Bầu
cử hay khủng hoảng dân chủ ở Mỹ? Nguyễn Quang Duy
|
Đại
Hội đảng Dân Chủ và đảng Cộng Ḥa
đă kết thúc, cuộc đua giành chức Tổng
thống chính thức bắt đầu và rơ ràng hai bên
có hai cách tranh cử đối nghịch nhau. Một
bên coi ông Trump là độc tài, gia đ́nh trị, không
biết điều hành để nước Mỹ ch́m
trong “thời kỳ đen tối” và chỉ có ông
Biden mới có thể “cứu nguy dân tộc”. Phía
bên kia cho rằng ông Biden 47 năm làm “tan hoang nước
Mỹ” nay lại theo chủ nghĩa xă hội nên
cần có ông Trump mới có thể làm cho “nước
Mỹ hùng cường trở lại”. Một
nước Mỹ phân đôi như thế, kẻ bênh
người chống, chẳng ai nghe ai, phải chăng
nền dân chủ của Mỹ đang lâm vào khủng
hoảng và nước Mỹ không c̣n là tấm gương
cho thế giới tự do? Ông
Biden với chính sách “4 không” Đại
Hội đảng Dân chủ nổi bật nhất là
có 3 cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter, Bill Clinton,
Barack Obama và 2 cựu Đệ Nhất phu nhân Hillary
Clinton và Michelle Obama đăng đàn phát biểu. Các
cựu Tổng Thống v́ đă trải qua những khó
khăn trong việc điều hành một nước
Mỹ dân chủ, đa nguyên và đa sắc tộc nên
thường rất cẩn thận với lời ăn
tiếng nói, khác hẳn với lần này. Nổi
bật chính là các bà Kamala Harris, Nancy Pelosi, Hillary Clinton và
Michelle Obama với những lời “đanh thép” công kích
ông Trump. Nh́n
chung, 4 ngày Đại Hội rất ít nói về chính sách
đảng Dân Chủ mà chỉ tập trung vào việc
ca ngợi ông Biden và đả kích ông Trump. Đảng
Dân Chủ bày quân theo kiểu cờ tướng, quân tướng
tới lui trong khung thành chật hẹp nhưng
được sỹ, tượng, xe, pháo, mă và
chốt tận t́nh bảo vệ. Bởi
thế ngay sau Đại Hội ba bà Kamala Harris, Nancy
Pelosi và Hillary Clinton đă cho báo chí biết chính sách 4
không cho ông Biden là (1) không trả lời phỏng
vấn; (2) không rời hầm trú ẩn; (3) không tranh
luận với ông Trump; và (4) không chấp nhận thua
cuộc. Các
cuộc thăm ḍ cử tri trước đây cho
thấy ông Biden sẽ thắng cuộc nên chính sách 4 không
có lẽ dựa trên thế cờ “bất chiến
tự nhiên thành”. Nhưng
gió đă đổi chiều, ông Biden đă bắt
đầu chiến dịch tranh cử, nhiều người
mong đợi 3 cuộc “đấu vơ mồm”
sắp tới giữa ông và ông Trump. Ông
Trump với bộ phim 4 tập… Ông
Trump đột nhiên xuất hiện ở Đại
Hội đảng Cộng Ḥa, khi các đại
biểu reo ḥ “4 năm nữa, 4 năm nữa,…”, ông
nói ngay “các bạn nên nói 12 năm nữa, 12 năm
nữa, để bọn họ tức điên lên,…”,
chọc tức đối phương là sở trường
của ông Trump. Bốn
ngày Đại hội Đảng Cộng ḥa gồm 4
tập với 4 chủ đề rơ ràng, ông Trump có bài
phát biểu cả 4 ngày. Ngày
đầu tiên là “Vùng đất hứa” (Land of
Promise), rồi “Vùng đất cơ hội” (Land of
Opportunity), “Vùng đất của những anh hùng”
(Land of Heroes), đến ngày cuối cùng là “Vùng đất
vĩ đại” (Land of Greatness). Ngày
đầu tiên, Thượng Nghị sĩ Tim Scott
một người Mỹ gốc nô lệ da đen cho
biết: người Mỹ da đen có bầu cho đảng
Cộng Ḥa th́ vẫn là người da đen, đừng
nghe những ǵ Biden nói, mà hăy nh́n kỹ những ǵ
Biden đă làm cho cộng đồng người Mỹ
da đen suốt 47 năm qua. Nữ
tướng của ông Trump cũng dữ dằn không kém,
đặc biệt là bà Kimberly Guifoyle đă công kích tài
lănh đạo của ông chồng cũ Thống Đốc
tiểu bang California Gavin Newsom và đảng Dân Chủ
đă biến California này từ một nơi “đáng
sống” thành một nơi “chán sống” dung túng
tội phạm, đương nhiên ông Newsom từ
chối trả lời phỏng vấn báo chí. Bộ
phim tuyệt vời hay toàn hào quang giả tạo tùy người
xem, nhưng đa dạng, sống động và có
nhiều người tham dự. Nội
dung bộ phim nói rơ ông Trump là người của
quần chúng b́nh dân, nói là làm, mang lại công ăn
việc làm, an ninh cho nước Mỹ và ḥa b́nh,
tự do cho thế giới. Ông
Trump y như ông vua trong ván cờ Tây bên cạnh có hoàng
hậu, xe, mă, tượng và chốt có thể xông pha
khắp nơi trên bàn cờ thậm chí sang cả thành
địch. Cờ
Tây không có quân pháo nhưng tài pháo th́ ông Trump
“tuyệt vời”, ngay trong Đại Hội đảng
Dân Chủ, ông tới tấp pháo đối thủ, báo
chí lại bị ông thu hút mới chết. Trên
1 ván cờ mà một phía chơi theo luật Đông
một phía chơi theo luật Tây, nên quân đội
đă phải chính thức tuyên bố không muốn làm
“trọng tài” phân xử. Tề
gia, trị quốc, b́nh thiên hạ Gia
đ́nh ông Trump, kể cả bà Kimberly Guifoyle bạn gái
của con trai trưởng ông Trump, đều xuất
hiện trong bộ phim nên có người cho rằng
đó là độc tài gia đ́nh trị. Nhưng
phía ủng hộ lại cho rằng ông thành công trong
việc “tề gia”, gia đ́nh ông hiểu, ủng
hộ và đang cùng ông tranh cử. Đại
Hội lần này ông Trump không bị đánh từ
trong đảng Cộng Ḥa đánh ra như lần
Đại Hội 2016, nghĩa là ông đă “trị”
được đảng Cộng Ḥa, nhưng dư
luận lại cho rằng đảng Cộng Ḥa nay
đă thành đảng Trump, sẽ bàn ở phần sau. Vừa
xong Đại Hội ông Trump đă bay từ tiểu
bang này sang tiểu bang khác để vận động
xin cho ông thắng cử để 4 năm tới
tiếp tục “mệnh Trời”. Các
cuộc thăm ḍ cử tri sau Đại Hội cho
thấy gió đang đổi chiều ông Trump có
nhiều cơ hội đắc cử nhiệm kỳ
2, cuộc tranh cử mỗi lúc một nóng hơn. Phạm
luật hay phạm lệ… Nhiều
chuyện trước nay chưa từng xảy ra như:
(1) ông Ngoại trưởng Mike Pompeo từ thành phố
Jesusralem có bài phát biểu; (2) Lễ tuyên thệ
quốc tịch được Tổng thống Trump
tổ chức trong Ṭa Bạch Ốc; và (3) Đại
Hội tổ chức tại Ṭa Bạch Ốc. Lời
qua tiếng lại nhưng các việc trên có vi phạm
vào luật pháp nước Mỹ, hay chỉ là
những lệ bất thành văn do những người
đi trước đặt ra? Biểu
t́nh phản đối… Đêm
thứ năm 27/8/2020, những người tham dự
buổi đề cử ông Trump khi ra về đă
phải nhờ đến cảnh sát bảo vệ v́
bị những những người biểu t́nh bên ngoài
Ṭa Bạch Ốc tấn công. Nhưng
so với Đại Hội Đảng Dân chủ
tổ chức tại Chicago ngày 26/8/1968 với hàng ngh́n
người biểu t́nh chống chiến tranh Việt
Nam đă tràn vào Hội trường phản đối
ứng cử viên tổng thống Hubert Humphrey, th́
cuộc biểu t́nh tại Ṭa Bạch Ốc không có ǵ
là lạ. Ông
Luther King ‘Tôi có một giấc mơ’ Ngày
28/8/2020 hằng ngàn người xuống đường
tuần hành tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn
đánh dấu 57 năm ngày Mục sư Martin Luther King
đọc bài diễn văn ‘Tôi có một giấc mơ’
mở đầu cho phong trào dân quyền. Đă
57 năm trôi qua với bao đời Tổng thống
thuộc đảng Dân Chủ và với 47 năm
hoạt động chính trị ông Biden đă làm ǵ
để giấc mơ đó trở thành hiện
thực? Nhiều
cuộc biểu t́nh tại các tiểu bang thành tŕ
của đảng Dân Chủ đă biến thành
bạo loạn, đốt nhà, cướp của,
giết người, gây rối trị an, phá hoại di
tích lịch sử, đ̣i xóa bỏ văn hóa, đốt
cờ… đến bây giờ ông Biden mới nh́n
nhận “bạo loạn không phải là biểu t́nh”
(rioting is not protesting) nhưng lại đổ cho ông
Trump làm t́nh trạng tồi tệ hơn. Luật
pháp và trật tự đă trở thành đề tài
được cử tri quan tâm vào bậc nhất, riêng
người Mỹ da đen lên đến 81% muốn chính
phủ giữ nguyên hay gia tăng lực lượng
cảnh sát giữ ǵn an ninh công cộng. Tầng
lớp lao động… Ngay
sau Đại Hội đảng Cộng Ḥa, ngày
28/8/2020, ông Trump nhận được một bức thư
từ 6 thị trưởng đảng Dân Chủ
tại vùng Iron Range, tiểu bang Minnesota. Họ
cho biết vùng này là thành tŕ của đảng Dân
chủ trong nhiều thập kỷ, nhưng tầng
lớp lao động đă bị cả hai đảng
bỏ rơi, hầm mỏ và nhà máy bị đóng
cửa, công nhân mất việc, nhiều người
đă phải tha hương cầu thực, nhưng
nhờ có các chính sách của Tổng thống Trump nên
khu vực đă bắt đầu hồi phục. Đại
diện cư dân vùng Iron Range, các Thị trưởng
chứng thực Tổng thống Donald Trump và Phó
Tổng thống Mike Pence được tiếp tục
ở lại Ṭa Bạch Ốc thêm bốn năm. Ông
Trump đă thắng cử, và có thể sẽ tiếp
tục thắng cử, là nhờ tầng lớp lao
động b́nh dân ủng hộ và bầu cho ông. Các
khuynh hướng và các tầng lớp mà đảng
Cộng Ḥa đại diện nay đă khác hẳn, nên
mới có người gọi là đảng Trump, và
bởi thế mới có quá nhiều xáo trộn,
thậm chí đảo ngược, trong cả hai
cuộc bầu cử Tổng thống 2016 và 2020. Tả
hữu lung tung… Báo
chí truyền thông cánh tả đúng nghĩa phải có
khuynh hướng xă hội đưa các thông tin
phục vụ tầng lớp lao động, c̣n
truyền thông cánh hữu theo khuynh hướng tự
do. Báo
chí Mỹ ngày nay tả hữu lung tung, nhưng có
thể thấy được phân thành cánh theo đảng
Dân Chủ và cánh theo đảng Cộng Ḥa. Thông
tin chủ yếu phục vụ độc giả thiên
về một đảng, nên thật khó để
nhận rơ được những ǵ đang xảy ra
trên đất Mỹ, có hai nước Mỹ một
của Cộng Ḥa và một của Dân chủ. Cả
hai bên đều muốn “thống nhất” nước
Mỹ làm một, do đó trên các diễn đàn thường
xảy ra chuyện ông nói gà bà bảo vịt, một bên
vỗ tay bên kia “x́”… Giấc
mơ thế giới tự do… Trong
Đại Hội đảng Cộng ḥa luật sư
nhân quyền mù người Trung Hoa đang sống lưu
vong ở Mỹ Trần Quang Thành phát biểu như sau:
“Hoa
Kỳ cần phải sử dụng các giá trị
tự do, dân chủ và pháp quyền, đồng
thời tập hợp các nền dân chủ trên thế
giới cùng chung tay ngăn chặn sự thống
trị của đảng Cộng sản Trung Hoa.” Nhiều
diễn giả khác đă công khai chỉ trích nhà
cầm quyền cộng sản Bắc Kinh, xem đảng
Cộng sản Trung Hoa như một mối đe
dọa cho nội t́nh nước Mỹ và cho thế
giới tự do. Ngược
lại, đảng Dân Chủ vẫn chỉ xem Bắc
Kinh là vấn đề bang giao và thương măi
quốc tế, bởi vậy trên các diễn đàn
tiếng Việt mới xuất hiện bên chống bên
theo Tổng thống Trump một cách “tích cực” chưa
từng thấy. Nền
dân chủ sẽ tốt hơn… Hệ
thống chính trị của Mỹ rất vững
chắc, có Thượng Viện và Hạ Viện để
kiểm soát Tổng thống, dầu ai thắng cử
th́ quyền hạn của họ do người dân
quyết định bầu cho ở hai viện và
cứ mỗi hai năm cử tri Mỹ lại bầu
lại hai viện một lần, cho phép tăng hay
giảm quyền lực của Tổng thống. Tranh
cử là chuyện thường xuyên xảy ra tại
Mỹ, nhưng khi người dân quan tâm đến chính
trị họ không để các chính trị gia và các
nhóm lợi ích thao túng quyền lực, họ tham gia
bầu cử thực hiện quyền tự do chính
trị. Cử
tri thầm lặng Mỹ hiện rất muốn sử
dụng lá phiếu của ḿnh để bầu
chọn 1 vị tổng thống và 2 viện quốc
hội, bởi thế chưa bao giờ nước
Mỹ có dân chủ hơn kỳ bầu cử lần này. Tổng
thống Trump đă tạo ra một thế giới yêu,
ghét và trung dung, nhưng hầu hết đều quan tâm
đến chính trị Mỹ, quan tâm đến vai tṛ
của nước Mỹ, quan tâm đến sự
thất bại của toàn cầu hóa, của nỗi
đe dọa do nhà cầm quyền cộng sản
Bắc Kinh gây ra, cuộc bầu cử Mỹ lần này
là cuộc bầu cử quyết định hướng
đi cho toàn thế giới. Nguyễn
Quang Duy Melbourne,
Úc Đại Lợi 3/9/2020 |