Trước khi phân tích một vài điểm then
chốt của bản HPAC nầy, trước hết,
chúng ta hăy ôn lại vài dấu móc của tiến tŕnh
lịch sử xây dựng Liên Hiệp Âu Châu từ sau
Đệ Nhị Thế Chiến đến nay.
- 1-
Tiến tŕnh h́nh thành của Liên Hiệp Âu Châu.
Sau
khi Đức Quốc Xă bại trận năm 1945, Âu Châu rất kiệt quệ trong
mọi lănh vực. Các Quốc gia Tây Âu hăy c̣n căm
thù nước Đức, và Pháp không muốn Tây Đức
tái trang bị quân sự. Cộng Sản Nga th́ chờ
dịp để thôn tính Âu Châu dù cho hiệp ước
Yalta ( giửa Nga, Mỹ, Anh, và Trung Hoa Quốc Gia) đă
thỏa thuận ngầm lằn ranh giữa Tư
Bản và Cộng Sản tại Âu Châu. Mỹ th́
muốn các nuớc Tây Phương mau phục hồi
kinh tế và tái vơ trang để chận đứng làn
sóng đỏ.
-
Ngày 19/9/1946, Thủ Tướng Anh Winston
Churchill đă tung ra khẩu hiệu " Liên Hiệp
Quốc Âu Châu " ( Etats-Unis d'Europe) kêu gọi tất
cả các nước Âu Châu họp nhau lại thành
lập một chế độ Liên Bang, riêng nước
Anh th́ xin đứng ngoài.
Điều đó cũng dễ hiểu v́ nếu nước
Anh nhập vào Liên Bang th́ chủ quyền Quốc gia
sẽ biến mất. Vào thời buổi đó,
cả Anh lẫn Pháp vẫn c̣n nhiều thuộc địa,
nên công thức " Liên Hiệp Quốc Âu Châu "
đành thất bại.
-
Ngày 4.4.1949,Hiệp ước Liên Minh Bắc Đại
Tây Dương đươc kư kết tại Hoa
thạnh Đốn thiết lập việc pḥng thủ
chung giữa Mỹ và Âu Châu để chống lại
sự đe dọa xâm lăng của Nga Xô.
-
Ngày 18.4.1951 Sáu quốc gia Tây Âu ( Đức,
Pháp, Belgique (Bỉ), Ư, Luxembourg, Ḥa Lan ) đồng
kư Hiệp Ước Paris thiết lập " Cộng
Đồng Than và Thép Âu Châu " , tiếng pháp
gọi là " Communauté européenne du Charbon et de l'acier"
( viết tắt CECA) để xây Dựng và Phát
Triển Kỹ Nghệ chung với nhau.
- Ngày 30.8.1954, Quốc Hội Pháp bác bỏ "
Dự án Quốc Pḥng chung Âu Châu" ( Communauté européenne
de Défense - viết tắt là CED) giữa sáu
quốc gia trên đây.
-
Ngày 25.3.1957 , Sáu quốc gia trên đây kư với
nhau tại Rome "Hiệp Ước Cộng Đồng
Nguyên tử năng Âu Châu" ( "Communauté européenne
de l'énergie atomique" - viết tắt là EURATOM) và
" Hiệp Ước Cộng Đồng Kinh Tế Âu
Châu " ( Communauté économique européenne - CEE ).
-
Ngày 4.1.1960, "Hiệp
Hội Âu Châu Trao Đổi Tự Do" ( Association
européenne de libre échange - AELE ) được thành
lập với các quốc gia sau đây : Áo, Đan
Mạch, Anh, Na Uy, Thụy Điển, Thụy Sĩ,
Bồ Đào Nha để cạnh tranh với
Cộng Đồng Kinh Tế Âu Châu.
-
Ngày 14.1.1963, Đại Tướng De Gaulle bác bỏ việc Anh
Quốc xin gia nhập Thị Trường chung Âu Châu.
-
Ngày 27.11.1967, Đại Tướng De Gaulle bác bỏ lần
thứ 2 việc Anh Quốc xin gia nhập Thị Trường
chung Âu Châu.
-
Ngày 1.1.1973, Ba nước Đan Mạch, Anh, và Irlande gia nhập Thị
Trường chung Âu Châu ( tất cả bây giờ
gồm 9 quốc gia).
-
Ngày 9, và 10.12.1974,
tại Paris, Chín quốc gia đống ư tổ chức
bầu cử Quốc Hội Âu Châu theo lối phổ
thông trực tiếp đầu phiếu.
-
Ngày 6 và 7.7.1978, tại Brême,
các quốc gia đồng ư thiết lập một
hệ thống tiền tệ chung Âu Châu. Nước
Anh xin tạm thời đứng ngoài.
-
Ngày 13.3.1979, Hệ
thống Tiền tệ chung Âu châu được áp
dụng với đơn vị bản kim gọi là
" European currency unit " ( viết tắt là ECU ),
tiền thân của đồng Euro.
-
Ngày 1.1.1981, Nước Hy Lạp ( Grèce) là quốc gia thứ 10 gia
nhập thị trường chung Âu Châu.
-
Ngày 1.1.1986, Hai nước Tây Ban Nha, và Bồ đào Nha gia
nhập thị trường chung Âu Châu nâng tổng
số quốc gia lên thành 12.
- Tháng 2 .1986, tại
Luxembourg và tại La Haye, các quốc gia đồng ư
thay thế Hiệp Uớc kư tại Rome ngày
25.3.1957, bởi một " Văn Kiện duy nhất Âu
Châu ( Acte unique européen).
-
Ngày 3.10.1990, Thống Nhất Nước Đức.
-
Trong hai ngày 9 và 10.12.1991,
tại Maastricht, dự án " Hiệp Ước về
Liên Hiệp Âu Châu " được ra đời.
-
Ngày 21.12.1991, Liên Bang Xô
Viết sụp đổ, và Cộng Đồng các
quốc gia Độc Lập ( các cộng Ḥa cũ
của Liên Xô) được h́nh thành.
-
Ngày 1.11. 1993 Liên Hiệp Âu Châu ra đời do hiệu lực
của Hiệp ước Maastricht
- Ngày 20.12.1993 Hệ
thống ngoại giao và An Ninh chung của Liên Hiệp Âu
Châu được ra đời.
-
Ngày 1.1.1995, Liên Hiệp Âu Châu thâu nhận thêm 3 hội viên
mới ( Áo, Phần Lan, và Thụy Điển ), nâng
tổng số hội viên lên 15.
-
Sau hai ngày 15 và 16.12.1995 họp
tại Madrid , các Đơn vị tiền tệ chung
của Âu Châu sẽ có danh xưng là " Euro ".
-
Ngày 2.10.1997, tại
Amsterdam, Hiệp ước Maastricht được
bổ túc và chung quyết lần chót.
-
Từ ngày 7 đến ngày 11.12.2000,
Hiệp ước khác được kư kết tại
Nice.
- Ngày 1.1.2002 : Phát hành
đồng tiền " Euro " lưu hành trong 12 nước
sau đây của Liên Hiệp Âu Châu: Đức,Pháp, Ư,Tây
Ban Nha, Bồ Đào Nha, Bỉ, Luxembourg, Ḥa Lan, Áo, Hy
Lạp, Irlande, Phần Lan, và 3 nước " đặc
biệt " Vatican, Monaco, Saint Marin".
Lưu
ư là có 3 nước của Liên Hiệp Âu Châu không
chịu xài Euro, đó là : Anh, Thụy Điển, Đan
Mạch.
-
Ngày 6.4.2003 : Mười quốc gia Đông Âu gia nhâp vào Liên
Hiệp Âu Châu : Estonie, Lettonie,Lituanie, Malte, Chypre,
Hongrie,Pologne,Cộng Ḥa Tiệp, Slovaquie, Slovénie. Liên
Hiệp Âu Châu gồm tát cả là 25 quốc gia.
Hai nước khác sẽ nhập vào Liên Hiệp Âu Châu
trong năm 2006 : Roumanie, Bulgarie.
Có thể trong tưong lai rất gần, xứ Turquie cũng
sẽ gia nhập vào Liên Hiệp Âu Châu.
- 2.
Sự điều hành của Liên Hiệp Âu Châu.
Từ ngày kư Hiệp ước Maastricht đến nay,
Liên Hiệp Âu Châu đặt cơ sở trên 3
trụ chính( 3 piliers) :
1-
Ba cộng đồng chung ( Than và Thép, Nguyên tử năng,
Kinh Tế);
2-Chánh sách ngoại giao, và An ninh chung;
3. Hợp tác tư pháp và h́nh sự chung.
- A.
Tóm lược tổng quát về HPAC.
Bản
HPC dày trên 750 trang, rất lượm thượm, và
tối nghĩa, ít ai có can đảm đọc hết
nhưng chứa rất nhiều đ̣n bảy, rất có
ích cho các chuyên viên ( Bàn Hiến Pháp của Pháp dưới
30 trang) gồm có các phần sau đây:
- Nhập đề.
1.
Phần thứ nhất gồm có 9 tiết (9 titres)
và 58 điều khoản ( 58 articles) quy định:
- Định nghĩa và mục tiêu của LHAC
- Quyền căn bản của người công dân LHAC
- Những định chế của LHAC
- Thi hành thẩm quyền của LHAC
- Sinh hoạt dân chủ trong LHAC
- Tài chánh của LHAC
- LHAC với các quốc gia lân bang
- Gia nhập - Rút khỏi LHAC
2. Phần thứ nh́ gồm có sau lời dẫn
nhập, 7 tiết và 54 điều khoản nói lên
những quyền căn bản con người trong LHAC.
3- Phần thứ 3 gồm có 7 tiết và 342 điều
khoản định nghĩa những chánh sách và điều
hành của LHAC.
4- Phần thứ tư kết luận gồm có 10
khoản ấn định những điều tổng
quát và chung cuộc
5- phần phụ lục kèm theo 5 nghi thức chung
quyết và 3 tuyên cáo
- B.
Sơ đồ tổ chức của Liên Hiệp Âu
Châu ( LHAC) được quy định như
sau:
Liên
Hiệp Âu Châu có tư cách pháp nhân ( Điều 6) khác
với tư cách pháp nhân của từng quốc gia.
1-
Cơ quan tối cao là Hội Đồng Âu Châu (HDAC) -
Conseil européen - gồm
tất cả các vị nguyên thủ quốc gia của
25 nước trong LHAC và chủ tịch của Ủy
Ban Âu Châu ( xem phần dưới đây).Các vị
nầy sẽ bầu lên ông
Chủ Tịch với nhiệm kỳ là 2 năm rưỡi.
Ông Chủ tịch có quyền tái nhiệm một
lần. HDAC quy hoạch sách lược của LHAC, nhưng
không có quyền lập pháp.
Xin
chú ư là Hội Đồng Âu Châu ( Conseil
européen) của Liên Hiệp Âu Châu khác với
cơ quan " Conseil de l'Europe " ( Hội Đồng
của Âu Châu) thành lập ngày 5.5.1949 tại
Strasbourg. Cơ quan sau nầy gồm có 48 quốc gia trong
đó có cả Nga, Ukraine, v.v..và có Quốc Hội đặt
tại Strasbourg. Ṭa án đặt trách về Nhân
Quyền là của "Conseil de l'Europe ".
2.
Ba cơ quan hiến định :
2.1-
Quốc Hội Âu Châu ( QHAC) -
Parlement européen - gồm có các dân biểu
được bầu trực tiếp theo lối
phổ thông đầu phiếu. Theo HPAC mới ,
tổng số dân biểu là 736 vị. QHAC Không có
quyền soạn thảo luật. Như vậy coi như
QHAC không có thực quyền, và nguyên tắc dân chủ
( lập pháp) bị phủ nhận.QHAC chỉ có
quyền thảo luận và biểu quyết chấp
thuận hay bác bỏ các dự luật đệ tŕnh
lên.
2.2- Hội Đồng của Liên Hiệp Âu Châu (
HDLHAC) - Conseil de l' Union européenne - gồm có
tất cả các bộ trưởng của 25
quốc gia của LHAC.HDLHAC biểu quyết về các
dự luật soạn thảo bởi UBAC ( dưới
đây).
HDAC cũng không có quyền soạn thảo luật.
2.3-
Ủy Ban Âu Châu( Commission européenne) .
Thành
phần ( 25 người) của Ủy Ban nầy do các
Quốc gia trong LHAC đề cử. Sau năm 2014,
tổng số thành phần của Ủy Ban là 2/3
hội viên ( 18 người trên 27 quốc gia).Các
Quốc Gia (27) trong LHAC tuần tự thay phiên nhau
chỉ định các thành phần trong Ủy Ban. Nhiệm
kỳ là 5 năm.Riêng Ông Chủ Tịch của Ủy
Ban phải được Quốc Hội Âu Châu
chấp thuận qua một cuộc bỏ phiếu kín.
Ông Phó Chủ Tịch của Ủy Ban là Bộ Trưởng
Ngoại Giao của LHAC. Ông đặc trách về
vấn đề đối ngoại và An Ninh chung
của LHAC.UBAC soạn thảo luật để
đưa ra QHAC biểu quyết, và theo dơi sự
chấp hành của các đạo luật.
UBAC được coi như là Chánh Phủ của LHAC,
kiêm nhiệm luôn cả quyền lập pháp.Nguyên
tắc dân chủ " phân quyền" coi như
không được tôn trọng.
Quyền hạn của Ủy Ban rất quan trọng,
rất dễ đua tới t́nh trạng lạm
quyền, và thông đồng với các khối áp
lực của tư bản.
Đó
cũng là lư do khiến nhiều người chống
đối.
2.4.
Ṭa Án Cộng Đồng Âu Châu (TACDAC) - Cour de Justice des
communautés européennes-
đặt tại Luxembourg, gồm có 25 vị ( 1
thẩm phán cho 1 nước).
Các
bản án được coi là chung thẩm, không có
chuyện kháng cáo!!
Ṭa chỉ xét xử các vi phạm về kinh tế
giửa các quốc gia với nhau. Nhưng, đôi khi cũng
xét đến sự khiếu nại của cá nhân.
2.5
Cơ quan Cảnh sát Âu Châu ( Europol) đặc trách
việc kiểm soát biên giới của LHAC, cũng như
ngăn ngừa các tôi phạm kinh tế lẫn h́nh
sự.
3-
Những cơ quan khác.
3.1- Ngân Hàng Trung Ương Âu Châu ( NHTUAC)
- Banque centrale européenne - . HDAC bổ nhiệm vị Giám
Đốc Ngân Hàng. Ngân Hàng có nhiệm vụ chánh
yếu là ( Điều. I-30):
- ổn định vật giá.
- phát hành tiền Euros ( loại giấy). Các Ngân hàng
Quốc gia chỉ được đút loại
tiền bằng kim loại, nhưng phải có sự
chấp thuận cuả NHTUAC.
NHTUAC hoạt động Độc lập, không
chịu sự chi phối của một quốc gia nào.
NHTUAC có tư cách pháp nhân và có quyền soạn
thảo luật.
Điều nầy khiến cho phe chống đối cho
rằng NHTUAC c̣n có quyền hạn hơn Quốc
Hội.
(Chú Thích -
Hiện nay chỉ có 12 quốc gia xài chung tiền Euro:
Allemagne, Autriche, Belgique, Espagne, Finlande, France, Grèce, Irlande,
Italie, Luxembourg, Pays-Bas, Portugal.
13 nước khác không xài tiền Euros:
Danemark, Sưde, Chypre, Malte, Slovénie, Pologne, Hongrie, République
Tchèque, Estonie, Lettonie, Lituanie, Slovaquie, le Royaume - Uni)
3.2 . Cơ quan Kiểm kê Kết toán ( Cour
des comptes) để xem xét sự hợp pháp và xác tính
của việc thu xuất của LHAC.
C.
Sự phân bố quyền hạn giữa LHAC và
quốc gia Hội viên.
LHAC
không phải là một quốc gia Liên Bang ( Etat Fédéral )
nên thẩm quyền của LHAC không có giá trị
tối thượng so với quyền hạn của
các quốc gia hội viên.
Nguyên tắc sự phân bố quyền hạn được
quy định như sau :
1- Trong các lănh vực mà các quốc gia hội viên
đă ủy quyền ( nhất là về kinh tế ) cho
LHAC, th́ Luật của LHAC phải được áp
dụng cho tất cả quốc gia hôi viên. ( compétence
exclusive de l'Union)
2-
Trong trường hợp cần có sự phối
hợp của LHAC và các quốc gia hội viên, th́
hai bên thương lượng với nhau để
hợp tác ( compétence partagée, d'appui, de cơrdination).
3-
Nhiều trường hợp mà LHAC không có quyền can
dự vào ( như xă hội, thuế vụ, v.v.) chỉ
có Quốc gia Hội viên độc quyền định
đoạt mà thôi ( principe de subsidiarité), nhưng không
thể đi ngược lại với các nguyên
tắc hiến định của LHAC nhất là "
kinh tế thị trường và tự do cạnh
tranh "
- D.
Chi tiết kỹ thuật tính số phiếu trong
vấn đề quyết định của LHAC.
Đây là vấn đề gay góc nhất trong việc
điều hành của LHAC
1. Nhiều trường hợp đ̣i hỏi sự
đồng thuận của HDLHAC, hoặc của HDLHAC và
27 Quốc Hội Quốc gia Hội viên.
Điều đó rất khó thực hiện chẳng
hạn như việc thay đổi 1 hoặc nhiều
điều khoản của HPAC hiện nay ( nếu
được chấp thuận).
2- Nhiều trường hợp đ̣i hỏi sự
" đa số có giá trị " ( majorité qualif́ée ).
Có 2 loại đa số đặc biệt :
a. Nếu đề nghị do Ủy Ban đưa
ra, th́ phải có sự ưng thuận của 55% trên
tổng số quốc gia ( 14/25) đại diện cho
65% dân số của LHAC,
b. Trong mọi trường hợp khác, th́ phải
có sự ưng thuận của 72% trên tổng số
quốc gia ( 18/25) đại diện cho 65% dân số
của LHAC.
- 3.
Nhận xét tổng quát về HPAC.
- 1.
HPAC không phải là một bản Hiến Pháp nhưng
có giá trị như một Hiến Pháp.
a- HPAC không phải là một hiến pháp v́ LHAC không
phải là một quốc gia liên bang, v́ LHAC chỉ là
một liên hiệp của các quốc gia tại Âu Châu.
HPAC không quy định cơ cấu của một
quốc gia.
HPAC chỉ là một hiệp ước giữa các
quốc gia kư kết với nhau nên bất cứ lúc nào
một quốc gia cũng có thể rút lui ra khỏi Liên
Hiệp.
b- HPAC về mặt h́nh thức soạn thảo,
lẫn nội dung đều có tính cách của một
hiến pháp.
Khi soạn thảo HPAC,từ tháng 2.2002 đến
10.7.2003, một ủy ban soạn thảo nhiệm vụ
như của một quốc hội lập hiến , dưới
quyền điều động của cựu Tổng
Thống Pháp Valéry Giscard d'Estaing, gồm có các thành
phần như sau:
- 2 dân biểu và 1 đaị diện chánh quyền
của các quốc gia hội viên ( 15), và của các
quốc gia xin gia nhập LHAC ( 13) .
- 16 dân biểu của Quốc Hội Âu Châu
- 2 đại diện của Uỷ Ban Âu Châu
Tổng cộng Ủy ban soạn thảo gồm có 102
vị.
Bàn HPAC có h́nh thức và nội dung của một
hiến pháp :
- Phần 1 nói về mục tiêu, và những giá trị
nền tảng của LHAC, và những nguyên tắc
điều hành của LHAC
- Phần 2 là Hiến Chưong những quyền căn
bản của của LHAC
- Phần 3 là định chế của các cơ quan
trong LHAC
- 2.
HPAC có rất nhiều khuyết điểm không
thể chấp nhận được:
(
vài ví dụ như dưới đây)
a- Những nguyên tắc dân chủ không được
tôn trọng:
- Quốc hội Âu Châu không có quyền lập pháp
( chỉ có quyền biểu quyết thôi, xin xem trên
đây);
- Ủy Ban LHAC kiêm nhiệm cả quyền hành pháp
và lập pháp;
- Ngân Hàng Trung Ương Âu Châu có quyền làm
dự thảo luật.
- Sự phân phối quyền lực trong LHAC không
tuân theo nguyên tắc dân chủ sơ đẳng :
- 10 quốc gia Đông Âu tân Hội
viên ( 17% dân số , 5% lợi tức của LHAC)
chiếm 40% thành của Ủy Ban LHAC.
- số dân trong các quốc gia Hội
viên để có một dân biểu trong Quốc Hội
Âu Châu không được hợp lư , thiếu sự rơ
ràng :
1
dân biểu cho 860.000 dân Đức,
1 dân biểu cho 76.000 dân Luxembourg, 1 dân biểu cho 66.000 dân
Malte, v.v..
b- Những cơ sở công ích ( của các chánh
phủ địa phưong) không được đề
cập tới coi như phải biến mất trong tương
lai gần và phải nhường chổ cho các công
ty tư nhân như: Xe lửa, bưu điện,y
tế, trường học, hưu bổng v.v..
c- Những quyền căn bản liệt kê trong
phần 2 gồm có : " Thị trường bên trong
LHAC ...tự do cạnh tranh và không sai lệch ( libre
concurrence et non faussée.." để từ đó
cấm các cơ sở công cộng như các công ty xe
lửa, nhà thương y tế v́ có tánh cách cạnh
tranh bất chánh không c̣n " tự do cạnh tranh
".
d- Quyền lợi của những người lớn
tuổi không c̣n được đảm bảo (
garantit) bởi chánh phủ nữa mà chỉ được
công nhận ( reconnaît ) và tôn trọng ( respecte)qua điều
khoản II-85 : " Liên Hiệp công nhận và tôn
trọng quyền của những ngườilớn
tuổi được sống một cách đáng kính
và độc lập, và tham dự vào đời
sống xă hội và văn hoá " ( Art II-85. L’Union
reconnaît et respecte le droit des personnes âgées à mener une vie digne
et indépendante et à participer à la vie sociale et culturelle. ).
Quả thật là khôi hài v́ người ta tự
hỏi: " Phải chăng Liên Hiệp Âu Châu
chỉ công nhận quyền nầy cho những người
lớn tuổi mà thôi ? c̣n những người khác
th́ sao ?"
e- Theo điều IV - 446, th́ HPAC có giá trị vô
hạn định. Tuy nhiên muốn thay đổi
một điều khoản nào th́ cũng được
chiếu theo điều IV- 443- 3 . Đó là phần lư
thuyết, nhưng trong thực tế, th́ phải có
sự đồng thuận của :
- tất cả các chánh phủ hội viên của LHAC (
25);
- và của các Quốc Hội của các nước
hội viên.
Theo lời của cựu TT
Pháp Valéry Giscard d'Estaing th́ bản HPAC sẽ
"bất di bất dịch " trong ṿng 50 năm.Xin
nhắc lại ở đây :
Điều 28 của tuyên
ngôn nhân quyền của Cộng Ḥa Pháp năm 1793 có
viết rằng : " một dân tộc lúc nào cũng
có quyền xét lại, tu chỉnh và thay đổi
Hiến Pháp của nước ḿnh. Một thế
hệ không thể nào áp đặt các thế
hệ khác phải tuân theo luật lệ của ḿnh .
"
Trên đây chỉ tŕnh bày một vài điều
để chúng ta thấy rằng HPAC có quá nhiều
khuyết điểm, nhưng tựu trung lại là
một bản Hiến Pháp đặt nặng trên
vấn đề thị trường tự do cạnh
tranh không giới hạn mà thôi, quyền lợi căn
bản con người chỉ là thứ yếu.
|