Biển Đông : Những biện pháp cụ thể Mỹ có thể dùng để chống Trung Quốc Trọng Nghĩa |
Giáo sư Carlyle A. Thayer, Học
viện Quốc pḥng Úc (Đại học NSW) phát
biểu tại Trường Hải chiến (U.S. Naval
War College) ở Newport, ngày 17/06/2015.U.S. Navy/Edwin Wriston Trong
hai ngày 16-17/06/2015, Trường Hải chiến Hoa
Kỳ - U.S. Naval War College – trụ sở tại
Newport, tiểu bang Rhode Island, đă tổ chức
cuộc hội thảo thường niên về
chiến lược Current Strategy Forum 2015, với
chủ đề :
Chiến lược và sức
mạnh hải quân trong một môi trường có
tranh chấp (Strategy and Maritime Power in a Contested Environment).
Các động thái quyết đoán của Trung
Quốc gần đây tại Biển Đông, đặc
biệt là việc rầm rộ bồi đắp
đảo nhân tạo tại vùng Trường Sa dĩ
nhiên đă trở thành một trong những đề
tài thảo luận tại diễn đàn. Được
mời tham gia hội thảo, Giáo sư Carlyle Thayer
thuộc Học viện Quốc pḥng Úc đă có
một tham luận đáng chú ư về Chiến lược
hải quân và quân sự của Hoa Kỳ tại
Biển Đông (National, Military, Maritime Strategy and the South
China Sea). Sau
khi điểm qua các diễn biến gần đây
nhất tại Biển Đông, bắt nguồn từ
loạt hành động áp đặt chủ quyền
một cách hung hăng của Trung Quốc, Giáo sư
Thayer đă đề nghị một số biện pháp
cụ thể trong một « chiến lược toàn
diện mới » của Mỹ nhằm đối phó
với Trung Quốc, dựa theo khuyến cáo đă
được
bốn Thượng nghị sĩ có uy
tín tại Thượng viện Hoa Kỳ (John McCain,
Jack Reed, Bob Corker và Bob Menendez)
gởi đến chính
quyền Mỹ vào tháng 03/2015. Sau
đây là một loạt biện pháp được
Giáo sư Thayer đề nghị
4 điểm
trong tham luận
của ḿnh, tập trung trên các hoạt động
ngay tại Biển Đông, mà
mục tiêu là răn
đe Trung Quốc.
Trước hết Giáo sư Thayer
liệt kê những hành động cụ thể mà
Hoa Kỳ có thể thực hiện để buộc
Bắc Kinh giảm tốc độ hay chặn đứng
những hoạt động bồi đắp, xây
dựng cơ sở tại Biển Đông. 1.
Chiến
lược ưu tiên dùng phương tiện phi quân
sự "Hoa
Kỳ nên phát triển một chiến lược gián
tiếp để đối phó với các hoạt
động của Trung Quốc bằng cách ưu tiên
sử dụng – nhưng không phải là chỉ
sử dụng – các phương tiện phi quân
sự.
Với chiến lược này, Hoa Kỳ có
thể tránh việc trực diện đối đầu
với chiến hạm của Hải quân Trung
Quốc. Đồng
thời Hải quân Mỹ cũng không trực tiếp
chạm trán với tàu của các cơ quan chấp pháp
bán quân sự, cũng như với đội tàu cá
của Trung Quốc v́ điều đó có thể
tạo ra cảm tưởng là Mỹ phản ứng
nặng nề quá đáng. Trung Quốc sẽ rầm
rộ tuyên truyền nếu xẩy ra một cuộc
đối đầu như thế, và khiến cho các nước
Đông Nam Á nhát gan sợ không dám hỗ trợ hành
động của Mỹ ở Biển Đông . Hoa
Kỳ phải nêu quan điểm của ḿnh về
tự do hàng hải và hàng không bằng cách nói rơ
rằng điều bị đe dọa là quyền
tự do lưu thông trên biển và trên không của tàu
và máy bay quân sự chứ không phải tàu thương
mại. Hoa
Kỳ cũng phải nói là mọi thách thức mà
Trung Quốc đặt ra đối với quyền
tự do hàng hải và hàng không quân sự, đều
có thể dẫn đến xung đột và có tác
hại đáng kể trên chi phí bảo hiểm và
chuyển vận hàng hóa qua ngă Biển Đông, và
sẽ tác hại nặng nề đến quyền
lợi của Trung Quốc. 2.
Tuần
tra thường xuyên hơn, sử dụng quyền
'qua lại không gây hại' Hoa
Kỳ và các đồng minh kết ước nên
tổ chức thường xuyên các cuộc tuần
tra trên biển và trên không để khẳng định
quyền tự do hàng hải, hàng không và quyền qua
lại không gây hại (innocent pasage) trên biển và trên
không gần và bên trên các đảo nhân tạo mà
Trung Quốc đang tôn tạo, để tránh việc
đ̣i hỏi quá đáng của Trung Quốc
được các các nước trong khu vực và Hoa
Kỳ chấp nhận. Như
Giáo sư James Kraska
đă ghi nhận,
Hải quân
Mỹ luôn thách thức đ̣i hỏi chủ quyền
lănh thổ
của Trung Quốc trong
3 địa
hạt : 1/
Lực lượng Mỹ liên tục thách thức
đường 9 đoạn của Trung Quốc,
được dùng để đ̣i chủ quyền
trên các đảo đá và vùng biển bên trong
đường 9 đoạn đó. 2/
Lực lượng Mỹ cũng thách thức nỗ
lực bất hợp pháp của Trung Quốc muốn
giới hạn hoạt động quân sự bên trong
vùng 200 hải lư khu đặc quyền kinh tế
của Trung Quốc, dù tính từ đất liền
hay từ các đảo. 3/
Lực lương Mỹ thách thức quyền đ̣i
lănh hải 12 hải lư tính từ các băi đá
ngầm. Tôi
tán đồng lập luận của Giáo sư Kraska
theo đó lực lượng Mỹ cần phải
thực hiện quyền qua lại không gây hại bên
trong vùng biển rộng 12 hải lư cũng như trên
không của các băi đá nhỏ mà Trung Quốc đ̣i
chủ quyền. Nhưng cho đến giờ th́ Hoa
Kỳ đă không làm như thế. 3.
Hải
quân Mỹ cần tăng cường hiện diện
và tập trận tại Biển Đông Trung
Quốc được cho là sẽ tiếp tục công
cuộc phô trương một cách hung hăng Hải
quân của họ hàng năm ở Biển Đông
từ tháng 5 đến tháng 8.
Đây là cơ hội
để Hải quân Mỹ, Nhật, Úc và những nước
cùng quan điểm tổ chức các đợt
tập trận thường niên ở Biển Đông
trước khi Hải quân Trung Quốc thao diễn.
Những cuộc tập trận đó phải
được quảng bá rộng răi để tăng
cường tính minh bạch. Các
cuộc tập trận cho phép Hoa Kỳ cụ thể
hóa trong thực tế chính sách từng tuyên bố là
chống lại sự hù dọa, cưỡng ép để
giải quyết tranh chấp lănh thổ.
Chiến lược
này không đ̣i hỏi Mỹ đối đầu
trực tiếp vói Trung Quốc, nhưng có tác
dụng trấn an các nước khu vực. Hoa
Kỳ nên tổ chức tập trận ở vùng
biển xuyên qua đường 9 đoạn của
Trung Quốc.
Các quan sát viên quân sự trong khu vực
từ Philippines, Việt Nam, đến các quốc gia
khác trong vùng nên được mời lên tàu Mỹ
để theo dơi các cuộc tập trận đó.
Quan sát viên nước ngoài cũng nên được
tháp tùng theo các chuyến bay do thám trên không. Mục
tiêu là duy tŕ một sự hiện diện hải quân
và không quân liên tục để ngăn không cho Trung
Quốc sử dụng biện pháp đe dọa và cưỡng
ép đối với Philippines, Việt Nam và các
quốc gia khác trong khu vực bằng cách gia tăng các
nguy cơ (mà Trung Quốc có thể gặp phải) khi
trực tiếp đối đầu với Mỹ
hoặc một đồng minh kết ước
của Mỹ. Phạm vi và cường độ
của các bài tập này có thể được thay
đổi để đáp ứng với quy mô các
hoạt động Hải quân của Trung Quốc. 4.
Tập
trận cùng với Philippines trên chiếc Sierra Madre
ở Băi Cỏ Mây Hoa
Kỳ có thể áp dụng nhiều biện pháp
mới để Trung Quốc thấy rằng cái giá
họ phải trả khi đối đầu sẽ
cao hơn là khi hợp tác. Một ví dụ : Vào năm
1999, Philippines đă cho chiếc tàu hải quân cũ
BRP Sierra Madre mắc cạn trên Băi Cỏ Mây - Second
Thomas Shoal, và cho đồn trú khoảng tám lính
thủy quân lục chiến trên đó để
khẳng định chủ quyền của ḿnh. Philippines
đă làm như vậy để đáp lại hành
động Trung Quốc chiếm đóng Đá Vành Khăn
(Mischief Reef) vào năm 1995, sợ rằng Trung Quốc
thừa cơ chiếm cứ các rạn san hộ không
người ở khác. Chiếc BRP Sierra Madre trên nguyên
tắc vẫn thuộc về Hải quân Philippines. Trung
Quốc đă phản ứng bằng cách cử
một tàu khu trục Hải quân, hai tàu Cảnh sát
biển và sáu mươi chiếc thuyền đánh cá
đến vùng Second Thomas Shoal. Những chiếc tàu,
thuyền đó liên tục sách nhiễu tàu Philippines
hay ngư dân Philippines đánh bắt cá trong khu
vực. Trung
Quốc hiện đang duy tŕ một sự hiện
diện thường trực của tàu Hải
cảnh tại đấy để chứng minh
rằng họ có « chủ quyền không thể tranh căi
». Hai lần trong những năm gần đây Trung
Quốc đă t́m cách ngăn chặn việc chính
quyền Philippines tiếp tế cho lính của họ
đóng trên băi Second Thomas Shoal." Để
chứng minh rằng Trung Quốc sẽ phải trả
giá cho các hành động của họ, Mỹ và
Philippines có thể đạt thỏa thuận cho
thủy quân lục chiến Mỹ đến nơi cùng
với đối tác Philippines tham gia một cuộc
tập trận nhỏ (trinh sát hàng hải) lấy
địa bàn là chiếc BRP Sierra Madre.
Sau đó
Mỹ có thể cùng với Philippines tham gia vào nỗ
lực tiếp tế bằng đường biển
và máy bay trực thăng. Tàu hải quân và máy bay
Mỹ có thể duy tŕ một sự hiện diện kín
đáo để ngăn chặn Trung Quốc. Do
việc chiếc BRP Sierra Madre vẫn c̣n được
xem là tàu của Hải quân Philippine, việc Trung
Quốc sử dụng vũ lực tấn công
chiếc tàu này sẽ kích hoạt Mutual Hiệp ước
Quốc pḥng Hỗ tương giữa Mỹ và
Philippines, thúc đẩy hai bên tham khảo ư kiến
lẫn nhau để xem xét phản ứng thích
hợp. Không
chắc là một chiến lược áp đặt cái
giá phải trả duy nhất sẽ ngăn cản
được các hành động mà Trung Quốc
đang làm. Tuy nhiên, có rất nhiều khả năng
là nhiều chiến lược áp đặt cái giá
phải trả được áp dụng chồng lên
nhau, trong khuôn khổ một phương pháp tiếp
cận toàn diện của chính quyền (Mỹ),
sẽ có hiệu quả hơn. |