Đại-Dương
|
Tài
liệu tham khảo: China’s
relations with the US are at their lowest for 30 years, but don’t call it
a new cold war (SCMP) The
Endangered Asian Century: America, China, and the Perils of Confrontation
(Lee Hsien Loong) China
bests US on key New Cold War battleground (Asia Times) Will
Trump’s Arms Control Dreams for China Come True? Absolutely Not (Diplomat)
Fact:
95% of China's Cruise and Ballistic Missile Inventory Would Violate INF
Treaty (National Interest) US
must take seriously China's interest in Pacific trade pact (Nikkei)
THÁCH ĐỐ CỦA ĐÔNG NAM Á TRƯỚC CĂNG
THẲNG MỸ-TRUNG Đại-Dương Quan
hệ giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ ngày càng căng
thẳng trong mọi lĩnh vực kinh tế, chính
trị, quân sự, ngoại giao, văn hoá, công nghệ
như muốn cuốn vào một cuộc Chiến Tranh
lạnh Mới. Cộng
đồng Kinh tế ASEAN (AEC) muốn Hoa Kỳ bảo
vệ an ninh, đồng thời, hợp tác kinh tế
khắn khít với Trung Quốc, bất chấp t́nh
trạng căng thẳng giữa Bắc Kinh và Hoa
Thịnh Đốn. Điều
này h́nh như AEC cố t́nh ngây thơ vô cùng
bất-hợp-lư. Thái
Lan, Lào, Cambode, Myanmar không phản đối khi Trung
Quốc chèn ép lấn áp quyền-chủ-quyền và
quyền-tài-phán của các quốc gia duyên hải
Việt Nam, Indonesia, Phi Luật Tân, Mă Lai Á, Brunei. V́
thế, ASEAN không thể ra Tuyên bố chung ủng
hộ Phán quyết ngày 12/07/2016 của Toà án Trọng tài
Thường trực về Luật Biển (PCA) về
“chủ quyền lịch sử” do Bắc Kinh tuyên
bố không phù hợp với Công ước Liên
Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Thái
độ của ASEAN tạo điều kiện cho Trung
Quốc ngày càng hung hăng, dữ tợn trên Biển
Nam Trung Hoa (SCS). ASEAN
coi chuyện căng thẳng Mỹ-Trung thuộc về
tranh giành vị thế địa-chính-trị giữa
hai cường quốc nên không muốn dính dáng. ASEAN không
thể nào b́nh yên nếu xung đột quân sự
Mỹ-Trung xảy ra trên SCS. Các
tuyến hàng hải xuyên qua SCS bị bế tắt
sẽ gây thiệt hại trầm trọng tới kinh
tế và đời sống của 10 quốc gia Đông
Nam Á dù có chọn bên hay không. Trong
đề tài “China’s relations with the US are at their lowest
for 30 years, but don’t call it a new cold war” trên tờ “Bưu
điện Hoa Nam Buổi Sáng” ngày 3 tháng 6 năm 2020,
Christian Le Miere, Chuyên gia Tư vấn Chiến lược
của Tiểu vương quốc Abu Dhabi, thân Bắc
Kinh nên viết “Mối quan hệ Mỹ-Trung thấp
nhất trong 30 măm qua, nhưng, chưa phải là
Chiến tranh Lạnh mà chỉ hơn nền Hoà b́nh Nóng
bỏng”. Do đó, khuyên nên duy tŕ cam kết thận
trọng, răn đe khi cần thiết”. Hoa
Kỳ và Cộng đồng Quốc tế đă
thực hiện điều đó suốt 40 năm mà
chỉ thấy Bắc Kinh ngày càng hung hăng, công khai
tham vọng thống trị thế giới. Thủ
tướng Tân Gia Ba, Lư Hiển Long viết bài “The
Endangered Asian Century: America, China, and the Perils of Confrontation”
dài 4,186 từ ngữ đăng trên The Foreign Policy ngày
4 tháng 6 năm 2020. Bài
viết nhằm phân tích chi tiết mối quan hệ
giữa Hoa Kỳ, Trung Quốc, ASEAN và kỳ vọng
một sự hợp tác v́ phát triển hài hoà trong
nền kinh tế Châu Á. Thứ
nhất, Lư Hiển Long xác nhận vai tṛ quan trọng
của Hoa Kỳ trong việc ǵn giữ an ninh và thúc
đẩy phát triển cho Châu Á khi thiết lập
Trật tự Mỹ (Pax Americana) từ sau Thế
chiến Thứ hai nên Châu Á coi Hoa Kỳ như một
quốc gia thường trú có lợi ích sống c̣n
tại đây. Nhưng, Trung Quốc công khai bác bỏ
vị thế đương nhiên của Hoa Kỳ
tại Châu Á-Thái B́nh Dương. Trật
tự Mỹ giai đoạn I (1945-1971): Bắc Kinh
vẫn theo nền kinh tế tập trung bị cô
lập trong khi các quốc gia theo nền kinh tế
thị trường tự do cất cánh tại Nhật
Bản, kế tiếp Tứ Hổ (Đại Hàn,
Đài Loan, Tân Gia Ba, Hồng Kông). Hoa Thịnh Đốn
đă tạo ra một trật tự toàn cầu
mở, tích hợp và dựa trên các quy tắc và cung
cấp một chiếc dù an ninh để các nước
trong khu vực có thể hợp tác và cạnh tranh ḥa b́nh.
Các tập đoàn đa quốc đóng ở Hoa Kỳ
đă đầu tư rộng răi vào Châu Á, mang theo
vốn, công nghệ và ư tưởng. Hoa Kỳ tham gia vào
Chiến tranh Việt Nam và Triều Tiên đă giúp các
tiểu quốc Đông Nam Á có thời gian đối
phó với Chủ nghĩa Cộng sản. Trật
tự Mỹ giai đoạn II (1971-) khi Trung Quốc và
Hoa Kỳ quyết chấm dứt thù địch để
Bắc Kinh có điều kiện cải tổ nền
kinh tế cô lập trong khi các quốc gia Đông Nam Á
tập trung tiềm lực phát triển kinh tế
nhờ Chiến tranh Việt Nam kết thúc. Thứ
hai, ASEAN lớn mạnh nhờ hợp tác kinh tế
với Trung Quốc, đồng thời, duy tŕ mối
quan hệ bền chặt với Hoa Kỳ và các nền
kinh tế phát triển. Nhưng,
Lư Hiển Long đă quên bốn yếu tố quan
trọng: (1) Trung Quốc đă thay đổi hoàn toàn
sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại
Thế giới (WTO) năm 2001 qua các hành vi trục
lợi (giàu rồi mà vẫn đ̣i hưởng ưu
đăi như các nước nghèo); từng bước
phá hoại các quy tắc của WTO (bị kiện
nhiều nhất, kết bè, kéo cánh chi phối sự vô
tư của WTO). “Công xưởng Thế giới” làm
chủ chuỗi cung ứng toàn cầu bằng cách đầu
cơ, trục lợi mà Virus Vũ Hán đă
cụ-thể-hoá. Lư Hiển Long cho rằng Hoa Kỳ không
thể điều hành chuỗi cung ứng toàn cầu
thay Trung Quốc. Đại dịch Vũ Hán buộc nhân
loại phải xét lại chuỗi cung ứng toàn
cầu nằm trong tay Bắc Kinh. (2) Tân Gia Ba là nơi
tập trung sức mạnh kinh tế thế giới, và
công khai hợp tác quân sự với Hoa Kỳ nên
Bắc Kinh không dám gây áp lực. Trái lại, các
quốc gia Đông Nam Á được thặng dư
mậu dịch với Hoa Kỳ đều nợ Trung
Quốc như Chúa Chổm cũng như bị đe
doạ về chủ quyền, và
quyền-chủ-quyền và quyền-tài-phán. (3) Từ
khi Tập Cận B́nh lên cầm quyền đă công khai
muốn thay Hoa Kỳ trong vai tṛ lănh đạo toàn
diện cộng đồng nhân loại. TCB khuyến cáo
thế giới nên chọn mô h́nh chính trị của
Trung Quốc nếu muốn kinh tế phát triển nhanh
chóng. Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới
ở Davos năm 2017, TCB úp mở về vai tṛ lănh đạo
nền kinh tế thế giới. (4) Hoạt động
của Trung Quốc trên Biển Nam Trung Hoa và ASEAN không
che dấu tham vọng Đế quốc Thuộc địa
như từng xảy ra vào nhiều thế kỷ trước.
Nhân loại không muốn trở lại thời đại
đen tối. Thủ
tướng Lư Hiển Long kêu gọi Hoa Kỳ và Trung
Quốc nên hợp tác để phát triển kinh tế
Châu Á thay v́ đối đầu với nhau khiến
cho các quốc gia trong vùng khó chọn bên. Kỳ
vọng khó thành sự thật do một chuỗi sự
kiện nối tiếp đều theo hướng tách
rời (decouple): (1) Dư luận thế giới ngày càng
nh́n Trung Quốc theo hướng tiêu cực do Bắc
Kinh cư xử với dân chúng và láng giềng như
một “Bạo Chúa khoát áo Cà Sa”. (2) Bắc Kinh là người
phá nát các nguyên tắc và quy tắc toàn-cầu-hoá do ḷng
tham vô đáy. (3) Trung Quốc không c̣n che đậy tham
vọng thống trị thế giới mọi mặt
khiến cho cộng đồng nhân loại phải t́m
cách giảm thiếu bất đồng mà cùng nhau
bảo vệ di sản trân quư của loài người:
Tự do, Dân Chủ, Hoà b́nh. (4) Các quốc gia phát
triển sẽ xây dựng một chuỗi cung ứng
vắng bóng đầu cơ, trục lợi mới
đẩy mạnh nền kinh tế toàn-cầu-hoá phát
triển bền vững. (5) Hôm 7 tháng 6 năm 2020,
Quốc hội Việt Nam đă phê chuẩn Thoả
ước Thương mại Tự do với Liên Âu
(EVFTA) tạo điều kiện giảm bớt lệ
thuộc vào Trung Quốc cũng liên quan tới chuỗi
cung ứng toán cầu. Tại
Diễn đàn Đại Hội đồng Liên
Hiệp Quốc năm 2018 và 2019, Tổng thống Donald
Trump đă buộc tội chủ nghĩa cộng
sản và chủ nghĩa xă hội đă làm chết hơn
100 triệu người nên Hoa Kỳ chống và không
bao giờ trở thành một nước xă hội
chủ nghĩa. Nhân
loại đă thoát khỏi đêm đen Đế
Quốc đủ loại, Cộng Sản nhiều
kiểu nên chẳng c̣n lư do ǵ để chui vào
rọ. Đại-Dương
|