Ngoại trưởng Mỹ cảnh báo Trung Quốc "nguy cơ xung đột"

Thanh Hà 

media
Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson điều trần trước Ủy ban đối ngoại Thượng Viện, Washington DC, ngày 13/06/2017REUTERS/Aaron P. Bernstein

Chính sách đối ngoại hiện nay của Trung Quốc có thể "dẫn đến xung đột" trong vùng Thái B́nh Dương. Trong cuộc điều trần tại Hạ Viện Hoa Kỳ ngày 14/06/2017, ngoại trưởng RexTillerson tuyên bố như trên và nhấn mạnh ông đă trực tiếp đưa ra cảnh báo này với các đối tác Trung Quốc.

Bản tin của báo Mỹ Washington Examiner không nói rơ lănh đạo ngành ngoại giao Hoa Kỳ, Rex Tillerson đă đưa ra cảnh báo nói trên với các quan chức Trung Quốc khi nào.

Trong cuộc điều trần hôm qua, ngoại trưởng Mỹ ghi nhận : việc Trung Quốc xây đảo nhân tạo và mở rộng cơ sở hạ tầng tại các ḥn đảo trong vùng có tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông "đang gây ra bất ổn ở khu vực Thái B́nh Dương. Những bất ổn đó có thể đưa chúng ta vào một cuộc xung đột". Theo ông Tillerson, đây là một trong những vấn đề cần giải quyết cấp bách trong quan hệ Mỹ-Trung.

Về câu hỏi liệu sức mạnh kinh tế của Trung Quốc có là một mối đe dọa tiềm tàng đối với Mỹ, ngoại trưởng Tillerson quan niệm Hoa Kỳ phải chấp nhận thích nghi với t́nh thế đó, nhưng không thể để Bắc Kinh biến kinh tế, thương mại thành "vũ khí" để lôi kéo các đồng minh của Hoa Kỳ về phía Trung Quốc.

Theo ông Tillerson, Washington cần gửi tới Bắc Kinh thông điệp rơ ràng là Trung Quốc không thể dùng chiến thuật đó để giải quyết những hồ sơ gai góc như hạt nhân Bắc Triều Tiên hay tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.

Về phía bộ trưởng Quốc Pḥng, James Mattis cũng trong buổi điều trần trước Ủy ban phân bổ ngân sách của Hạ Viện hôm 14/06/2017 đă tuyên bố : Hoa Kỳ tiếp tục chiến dịch "khẳng định quyền tự do lưu thông hàng hải ở Biển Đông" bất chấp chống đối mạnh mẽ của Trung Quốc. Lư do được tướng Mattis đưa ra : tự do lưu thông hàng hải là một phần không thể tách rời trong chính sách pḥng thủ của Hoa Kỳ.

Tháng 5/2017 tàu chiến USS Dewey, đă áp sát Đá Vành Khăn – trong khu vực quần đảo Trường Sa. Đây là lần đầu tiên dưới chính quyền Trump, Hải quân Mỹ khẳng định quyền tự do lưu thông hàng hải tại các vùng đang có tranh chấp, ở Biển Đông.

Mỹ đang để các đảo Thái B́nh Dương lọt vào tay Trung Quốc

Thụy My

media
Phi trường Bauerfield ở Port Vila, thủ đô đảo quốc Vanuatu.wikipedia

Theo nhà báo Ben Bohane chuyên viết về châu Á-Thái B́nh Dương suốt 25 năm qua, một ván cờ tĩnh lặng nhưng quyết định đang diễn ra nhằm nắm quyền chi phối các đảo nhỏ ở Thái B́nh Dương. Tuy nhiên chỉ có một bên là chứng tỏ quyết tâm, c̣n bên kia dường như đang nhường lại trận địa mà không mấy hăng hái chiến đấu.

Trên Wall Street Journal, ông Bohane nhận định, đây là một hiện tượng mới. Trên hơn 100 năm qua, Hoa Kỳ vẫn coi Thái B́nh Dương như sân sau của ḿnh, nhưng gần đây mọi sự đă thay đổi. Philippines, đồng minh lâu đời của Mỹ đă « xoay trục » sang Trung Quốc, trong khi các đảo quốc khác tại Thái B́nh Dương cũng không cưỡng lại được các ve văn của ngành ngoại giao và đầu tư từ Bắc Kinh.

Trong khi đó Hoa Kỳ vẫn vắng bóng. Chính sách « xoay trục sang châu Á » của cựu tổng thống Barack Obama nay chỉ c̣n là những lời nói suông. Giờ đây chẳng có mấy bằng chứng cho thấy Hoa Kỳ đầu tư vào các đảo quốc tại đây.

Tổng thống Donald Trump có cơ hội để quan tâm hơn đến khu vực này, nhưng Nhà Trắng dường như bị lạc hướng về phía Trung Đông, cũng như các chính quyền tiền nhiệm. Với chi phí chỉ một ngày trong cuộc chiến Trung Đông, Hoa Kỳ có thể củng cố mặt phía tây qua việc chiếm lấy cảm t́nh các đảo quốc Thái B́nh Dương bằng cách đầu tư vào du lịch, cơ sở hạ tầng, và cam kết với các lănh đạo tại đây. Thay vào đó, Trung Quốc đă ma mănh giành lấy từng nước một.

Trong khi Bắc Kinh chi ra nhiều tỉ đô la đầu tư vào các đảo Melanesia, Micronesia và Polynesia, làm các dự án hạ tầng quan trọng, các kế hoạch du lịch với tài chính đi kèm, th́ Hoa Kỳ vẫn giữ im lặng. Mỹ tiếp tục bỏ mặc hiệp ước đồng minh kư với Micronesia và làm ngơ với phần c̣n lại trong khu vực.

Palau vẫn đang chờ đợi 216 triệu đô la được hứa hẹn năm 2011, trong khuôn khổ một thỏa thuận nhằm cung ứng cửa ngơ quân sự cho Hoa Kỳ. Cách xử sự như vậy có thể khiến Liên bang Micronesia năm tới có thể chấm dứt hiệp ước với Mỹ, trước thời điểm dự kiến là năm 2023. Và tại lănh thổ Samoa thuộc Mỹ, một nữ dân biểu đă cảnh báo về những khiếm khuyết trong năng lực quốc pḥng, trong lúc ảnh hưởng Trung Quốc đang tăng lên tại Samoa. Bắc Kinh ḍm ngó nguồn lợi thiên nhiên của Papua New Guinea và ve văn Fiji.

Nhưng sự tương phản giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ nổi bật nhất ở Vanuatu.

Mới đây, chính quyền Vanuatu đă kư kết một hợp đồng với China Civil Engineering Construction Corporation để nâng cấp ba sân bay chính của đảo quốc này. Đặc biệt là mở rộng Bauerfield, phi trường chính của Port Vila, thủ đô nước này, để mở đường bay trực tiếp từ Trung Quốc vào năm tới.

Được Hải quân Mỹ xây dựng lên năm 1942, Bauerfield được đặt theo tên của trung tá Harold W.Bauer, phi công lái chiến đấu cơ của thủy quân lục chiến Mỹ đă tử trận trong trận đánh Guadalcanal. Trung Quốc cũng sẽ nâng cấp sân bay Pakoa ở Santo, ḥn đảo mà người thanh niên James Michener trú đóng trong Đệ nhị Thế chiến và viết ra cuốn tiểu thuyết được giải Pulitzer, « Tales of the South Pacific » (Chuyện ở Nam Thái B́nh Dương).

Không có công ty Mỹ nào tham gia các hợp đồng trên. Thực tế, Hoa Kỳ không cam kết ǵ với Vanuatu, cũng chẳng có đại sứ thường trực. Trong khi đó Trung Quốc đă xây dựng ṭa nhà Quốc Hội, văn pḥng thủ tướng, trụ sở bộ Ngoại Giao, trụ sơ tổ chức liên chính phủ Melanesian Spearhead Group, một trung tâm hội nghị và một sân vận động quốc gia.

Đổi lại, Trung Quốc được ǵ ? Vanuatu chính là đảo quốc Thái B́nh Dương đầu tiên ủng hộ yêu sách của Bắc Kinh về Biển Đông, và sau đó Nauru rồi Papua New Guinea nhanh chóng ḥa giọng !

Khu vực này phải đứng ngoài thương mại điện tử, v́ PayPal, Visa và các công ty tài chính khác của Mỹ không công nhận các đảo quốc Thái B́nh Dương. Nhưng tỉ phú Mă Vân (Jack Ma) của tập đoàn Alibaba gần đây đă gởi các đại diện đến để giúp Vanuatu và các nước c̣n lại tham gia các sàn giao dịch điện tử của họ, trong đó có Tmall và Alipay.

Viện trợ, đầu tư, cơ sở hạ tầng, thương mại điện tử…Không khó để hiểu v́ sao các chính phủ và dân chúng các đảo quốc này quay sang Bắc Kinh. Trong lúc cộng đồng quốc tế không lạ ǵ về dă tâm xâm chiếm Biển Đông của Trung Quốc, Bắc Kinh đă thâm hiểm tung tiền ra mua chuộc các đảo quốc Thái B́nh Dương để làm bàn đạp.

Bài báo Wall Street Journal kết luận, nếu Washington không bắt đầu cam kết một cách nghiêm túc trong khu vực, th́ các đảo quốc Thái B́nh Dương vốn là các căn cứ quan trọng trong Đệ nhị Thế chiến, chắc chắn sẽ lọt vào tay Trung Quốc.

Kiểm soát cảng biển châu Á: Một cuộc chiến khác giữa Trung Quốc và Nhật Bản

Minh Anh

media
Một cảnh cảng Tokyo. Ảnh 6/10/2015.AFP PHOTO / KAZUHIRO NOGI

Nhật Bản đang tranh giành quyết liệt với Trung Quốc quyền kiểm soát các cảng biển quan trọng tại châu Á, nhằm bảo đảm an ninh các tuyến đường vận chuyển hàng hóa và nguyên nhiên liệu. Đồng thời, Tokyo muốn kiềm hăm bớt đà bành trướng ảnh hưởng của Bắc Kinh trong khu vực.

Mua lại cổ phần, hợp tác khai thác, tham gia xây dựng, Nhật Bản đang góp phần phát triển cơ sở hạ tầng tại châu Á thông qua các khoản cho vay trực tiếp hay từ Ngân Hàng Phát Triển Á Châu, qua đó cạnh tranh quyết liệt với Trung Quốc, ví dụ như trong dự án quản lư cảng nước sâu Sihanoukville ở Cam Bốt. Tokyo tiến hành hợp tác với New Delhi để cùng khai thác cảng Colombo tại Sri Lanka. Nhật Bản cũng tham gia xây dựng cảng Thilawa tại Miến Điện, dự kiến hoàn thành trong năm 2018.

Tính đến cuối tháng 3/2016, Ấn Độ và Indonesia đứng đầu danh sách các nước châu Á được Nhật Bản cho vay với tổng trị giá 1.700 tỷ yên cho mỗi nước. Tiếp đến là Việt Nam với mức vay là 1.400 tỷ. Tokyo hiện là một đối tác ngoại giao và kinh tế quan trọng trong khu vực.

Theo phân tích của tờ Nikkei Asian Review, việc Trung Quốc t́m cách kiểm soát hầu hết các tuyến đường biển đi từ Biển Đông đến châu Âu thông qua sáng kiến Một Vành Đai, Một Con Đường đang khiến Nhật Bản lo âu. Bởi v́, đó cũng chính là những tuyến hàng hải quan trọng đối với Tokyo trong việc nhập dầu khí từ Trung Đông và xuất khẩu hàng hóa sang Châu Âu.

Trong thời b́nh, những cảng biển nằm dọc theo Ấn Độ Dương chủ yếu dùng để vận chuyển hàng hóa. Nhưng nếu Trung Quốc mở rộng được tầm ảnh hưởng, “họ có thể sử dụng những cảng này cho mục đích quân sự” như cảnh báo của một quan chức Nhật Bản.

Mùa thu năm 2014, một tầu ngầm Trung Quốc đă từng ghé vào một cảng do Trung Quốc khai thác tại Sri Lanka. Vụ việc đă gây sốc cho các quốc gia láng giềng.

Do đó, trong nỗ lực kiềm chế Bắc Kinh, thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe kêu gọi phát triển một khu vực Ấn Độ Dương “mở và tự do”, đồng thời, Tokyo tăng cường các mối quan hệ với các nước khác tại châu Á, thông qua các chương tŕnh hỗ trợ phát triển chính thức và nhiều trợ giúp khác. Không chỉ hỗ trợ về mặt kinh tế - tài chính, kể từ năm 2015, Nhật Bản c̣n mở rộng trợ giúp sang cả lĩnh vực quân sự, cứu hộ, cứu trợ thiên tai.

Dù vậy, vẫn c̣n nhiều khu vực Nhật Bản chưa có được mối quan hệ chặt chẽ như tại châu Âu hay châu Phi. Đây chính là điểm Trung Quốc có thể tận dụng. Cuộc chạy đua giữa hai cường quốc tranh giành quyền kiểm soát trong khu vực sẽ càng thêm gay gắt.

Tư lệnh Hạm đội Thái B́nh Dương tái khẳng định hợp tác quốc pḥng với Philippines

Thùy Dương

media
Thiết giáp của quân đội Philippines tại Marawi, ngày 01/06/2017REUTERS/Romeo Ranoco

Kết thúc chuyến thăm Philippines kéo dài 3 ngày, tư lệnh hạm đội Thái B́nh Dương, đô đốc Scott Swift hôm qua 14/06/2017 tái khẳng định Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ quân đội Philippines trong chiến dịch chống khủng bố tại Marawi, cam kết tăng cường hợp tác quốc pḥng và chống khủng bố với Manila.

Đô đốc Scott Swift phát biểu : "Tôi rất vui khi có cơ hội làm việc với các quan chức chính phủ cấp cao và các nhà lănh đạo quân sự ở Manila. Chúng tôi tiếp tục xây dựng mối quan hệ hợp tác mạnh mẽ và tái khẳng định cam kết hợp tác để đối mặt với những thách thức chung."

Báo Philstar của Philippines cho biết tư lệnh hạm đội Thái B́nh Dương Scott Swift đă gặp ngoại trưởng Philippines Alan Peter Cayetano, bộ trưởng Quốc Pḥng Delfin Lorenzana, tổng tham mưu trưởng quân đội Eduardo Año và Phó Tư lệnh Hải Quân Ronald Mercado.

Liên quan tới cuộc chiến ở thành phố Marawi miền nam Philippines, một chính trị gia nước này dẫn lời nhiều dân thường trốn thoát khỏi thành phố Marawi miền nam Philippines cho biết đă nh́n thấy thi thể của ít nhất 100 người trong khu vực diễn ra giao tranh ác liệt giữa lực lượng an ninh Philippines và các chiến binh Hồi Giáo Maute. Hiện vẫn c̣n 500-1000 dân thường bị mắc kẹt bên trong thành phố.

Trong khi đó, quân đội Philippines hôm nay cho biết đă bắt được Mohammad Noaim Maute, một trong bẩy anh em nhà Maute, thành viên cao cấp của nhóm Hồi Giáo cực đoan Maute ủng hộ Daech, tại một trạm kiểm soát gần thành phố biển Cagayan de Oro.

 

Trở lại