Nga được luật hoá
tại Mỹ đă gây phản ứng dữ dội
nhất không phải từ Nga, mà từ EU – đồng
minh lâu đời của Mỹ bên bờ đông Đại
Tây Dương. Bởi Washington được nh́n
nhận là chỉ xem trọng mục đích của ḿnh
hơn là lợi ích của đồng minh, đối tác. Điều
đó đă được thể hiện rất rơ ràng
qua phản ứng của Brussels. Ngay sau khi nghị sĩ
hai đảng của Mỹ đạt thoả
thuận, tờ Bild am Sonntag của Đức đă
dẫn lời người phát ngôn Ủy ban châu Âu (EC)
cảnh báo Mỹ : “Luật
trừng phạt Nga có thể gây ra những hậu
quả khôn lường, không chỉ với sự đoàn
kết của khối G7, mà c̣n với an ninh năng lượng
và lợi ích kinh tế của EU. Ảnh hưởng
của biện pháp trừng phạt rất rộng, bao
gồm cả nỗ lực đa dạng hóa nguồn năng
lượng của EU”.
Người
Mỹ đưa Châu Âu vào ṿng xoáy lệ thuộc Theo
Brussel th́ việc mở rộng trừng phạt Nga
lần này của Mỹ liên quan tới các vấn đề
của riêng Washington - về cáo buộc Nga gây nhiễu
loạn bầu cử Mỹ- chứ không phải
vấn đề quốc tế như lệnh trừng
phạt trước đây mà Mỹ và EU phối
hợp với nhau để gây sức ép đối
với Nga. Giới
chức tại Đức thể hiện sự phẫn
nộ khi cho rằng dự luật tạo ra sức ép lên
chính phủ Mỹ buộc phải ưu tiên xuất
khẩu năng lượng Mỹ, tạo việc làm
cho người Mỹ, đặt lợi ích Mỹ lên
trên lợi ích của các đồng minh, theo Financial
Times. Dư
luận đă đặt vấn đề: Châu Âu có
mức phát triền như ngày nay, EU có thể ra đời
và khẳng định vị thề như hiện nay là
hoàn toàn nhờ vào lợi ích Mỹ, vậy việc
đồng cam cộng khổ với người
bảo trợ th́ có ǵ đâu mà ầm ĩ? Quả
thật, Châu Âu điêu tàn sau Thế chiến II không
thể “vươn ḿnh đứng dậy sáng loà”
chỉ sau hơn một thập kỷ, nếu không có
nguồn lợi ích khổng lồ từ đồng
minh bên bờ tây Đại Tây Dương đổ vào
lục địa già với Kế hoạch Marshall vĩ
đại (1947 – 1951). Có
thể nhận định rằng, không có lợi ích
Mỹ th́ nguyên tắc liên hiệp tại Châu Âu không
thể được hiện thực hoá dễ dàng như
vậy. Bởi ngay sau khi Thế chiến I kết thúc, năm
1916 Ngoại trưởng Pháp lúc đó là ông Aristide
Briand đă đề xuất ư tưởng thành
lập một liên hiệp Châu Âu. Tuy
nhiên, ư tưởng vĩ đại của nhà chính
trị kiệt xuất ấy đă không thể trở
thành hiện thực trong thời đại của ông.
Điều đó chứng tỏ việc liên hiệp
tại Châu Âu phải có những điều kiện
đặc biệt, tạo ra sự tương đồng
trong nền tảng lợi ích và đó chính nguồn
lực từ Kế hoạch Mashall. Ngay
sau khi Kế hoạch Marshall kết thúc, Hiệp ước
Paris được kư kết cho ra đời Cộng
đồng Than Thép châu Âu (ECSC) vào năm 1951, rồi
Hiệp ước Rome 1958 cho đời Cộng đồng
Kinh tế châu Âu và Cộng đồng Năng lượng
Nguyên tử châu Âu. Năm
1967, với Hiệp ước hợp nhất đă cho
ra đời Cộng đồng châu Âu (EC), để
rồi đến năm vào năm 1991 với Hiệp
ước Maastricht cho ra đời Liên minh châu Âu (EU) và
dần mở rộng lên 28 quốc gia, đưa EU
trở thành một trong 3 trụ cột kinh tế
lớn nhất thế giới hiện nay.
EU
sẽ không thể cười nụ với việc
Mỹ luật hoá trừng phạt Nga Cũng
nên biết rằng, trong số 17 nước nhận
nguồn tài trợ trực tiếp từ khi Kế
hoạch Marshall, hiện chỉ có Thụy Sĩ và
Thổ Nhĩ Kỳ đứng ngoài EU. Điều
đó cho thấy cốt lơi của EU là lợi ích
Mỹ và đó cũng là lư do khiến EU trở thành "độc
nhất vô nhị", dù có nhiều liên minh đă
ra đời, nhiều cộng đồng đă h́nh thành
trên thế giới hiện nay. Vậy
th́ “chia ngọt sẻ bùi” với đồng
minh bảo trợ cũng là việc cần làm và nên làm,
sao mà EU lại phản ứng dữ dội như
vậy? Theo
giới phân tích, việc Mỹ luật hoá trừng
phạt Nga gây thiệt hai về lợi ích chỉ làm
cho EU thất vọng, c̣n khi EU giận dữ th́ vấn
đề không c̣n là lợi ích nữa. Có
thể thế rằng, sau khi lệnh trừng phạt
Nga được luật hoá tại Mỹ th́ việc
xây dựng chiến lược và hoạch định
chính sách từ kinh tế - thương mại đến
hợp tác - đầu tư của EU đă gần như
rơi vào thế bị động hoàn toàn. Khi
tham gia liên minh cấm vận Nga với lệnh trừng
phạt mà chính quyền Tổng thống Obama áp đặt,
EU không mất thế chủ động của ḿnh,
bởi thời gian và cách thức áp đặt lệnh
trừng phạt được linh hoạt trên cơ
sở so sánh tương quan lợi – hại. Tuy
nhiên, khi lệnh trừng phạt được
luật hoá tại Mỹ th́ điều đó hoàn toàn
do người Mỹ quyết định, trong khi
lợi ích trong quan hệ Nga - Mỹ không tương
đồng với lợi ích trong quan hệ Nga - EU. Điều
đó cho thấy, việc luật hoá trừng phạt
Nga đă chuyển EU từ phụ thuộc - bị ràng
buộc, bị chi phối bởi Mỹ - sang lệ
thuộc - mất tự chủ trong chính hành động
của ḿnh. Mỹ
quá quyết liệt tước bỏ quyền lợi
của EU Trong
khi tính chất của việc luật hoá trừng
phạt Nga đưa EU vào chỗ mất tự chủ,
song trong cách thức thực thi Washington cũng lại không
xem trọng đồng minh. Người Mỹ đă quá
quyết liệt trong việc tước bỏ quyền
lợi của EU.
Lợi
ích của EU không phải là điều người
Mỹ quan tâm Chưa
khi nào Washington là xem thường các đồng minh bên
bờ đông Đại Tây Dương như lúc này,
đặc biệt là việc luật hoá trừng
phạt Nga. Ngay cả khi người Mỹ mang tiền
cứu giúp Châu Âu trong Kế hoạch Marshall vĩ đại
th́ đồng minh cũng không bị Wahington xem thường
như vậy. Bởi
trong tổng số tiền 12,271 tỷ USD đổ vào
châu Âu từ năm 1947 đến 1951 với 17 nước
được tiếp nhận nhưng không có sự tương
đồng. Như Anh nhận nhiều nhất với
3,297 tỷ USD, Pháp nhận 2,296 tỷ USD, Đức
nhận 1,448 tỷ USD, Ư nhận 1,204 tỷ USD, Hà Lan
nhận 1,128 tỷ USD… Điều
đó chứng tỏ kế hoạch của người
Mỹ được xây dựa trên kế hoạch
của các quốc gia tiếp nhận. Nghĩa là khi “được
cho tiền” Châu Âu cũng không mất tự chủ,
vậy mà nay "bị tước bỏ" nhưng
Châu Âu lại không hề được đoái hoài. C̣n
nhớ, trước và sau Hội nghị G-20, Thủ tướng
Angela Merkel đă liên tục công khai chỉ trích Mỹ,
sau khi Tổng thống Trump từng thẳng thừng
tấn công Berlin về chính sách quốc pḥng, thương
mại và hợp tác quốc tế. Vậy
nhưng giới chính trị truyền thống Mỹ c̣n
thể hiện sự quyết liệt hơn trong hành
động của ḿnh, bởi sự công kích của ông
Trump - và ngay cả chính sách của Nhà Trắng nếu
không thân thiện - đều không nguy hại bằng
việc luật hoá trừng phạt Nga, trực tiếp
tước bỏ quyền lợi của EU.
Vị
thế của EU giảm rất nhiều qua hành động
của Washington Việc
Washington c̣n khiến Brussles mất nhiều hơn
những lợi ích có thể liệt kê, đo đếm,
đó là vị thế trong ngoại giao quốc tế.
Trong quan hệ với các đối tác, hiệu ứng
tiêu cực từ lối hành xử của Mỹ
khiến EU mất nhiều trong lượng. Ngày
31/5, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker
từng cáo buộc chính quyền Mỹ đang t́m
kiếm những thoả thuận riêng rẽ với
từng nước EU, từ đó nhằm phá vỡ tính
thống nhất của khối này. Nay
với việc luật hoá trừng phạt Nga mà không
đếm xỉa ǵ đến EU, Washington c̣n thể
hiện qua rơ ràng hơn sự xem thường Brussels,
đưa đồng minh xuống một vị thế
thấp hơn rất nhiều - vị thề của người
lệ thuộc. |