Mỹ
tuyên bố « bảo vệ quyền lợi » tại
Biển Đông
Phát ngôn viên Nhà Trắng Sean Spicer họp báo, tại
Washington, Hoa Kỳ, ngày 23/01/2017.Reuters
Ba ngày sau khi Donald Trump nhậm chức tổng thống Mỹ, Nhà Trắng khuyến cáo Trung Quốc không được xâm hại chủ quyền biển đảo ở Biển Đông. Hoa Kỳ sẽ « bảo vệ quyền lợi » trong vùng biển chiến lược tại Đông Nam Á này.
Trong cuộc họp báo ngày 23/01/2017, Sean Spicer, phát ngôn viên mới của phủ tổng thống Mỹ xác quyết : « Hoa Kỳ sẽ bảo vệ quyền lợi quốc tế » ở Biển Đông. Nhiều ḥn đảo quan trọng trong vùng biển chiến lược và cũng là con đường hàng hải huyết mạch của thương mại thế giới, đă bị Trung Quốc kiểm soát.
Phát ngôn viên Nhà Trắng cho biết thêm : « nếu những đảo (bị Trung Quốc lấn chiếm) nằm trong hải phận quốc tế và không thuộc chủ quyền của Trung Quốc th́ Hoa Kỳ sẽ hành động bảo vệ không để cho một nước khác xâm hại ».
Lời khuyến cáo này không khác tuyên bố của ngoại trưởng Rex Tillerson cách nay hai tuần. Trong cuộc điều trần tại Thượng Viện, thủ tục sát hạch để được bổ nhiệm, ngoại trưởng tương lai của Mỹ đă đe dọa « Trung Quốc phải ngưng ngay việc xây dựng và gia cố các đảo. Mỹ sẽ không để cho Trung Quốc lui tới các đảo này ».
Để khẳng định chủ quyền, Bắc Kinh đă xây nhiều phi đạo, căn cứ quân sự, quân cảng và bố trí vũ khí trên một số đảo nhân tạo trong các vùng đang có tranh chấp.
Trong phản ứng đáp trả, ngày 24/01/2017, phát ngôn viên bộ ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh tuyên bố : « Trung Quốc kiên quyết bảo vệ chủ quyền không thể tranh căi tại biển Nam Hải ».
Báo chí chính thức lập tức chỉ trích những ư nghĩ « ngông cuồng đưa đến xung đột vũ trang ».
Phán quyết của Toà Trọng Tài Thường Trực tại La Haye công bố vào tháng 7/2016 xác định các đảo mà Bắc Kinh tranh giành chủ quyền với Philippines không thuộc chủ quyền của Trung Quốc.
Về thương mại song phương, phát ngôn viên Sean Spicer công nhận Trung Quốc là một « thị trường lớn » đối với Hoa Kỳ, nhưng ông chỉ trích những biện pháp phân biệt đối xử của Bắc Kinh, gây khó khăn cho doanh nghiệp Mỹ đầu tư và hoạt động tại Hoa lục.
Biển
Đông : Trung Quốc có khả năng quân sự
trả đũa Hoa Kỳ
Tàu sân bay Trung Quốc Lieu Ninh (Liaoning) cùng các khu
trạm đi tập trận tại khu vực gần
Biển Đông, hồi tháng 12/2016Reuters
Bắc Kinh là kẻ thù của Washington ? Nước Mỹ của Donald Trump lên giọng với Trung Quốc, ngăn cản anh khổng lồ châu Á khống chế Biển Đông, tranh chấp chủ quyền với các nước láng giềng như Việt Nam và Philippines. Theo giới chuyên gia Tây phương, Trung Quốc tuy yếu hơn Mỹ nhưng có phương tiện đối phó. Vấn đề là nếu xảy ra xung đột trực diện, hậu quả sẽ vô cùng tai hại.
Biển Đông là khu vực nhạy cảm từ bốn thập kỷ qua. 80% diện tích vùng biển chiến lược với con đường hàng hải huyết mạch của kinh tế thế giới bị Trung Quốc xem là ao nhà. Trung quốc xây dựng, gia cố các đảo lớn nhỏ thành căn cứ quân sự, khu du lịch để khẳng định chủ quyền. Nếu tổng thống Barack Obama trước đây lên án Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông th́ với Donald Trump, Hoa Kỳ tiến thêm một bước. Không kể thái độ công khai thân thiện với Đài Loan, chính quyền mới tại Washington qua phát ngôn viên Nhà Trắng Sean Spicer ngày 23/01/2017 cảnh báo Trung Quốc : Hoa Kỳ sẽ làm mọi cách không cho Trung Quốc xâm hại quyền lợi quốc tế tại Biển Đông. Hai tuần trước, ngoại trưởng tương lai Rex Tillerson báo trước « không cho Trung Quốc tiếp cận các đảo lấn chiếm ».
Phản ứng của Bắc Kinh không gây ngạc nhiên : kiên quyết bảo vệ chủ quyền không thể tranh căi.
Trên thực tế, Trung Quốc cũng ư thức sức mạnh quân sự của ḿnh có giới hạn. Theo nhà phân tích chiến lược Pháp Valérie Niquet được AFP trích dẫn, chính quyền Bắc Kinh biết là nếu xung đột trực diện với Mỹ th́ sẽ thua . Do vậy, Trung Quốc dùng mưu mẹo khác, triển khai một lực lượng hải thuyền có khả năng phản ứng nhanh và làm cho Mỹ phải do dự trước viễn ảnh một cuộc chiến tranh tốn kém lớn tại châu Á.
Quân đội Trung Quốc hiện nay đă có trong tay 61 tàu ngầm trong đó có bốn chiếc chạy bằng điện hạt nhân, 19 chiếc khu trục hạm và 54 tàu tuần dương.
Bị Mỹ hù dọa, Trung Quốc cũng cố gắng phô trương gân bắp. Hải quân loan báo vừa đưa vào hoạt động khu trục hạm Xining (Tây Ninh), được xem là tối tân nhất với khả năng diệt « hàng không mẫu hạm ». Ngoài ra, Trung Quốc c̣n có những tên lửa chống hạm (DF-21 và DF-22) có thể buộc tàu chiến Mỹ không dám tiến gần.
Với một tàu sân bay Liêu Ninh duy nhất và lỗi thời mua lại của Ukraina, Trung Quốc dư sức hù dọa các quốc gia Đông Nam Á nhưng chắc chắn không thể đọ sức với hải quân Mỹ. Tuy nhiên, nếu biết cách tổ chức, với những phương tiện này, Trung Quốc vẫn có thể làm cho Mỹ e dè, theo nhận định của chuyên gia Nhật Bản Noburu Yamaguchi, đại học Tokyo.
Với nhịp độ chạy đua vũ trang để trổi dậy làm đại cường, Trung Quốc đă tiến những bước rất dài trong hai thập niên qua nhưng vẫn không thấm vào đấu với tiến bộ quân sự của Mỹ. Phải mất thêm từ 20 đến 30 năm, Trung Quốc mới có hy vọng thu ngắn khoảng cách nhưng vấn đề là Hoa Kỳ không đứng yên, theo thẩm định của giáo sư James Char, đại học Nam Dương ( Nanyang) ở Singapore.
Cho dù Trung Quốc phô trương tên lửa liên lục địa DF-41 có tầm phóng 14.000 km, trang bị 12 đầu đạn nguyên tử, đủ sức làm cho nước ngoài « kính nể » như Hoàn cầu Thời báo nhận định, Bắc Kinh vẫn phải cân nhắc lợi hại trước siêu cường.
Một nhược điểm mà Trung Quốc không thể che dấu là quân đội không có kinh nghiệm chiến trường và thiếu tinh tường kỹ thuật mới ( chiến tranh với Việt Nam năm 1979 là trận cuối cùng).
Biết đánh th́ không thắng mà đe dọa suông th́ càng bị chính quyền Donald Trump xem thường.
Theo chuyên gia Valérie Niquet được trích dẫn bên trên, Bắc Kinh đứng trước một ván cờ tế nhị. Nếu lỡ bước khiêu khích làm Hoa Kỳ phải can thiệp th́ hậu quả sẽ khó lường.
Philippines
: ASEAN không là công cụ của các đại cường
Bộ trưởng Quốc Pḥng Philipppines Delfin Lorenzana
tại diễn đàn Singapore ngày 23/01/2017.ROSLAN RAHMAN /
AFP
Vào lúc Mỹ và Trung Quốc đang tranh giành ảnh hưởng trong khu vực, Philippines ngày 23/01/2017 khẳng định : Đông Nam Á không phải là « vật ủy nhiệm » (proxy) tức là công cụ để thông qua đó các siêu cường đối đầu nhau.
Phát biểu nhân Diễn Đàn Fullerton về an ninh ở Singapore, với sự tham gia của đại diện hơn 20 quốc gia, bộ trưởng Quốc Pḥng Philippines Delfin Lorenzana cho rằng đă đến lúc các quốc gia bên ngoài khu vực để yên cho ASEAN tự quyết định hướng đi của ḿnh.
Gợi đến tư cách chủ tịch khối ASEAN hiện nay của Philippines, ông Lorenzana tuyên bố : « Với tư cách là chủ nhà (của khu vực Đông Nam Á)..., chúng tôi cần phải nhắc nhở bạn bè của chúng tôi, một cách kiên quyết nếu cần thiết, là không nên sử dụng ASEAN làm công cụ để đối đầu nhau ».
Bộ trưởng Quốc Pḥng Philippines c̣n nói thêm là khối ASEAN tiếp tục tái khẳng định sự thống nhất và đoàn kết trước t́nh trạng các siêu cường đang gia tăng cạnh tranh trong vùng.
Liên quan đến tranh chấp Biển Đông, ông Lorenzana nhắc lại rằng ASEAN đang cố hoàn tất Bộ Quy Tắc Ứng Xử ở Biển Đông (COC) để tạo ra khuôn khổ cho các giải pháp lâu dài nhằm giải quyết các tranh chấp.