Tướng « Chó Điên » điểm mặt Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông Thụy My |
Tác
giả Euan Graham trên trang web của Lowy Institut, một
think tank Úc nhận định, bộ trưởng
Quốc Pḥng Hoa Kỳ James Mattis đă hành động
rất tốt tại Đối thoại Shangri-La ở
Singapore. Cuộc
Đối thoại Shangri-La, tức Hội nghị Thượng
đỉnh An ninh Châu Á, được tổ chức
trong bối cảnh chỉ một tuần nữa sẽ
diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh
giữa tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lănh
đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un, cũng ngay
tại Singapore. Cuộc
họp thượng đỉnh Trump-Kim vốn rất
được chờ đợi, bị tổng
thống Trump hủy bỏ, rồi lại được
loan báo vẫn diễn ra như dự kiến… đă gây
ra nhiều đồn đăi, bàn tán trong hành lang
hội nghị. Tuy nhiên nhờ sự dẫn dắt
của tướng James Mattis, mà các đại biểu
không bị xao lăng qua sự kiện trên. Thay vào đó,
chính thái độ hung hăng của Trung Quốc trên
Biển Đông lại trở thành trung tâm chú ư
của Đối thoại Shangri-La. Bên
cạnh bài phát biểu chỉ trích Trung Quốc rất
thẳng thừng của tướng Mattis, điều
đáng chú ư là nhiều bộ trưởng Quốc Pḥng
các nước, kể cả bộ trưởng Ng Eng
Hen của nước chủ nhà Singapore, đều cho
rằng việc Bắc Kinh quân sự hóa Biển Đông
là mối quan ngại hàng đầu. Vạch
trần tham vọng bành trướng của Bắc Kinh
trên Biển Đông Sau
đây là nguyên văn đoạn phát biểu của tướng
Mattis liên quan đến Trung Quốc tại Diễn
đàn Shangri-La : Chiến
lược Ấn Độ - Thái B́nh Dương
sẽ là dự báo cho mối quan hệ giữa Hoa
Kỳ và Trung Quốc. Chúng
tôi đă cảnh báo Bắc Kinh là sẽ phải đối
mặt với một loạt thách thức và cơ
hội trong những năm sắp tới. Chúng tôi
sẵn sàng ủng hộ, nếu Trung Quốc chọn
lựa ḥa b́nh và thịnh vượng lâu dài cho
tất cả các nước, trong khu vực năng
động này. Nhưng
chính sách của Bắc Kinh tại Biển Đông
lại hoàn toàn tương phản với sự
cởi mở của chiến lược mà Hoa Kỳ
muốn phát huy, đặt ra các câu hỏi về
những mục tiêu lớn hơn của Trung Quốc. Trung
Quốc đă quân sự hóa các đảo nhân tạo
trên Biển Đông, kể cả triển khai các
hỏa tiễn chống hạm, hỏa tiễn địa-không,
thiết bị điện tử gây nhiễu, và
mới đây nhất là việc cho oanh tạc cơ
hạ cánh xuống đảo Phú Lâm. Mặc
dù Bắc Kinh chối căi, sự bố trí các hệ
thống vũ khí này trực tiếp gắn với
việc sử dụng trên phương diện quân
sự, mà mục đích là hù dọa và bức
hiếp. Việc quân sự hóa Biển Đông cũng
trái ngược hẳn với những cam kết công
khai của chủ tịch Tập Cận B́nh, ngay
tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng vào năm
2015. V́
những lư do đó, tuần trước Hoa Kỳ đă
rút lại lời mời hải quân Trung Quốc tham gia
cuộc tập trận RIMPAC 2018. Đó là câu trả
lời bước đầu của chúng tôi trước
t́nh trạng Trung Quốc tiếp tục quân sự hóa
Biển Đông, v́ thái độ này đi ngược
lại với các nguyên tắc và mục tiêu của
cuộc tập trận RIMPAC – mà điểm nổi
bật nhất trong những nguyên tắc đó là tính
minh bạch và tinh thần hợp tác. Nói
rơ hơn, chúng tôi không yêu cầu bất kỳ
quốc gia nào phải chọn lựa giữa Hoa Kỳ
và Trung Quốc. Bởi v́ một người bạn không
đ̣i hỏi bạn phải chọn lựa. Trung
Quốc cần và phải có được tiếng nói
trong hệ thống quốc tế đang được
định h́nh, và tất cả các láng giềng
của Trung Quốc phải có tiếng nói về vai tṛ
của Trung Quốc đang được xác định.
Hoa Kỳ sẽ tiếp tục mối quan hệ mang tính
xây dựng và hướng đến kết quả
với Trung Quốc ; hợp tác khi nào có thể, hay
đối địch mạnh mẽ, một khi cần
phải như thế. Tất
nhiên chúng tôi ghi nhận Trung Quốc có vai tṛ trong
một trật tự Ấn Độ - Thái B́nh Dương
bền vững. Theo lời mời của Trung Quốc, tôi
sắp đến Bắc Kinh với tinh thần cởi
mở, minh bạch, để mở rộng và đào sâu
đối thoại giữa hai quốc gia Thái B́nh Dương
chúng ta. "Hoa
Kỳ không mơ thống trị ai cả" Tôi
xin kết thúc như đă bắt đầu : với tư
cách một quốc gia Thái B́nh Dương, Hoa Kỳ
vẫn luôn cam kết chia sẻ vận mệnh với
khu vực. Hoa
Kỳ đề nghị mối quan hệ đối tác
chiến lược, chứ không phải lệ
thuộc về chiến lược. Bên cạnh các
đồng minh và đối tác, nước Mỹ
tiếp tục cam kết duy tŕ an ninh, ổn định
và thịnh vượng trong khu vực. Một quan điểm
sẽ được lưỡng đảng trong
hệ thống chính trị ở Washington ủng hộ
cả trong thời kỳ chuyển tiếp. Như
tổng thống Donald Trump đă phát biểu tại
Đà Nẵng : « Chúng tôi sẽ không bao giờ đ̣i
hỏi các đối tác phải đầu hàng về
mặt chủ quyền, hay về sở hữu trí
tuệ…Hoa Kỳ không mơ thống trị nước
nào cả ». Làm
việc cùng nhau trên cơ sở những nguyên tắc
được chia sẻ, chúng ta sẽ tạo ra
một tương lai ḥa b́nh, thịnh vượng và
an ninh cho tất cả mọi người. « Một
chùm sao gồm những quốc gia, mà mỗi nước
là một ngôi sao lấp lánh ánh sáng riêng của ḿnh,
không là vệ tinh của ai cả ». Đây
là lần đầu tiên một quan chức cao cấp
Mỹ chỉ đích danh Trung Quốc âm mưu độc
chiếm Biển Đông, tại một hội nghị
quan trọng như Đối thoại Shangri-La. Ông c̣n
nhấn mạnh, việc không cho Trung Quốc tham dự
cuộc tập trận RIMPAC năm nay ở ngoài khơi
Hawai chỉ mới là một lời cảnh báo nhẹ
nhàng sơ khởi. Trong tương lai, sẽ là «
những hậu quả lớn hơn » nếu Trung
Quốc tiếp tục hù dọa các láng giềng. Trước
đó, tướng James Mattis trong đoạn đầu
của bài diễn văn đă nhắc nhở, từ
đầu những năm 1800, tổng thống Hoa
Kỳ Thomas Jefferson đă quan tâm đến sự
hiện diện của Mỹ tại Thái B́nh Dương,
và nước Mỹ đă gia tăng những cam
kết trong khu vực ngay từ thời đó. Bên
cạnh đó, ông cũng không ngần ngại khẳng
định Hoa Kỳ sẽ tiếp tục cung cấp các
thiết bị quốc pḥng và dịch vụ cho Đài
Bắc, phản đối mọi hành động
nhằm thay đổi nguyên trạng hai bên bờ eo
biển Đài Loan. Trung
Quốc thất thế tại Shangri-La Bị
« chạm nọc », đoàn đại biểu Trung
Quốc phản ứng ra sao ? Hăng
tin AP cho biết trong phần chất vấn, đại
tá Trung Quốc Zhao Xiaozhuo nói rằng việc Washington
gởi hai chiến hạm đi vào « vùng biển
thuộc chủ quyền Trung Quốc » mới đây
là « vi phạm luật pháp », một sự «
khiêu khích trắng trợn về an ninh quốc gia và
chủ quyền lănh thổ ». Nhưng tướng
Mattis đáp trả rằng câu hỏi này hoàn toàn tách
rời khỏi thực tế, với phán quyết
của Ṭa án Trọng tài Thường trực La Haye.
Hai chiến hạm Mỹ đi gần quần đảo
Hoàng Sa hôm 27/5, là việc tái khẳng định
trật tự quốc tế dựa trên luật pháp. South
China Morning Post
ghi nhận một cảm giác hoang mang, thất bại
của cả đoàn. Trung tướng Hà Lôi (He Lei), phó
viện trưởng Viện hàn lâm Khoa học Quân
sự Trung Quốc tuy mạnh miệng nói rằng «
Hoa Kỳ là nguồn gốc gây xung đột trong khu
vực », nhưng phía sau hậu trường, đoàn
đại biểu Trung Quốc cảm thấy hoàn toàn
ở thế bất lợi tại Đối thoại
Shangri-La năm nay. Tướng
về hưu Yao Yunzhu phàn nàn : « Mỹ đă tạo
ra một loạt từ khóa như ‘trật tự
dựa trên cơ sở luật pháp’, ‘tự do hàng
hải và hàng không’, ‘quân sự hóa’…Mỗi
lần nghe những cụm từ đó trên diễn
đàn, chúng ta biết rằng những chỉ trích này
nhắm vào Trung Quốc ». Nhiều
nhà quan sát cho rằng, với việc gởi một
đoàn đại biểu cấp thấp đến
Shangri-La, Bắc Kinh muốn tránh né đồng thời
làm giảm tầm quan trọng của hồ sơ
Biển Đông. Một nguồn tin thông thạo cho South
China Morning Post biết, ban tổ chức đă
chuẩn bị phương tiện cho bộ trưởng
Quốc Pḥng Trung Quốc phát biểu, nhưng vào
giờ chót Bắc Kinh đă hủy. William
Choong, chuyên gia của IISS nói rằng các nhà tổ
chức năm nay đă hai lần đến Bắc Kinh
để cố thuyết phục Trung Quốc gởi
đoàn đại biểu cấp cao đến, nhưng
không thành công. Một chuyên gia khác nhận xét có
lẽ « Bắc Kinh muốn giảm thiểu tầm vóc
của Đối thoại Shangri-La v́ muốn tạo ra
một sự kiện song song », chẳng hạn như
Diễn đàn Hương Sơn (Xiangshan Forum). Tuy nhiên «
chẳng có ǵ hay nếu chỉ đối thoại
với những người luôn đồng ư với ḿnh
».
Quay
lại với bộ trưởng Quốc Pḥng James
Mattis, tướng Mỹ được báo Pháp Le
Monde gọi là « vị tướng thầy tu ».
Vị tướng trí tuệ có tủ sách hàng ngàn
cuốn, độc thân, là nhân vật duy nhất đă
khiến Quốc Hội Mỹ an tâm trong cuộc điều
trần trước khi được chính thức
bổ nhiệm, nhận được những tràng pháo
tay vang dội. Tuy mang biệt danh « Chó Điên » (Mad
Dog), nhưng ông được coi là nhân vật « người
lớn », có cách ứng xử mẫu mực trong chính
quyền Trump. Hôm
nay CNN đưa tin hai oanh tạc cơ B-52 của Mỹ
đă bay ngang quần đảo Trường Sa, theo
nguồn tin quốc pḥng Mỹ, chỉ hai ngày sau khi tướng
Mattis tố cáo Trung Quốc « hù dọa và bức
hiếp » láng giềng tại Biển Đông.
Bộ trưởng Quốc Pḥng Mỹ khẳng định
Hoa Kỳ không hề có ư định rút khỏi khu
vực này, bất chấp phản ứng tức
tối của Bắc Kinh. Tác
giả Euan Graham nhận định, gánh nặng đang
đặt trên vai ông Mattis, trong hồ sơ Ấn Độ
- Thái B́nh Dương, trước bối cảnh Trung
Quốc đă và đang làm mưa làm gió tại khu
vực. |