Mỹ-Ấn-Nhật rầm rộ tập trận ở vịnh Bengal với Trung Quốc trong tầm nhắm

Biển Đông : Chuyên gia Mỹ cảnh báo về lệnh Trung Quốc cấm đánh cá

Trọng Nghĩa 

Mỹ-Ấn-Nhật rầm rộ tập trận ở vịnh Bengal với Trung Quốc trong tầm nhắm

Trọng Nghĩa

Tàu sân bay INS Vikramaditya của Ấn Độ tham gia cuộc tập trận Malabar 2017 với Nhật Bản và Hoa Kỳ ngoài Vịnh Bengal.CC/India Navy

Ấn Độ, Hoa Kỳ và Nhật Bản vào ngày 10/07/2017 đã chính thức khai mạc cuộc tập trận hải quân chung mang tên Malabar ngoài khơi Vịnh Bengal, nhìn ra Ấn Độ Dương. Đây không phải là lần đầu tiên mà Hải Quân ba nước diễn tập chung, nhưng cuộc tập trận năm 2017 nổi bật với quy mô cực kỳ lớn và với thông điệp được cho là nhắm tới Trung Quốc.

Theo các thông tin báo chí, cuộc tập trận Malabar dự kiến kéo dài 10 ngày, với nội dung quan trọng nhất là diễn tập kỹ thuật và chiến thuật chống tàu ngầm.

Tham gia cuộc tập trận là một lực lượng tầu thuyền và máy bay hùng hậu chưa từng thấy từ trước đến nay. Lần đầu tiên, mỗi nước đều cử một chiếc tàu sân bay đến tham gia : Hoa Kỳ với siêu hàng không mẫu hạm nguyên tử USS Ronald Reagan, Ấn Độ với tàu sân bay INS Vikramaditya, thuộc lớp Kiev của Nga và Nhật Bản với « khu trục hạm chở trực thăng » JS Izumo, chiến hạm lớn nhất trong hạm đội nước này. Ngoài ba chiếc mẫu hạm kể trên, các nước đã phái ít nhất là 14 chiến hạm và tàu ngầm tham gia tập trận.

Về phần Ấn Độ, nước này còn cho một phi cơ tuần tra biển P8I tham gia tập trận để phối hợp với một chiếc P8A Poseidon của Mỹ, cùng với hai khinh hạm săn ngầm lớp Kamorta, loại tàu tàng hình săn ngầm đầu tiên do Ấn Độ sản xuất.

Các phương tiện được huy động đã nêu bật trọng tâm chống tàu ngầm của cuộc tập trận Malabar năm 2017. Ngoài các loại tàu chuyên săn ngầm, phi cơ tuần tra biển P8 cũng được trang bị phương tiện truy tìm, thậm chí tấn công tàu ngầm. Tàu Izumo với khả năng chở được 9 trực thăng mà chức năng chính là chống tàu ngầm.

Theo nhật báo Ấn Độ Times of India, nội dung chống tàu ngầm của cuộc tập trận Malabar 2017 đã được nhấn mạnh vào lúc Hải Quân Ấn Độ ghi nhận một « sự tăng vọt khác thường » của tàu chiến và tàu ngầm Trung Quốc trong vùng Ấn Độ Dương trong hai tháng vừa qua, cho thấy là Trung Quốc đang dồn sức vào nơi này sau khi gần như đã hoàn thành mục tiêu khống chế Biển Đông.

Trung Quốc đã không che giấu thái độ quan ngại trước cuộc tập trận ba bên Mỹ-Ấn-Nhật. Ngay từ tuần trước, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Cảnh Sảng đã lưu ý rằng cuộc tập trận chung giữa Hải Quân ba nước Mỹ, Nhật, Ấn không nên có mục đích nhằm vào các quốc gia khác.

Biển Đông : Chuyên gia Mỹ cảnh báo về lệnh Trung Quốc cấm đánh cá

Trọng Nghĩa

Một tàu cá Việt Nam bị tàu Trung Quốc đâm chìm được kéo về đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi ngày 29/05/2014.REUTERS/Stringer

Lệnh cấm đánh cá tại các khu vực Biển Đông mà Trung Quốc cho là của họ sẽ hết hạn vào tháng 8 tới đây. Cho đến nay, có rất ít báo cáo về các sự cố liên quan đến việc Bắc Kinh thực thi lệnh này, nhưng trong bản báo cáo công bố ngày 07/07/2017, cơ quan Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Châu Á - AMTI - thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế - CSIS - tại Washington cho rằng cần phải theo dõi sát sao tình hình vì Trung Quốc thường có biện pháp thô bạo để áp đặt lệnh cấm đơn phương của họ.

Theo ghi nhận của bản báo cáo, từ năm 1995 đến nay, Trung Quốc đã đơn phương áp đặt lệnh cấm đánh cá trên một vùng rộng lớn ở Biển Đông đối với cả ngư dân Trung Quốc lẫn ngoại quốc, kể cả tại các vùng biển của nước khác, nhưng bị Bắc Kinh đòi chủ quyền. Lệnh cấm năm 2017 kéo dài từ 01/05 vừa qua, cho đến tháng Tám.

Sau khi điểm lại các sự cố từ năm 2012 đến năm 2017, bản báo cáo đã kết luận rằng lệnh cấm của Trung Quốc năm nào cũng « làm bùng lên nỗi tức giận giữa Bắc Kinh với các láng giềng, tạo nên tình trạng căng thẳng giữa việc thực thi pháp luật khu vực và các đội tàu đánh cá ».

Các sự cố, đôi khi dữ dội, là một vấn đề quanh năm giữa ngư dân Trung Quốc và các nước láng giềng từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan xuống đến Đông Nam Á, nhưng lệnh cấm đánh bắt cá là một yếu tố thúc đẩy sự gia tăng các sự cố này.

Với lệnh cấm, phần lớn ngư dân Trung Quốc quay trở lại cảng, nhưng nhiều tàu cũng hướng về phía nam vĩ tuyến 12, làm gia tăng các vụ đụng độ với lực lượng cảnh sát biển các nước Đông Nam Á tại vùng Trường Sa hay ngoài khơi Indonesia.

AMTI đặc biệt ghi nhận tính chất « thưa thớt » của các báo cáo liên quan đến các sự cố do việc Trung Quốc áp đặt lệnh cấm đơn phương gây ra. Đối với các chuyên gia Mỹ, chưa rõ là tình trạng đó bắt nguồn từ việc Bắc Kinh đang nhẹ tay để chiêu dụ các láng giềng, hay là vì các nước nạn nhân của Trung Quốc như Philippines và Việt Nam lưỡng lự, không muốn báo cáo về các sự cố.

Có điều, theo cơ quan nghiên cứu và tham vấn này, « xu hướng lịch sử cho thấy rằng lệnh cấm cần phải được theo dõi chặt chẽ ». Nhất là khi các nguồn tin báo chí nêu bật vấn đề là lệnh cấm đánh bắt cá năm nay « chặt chẽ hơn » so với những lần trước vì thời gian áp dụng dài hơn, và diện bị cấm được mở rộng thêm.

Trung Quốc lại có tiền án về các hành vi thô bạo trong việc áp dụng lệnh cấm đánh cá.

Tác động đáng chú ý nhất của lệnh cấm mỗi năm là các vụ va chạm tăng vọt giữa lực lượng Hải Cảnh Trung Quốc và ngư dân Việt Nam ở vùng biển Hoàng Sa và chung quanh Hoàng Sa. Chính quyền Hà Nội đã lên án lệnh cấm của Trung Quốc, coi đó là việc vi phạm chủ quyền Việt Nam, vi phạm thỏa thuận nghề cá tại vùng Vịnh Bắc Bộ mà hai nước đã đạt được vào năm 2000.

Các ngư dân Việt Nam và các quan chức chính quyền địa phương đã từng báo cáo về tình trạng gia tăng các hành vi sách nhiễu, bắt bớ và thậm chí bắt cóc mà lực lượng thực thi pháp luật Trung Quốc tiến hành, trong bối cảnh ngư dân Việt Nam, được chính quyền hỗ trợ ngầm, đã coi thường lệnh cấm của Trung Quốc.

Đối với Philippines, trước khi lệnh cấm đánh bắt có hiệu lực vào tháng Năm vừa qua, đã có tin là ngày 27/05, một tàu công vụ của Trung Quốc đã bắn cảnh báo vào các ngư dân Philippine để đưa họ ra khỏi khu vực Cụm Sinh Tồn (tên quốc tế là Union Banks), một ngư trường truyền thống của ngư dân Philippines nằm gần một rạn san hô do Trung Quốc kiểm soát.

Với các tiền lệ như kể trên, AMTI cảnh báo cần phải thận trọng theo dõi việc Trung Quốc thực thi lệnh cấm đánh cá trên Biển Đông năm nay.

Trung Quốc lo ngại về các hợp đồng quốc phòng Mỹ-Ấn

Thanh Phương - RFI
2017-06-26

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trong buổi gặp đại diện cộng đồng người Ấn Độ tại Washington, Hoa Kỳ, ngày 25/06/2017.PIB / AFP  

Trung Quốc hiện đang theo dõi rất sát chuyến đi thăm Hoa Kỳ của thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, đặc biệt là những hợp đồng về quốc phòng giữa hai nước, trong đó có hợp đồng cung cấp máy bay không người lái của Mỹ cho Ấn Độ.

Ngày 26/06/2017, thủ tướng Modi lần đầu tiên gặp tổng thống Donald Trump trong bối cảnh Ấn Độ và Hoa Kỳ đã thắt chặt quan hệ đối tác chiến lược kể từ khi ông Modi lên cầm quyền, tuy hai nước chưa phải là đồng minh. Dĩ nhiên ông Modi hy vọng là quan hệ giữa hai nước sẽ tiếp tục nồng ấm giống như dưới thời Obama, nhưng trước mắt ông sẽ cố thiết lập một mối quan hệ cá nhân tốt đẹp với ông Donald Trump.

Hai nhà lãnh đạo chắc cũng sẽ bàn về hợp đồng bán và chuyển giao công nghệ chiến đấu cơ phản lực của Mỹ cho Ấn Độ. Tuy nhiên, theo một chiến lược gia Trung Quốc tại Bắc Kinh được tờ Hindustan Times (26/07/2017) trích dẫn, Bắc Kinh không mấy lo lắng về việc Washington chuyển giao công nghệ sản xuất chiến đấu cơ F-16, vì dù sao đây cũng chiến đấu cơ đời cũ.

Điều làm cho Trung Quốc quan ngại nhất là khả năng Hoa Kỳ cung cấp các máy bay không người lái cho Ấn Độ. Theo chiến lược gia này, hợp đồng đó mang tính biểu tượng hơn là hợp đồng F-16 và sẽ giúp nâng cao khả năng giám sát của New Delhi ở vùng Ấn Độ Dương và như vậy Ấn Độ sẽ theo dõi sát hơn mọi di chuyển của tàu Trung Quốc tại vùng biển này.

Một số tờ báo loan tin là chính phủ Mỹ đã bật đèn xanh cho hợp đồng bán 22 chiếc máy bay không người lái Guardian MQ-9B, trị giá tổng cộng 2 tỷ đôla, mà Ấn Độ muốn trang bị cho lực lượng hải quân của họ. Hãng tin Reuters trước đó cho biết New Delhi xem hợp đồng này là một trắc nghiệm quan trọng cho quan hệ quốc phòng Mỹ-Ấn.

Theo dự kiến thì hợp đồng bán máy bay không người lái cho Ấn Độ sẽ được công bố trong bản tuyên bố chung sau cuộc gặp Trump-Modi hôm nay, nếu có sự chấp thuận chính thức của Quốc Hội.

Nói chung là Bắc Kinh ngày càng quan ngại về quan hệ Mỹ-Ấn kể từ khi hai nước ký hiệp định về hạt nhân dân sự năm 2005, mở đường cho New Dehli nhập khẩu nhiên liệu và công nghệ hạt nhân. Cho tới nay Trung Quốc vẫn chống lại việc Ấn Độ muốn gia nhập nhóm 48 quốc gia cung cấp năng lượng hạt nhân, kiểm soát việc mua bán công nghệ hạt nhân trên thế giới.

Hơn nữa, Bắc Kinh nghĩ rằng Hoa Kỳ đang muốn dùng Ấn Độ để kềm chế, « bao vây » Trung Quốc. Hôm thứ Sáu 23/06, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc đã yêu cầu Washington và New Delhi « không làm ảnh hưởng đến hòa bình ở vùng Biển Đông », yêu cầu hai nước này nên đóng « vai trò xây dựng » trong những tranh chấp chủ quyền hơn là làm cho các tranh chấp đó trầm trọng. Bắc Kinh đã ra tuyên bố như trên vì biết chắc là hồ sơ này sẽ được đề cập đến trong cuộc gặp gỡ Trump-Modi lần này.  

Trở lại