Phạm Trần |
SONY DSC Trung Quốc dọa thiết lập
nhận diện phng khng (ADIZ, Air Defense Indentification
Zone) ở Biển Đng để chống ai ? Lời
giới thiệu: Cu hỏi đang đặt ra ở
Biển Đng l Trung
Quốc c m mưu g khi bất ngờ gia tăng đe
dọa v phủ nhận quyền chủ quyền
của cc nước c tranh chấp lnh thổ
với Bắc Kinh gồm Việt Nam, Phi Luật Tn, Nam Dương,
M Lai v Brunei, vo lc cả thế giới lo phng,
chống dịch nạn Vũ Hn, xuất pht từ
Trung Quốc từ đầu năm 2020 (Coronavirus disease 2019 (COVID-19). Để trả lời cho thắc
mắc ny, cũng như liệu tranh chấp giữa
Mỹ v Trung Quốc ở Biển Đng c đưa
đn nguy cơ chiến tranh hay khng, xin mời bạn
đọc theo di nội dung Cuộc phỏng vấn
của ti với Gio sư ngoại hạng (Professor
Emeritus), Tiến sỹ Nguyễn Mạnh Hng, người
từng giảng dậy nhiều năm về Quan hệ
Quốc tế tại Đại học George Mason,
gần Thủ đ Hoa Thịnh Đốn. **** M MƯU
TRUNG QUỐC H: Thưa Gio
sư, sau vụ Trung Quốc cho tầu Hải Dương
8 vo tận bi Tư Chnh, cch Vũng Tầu chỉ
lối 370 cy số hướng Đng-Nam, để
thăm d dầu kh di tới 113 ngy (4/7 14/10/2019),
th từ đầu năm 2020, Trung Quốc lại gia tăng
cc hoạt động đe dọa an ninh bất thường
ở Biển Đng trong thời gian c bệnh
dịch Covid 19 pht xuất từ Vũ Hn (TQ) ,trong
đ c những việc cụ thể như: Xy
dựng thm hai trạm nghin cứu mới tại
đ Chữ Thập v đ Subi (thng 03/2020);Tấn cng
Tầu đnh c của Việt Nam ngy 3/4; ra lệnh
cấm đnh bắt 3 thng, từ 1/5 đến
khoảng 16/ 8 ; cng bố thnh lập 2 Huyện Hong Sa
v Trường Sa (18/4); đặt tn v định
vị tọa độ cho 25 đảo, bi đ
ngầm cng 55 thực thể địa l dưới
đy biển ở Biển Đng; phần lớn
nằm trong quần đảo Hong Sa v quần đảo
Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Xin
ng nhận định về những sự kiện ny,
v liệu việc lm của Trung Quốc xẩy ra vo
lc cả Thế giới tập trung lo phng v chữa
dịch Vũ Hn c hậu g khc ngoi chủ trương
muốn chiếm thế thượng phong ở Biển
Đng? GS
Nguyễn Mạnh Hng: Thưa
ng, những người nghin cứu chiến lược
đều biết r rằng mục
tiu tối hậu của Trung Quốc l độc
chiếm Biển Đng, từng bước đẩy
Hoa Kỳ ra ngoi, v giảm thiểu tối đa
ảnh hương qun sự của Hoa Kỳ trong vng
biển quan trọng ny. Chnh sch
để thực hiện mục tiu đ c tnh cch
uyển chuyển v thời cơ. Tất cả
những điều ng ni phản nh chnh sch ny,
mỗi khi c cơ hội Trung Quốc lại lấn thm
mt bước nhỏ quan trọng nhưng khng đủ
sốc để gy ra chiến tranh, nhằm tạo ra
những sự đ rồi (fait accompli) trong
việc thưc hiện mục tiu tối hậu. Đại
dịch Covit-19 khiến nhiều nước, nht l cc
nước trong khu vực v Hoa Kỳ phải tập trung
vo việc đối đầu với n đ
tạo cho Trung Quốc cơ hội ny. Thế
thượng phong ở Biển Đng th Trung Quc
đ tạo đươc từ năm 2017 qua việc
tn tạo v qun sự ha đ Chữ Thập, bi Vnh
Khăn, v bi Subi. Tam gic
chiến lươc ny cho Trung Quốc khả năng phng
chiếu sức mạnh qun sự đến tất
cả cc đ v bi trn Biển Đng. Đ
đốc Philip Davidson,
Tư Lệnh Ấn Độ-Thi Bnh Dương
của Hoa Kỳ, đ cảnh bo từ hai năm trước
(2018) rằng Trung Quốc hiện c khả năng
kiểm sot Biển Đng trong mọi tnh
huống trừ khi c chiến tranh vơi Hoa Kỳ. TẠI
SAO ĐỒNG LỌAT CHỐNG TẦU ? H: Cũng
trong khoảng thời gian ny Trung Quốc đ
gửi Cng hm cho Liện Hiệp Quốc bc bỏ
quyền chủ quyền ở Biển Đng của
Phi Luật Tn v M Lai đồng thời ti khẳng
định chủ quyền duy nhất của Bắc
Kinh trong vng Lưỡi B (hay cn gọi l dường
9 Đoạn, chiếm tổng diện tch trn 3 triu
cy số vung). Nhưng Việt Nam cũng gửi
Cng hm tới Lin Hiệp Quốc để bc yu sch
chủ quyền của Trung Quốc ở hai Quần
đảo Hong Sa v Trường Sa. Trong khi đ th Nam
Dương, vo ngy 26/05 (2020), cũng đ gửi Cng
hm đến Lin Hiệp Quốc để khẳng
định bản đồ đường 9 đoạn
Trung Quốc dng cho yu sch chủ quyền ở
Biển Đng l thiếu cơ sở php l, vi
phạm nghim trọng UNCLOS 1982. Như vậy, thưa
ng, l do no đ thc đẩy 4 Quốc gia Phi
Luật Tn, M Lai , Nam Dương v Việt Nam đ
cng nhau đồng loạt chống lại tham
vọng chiếm trọn Biển Đng của Trung
Quốc ? GS
Nguyễn Mạnh Hng: Ngoi
những hnh động lấn lươt c từ trước,
những hnh động c tinh cch khiu khch v thử
thch gần đy như việc chĩa sng radar vo
tầu Philippines, đưa tầu khảo st địa
chất đươc hỗ trợ bới hai tầu
hải gim v mt tầu dn vệ biển đe
dọa cng ty khoan dầu West Capella hoạt đng trong
vng biển thuc chủ quyn của M Lai , đnh chm
tầu đnh c của Việt Nam, v tip tục cho
ngư dn Trung Quốc đnh bắt c trong khu vưc
ngư trường truyn thống của họ bt
chấp sư phản đi v xua đuổi của
Indonesia buộc cc nươớc ny
phải ln tiếng. H: Trước
việc Hải qun Trung Quốc khng ngừng ph trương
sức mạnh qun sự đe dọa Đi Loan,
một thực thể đồng minh của
Mỹ; tấn cng đnh chm một Tầu đnh
c Việt Nam (04/2020) v gia tăng hnh động nước
lớn muốn ăn hiếp cc nước nhỏ
ở Đng Nam trong tranh chấp chủ quyền lnh
thổ ở Biển Đng v biển Hoa Đng (tranh
chấp chủ quyền giữa Trung Quốc v Nhật
Bản trong vụ đảo Điếu Ngư (Senkaku), Ngoại
trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo, vo ngy 22/4 (2020),
đ tuyn bố cực lực phản đối
Bắc Kinh v ku gọi cc Quốc gia khc buộc Trung
Quốc phải chịu trch nhiệm về hnh động
của họ. Nhưng, trong khi đ th Hải qun
Mỹ cũng đ tuần tra nhiều hơn v
st hơn cc vị tr biển-đảo m Trung
Quốc đ chiếm đng ở Biển Đng.
Trong bối cảnh ny, Gio sư c nghĩ rằng
Trung Quốc v Hoa Kỳ đang muốn ph trương
sức mạnh xem ai l cường quốc qun
sự ở Chu hay hai nước đang c những
động tc c thể dẫn đến nguy cơ
chiến tranh ở Chu ? Note: (
Pompeo:Weve also seen that the Chinese Communist Party is exerting
military pressure on Taiwan and coercing its neighbors in the South China
Sea, even going so far as to sink a Vietnamese fishing
vessel. We hope other nations will hold them to account.
State Department, 04/22/2020) Gs
Nguyễn Mạnh Hng:
Ph trương sức mạnh (show of force) l
biện php thng thường để răn đe, lm
p lực m khng gy ra chiến tranh. Sự hiện
diện dồn dp của cc tầu chiến Hoa Kỳ
v việc tầu sn bay USS America v USS Gabrielle Giffords
theo ri tầu khảo st địa chất của
Trung Quc trong vng biển thuc chủ quyền của M
Lai m ti ni ở trn thuộc dạng ny. Tuy nhin,
ph trương sức mạnh theo kiểu tầu
chiến v my bay tc chiến km st nhau tao ra căng
thẳng. Tnh
trạng căng thẳng ny dễ đưa đến
những va chạm, đụng độ khng cố ,
c thể leo thang ln chiến tranh. Nếu Trung Quốc
lấn tới m Hoa Kỳ khng chịu li th khng th
coi thường nguy cơ chin tranh ơ Biển Đng. Ngoi ra, nu Hoa Kỳ thưc sự c
quyết tm ủng hộ ASEAN chống sự bắt
nạt của Trung Quốc, th Hoa Kỳ cần lm
một số việc như sau: -Thư tư, ph chuẩn cng ước
về luật biển 1982 để c tư cch chnh
thống đi hỏi Trung Quc tun thủ luật
biển. 4).
H: Thưa ng, l một trong những Chuyn gia hng đầu
về cc vấn đề Chnh trị Quốc tế
ở vng Thủ đ Hoa Thịnh Đốn, ng l
giải thế no về thi độ, c vẻ như
muốn đứng ngoi của Nga, đặc
biệt l của Tổng thống Vladimir Putin,
một đồng minh của cả Trung Quốc v
Việt Nam, trong vấn đề Biển Đng ? GS
Nguyễn Mạnh Hng: Nước
Nga dươi thơi Putin khng cn c sưc mạnh v
tham vọng của Lin X trong thời cực thịnh
của n. Ngy nay, Nga chỉ c thể l kẻ ph
đm (spoiler) chứ khng phải l siu cường
ngang hng vơi Hoa Kỳ v Trung Quốc, Nga lin kết
vơi Trung Quc để chống lại thế độc
tn của Hoa Kỳ, nhưng cũng khng muốn l
đối tc hạng hai của Trung Quc. Vả chăng,
Biển Đng ở qu xa Nga v st nch với Trung Quc.
L cuờng quốc hạng hai Nga khng c quyền
lợi chiến lược v khả năng hnh động
hiệu quả ở Biển Đng trong thế
cạnh tranh Mỹ-Trung. Điều ny c thể
giải thch lập trường lấp lửng của
Nga. H:
Thưa Gio sư, trong những ngy gần đy đ
c tin, xuất pht từ bo South China Morning Post ở
Hong Kong, ni rằng Trung Quốc sẽ cng bố
thiết lập vng nhận dạng phng khng (ADIZ, Air
Defense Indentification Zone) ở Biển Đng, bao trm ln
Hong Sa v Trường Sa, sau khi Bắc Kinh đ lm như
thế vo năm 2013 ở vng Biển Hoa Đng tranh
chấp với Nhật Bản ( đảo Điếu
Ngư, Senkaku). ng thấy quyết định ny
của Trung Quốc, trong tương lai, sẽ ảnh hưởng
đến tnh hnh an ninh v giao thng trn khng phận
Biển Đng như thế no? Gs
Nguyễn Mạnh Hng:
South China Morning Post đăng tin ny như quả bng
thăm d (trial balloon) của Trung Quốc. Vng nhn
dạng phng khng của Trung Quc ở vng biển Hoa
Đng khng đươc cc my bay qun sự
ngoại quốc tn trọng, nhưng n buộc cc hng
hng khng dn sự phải tun thủ. Nếu Trung Quc
lm vic ny ở Biển Đng n sẽ đặt cc
quốc gia c tranh chấp biển đảo vơi Trung
Quc vo một tnh trạng kh xử. Chấp nhận
c nghĩa l mặc nhin cng nhận đi hỏi
chủ quyền của Trung Quốc, nhưng chống
lại th khng đủ sức. Ngươc lại
Trung Quc cũng phải suy tnh kỹ. Mt mặt vng nhn
dạng phng khng phủ ln ton thể đương
lưỡi b thi qu lớn chưa chăc khng lực
Trung Quc c khả năng tuần tra, v phản ứng
của Hoa Kỳ v cc cường quc khc sẽ rt
mạnh khiến n bị v hiu ha. Khng lm
đươc m gy th on khiến nhiều nước
v cc cường quc hợp lại với nhau để
chống lại th chưa chắc c lợi trong lc ny.
Nếu họ chỉ tuyn b vng nhận dạng phng
khng trn quần đảo Hong Sa th lại l mt
việc khc. Gs
Nguyễn Mạnh Hng:
Trở ngại chnh l cc nươc ASEAN khng đon
kt v nhất tr v quyn lợi bất đồng v
bị Trung Quc chi phối trong khi đ Trung Quc
muốn ko di việc k kết để c thời
gian thực hiện cc vic đ rồi hầu c
thế thượng phong trong việc thương
thuyết. Ngoi ra trong khi ASEAN muốn bộ Quy tắc
Ứng xử c tnh cch rng buộc th Trung Quc khng
muốn thế. Vit Nam muốn bộ Quy tăc Ưng
Xử p dụng cho cả Trường Sa lẫn Hong
Sa, điều m Trung Quc khng muốn. Đ l chưa
kể những bất đồng về cơ chế
giải quyết tranh chấp v cch tiếp cận trong
việc xử l tranh chấp. Phạm
Trần (06/2020) Ngy 11 thng 11 năm 2017, cc bộ trưởng
TPP đ đạt được thoả thuận cơ
bản cho hiệp định TPP-11, đồng thời
thống nhất tn mới cho hiệp định l Hiệp
định Đối tc Ton diện v Tiến bộ
Xuyn Thi Bnh Dương (CPTPP Comprehensive and
Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership). |