CHỌN BÊN TRÊN BIỂN NAM TRUNG HOA: GIẢ ĐỊNH VÀ THỰC TẾ

Đại-Dương 

Tài liệu tham khảo:

Where Does the US Debate on China Policy Stand in Mid-2020? (Diplomat)

US Conducts Freedom of Navigation Operation Near China-Held Features in Spratlys (Diplomat)

Philippines calls out China on the South China Sea (Asia Times)

China and Philippines affirm ties after South China Sea spa (Nikkei)

US, Vietnam ties have never been better (Asia Times)

Xi’s call to Singapore: a subtle ‘reminder’ about the South China Sea? (SCMP)

A missed chance in the South China Sea is back to haunt Asean (SCMP)

 

CHỌN BÊN TRÊN BIỂN NAM TRUNG HOA: GIẢ ĐỊNH VÀ THỰC TẾ

Đại-Dương

Chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận B́nh ngày càng hành động như một Hoàng đế Trung Hoa trong chiến lược bành trướng, bá quyền mà lộ liễu nhất trên Biển Nam Trung Hoa (SCS).

Cộng đồng Quốc tế tiếp tục chủ trương “đèn nhà ai nấy rạng” hoặc quyết liệt chặn đứng hành động “vô thiên vô pháp” của TCB đang gieo mầm chiến tranh cục bộ trên nhiều phương diện, đặc biệt tại SCS.

Phó Giáo sư Robert Farley tại Trường Ngoại giao và Thương mại Quốc tế Patterson đă đúc kết cuộc tranh luận mới nhất tại Vanderbilt Law School về chủ đề “Mapping the China Debate”: “Nh́n chung, họ coi Trung Quốc là mối đe dọa kinh tế và quân sự, hoặc về văn hóa và chủng tộc. Hiếm khi có một sự đồng thuận như vậy phát triển nhanh chóng về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ, báo hiệu cho tương lai mối quan hệ xuyên Thái B́nh Dương”.

Mối quan hệ Mỹ-Trung ngày càng căng thẳng khi Virus Vũ Hán lan tràn khắp thế giới và hành động quyết đoán của Bắc Kinh trên SCS như gia tăng hoạt động của Nhóm Tàu sân bay Liêu Ninh và Thủy bộ hạm (tàu phối hợp đổ bộ) tập trận hàm ư đe doạ Đài Loan hoặc Nhóm đảo Pratas do Đài Bắc kiểm soát trong khi Hải đội Xung kích Hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt thả neo tại Đảo Guam v́ Covid-19 và Hàng không mẫu hạm USS Nimitz đang sửa chữa tại hải cảng Yokosuka.

Bắc Kinh điều động tàu Hải Dương Địa chất 8 được các tàu Hải cảnh và Dân quân Biển hộ tống quấy nhiễu hoạt động thăm ḍ dầu khí tại Băi Tư Chính nằm trong Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của Việt Nam suốt ba tháng trường; tiếp theo HD-Địa chất 8 quấy rối tàu khảo sát dầu khí West Capella trong EEZ của Mă Lai Á hồi cuối tháng 4-2020.

Việt Nam buộc sẽ phải trả một triệu USD cho Tây Ban Nha và Tiểu vương quốc Á Rập Thống nhất khi ép Repsol phải ngưng thăm ḍ dầu khí ở mỏ Cá Rồng Đỏ. Công ty Năng lượng Rosnef của Nga bị buộc dừng kế hoạch khoan ngoài khơi Việt Nam nên Hà Nội có thể c̣n phải mất thêm nhiều triệu Mỹ kim nữa.

Hoa Kỳ lập tức phái Hải đội Thuỷ bộ hạm USS America được một khu trục hạm và một tuần dương hạm tập trận gần EEZ của Mă Lai Á cùng với một hộ tống hạm Úc Đại Lợi. Tiếp theo, Mỹ phái Cận duyên hạm tác chiến USS Gabrielle Giffords hải hành song song với tàu khảo sát của Mă Lai Á.

Trong giai đoạn 2016-2019, Hải quân Trung Quốc đă 89 lần xâm nhập và lưu lại trong vùng biển của Mă Lai Á bất chấp sự xua đuổi của Hải quân nước này. Kuala Lumpur đă 6 lần gửi công hàm phản đối lên Liên Hiệp Quốc .

Hải cảnh Trung Quốc đă hai lần đâm ch́m hai tàu cá của người Việt hành nghề trong “ngư trường truyền thống” tại Hoàng Sa (Paracel Islands, Tây Sa) của dân tộc Việt Nam hồi tháng 4-2020.

Bắc Kinh lập trạm nghiên cứu thuỷ văn trên các đảo nhân tạo Chữ Thập (Fiery Cross Reef), Xu Bi (Subi Reef), Vành Khăn (Mischief Reef) trong Nhóm đảo Trường Sa (Spratly Islands, Nam Sa). Bắc Kinh đặt tên 80 thực thể địa lư trên SCS, lập hai quận-đảo Tây Sa và Nam Sa trực thuộc Thành phố Tam Sa để cai quản Hoàng Sa và Trường Sa. Bắc Kinh cố điều-kiện-hoá các thực thể địa lư cho phù hợp với quy định về ĐẢO trong Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS): có cư dân sinh sống và tự túc kinh tế, có Chính quyền, có Quân đội nhằm đ̣i hỏi quyền được có EEZ và Thềm lục địa.

Nhưng, năm 2016, Toà án Trọng tài Thường trực về Luật Biển (PCA) đă phán “các yêu sách của Trung Quốc trên Biển Nam Trung Hoa về “chủ quyền biển lịch sử” không có giá trị pháp lư; và tất cả các thực thể địa lư trên SCS không hội đủ điều kiện ĐẢO hoặc QUẦN ĐẢO (Archipelago) mà chỉ là NHÓM ĐẢO nên không được quyền có EEZ). Phán quyết này có tính chung thẩm và các thành viên trong UNCLOS phải có nhiệm vụ tự động tuân hành.

Bắc Kinh đang nạo vét, bồi đắp đảo nhỏ Phú Lâm (Woody Island) của Hoàng Sa, nơi Thành phố Tam Sa trú đóng nhằm hợp-thức-hoá thành ĐẢO hoặc QUẦN ĐẢO để đ̣i quyền có EEZ và Thềm lục địa.

Chiến thuật tầm ăn dâu của Trung Quốc trên Biển Nam Trung Hoa thực hiện trên ba mặt trận: (1) Tăng cường sức mạnh quân sự nhằm đẩy Hải quân Hoa Kỳ ngày càng cách xa bờ biển Hoa Lục. (2) Tuần tự lấn chiếm EEZ của các quốc gia duyên hải Đông Nam Á. (3) Độc quyền khai thác tài nguyên thiên nhiên của SCS.

Từ trước Hoa Kỳ không đứng bên nào trong mối tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc và các quốc gia duyên hải Đông Nam Á mà chỉ bảo vệ quyền tự do hàng hải trên Biển Nam Trung Hoa.

Công hàm ngày 12-12-2019 của Trung Quốc gửi lên Liên Hiệp Quốc nhằm bác bỏ Công hàm của Mă Lai Á xin Uỷ ban Thềm lục địa LHQ công nhận yêu sách về Thềm lục địa (nối dài từ EEZ). Phi Luật Tân, Indonesia, Việt Nam cũng gửi công hàm phản đối. Đại sứ Mỹ tại LHQ, Kelly Craft gửi Công hàm ngày 1 tháng 6-2020 để phản đối.

Ngày 13-07-2020, Ngoại trưởng Mike Pompoe chính thức công bố chính sách của Hoa Kỳ trên Biển Nam Trung Hoa gồm có các điểm chính: Hoa Kỳ bảo vệ khu vực Ấn Độ - Thái B́nh Dương tự do và mở rộng, tăng cường chính sách của Mỹ tại SCS, yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh về tài nguyên thiên nhiên trên SCS hoàn toàn bất-hợp-pháp, phản đối hành động cưỡng chế hoặc ép buộc để giải quyết tranh chấp, hợp tác với các đồng minh và đối tác Đông Nam Á v́ lợi ích sâu xa và vĩnh viễn, bác bỏ mọi đ̣i hỏi chủ quyền của Trung Quốc đối với vùng biển bên ngoài lănh hải 12 hải lư của các đảo tuyên bố chủ quyền, sát cánh với cộng đồng quốc tế chặn đứng tham vọng của Bắc Kinh coi Biển Nam Trung Hoa như Đế chế Hàng hải.

Sự thay đổi chính sách của Hoa Kỳ đối với khu vực Ấn Độ Dương-Thái B́nh Dương đă ảnh hưởng như thế nào đối với các quốc gia duyên hải Đông Nam Á?

Thứ nhất, Hoa Kỳ mặc nhiên cam kết bảo vệ cho các đồng minh và đối tác trên Biển Nam Trung Hoa khỏi bị Bắc Kinh chèn ép bắt nạt. Hôm 17-07-2020, Hải đội Xung kích Hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan từ Ấn Độ Dương vào SCS để tập trận chung với Hải đội Xung kích Hàng không mẫu hạm USS Nimitz. Nó như một lời cảnh cáo trực tiếp nếu Bắc Kinh động tới Băi Tư Chính (ngoài khơi Việt Nam), Cụm băi Luconia (ngoài khơi Malaysia), vùng biển thuộc EEZ của Brunei và Natuna Besar (ngoài khơi Indonesia).

Thứ hai, Hoa Kỳ không công nhận yêu sách chủ quyền và quyền-chủ-quyền của Trung Quốc trên SCS và đ̣i Bắc Kinh áp dụng đúng đắn quy định của UNCLOS, đồng thời, tuân hành Phán quyết ngày 12-07-2016 của Toà án Trọng tài Thường trực về Luật Biển (PCA).

Thứ ba, Hoa Kỳ có đủ yếu tố pháp lư để trừng phạt các công ty hoặc cá nhân ở Trung Quốc đă vi phạm luật pháp quốc tế.

Thứ tư, Đài Loan, Phi Luật Tân, Mă Lai Á, Brunei, Indonesia, Việt Nam sẽ mạnh dạn hơn khi đương đầu với các hành vi mà Bắc Kinh làm trái những quy định trong UNCLOS.

Thứ năm, các quốc gia duyên hải Đông Nam Á cần hợp tác với Hoa Kỳ để bảo vệ chủ quyền quốc gia, trọn vẹn lănh thổ chứ không thể ngồi chờ sung rụng. Sau 4 năm t́m mọi cách ngủ chung giường với Tập Cận B́nh, Tổng thống Rodrigo Duterte doạ sẽ chấm dứt “Chương tŕnh Quân đội Mỹ thăm viếng luân phiên Phi Luật Tân”. Thực ra, để binh sĩ hai nước có thể hoạt động chung thường xuyên mà nâng cao khả năng tác chiến. Khi nghe thế, Tổng thống Donald Trump nói: vậy Mỹ khỏi tốn tiền! Duterte toát mồ hôi lạnh nên tuyên bố huỷ bỏ ư định và công khai phản đối hành động phi pháp của Bắc Kinh.

Khi nghe tin Thủ tướng Lư Hiển Long tái cử th́ Tập Cận B́nh lập tức chúc mừng và nhắc nhở Tân Gia Ba về mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước có nhiều khác biệt. Trong một bài tham luận vào đầu tháng 6-2020, ông Long viết “Châu Á không muốn bị buộc phải chọn đứng về chỉ một bên”. Sự thật, cha đẻ của Tân Gia Ba, ông Lư Quang Diệu chủ trương phải dựa vào quốc gia mạnh nhất để tồn tại. Tân Gia Ba không có bất cứ Hiệp ước nào với Hoa Kỳ, nhưng, có mối quan hệ bền vững về kinh tế, tài chính, kỹ thuật, quân sự với Hoa Kỳ. Tân Gia Ba sẵn sàng đáp ứng mọi nhu cầu chiến thuật và chiến lược của Hoa Kỳ trên Biển Nam Trung Hoa.

Thứ sáu, ASEAN là một khối chia rẽ trong thực tế nên khi bàn các biện pháp đối phó với Trung Quốc trên Biển Nam Trung Hoa chỉ nên giới hạn giữa nhóm Việt Nam, Indonesia, Tân Gia Ba, Mă Lai Á, Brunei. Nếu không sẽ chẳng bao giờ có kết quả. Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đại Hàn là nguồn cung cấp chiến cụ, vũ khí cần cho pḥng thủ của các quốc gia duyên hải Đông Nam Á.

Các quốc gia duyên hải Đông Nam Á không thể đơn phương chống được Trung Quốc nên phải dựa vào sức mạnh của Hoa Kỳ, và hệ thống luật pháp quốc tế.

Đại-Dương

 

Trở lại