Ai
thông đồng, ai “quid pro quo”?
Kư Thiệt |
“Thông đồng”
đă nghe nói nhiều từ ngày ông Trump trở thành
tổng thống thứ 45 của nước Mỹ sau
cuộc bầu cử năm 2016, c̣n “quid pro quo” th́
mới xuất hiện từ vài tháng nay, khi Hạ
viện Hoa Kỳ quyết định mở cuộc
điều tra “đàn hặc” (impeach) ông Trump và
được lặp đi lặp lại mỗi ngày
tại cuộc điều trần đối chất
cho tới trên báo chí, truyền h́nh, truyền thanh… Thông đồng (collusion) th́
dễ hiểu, nhưng, “quid pro quo” là cái ǵ? “Quid
pro quo” có nghĩa
là “đổi cái này lấy cái kia”, mà Anh ngữ,
một thứ tiếng được coi như “quốc tế ngữ” để
chính thức dùng trong mọi giao dịch giữa các
quốc gia trên thế giới, phải mượn
của tiếng cổ La-tinh, trong khi tiếng Việt
của ta gọi là “bánh ít đi, bánh quy lại”, không phải vay
mượn của ai, rất trong sáng, lại có vần
có điệu, ai nghe cũng hiểu, từ người
nông dân mù chữ cho tới các ông bà tiến sĩ
cử nhân. “Quid
pro quo” đă
được các ông bà dân biểu đảng Dân
Chủ tại Hạ Viện Mỹ dùng như mấu
chốt của cuộc đàn hặc, hay luận
tội, để truất quyền tổng thống
của ông Trump, người đă được dân
Mỹ bầu lên một cách hợp pháp hợp
hiến. Cuộc
điều tra đàn hặc TT Trump đă bắt
nguồn từ lời tố giác của một người
thổi c̣i báo động nặc danh trong bóng tối nói
rằng trong cuộc điện đàm ngày 25 tháng 7
vừa qua với Tổng thống Zelensky của Ukraine,
ông Trump đă muốn Ukraine mở một cuộc điều
tra về cựu Phó tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden
trong khi tại chức có thể đă phạm tội
tham ô liên hệ tới Ukraine. Người thổi c̣i báo
động bí mật, được suy đoán là
một viên chức CIA biệt phái làm việc tại Ṭa
Bạch ốc, cáo buộc ông Trump đă lạm
dụng quyền hạn tổng thống của ḿnh
để thủ đắc lợi riêng, trong đó có
việc đ́nh hoăn chuyển giao gần 400 triệu
đô-la viện trợ quân sự cho Ukraine như
một điều kiện để Ukraine phải
mở cuộc điều tra trước khi có 400
triệu, gọi là “quid pro quo”, hay là một vụ
trao đổi “bánh ít đi, bánh quy lại”. Nhưng
trong bản văn ghi lại cuộc điện đàm
được Ṭa Bạch ốc phổ biến vào
cuối tháng 9 vừa qua không có điều ǵ có
thể gọi là “quid pro quo” để mở cuộc
điều tra, nhưng
phe Dân Chủ biện giải rằng việc trao đổi
có thể hiểu được với những áp
lực tiếp theo sau cuộc điện đàm
đưa đến việc ông Trump có thể đă
phạm tội mưu toan đ̣i hối lộ hay
tống tiền, những tội có thể bị đàn
hặc. Trước
bất cứ ṭa án nào và muốn buộc tội
bất cứ bị cáo nào, dù là một thường dân
hay một viên chức nào, về tội đ̣i hối
lộ hay tống tiền, cũng cần phải có
bằng chứng, và nhất là phải có nạn nhân.
Tỷ phú Donald Trump, đương kim tổng thống
siêu cường Hoa Kỳ, người được
coi là nắm trong tay nhiều quyền lực nhất
thế giới, bị điều tra hỏi tội
về việc “có thể” đ̣i hối lộ hay
tống tiền mà không có bằng chứng, cũng không
có nạn nhân! Bằng
cớ là cả tổng thống và bộ trưởng
ngoại giao Ukraine đều tuyên bố rằng họ
không cảm thấy bị áp lực ǵ cả và ông
Trump đă không đ̣i hỏi trao đổi ǵ cả
cho việc điều tra ông Biden. V́ vậy,
những cuộc điều trần đối chất
đă diễn ra từ kín đến hở, các nhân
chứng do phe Dân Chủ gọi ra đă không đưa
được bằng chứng nào cho thấy ông Trump
đă chơi tṛ “quid pro quo”, hay đ̣i hối
lộ, hay tống tiền. Buổi
đối chất được cho là “nặng kư”
nhất của cuộc điều tra cho đến nay là
lời khai của nhà ngoại giao Gordon Sondland,
đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Âu, đă nói
rằng ông ta “suy
đoán” rằng
ông Trump đă đề nghị một vụ “quid pro
quo” như một phần thưởng dành cho ông
Zelensky, tổng thống vừa mới đắc cử
của Ukraine, một cuộc thăm viếng Ṭa
Bạch ốc, để đổi lấy cuộc
điều tra ông Biden.
Ông Sondland nhấn mạnh rằng đó chỉ là suy
đoán và trong cuộc nói chuyện duy nhất của
ông ta với ông Trump về vấn đề này, ông
tổng thống đă bảo ông ta rằng “không có
quid pro quo” trong vụ này! Trong cuộc
vận động tranh cử ngay tối hôm đó, 26 tháng
11, ông Trump đă nói với đám đông cử tri
ủng hộ ḿnh:
“Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine đă tuyên
bố rằng, trích, ‘Đại sứ Sondland đă không
nói với chúng tôi, và chắc chắn đă không nói
với tôi, về sự ràng buộc giữa tiền
viện trợ và cuộc điều tra’. Tôi đă không
hề nói như vậy với ông ta.” Không nhân
chứng nào trong cuộc điều tra đàn hặc
đă liên kết sự đ́nh hoăn viện trợ quân
sự với cuộc điều tra của Ukraine hay
đưa ra một lư do cho sự sự đ́nh hoăn
ấy. Tiền viện trợ cho Ukraine đă bị
đ́nh hoăn khoảng hai tháng, trước khi bắt
đầu được chuyển cho Ukraine vào ngày 11
tháng 9, hai ngày sau khi Quốc hội nhận được
tố giác của người thổi c̣i báo động. Ông Trump nh́n
nhận đă muốn có một cuộc điều tra
về sự cáo giác tham ô liên quan đến ông Biden và
người con trai (Hunter), kẻ đă được
nhận vào hội đồng quản trị công ty khí
đốt Burisma lớn
nhất tại Ukraine, năm 2014 với số lương
tháng 50 ngàn đô-la, trong khi cha có nhiệm vụ thi hành
chính sách của Ṭa Bạch ốc đối với
Ukraine dưới thời Obama. Điều
đáng lưu ư là gần đây, ông Biden đă khoe
khoang với các phóng viên báo chí Mỹ về việc vào
mùa xuân 2016 ông ta đă đe dọa ngăn chặn
một tỉ đô-la cung cấp cho Ukraine dưới h́nh
thức cho vay không lời để
buộc tổng thống Ukraine phải sa thải viên công
tố trưởng của nước này.
Viên công tố này, Viktor Shokin, được xem như là người
không tích cực trong việc bài trừ nạn tham nhũng
tại Ukraine nhưng lại đang ḍm ngó vào chuyện
bê bối tai tiếng trong Công ty Burisma, nơi Hunter Biden,
con ông Biden, đang làm lớn và lănh lương lớn
mà không hề có kinh nghiệm ǵ về dầu khí. Ngày 27 tháng
11 vừa rồi, Ṭa Bạch ốc tuyên bố rằng
đă trải qua 64 ngày kể từ khi bà Chủ
tịch Hạ viện Pelosi “loan báo khởi sự cuộc đàn hặc vô
căn cứ và dối trá này, các dân biểu đảng
Dân Chủ đă hoàn toàn bỏ rơi nhiệm vụ
của họ đối với người dân Mỹ
trong khi Tổng thống Trump tiếp tục đạt
những thành quả” về
chính sách ngoại thương, về an ninh quốc gia và
trên các mặt trận khác. Ṭa Bạch
ốc đă bày tỏ ư kiến không lạc quan về
sự tham dự của Tổng thống Trump vào
cuộc điều trần đàn hạch của
Ủy ban Tư pháp Hạ viện vào ngày thứ hai, 2 tháng 12. Bộ
trưởng Báo chí Stephanie Grisham nói trong bản tuyên
bố bố rằng Ṭa Bach ốc đang duyệt xét
thư mời của Chủ
tịch Ủy ban Tư pháp Jerold Nadler. Bà Grisham
viết: “Nhưng hiển nhiên mọi người
Mỹ đều thấy là bức thư này được
gửi tới vào lúc kết thúc một thủ tục
bất hợp pháp dối trá mang tính cách phe đảng.
Tổng thống đă không làm điều ǵ sai trái, và
các dân biểu đảng Dân Chủ biết như
vậy”. Bức thư
của ông Nadler thông báo rằng Ủy ban tư pháp sẽ
mở phiên điều trần đàn hặc đầu
tiên vào ngày 4 tháng 12 và tập trung vào định nghĩa
của Hiến pháp về “trọng
tội và khinh tội”
như tiêu chuẩn để đàn hặc và sau đó
xem xét những hành động của ông Trump liên quan
tới viện trợ quân sự cho Ukraine. Ông Trump là
tổng thống Mỹ thứ tư phải đối
diện với đe dọa bị Quốc hội
truất quyền, nhưng đặc biệt có một
không hai khi cuộc đàn hặc đang diễn ra trước
một cuộc bầu cử trong đó ông tổng
thống bị đàn hặc sẽ dự tranh để
được ngồi lại Ṭa Bạch ốc
nhiệm kỳ hai. Trước
đây, Tổng thống Nixon và Tổng thống Clinton
phải đối đầu với cuộc đàn
hặc xảy ra vào giữa nhiệm kỳ thứ hai
của họ. Trong khi
giới chính trị ở Washington chờ đợi
một cuộc bỏ phiếu để đàn hặc
TT Trump được dự trù vào trước lễ
Giáng Sinh và một phiên xử tại Thượng
viện vào năm tới, các nhà lập pháp cũng
đang phải lo vận động để giữ
chiếc ghế của họ tại Quốc hội,
đặc biệt là những chiếc ghế nghị sĩ
tại Thượng viện, nơi sẽ quyết định
về việc truất quyền hay không truất
quyền, nơi mà ông Trump gọi là “lănh địa
của chúng ta”. Ủy ban Tư
pháp Hạ viện, với thẩm quyền soạn
thảo điều lệ cho cuộc đàn hặc,
sẽ mở những buổi điều trần
với các chuyên viên về hiến pháp và sẽ cho ông
Trump cơ hội đầu tiên để trả
lời về những cáo buộc chống lại ông
ta, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy chính
quyền của Tổng thống Trump sẽ chơi bóng
với phe Dân Chủ trên sân của họ. Phe Dân
Chủ kỳ vọng những buổi điều
trần đối chất công khai sẽ lôi cuốn
sự chú ư và ủng hộ của công luận Mỹ
đối với cuộc đàn hặc, nhưng
mặc dầu được sự cổ vơ nhiệt t́nh
của truyền thông, báo chí thiên tả với
tiếng “bom nổ”
(bombshell) được lặp đi lặp lại
mỗi giờ cùng với những lời b́nh luận
gay gắt kết tội ông Trump, thống kê cho thấy
tổng số người mở ti-vi xem các buổi
điều trần đàn hặc chỉ hơn 13
triệu, thua xa các buổi điều trần tại Thượng
viện trước đây để chấp thuận Thẩm
phán Brett Kavanaugh lên Tối Cao Pháp viện, với hơn
20 triệu khán giả. Số cử tri độc
lập không thuộc đảng nào ủng hộ
cuộc đàn hặc ông Trump cũng rơi từ 48
phần trăm vào tháng 10 xuống c̣n 34 phần trăm
vào tháng 11. Tối
Chủ nhật, 1 tháng 12, trong một văn thư
gửi Dân biểu Jerrold Nadler , Chủ tịch Ủy ban
Tư pháp Hạ viện, Ṭa Bạch ốc đă chính
thức trả lời sẽ không tham dự buổi điều trần đàn
hặc đầu tiên vào ngày 4 tháng 12. Sau khi không t́m được nhân chứng
để buộc ông Trump vào tội “quid pro quo” qua
những thủ tục phi lư và phe đảng, phía Dân
Chủ đă mất chính nghĩa và giúp đảng
Cộng Ḥa ở Thượng viện đoàn kết hơn
khiến cho việc truất phế ông Trump là điều
không thể xảy ra, không khác nào ṃ kim đáy
biển, dù các buổi điều trần trước
Ủy ban Tư pháp sẽ diễn ra như thế nào. Thế c̣n chuyện “thông đồng”? Như đă
nói ở đầu bài, chuyện “thông đồng”
đă được nghe từ khi ông Trump đắc
cử tổng thổng, v́ đảng Dân Chủ đă
muốn “đàn hặc” ông Trump ngay từ trước
khi ông tuyên thệ để trở thành tổng
thống thứ 45 của Hoa Kỳ. Và, ông Trump là tổng thống Mỹ đầu tiên
trong lịch sử đă bị đặt dưới
sự điều tra từng ngày trong suốt nhiệm
kỳ ngồi tại Văn pḥng Bầu dục ở Ṭa
Bạch ốc cho đến nay. Ông Trump
bị cáo buộc đă thông đồng với người
Nga để bí mật nhúng tay vào cuộc bầu
cử năm 2016 giúp ông ta đắc cử, và bà
Hillary Clinton bị thua đau. Dựa trên một hồ sơ
do quỹ tranh cử của bà Clinton và đảng Dân
Chủ trả tiền thuê cựu điệp viên người
Anh Christopher Steele lập
ra, Bộ Tư pháp Mỹ đă cử ông Robert Mueller làm
tham vấn đặc biệt với một ban điều
tra hùng hậu làm việc suốt trong hai năm, tiêu
hết khoảng 30 triệu đô-la công quỹ,
cuối cùng đă không thấy có bằng cớ về
chuyện thông đồng và cũng không có ai bị
buộc tội thông đồng, kể cả Tổng
thổng Trump. Trong khi đó,
sự thật về “hồ sơ Steele” đă bị
phơi bày và Bộ tưởng
Tư pháp William Barr đă
cho mở cuộc điều tra để t́m hiểu
về “nguồn gốc của cuộc điều
tra” do Robert Mueller đảm trách. Mọi người
đang hồi hộp chờ đợi phúc tŕnh đầu
tiên về kết quả cuộc điều tra của Tổng
thanh tra Bộ Tư pháp Michael Horowitz, sẽ được
công bố vào ngày 9 tháng 12 tới đây, trong đó
sẽ phanh phui những sự thật đă diễn ra
trong bóng tối về sự thông đồng giữa
những người trong cái được gọi là
“deep state” (quyền
lực ngầm) nằm trong bộ máy công quyền nước
Mỹ. Trong chương
tŕnh “Judge Jeanine” trên Fox News năm 2018, bà cựu
Thẩm phán Jeanine Pirro đă nói như sau: “Có một
quyền lực ngầm trong đất nước này,
‘deep state’ nằm sâu hơn nhiều trí tưởng tượng
của bất cứ kẻ hoài nghi nào, và đă
sẵn sàng hoạt động ngay cả trước
khi ông Trump tuyên thệ nhậm chức. Nhưng, chính
những kẻ ấy đang nao núng, lo sợ nh́n kim
đồng hồ nhích dần tới ngày 9 tháng12. Ngày
“bom sẽ nổ” thật sự? Ngày cái
“boomerang công lư” quay trở lại trừng phạt
những kẻ gian tà đă thông đồng với nhau
để làm chuyện phi pháp, nhân danh công lư, nhân danh
luật pháp, hiến pháp? Kư Thiệt |