CHỌN
BÊN TRÊN BIỂN NAM TRUNG HOA: GIẢ ĐỊNH VÀ
THỰC TẾ Đại-Dương |
Tài
liệu tham khảo: Where
Does the US Debate on China Policy Stand in Mid-2020? (Diplomat) US
Conducts Freedom of Navigation Operation Near China-Held Features in
Spratlys (Diplomat) Philippines
calls out China on the South China Sea (Asia Times) China
and Philippines affirm ties after South China Sea spa (Nikkei) US,
Vietnam ties have never been better (Asia Times) Xi’s
call to Singapore: a subtle ‘reminder’ about the South China Sea? (SCMP) A
missed chance in the South China Sea is back to haunt Asean (SCMP) CHỌN BÊN TRÊN BIỂN NAM TRUNG HOA: GIẢ ĐỊNH
VÀ THỰC TẾ Đại-Dương Chủ
tịch Trung Quốc, Tập Cận B́nh ngày càng hành
động như một Hoàng đế Trung Hoa trong
chiến lược bành trướng, bá quyền mà
lộ liễu nhất trên Biển Nam Trung Hoa (SCS). Cộng
đồng Quốc tế tiếp tục chủ trương
“đèn nhà ai nấy rạng” hoặc quyết
liệt chặn đứng hành động “vô thiên vô
pháp” của TCB đang gieo mầm chiến tranh cục
bộ trên nhiều phương diện, đặc
biệt tại SCS. Phó
Giáo sư Robert Farley tại Trường Ngoại giao và
Thương mại Quốc tế Patterson đă đúc
kết cuộc tranh luận mới nhất tại
Vanderbilt Law School về chủ đề “Mapping the China
Debate”: “Nh́n chung, họ coi Trung Quốc là mối
đe dọa kinh tế và quân sự, hoặc về văn
hóa và chủng tộc. Hiếm khi có một sự đồng
thuận như vậy phát triển nhanh chóng về chính
sách đối ngoại của Hoa Kỳ, báo hiệu cho
tương lai mối quan hệ xuyên Thái B́nh Dương”.
Mối
quan hệ Mỹ-Trung ngày càng căng thẳng khi Virus Vũ
Hán lan tràn khắp thế giới và hành động
quyết đoán của Bắc Kinh trên SCS như gia tăng
hoạt động của Nhóm Tàu sân bay Liêu Ninh và
Thủy bộ hạm (tàu phối hợp đổ
bộ) tập trận hàm ư đe doạ Đài Loan
hoặc Nhóm đảo Pratas do Đài Bắc kiểm soát
trong khi Hải đội Xung kích Hàng không mẫu
hạm USS Theodore Roosevelt thả neo tại Đảo Guam
v́ Covid-19 và Hàng không mẫu hạm USS Nimitz đang
sửa chữa tại hải cảng Yokosuka. Bắc
Kinh điều động tàu Hải Dương Địa
chất 8 được các tàu Hải cảnh và Dân quân
Biển hộ tống quấy nhiễu hoạt động
thăm ḍ dầu khí tại Băi Tư Chính nằm trong Vùng
Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của Việt Nam
suốt ba tháng trường; tiếp theo HD-Địa
chất 8 quấy rối tàu khảo sát dầu khí West
Capella trong EEZ của Mă Lai Á hồi cuối tháng 4-2020. Việt
Nam buộc sẽ phải trả một triệu USD cho Tây
Ban Nha và Tiểu vương quốc Á Rập Thống
nhất khi ép Repsol phải ngưng thăm ḍ dầu khí
ở mỏ Cá Rồng Đỏ. Công ty Năng lượng
Rosnef của Nga bị buộc dừng kế hoạch
khoan ngoài khơi Việt Nam nên Hà Nội có thể c̣n
phải mất thêm nhiều triệu Mỹ kim nữa. Hoa
Kỳ lập tức phái Hải đội Thuỷ
bộ hạm USS America được một khu trục
hạm và một tuần dương hạm tập
trận gần EEZ của Mă Lai Á cùng với một
hộ tống hạm Úc Đại Lợi. Tiếp theo,
Mỹ phái Cận duyên hạm tác chiến USS Gabrielle
Giffords hải hành song song với tàu khảo sát của
Mă Lai Á. Trong
giai đoạn 2016-2019, Hải quân Trung Quốc đă 89
lần xâm nhập và lưu lại trong vùng biển
của Mă Lai Á bất chấp sự xua đuổi
của Hải quân nước này. Kuala Lumpur đă 6
lần gửi công hàm phản đối lên Liên
Hiệp Quốc . Hải
cảnh Trung Quốc đă hai lần đâm ch́m hai tàu
cá của người Việt hành nghề trong “ngư
trường truyền thống” tại Hoàng Sa (Paracel
Islands, Tây Sa) của dân tộc Việt Nam hồi tháng
4-2020. Bắc
Kinh lập trạm nghiên cứu thuỷ văn trên các
đảo nhân tạo Chữ Thập (Fiery Cross Reef), Xu
Bi (Subi Reef), Vành Khăn (Mischief Reef) trong Nhóm đảo
Trường Sa (Spratly Islands, Nam Sa). Bắc Kinh đặt
tên 80 thực thể địa lư trên SCS, lập hai
quận-đảo Tây Sa và Nam Sa trực thuộc Thành
phố Tam Sa để cai quản Hoàng Sa và Trường
Sa. Bắc Kinh cố điều-kiện-hoá các thực
thể địa lư cho phù hợp với quy định
về ĐẢO trong Công ước Liên Hiệp
Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS): có cư dân
sinh sống và tự túc kinh tế, có Chính quyền, có
Quân đội nhằm đ̣i hỏi quyền được
có EEZ và Thềm lục địa. Nhưng,
năm 2016, Toà án Trọng tài Thường trực
về Luật Biển (PCA) đă phán “các yêu sách
của Trung Quốc trên Biển Nam Trung Hoa về
“chủ quyền biển lịch sử” không có giá
trị pháp lư; và tất cả các thực thể địa
lư trên SCS không hội đủ điều kiện
ĐẢO hoặc QUẦN ĐẢO (Archipelago) mà
chỉ là NHÓM ĐẢO nên không được
quyền có EEZ). Phán quyết này có tính chung thẩm và
các thành viên trong UNCLOS phải có nhiệm vụ tự
động tuân hành. Bắc
Kinh đang nạo vét, bồi đắp đảo
nhỏ Phú Lâm (Woody Island) của Hoàng Sa, nơi Thành
phố Tam Sa trú đóng nhằm hợp-thức-hoá thành
ĐẢO hoặc QUẦN ĐẢO để đ̣i
quyền có EEZ và Thềm lục địa. Chiến
thuật tầm ăn dâu của Trung Quốc trên
Biển Nam Trung Hoa thực hiện trên ba mặt
trận: (1) Tăng cường sức mạnh quân
sự nhằm đẩy Hải quân Hoa Kỳ ngày càng
cách xa bờ biển Hoa Lục. (2) Tuần tự
lấn chiếm EEZ của các quốc gia duyên hải
Đông Nam Á. (3) Độc quyền khai thác tài nguyên
thiên nhiên của SCS. Từ
trước Hoa Kỳ không đứng bên nào trong
mối tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc
và các quốc gia duyên hải Đông Nam Á mà chỉ
bảo vệ quyền tự do hàng hải trên Biển
Nam Trung Hoa. Công
hàm ngày 12-12-2019 của Trung Quốc gửi lên Liên
Hiệp Quốc nhằm bác bỏ Công hàm của Mă Lai
Á xin Uỷ ban Thềm lục địa LHQ công nhận
yêu sách về Thềm lục địa (nối dài
từ EEZ). Phi Luật Tân, Indonesia, Việt Nam cũng
gửi công hàm phản đối. Đại sứ
Mỹ tại LHQ, Kelly Craft gửi Công hàm ngày 1 tháng
6-2020 để phản đối. Ngày
13-07-2020, Ngoại trưởng Mike Pompoe chính thức công
bố chính sách của Hoa Kỳ trên Biển Nam Trung Hoa
gồm có các điểm chính: Hoa Kỳ bảo vệ
khu vực Ấn Độ - Thái B́nh Dương tự
do và mở rộng, tăng cường chính sách
của Mỹ tại SCS, yêu sách chủ quyền của
Bắc Kinh về tài nguyên thiên nhiên trên SCS hoàn toàn
bất-hợp-pháp, phản đối hành động cưỡng
chế hoặc ép buộc để giải quyết
tranh chấp, hợp tác với các đồng minh và
đối tác Đông Nam Á v́ lợi ích sâu xa và vĩnh
viễn, bác bỏ mọi đ̣i hỏi chủ
quyền của Trung Quốc đối với vùng
biển bên ngoài lănh hải 12 hải lư của các
đảo tuyên bố chủ quyền, sát cánh với
cộng đồng quốc tế chặn đứng
tham vọng của Bắc Kinh coi Biển Nam Trung Hoa như
Đế chế Hàng hải. Sự
thay đổi chính sách của Hoa Kỳ đối
với khu vực Ấn Độ Dương-Thái B́nh Dương
đă ảnh hưởng như thế nào đối
với các quốc gia duyên hải Đông Nam Á? Thứ
nhất, Hoa Kỳ mặc nhiên cam kết bảo vệ
cho các đồng minh và đối tác trên Biển Nam
Trung Hoa khỏi bị Bắc Kinh chèn ép bắt nạt.
Hôm 17-07-2020, Hải đội Xung kích Hàng không mẫu
hạm USS Ronald Reagan từ Ấn Độ Dương
vào SCS để tập trận chung với Hải đội
Xung kích Hàng không mẫu hạm USS Nimitz. Nó như
một lời cảnh cáo trực tiếp nếu
Bắc Kinh động tới Băi Tư Chính (ngoài khơi
Việt Nam), Cụm băi Luconia (ngoài khơi Malaysia), vùng
biển thuộc EEZ của Brunei và Natuna Besar (ngoài khơi
Indonesia). Thứ
hai, Hoa Kỳ không công nhận yêu sách chủ quyền và
quyền-chủ-quyền của Trung Quốc trên SCS và
đ̣i Bắc Kinh áp dụng đúng đắn quy định
của UNCLOS, đồng thời, tuân hành Phán quyết
ngày 12-07-2016 của Toà án Trọng tài Thường
trực về Luật Biển (PCA). Thứ
ba, Hoa Kỳ có đủ yếu tố pháp lư để
trừng phạt các công ty hoặc cá nhân ở Trung
Quốc đă vi phạm luật pháp quốc tế. Thứ
tư, Đài Loan, Phi Luật Tân, Mă Lai Á, Brunei, Indonesia,
Việt Nam sẽ mạnh dạn hơn khi đương
đầu với các hành vi mà Bắc Kinh làm trái
những quy định trong UNCLOS. Thứ
năm, các quốc gia duyên hải Đông Nam Á cần
hợp tác với Hoa Kỳ để bảo vệ
chủ quyền quốc gia, trọn vẹn lănh thổ
chứ không thể ngồi chờ sung rụng. Sau 4 năm
t́m mọi cách ngủ chung giường với Tập
Cận B́nh, Tổng thống Rodrigo Duterte doạ sẽ
chấm dứt “Chương tŕnh Quân đội
Mỹ thăm viếng luân phiên Phi Luật Tân”.
Thực ra, để binh sĩ hai nước có thể
hoạt động chung thường xuyên mà nâng cao
khả năng tác chiến. Khi nghe thế, Tổng
thống Donald Trump nói: vậy Mỹ khỏi tốn
tiền! Duterte toát mồ hôi lạnh nên tuyên bố
huỷ bỏ ư định và công khai phản đối
hành động phi pháp của Bắc Kinh. Khi
nghe tin Thủ tướng Lư Hiển Long tái cử th́
Tập Cận B́nh lập tức chúc mừng và
nhắc nhở Tân Gia Ba về mối quan hệ tốt
đẹp giữa hai nước có nhiều khác
biệt. Trong một bài tham luận vào đầu tháng
6-2020, ông Long viết “Châu Á không muốn bị buộc
phải chọn đứng về chỉ một bên”.
Sự thật, cha đẻ của Tân Gia Ba, ông Lư Quang
Diệu chủ trương phải dựa vào quốc
gia mạnh nhất để tồn tại. Tân Gia Ba không
có bất cứ Hiệp ước nào với Hoa
Kỳ, nhưng, có mối quan hệ bền vững
về kinh tế, tài chính, kỹ thuật, quân sự
với Hoa Kỳ. Tân Gia Ba sẵn sàng đáp ứng
mọi nhu cầu chiến thuật và chiến lược
của Hoa Kỳ trên Biển Nam Trung Hoa. Thứ
sáu, ASEAN là một khối chia rẽ trong thực tế
nên khi bàn các biện pháp đối phó với Trung
Quốc trên Biển Nam Trung Hoa chỉ nên giới
hạn giữa nhóm Việt Nam, Indonesia, Tân Gia Ba, Mă Lai
Á, Brunei. Nếu không sẽ chẳng bao giờ có
kết quả. Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đại Hàn
là nguồn cung cấp chiến cụ, vũ khí cần
cho pḥng thủ của các quốc gia duyên hải Đông
Nam Á. Các
quốc gia duyên hải Đông Nam Á không thể
đơn phương chống được Trung
Quốc nên phải dựa vào sức mạnh của Hoa
Kỳ, và hệ thống luật pháp quốc tế. Đại-Dương |