Biển
Đông : Paris lên án chính sách « chuyện đă
rồi » của Bắc Kinh
Tú Anh |
Biển Đông
: Paris lên án chính sách « chuyện đă rồi »
của Bắc Kinh
Tú Anh
Thủ tướng Shinzo Abe ( giữa) nói
chuyện với bộ trưởng
Quân Lực Pháp Florence Parly ( trái ) và Ngoại
trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian tại Tokyo ngày
26/01/2018.REUTERS/Frank Robichon/Pool Trong
bài phỏng vấn dành cho báo Nikkei trước khi lên
đường sang Tokyo ngày 26/01/2018, bà Florence Parly,
bộ trưởng bộ Quân Lực Pháp lên án hành
động lấn chiếm của Trung Quốc tại
Biển Đông và cho biết Pháp và Nhật sẽ nâng
cấp các cuộc tập trận chung. Trong
bài phỏng vấn, bộ trưởng quân lực Pháp
cho biết chính phủ Pháp đă sẵn sàng «
phát triển các cuộc tập trận chung
» Pháp-Nhật trong vùng Ấn Độ-Thái
B́nh Dương, để chứng tỏ sự
hiện diện của quân đội hai nước,
đặc biệt là đối với Trung Quốc.
Mục tiêu cụ thể là trong năm nay là «
hải quân hai nước tổ chức các cuộc
tập trận chung, song phương cũng như đa
phương, kể cả tập đổ bộ
tại nhiều nơi trong khu vực
». Theo Nikkei, Pháp-Nhật nhiều lần
tập trận chung, nhưng cuộc tập trận
đa phương đầu
tiên với quy mô lớn chỉ mới được
tiến hành năm 2017 với hải quân Mỹ và Anh
Quốc. Từ
nay, hai nước sẽ hợp tác nhiều hơn. Bộ
trưởng Florence Parly
cho rằng Pháp-Nhật cần biểu lộ quyết tâm
bảo vệ an ninh và quyền tự do hàng hải
tại Biển Đông và sẵn sàng can thiệp chung
khi t́nh thế đ̣i hỏi. Lên
án chiến lược của Trung Quốc đặt
quốc tế trước «
chuyện đă rồi
», nữ
bộ trưởng Pháp cảnh cáo : Không phải
cứ cấm cờ ở nơi nào đó, th́ nơi
đó đổi chủ. Cũng
theo đối sách của Mỹ, bộ trưởng Quân
Lực Pháp cho biết thêm là trong năm nay, hải quân
Pháp sẽ đi xuyên qua biển Đông nhiều
lần để thực thi quyền tự do lưu thông.
Trung b́nh mỗi năm,
tàu chiến Pháp qua lại khu vực Trung Quốc tranh
chấp với Đông Nam Á từ ba đến bốn
lần, nhất là gần quần đảo Trường
Sa. Ấn Độ
tăng cường hợp tác với ASEAN để ngăn
chặn ảnh hưởng Trung Quốc
Trọng Thành
Thủ tướng
Ấn Độ Narendra Modi ( phải ) và phó tổng
thống Venkaiah Naidu (giữa ) với các lănh đạo
ASEAN tại phủ tổng thống Ấn Độ ngày
26/01/2018.REUTERS/Adnan Abidi Chính
sách Hành động hướng Đông (Act East Policy), mà
thủ tướng Ấn Độ khởi xướng
từ năm 2014, vừa có thêm một bước
tiến cụ thể, với việc Ấn Độ cùng
10 quốc gia thành viên ASEAN họp thượng đỉnh
tại thủ đô New
Delhi trong hai ngày qua. Tuy quan hệ kinh tế giữa
Ấn Độ và ASEAN không thấm tháp ǵ so với
quan hệ của Trung Quốc với khối này, nhưng
New Delhi có những thế mạnh riêng. Bên cạnh
việc thống nhất một quan điểm chung
về Biển Đông, Ấn Độ và các nước
ASEAN dự kiến triển khai nhiều hợp tác,
đặc biệt phải kể đến các hợp
tác trong lĩnh vực an ninh hàng hải, chống
khủng bố và phát triển hệ thống giao thông
đường bộ. Việc
Ấn Độ mời cùng lúc lănh đạo 10
quốc gia ASEAN tham dự Ngày Cộng Ḥa Ấn Độ lần thứ 69,
26 tháng Giêng (khác hẳn với thông lệ một khách
mời danh dự hàng năm), vào đúng dịp hai bên
kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ, có
một ư nghĩa biểu tượng cao. Cho dù cái tên
Trung Quốc không hề được nêu ra trong
bản Tuyên cáo chung giữa New Delhi và khối ASEAN, nhưng
gần như ai cũng hiểu rằng mục tiêu
ẩn đằng sau nỗ lực gia tăng hợp tác
giữa Ấn Độ và ASEAN là nhằm để
đối trọng lại đà lấn tới ngày càng
mạnh mẽ của Trung Quốc tại châu Á, về
kinh tế, quân sự, cũng như chính trị. Tờ
Financial Times hôm 24/01 có bài
« Ấn
Độ tranh thủ các nước Đông Nam Á để
ngăn chặn Trung Quốc
» dẫn
nhận định của một chuyên gia về chính
trị châu Á Dhruva Jaishankar, thuộc viện nghiên
cứu Brookings India, có trụ sở tại New Delhi. Theo
ông, « New Delhi không muốn có một châu Á nằm dưới
sự thống trị của Bắc Kinh », mà «
một trong những địa bàn quyết định
» tương lai của châu Á chính là khu vực
Đông Nam Á. Theo Financial Times, « quyết
tâm của Ấn Độ đă thu hút các nước
ASEAN ». Theo
chuyên gia Alyssa Ayres,
thuộc cơ quan tư vấn độc lập Hoa
Kỳ Council on Foreign Relations, được Financial Times
trích lời, trong lĩnh vực an ninh hàng hải, đặc
biệt tại Biển Đông, có được
sự ủng hộ của Ấn Độ là điều
rất quan trọng đối với nhiều quốc
gia Đông Nam Á, trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng
bồi đắp đảo nhân tạo, xây dựng cơ
sở quân sự, bố trí nhiều vũ khí tối tân
tại các đảo tranh chấp, bất chấp phán
quyết của ṭa án quốc tế, bất chấp kêu
gọi của các nước trong vùng và cộng đồng
quốc tế. Tuyên
bố chung Delhi giữa ASEAN và Ấn Độ, thông qua
ngày hôm qua, một lần nữa khẳng định
Ấn Độ đứng về phía « trật
tự quốc tế dựa trên luật pháp ». Nhà
nghiên cứu cơ quan tư vấn Mỹ
Council on Foreign Relations nhấn
mạnh là, với Ấn Độ, các nước ASEAN
như Việt Nam và Philippines, đă t́m được
một đồng minh « khổng lồ », và
nhờ thế có thể vững tin hơn trong việc
bảo vệ quyền lợi của ḿnh trước
Trung Quốc. So
với Trung Quốc, quan hệ kinh tế Ấn Độ
- ASEAN có quy mô nhỏ hơn nhiều. Trao đổi thương
mại giữa Ấn Độ và các nước ASEAN năm
2015 tương đương khoảng 75 tỉ đô
la, thấp hơn cả tổng trao đổi mậu
dịch giữa ASEAN với Đài Loan và vùng lănh
thổ Hồng Kông của Trung Quốc. Trao
đổi thương mại Trung Quốc - ASEAN dự
kiến sẽ c̣n tăng lên tới 1.000 tỉ đô la
ở ngưỡng cửa 2020. Nhà
cựu ngoại giao Ấn Độ Vishnu Prakas thừa
nhận Ấn Độ không có được các
nguồn lực kinh tế như Trung Quốc, và cũng
không có ư định ganh đua với Trung Quốc,
với tư cách đối thủ đồng cân,
đồng hạng trong lĩnh vực này. Thế nhưng
Ấn Độ đă và đang tiếp tục hợp
tác về an ninh trên biển với nhiều nước
Đông Nam Á chủ chốt, các hợp tác « mang tính
biểu tượng », vốn đă trở thành
truyền thống như đào tạo phi công chiến
đấu, hay thủy thủ tàu ngầm. New Delhi cũng vừa đạt một thỏa
thuận về hải quân với Singapore, dự trù tăng
cường hợp tác về kỹ thuật và hải
quân Ấn Độ sẽ tham gia tuần tiễu
tại khu vực phía đông eo biển Malacca. Các hợp tác an ninh hàng hải và chống
khủng bố tiếp tục được tái
khẳng định trong Tuyên bố chung Delhi. Về
hợp tác phát triển hệ thống giao thông
đường bộ, Tuyên bố chung Delhi cũng chính
thức khẳng định sẽ mở rộng dự
án hợp tác đường sắt cao tốc ba
quốc gia Ấn Độ-Miến
Điện-Thái Lan, sang ba nước c̣n lại
của lục địa Đông Nam Á là Lào,
Cam Bốt và Việt Nam. Trong
bối cảnh cục diện địa chính trị châu
Á đang biến động mạnh, với chính sách
chưa rơ ràng của Hoa Kỳ tại khu vực này, «
Chính sách Hành động hướng Đông », tích
cực siết chặt quan hệ với ASEAN của
Ấn Độ rất được trông đợi
như là một bảo đảm cho thế cân
bằng địa chiến lược khu vực, đang
đe dọa bị đảo lộn với đà
lấn tới của Trung Quốc. Tuy nhiên, một
số chuyên gia cũng cảnh báo là New Delhi cần
nỗ lực thực sự mới có thể biến các
mục tiêu tốt đẹp thành hành động
cụ thể. Biển Đông:
Ấn Độ - ASEAN yêu cầu giải quyết tranh
chấp theo luật quốc tế
Trọng Thành
Thủ tướng
Ấn Độ Narendra Modi ( giữa ) chụp ảnh lưu
niệm với các lănh đạo ASEAN tại thượng
đỉnh New Delhi 25/01/2018.Handout / AFP Ấn
Độ và ASEAN vừa có cuộc họp thượng
đỉnh lịch sử, với việc lần đầu
tiên New Delhi mời toàn bộ 10
lănh đạo khối các nước Đông Nam Á
tham dự lễ kỉ niệm Ngày Cộng Ḥa Ấn
Độ. Trong bản « Tuyên bố chung Delhi »,
được công bố hôm qua, 25/01/2018, hai bên đặc
biệt nhấn mạnh rằng các tranh chấp tại
Biển Đông phải được giải quyết
thể theo luật pháp quốc tế. Hợp
tác về « chính
trị và an ninh »
là lĩnh vực được hai bên quan tâm trước
hết. Trong Tuyên bố chung Delhi, Ấn Độ và
ASEAN tái khẳng định vai tṛ trung tâm của
Hiệp Hội các Quốc Gia Đông Nam Á trong kiến
trúc an ninh quốc tế đang h́nh thành tại khu
vực, với nguyên tắc « rộng mở, minh
bạch, không loại trừ ai và dựa trên cơ
sở luật pháp quốc tế ». Thông
cáo chung khẳng định
« tầm quan trọng của việc duy tŕ ḥa b́nh,
ổn định an toàn hàng hải và an ninh, tự do hàng
hải và hàng không trong khu vực » nói chung, và mọi tranh chấp cần
được «
giải quyết bằng con đường ḥa b́nh », thể theo các nguyên tắc của luật pháp
quốc tế, mà trong đó Công Ước Liên
Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 là một
trụ cột. Biển
Đông là khu vực địa chiến lược duy
nhất được Ấn Độ và ASEAN nêu tên
trong văn bản nói trên. Tuyên bố chung Delhi khẳng
định ủng hộ việc thực thi « hoàn toàn
và đầy đủ » Tuyên Bố về Ứng
Xử của Các Bên ở Biển Đông (gọi
tắt là DOC) và kêu gọi các bên liên quan sớm hoàn
tất Bộ Quy Tắc Ứng Xử ở Biển
Đông (COC), nhằm pḥng ngừa và tạo cơ
sở pháp lư để giải quyết các xung đột
tại khu vực này. Tuyên
bố chung Delhi cũng thúc đẩy các hợp tác
về kinh tế giữa Ấn Độ và ASEAN trong khuôn
khổ không gian thương mại tự do song phương,
« bảo vệ và sử dụng bền vững các
nguồn tài nguyên trên biển tại Ấn Độ Dương
và Thái B́nh Dương », tăng cường hợp
tác về giao thông đường bộ, đường
biển và hàng không, công nghệ tin học. Trong số
các hợp tác văn hóa xă hội, hợp tác đào
tạo Anh ngữ, cổ vũ cho các quan hệ văn hóa,
văn minh lâu đời giữa các nước Đông
Nam Á và Ấn Độ, nhất là tại khu vực
đồng bằng sông Mê Kông, được chú ư hàng
đầu. Seoul kêu gọi B́nh
Nhưỡng tranh thủ Olympic để đàm phán
với Mỹ
Thu Hằng
Trưởng phái
đoàn Bắc Triều Tiên Ri Son Gwon bắt tay đồng
nhiệm Hàn Quốc Cho Myoung-gyon sau cuộc họp
tại Bàn Môn Điếm ngày 9/01/2018.Yonhap via REUTERS Thế
Vận Hội Mùa Đông Pyeongchang 2018 chỉ làm
tạm lắng dịu mối quan hệ căng thẳng
trên bán đảo Triều Tiên. Ngày 26/01/2018, bộ trưởng
Thống Nhất Hàn Quốc kêu gọi chế độ
Kim Jong Un nắm bắt cơ hội này để đối
thoại với Washington. Hăng
tin AFP trích lời bộ trưởng Thống Nhất Hàn
Quốc Cho Myoung Gyon, cho biết Seoul và Washington chỉ
chấp nhận tạm hoăn các cuộc tập trận
chung cho đến khi hết Paralympics vào ngày 25/03. Hai
cuộc tập trận thường niên Foal Eagle và Key
Resolve luôn khiến B́nh Nhưỡng phẫn nộ và thường
xuyên đáp lại bằng những lời đe
dọa đầy khiêu khích. Ông Cho Myoung Gyon thông báo
Seoul đă thúc giục B́nh Nhưỡng đối
thoại với Washignton. Đối
thoại để t́m ra giải pháp cho cuộc
khủng hoảng trên bán đảo Triều Tiên cũng
là quan điểm của ngoại trưởng Hàn
Quốc Kang Kyung Wha, trong buổi họp báo ngày 25/01/2018,
tại diễn đàn Davos. Bà phát biểu : « Vấn
đề hạt nhân phải được giải
quyết thông qua đàm phán và nỗ lực ngoại
giao. Ư định dùng giải pháp quân sự là không
thể chấp nhận được ». Trong
khi đó, hăng tin Hàn Quốc Yonhap cho rằng Bắc
Triều Tiên cũng đang chuẩn bị một
cuộc diễu binh khổng lồ ở B́nh Nhưỡng
vào ngày 08/02, một ngày trước lễ khai mạc
Thế Vận Hội Mùa Đông, nhưng để «
kỷ niệm 70 năm thành lập Quân Đội Nhân
Dân Triều Tiên », theo thông báo ngày 23/01 của B́nh
Nhưỡng. T́nh
báo Tây phương tố Nga trung chuyển than đá
Bắc Triều Tiên Theo
Reuters, trích dẫn các nguồn tin t́nh báo Tây phương,
bất chấp lệnh cấm vận của Liên
Hiệp Quốc, trong năm 2017, ít nhất ba lần Nga
đă giúp Bắc Triều Tiên xuất khẩu than đá
sang Hàn Quốc và Nhật Bản. Matxcơva vội vàng
cải chính. Để
trừng phạt và cắt nguồn ngoại tệ
của B́nh Nhưỡng sau các vụ thử tên lửa
và hạt nhân, Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp
Quốc đă ra nghị quyết cấm Bắc
Triều Tiên xuất khẩu than đá. Một số tàu
của Bắc Triều Tiên vi phạm bị đưa vào
danh sách đen. Thế
nhưng, theo bản tin Reuters ngày 26/01/2018, hai nguồn tin
t́nh báo của Tây phương xác nhận là trong tháng
8 năm 2017, ít nhất ba lần, tàu chở hàng của
Bắc Triều Tiên đă chở than đá sang hai
hải cảng của Nga là Nakkhoda và Kholmsk, sau đó
than đá được đưa qua tàu khác để
chở sang Nhật và Hàn Quốc. Nguồn
tin thứ ba c̣n cho biết một số tàu chở than
đá đă cập bến cảng ở Hàn Quốc và
Nhật Bản trong tháng 10. Ngay
lập tức, qua hăng thông tấn Nga Interfax, Đại
sứ quán Nga tại B́nh Nhưỡng bác bỏ
những lời cáo buộc này và gọi đây là «
tin giả » : Nga không bao giờ mua than của Bắc
Triều Tiên và cũng không phải là trạm trung
chuyển. Reuters
cũng chưa kiểm chứng được, từ các
nguồn độc lập, là than đá được
đưa xuống tàu ở cảng Nakkhoda và Kholmsk có
phải là than đá được chở sang Nhật
và Hàn Quốc hay không. Tuy
nhiên, hôm thứ tư 24/01/2018, chính
phủ Mỹ đă đưa tên chủ nhân tàu Jibon 6
của Bắc Triều Tiên vào danh sách trừng
phạt, v́ tàu này bị phát hiện đă vận
chuyển than đá từ Bắc Triều Tiên đến
hải cảng Kholmsk ngày 05/09/2017. |