BẦU
CỬ TỚI: NGHĨ G̀?
Vũ Linh |
C̣n chưa tới nửa năm nữa là
bầu quốc hội giữa mùa, tức là kỳ
bầu không có bầu tổng thống. Toàn thể
Hạ Viện và một phần ba Thượng Viện
bầu lại. 36 thống đốc và hàng ngàn
chức vụ tiểu bang và địa phương cũng
được bầu lại. Ai cũng hiểu trong chính
trị Mỹ, sáu tháng dài như sáu thế kỷ.
Bất cứ chuyện ǵ cũng có thể xẩy ra
đảo lộn t́nh h́nh chính trị. Nhất là trong lần
bầu cử này c̣n có yếu tố Mueller. Ông đúc
kết điều tra, tuyên bố TT Trump vi phạm vài
tội tầy trời hay vô tội sẽ có ảnh hưởng
rất lớn trong cuộc bầu, mặc dù TT Trump không
có trong danh sách bầu bán nào. Ta
thử nh́n lại vấn đề xem sao. Kinh nghiệm lịch sử
bầu bán Mỹ, những kỳ bầu giữa mùa thường
đưa đến thắng lợi cho đảng
đối lập với tổng thống. Trên phương
diện tâm lư cũng dễ hiểu. Những người
thỏa măn với tổng thống thường
ngồi nhà, không đi bầu, trong khi những người
bất măn, bực ḿnh với tổng thống th́ hăng
hái đi bầu để phá tổng thống. Đối
lập thắng nhiều hay ít tùy hậu thuẫn hay
chống đối tổng thống mạnh hay yếu. Kỳ bầu năm nay, theo
kinh nghiệm lịch sử, ai cũng nghĩ DC sẽ
thắng, chiếm được đa số tại
Hạ Viện v́ chỉ cần thắng thêm 24 ghế,
tương đối dễ. Nhưng chưa đủ
khả năng chiếm Thượng Viện. Trái
lại, CH có thể thắng thêm ít ra 2-3 ghế nữa
tại Thượng Viện. Đó là suy luận b́nh thường. Tuy nhiên, năm nay, không
kể công tố Mueller, c̣n có một yếu tố
đặc biệt có thể thay đổi cuộc
diện, chưa chắc DC sẽ chiếm được
đa số tại Hạ Viện. Đó là TT Trump,
một tổng thống gây tranh căi như chưa bao
giờ thấy trong lịch sử Mỹ. Ông Trump là người có
sức thu hút lạ lùng vô tiền mà chắc cũng
khoán hậu luôn. Khi nghe đến tên ‘Trump’, không ai
có thể lửng lơ con cá vàng được.
Hoặc là nhẩy dựng lên xỉa tay mạt xát,
hoặc là nhẩy nhổm lên tung hô ngất trời.
Từ đó, nhiều chuyên gia dự đoán cuộc
bầu tới, sẽ có nhiều cử tri đi bầu
hơn những lần trước. Bên chống, bên bênh,
bên nào đi bầu nhiều hơn, bên đó ăn
tiền. Đây là câu hỏi không ai đoán trước
được. Cũng như kỳ bầu tổng
thống vừa qua, tất cả mọi người
đều ngă ngửa trước chiến thắng
bất ngờ của ông Trump. TT Trump có cách hành xử không
giống bất cứ tổng thống nào khác. Đặc
điểm lạ nhất của ông là thích đánh
nhau với truyền thông.
Tất cả các tổng thống khác đều lo khúm
núm nịnh truyền thông, nhưng TT Trump và truyền thông
th́ coi nhau như kẻ thù. TT Trump hăm hở, không
bỏ lỡ cơ hội sỉ vả TTDC, làm như
muốn khiêu khích cho chúng đánh ông mạnh hơn
nữa. Chẳng những vậy, ông c̣n qua mặt
truyền thông, một năm rưỡi mà chỉ
họp báo đúng một lần, nói chuyện thẳng
với dân chúng qua các tuưt ‘ruột ngựa’, nghĩ
sao viết vậy, chẳng rào đón, chẳng nể
nang ai. Mỗi ngày vài chục cái tuưt, có khi giữa
đêm 2-3 giờ sáng cũng tuưt. Ông Trump là đại
tỷ phú nhưng lại khinh miệt giới tài
phiệt, và lại được giới lao động
ủng hộ mạnh.
Ông không để ư đến chính trị cũng như
chẳng có một ly kinh nghiệm chính trị, nhưng
muốn dùng chính trị để đổi đời,
vào Ṭa Bạch Ốc ngay, hạ cả lô chính trị
gia chuyên nghiệp từ thống đốc, thượng
nghị sĩ, dân biểu, đến Hillary, dễ như
trở bàn tay. Nhưng lại vẫn bị đám thua
cuộc này chê là… ngu dốt?! Một
đặc điểm nữa là cách ông làm việc có
tính thực dụng không khác ǵ giao dịch kinh doanh. Hét
giá cho to, rồi điều đ́nh, de lui, tiến
tới, rồi thỏa thuận. TTDC mù tịt, chẳng
đoán được tổng thống đang làm ǵ,
bực ḿnh sỉ vả ông bất nhất làm mất
uy tín nước Mỹ. Làm như thể TTDC nhục mạ
tổng thống th́ uy tín của Mỹ trên thế
giới mới tăng vậy. Ông Trump coi như pha. Những người thù ghét
TT Trump tố ông đủ tội, kể cả
những tội phóng đại và những tội mà các
tổng thống khác làm th́ không sao. Ông bị tố
lem nhem gái gú (so với Clinton, Kennedy th́ sao?), vô tài
bất tướng (so với Carter?), vua nói láo (so
với Obama?), ăn nói hàm hồ, bị bệnh tâm
thần, kỳ thị tất cả những ai không
phải da trắng,… Những người ủng
hộ ông th́ thích tính nói thẳng, quyết định
mau chóng không lươn lẹo, dám nói dám làm, không
vuốt đuôi ai hết, có viễn kiến lớn
chứ không thuộc loại phải điều nghiên
chi tiết hành chánh hay cân nhắc hậu quả chính
trị cả nửa ngày trước khi uống một
ly nước. TT Trump, trên phương
diện cá nhân có thể bị rất nhiều người
thù ghét đến xương tủy, nhưng trên phương
diện thành quả, lại là một tổng thống
có thể nói thành công nhất trong lịch sử
cận đại.
[Muốn biết rơ hơn, xin đọc 2 bài báo Mỹ
đầu tiên trong trang ‘Báo Mỹ’ trên Diễn Đàn
tuần này] TTDC
hiện nay tràn ngập tin nóng bỏng về cô đào
đóng phim sex. Vừa muốn câu người coi để
lấy quảng cáo, vừa có dịp bôi bác TT Trump. Sex
là loại tin hấp dẫn nhiều người coi v́
hiếu kỳ hay v́ tính tiêu khiển, nhưng không
phải là loại tin quyết định lá phiếu.
Tin quyết định lá phiếu là những tin liên
quan trực tiếp đến đời sống cụ
thể của họ: công ăn việc làm, túi
tiền, thuế má, và an toàn. Mà khổ cho khối
đối lập DC, đây lại là những địa
hạt mà TT Trump thành công nhất. Túi
tiền:
luật thuế mới tuy rất ít người
thấy ảnh hưởng cụ thể cho đến
khi phải khai thuế sang đầu năm tới, nhưng
đă được hiểu rơ hơn trong đám khói
hỏa mù do phe cấp tiến tung ra. Khi mới ra,
chỉ có một phần tư dân ủng hộ, bây
giờ đă lên tới hơn một nửa. Nhiều người bỏ
tiền vào túi nhưng miệng vẫn lẩm bẩm
“nó giảm thuế cho tao có vài trăm nhưng
giảm cho mấy thằng triệu phú cả
triệu”. Thế mới nói con người ḷng tham vô
đáy, được bao nhiêu cũng không đủ,
vẫn càu nhàu khiếu nại. Các cụ đó quên
mất sau khi trừ, nhiều cụ chẳng c̣n đóng
xu thuế nào, hay chỉ đóng vài trăm, vài ngàn là
nhiều, trong khi các tay triệu phú sau khi trừ
rồi, vẫn đóng bạc triệu để các
cụ được tiền trợ cấp. Lư tưởng của các
cụ là không đóng xu thuế nào, nằm dài ở nhà
nướng BBQ ăn nhậu với con cháu, nhưng
lại được trợ cấp đủ kiểu,
con cháu ăn ba đời vẫn chưa hết. Các
cụ cũng quên là trừ thuế cho các cụ th́ các
cụ cũng chỉ có tiền ra chợ mua vài chai bia và
vài miếng thịt về ăn mừng là hết, trong
khi trừ thuế cho các đại gia th́ họ có cơ
hội mở hăng xưởng, cấp việc làm cho các
cụ, không tốt hơn sao? Trừ phi các cụ
bực ḿnh v́ có công ăn việc làm nghĩa là
bắt các cụ phải đi làm? Bà
Nancy Pelosi, lănh tụ khối thiểu số DC tại
Hạ Viện hứa sẽ thu hồi luật thuế
của TT Trump, tức là tăng thuế lại cho
tất cả mọi người. Đảng DC đi
vận động tranh cử với chương tŕnh tăng
thuế chính là ước mơ lớn nhất của
CH v́ đảm đảm sẽ giúp CH đại
thắng. Công
ăn việc làm:
tin mới nhất, tỷ lệ thất nghiệp đă
xuống tới 3,9%, thấp nhất từ gần hai
thập niên qua. Có ǵ cần bàn thêm? Có
một chuyên gia kinh tế rất ‘vĩ đại’
của khối cấp tiến, Paul Krugman, giải Nobel
kinh tế chứ không phải chơi. Trong thời tranh
cử, ông điều nghiên chương tŕnh kinh tế
của Trump và phán “nếu tay này đắc cử và
thi hành những biện pháp kinh tế của hắn, xóa
bỏ chính sách của TT Obama, rút khỏi TPP, giảm
thuế lợi tức cá nhân cũng như giảm
thuế lợi nhuận kinh doanh, thu hồi cả ngàn
luật lệ kinh doanh đang điều hành guồng máy
kinh tế, mở chiến tranh mậu dịch với
Trung Cộng và cả thế giới, nếu Trump làm
những chuyện này th́ kinh tế sẽ đi vào suy
thoái rất nhanh, lạm phát và thất nghiệp tràn
lan, thị trường chứng khoán sẽ xụp
đổ trong vài tuần đầu”. Ông ta c̣n tiên
đoán nhiều chuyện kinh hoàng lắm. Ông Trump đắc cử
thật, và chỉ trong chưa tới một năm rưỡi,
xóa phần lớn chính sách của TT Obama, làm tất
cả những ǵ ông Krugman mô tả ở trên. Kết
quả? Chẳng ai thấy kinh tế suy thoái, thất
nghiệp gia tăng, lạm phát phi mă, hay chứng khoán
suy xụp. Trái lại hết. Dân Mỹ nói chung chưa
bao giờ lạc quan như bây giờ. TT
Trump làm ngược lại tất cả những ǵ TT
Obama đă làm. Ấy vậy mà vẫn có vài cụ phán
“tất cả đều là thành quả nhờ Trump sáng
suốt tiếp tục thi hành chính sách kinh tế
tuyệt vời của Obama”. Cái này gọi là nói trong
tinh thần phe phái mù quáng mà chẳng biết ḿnh nói ǵ,
đáng dạy bảo lại cho khôn ra hơn là đáng
trách. Có cụ dẫn chứng
bằng hai con số của thị trường
chứng khoán: khi Obama tuyên thệ, Dow Jones là 6.400 điểm;
khi Trump tuyên thệ, Dow Jones là 19.700. Trong 8 năm Obama, tăng
12.300. Quá tài giỏi? Có thể, nhưng thua xa Trump!
Từ ngày TT Trump đắc cử đến nay, DJ tăng
7.000 điểm, tức là trong 18 tháng của Trump, tăng
gần bằng 60 tháng của Obama. Dĩ
nhiên đây là cách diễn giải đơn giản,
không phân tích kỹ tất cả các yếu tố, nhưng
đó là cách tính theo cái nh́n thô thiển, ngây ngô
của các cụ tỵ nạn, mà các cụ gọi là
“những con số biết nói”. Nh́n vào những con
số trên, những con số biết nói này rơ ràng …
‘nói lớn hơn’ dưới thời Trump nhưng các
cụ lại không nghe thấy. Chỉ
số Dow Jones phản ảnh một thực trạng
lớn hơn: đó là thành công kinh tế của TT
Trump. Theo trang mạng không đảng phái Real Clear
Politics, đây chính là cái nhức răng lớn
nhất của đảng DC: nói ǵ về chuyện kinh
tế khi tất cả các chỉ dấu đều có
vẻ có lợi cho TT Trump, từ tỷ lệ thất
nghiệp thấp ở mức kỷ lục cho đến
tăng trưởng kinh tế vẫn đều đặn,
từ thuế lợi tức được giảm
đến các công ty mang tiền từ ngoài nước
về đầu tư tại Mỹ, từ việc tăng
thuế quan trên hàng TC đến việc TC chịu thua,
đề nghị mua thêm 200 tỷ hàng Mỹ,...
Đưa ra chương tŕnh ǵ bây giờ? Ta thử nh́n
qua vài lănh vực khác. Bảo
hiểm y tế: Ưu tiên số một của TT Trump là
thu hồi Obamacare, nhưng ông đă thất bại, không
thực hiện được hoàn toàn, nhưng lại
thu hồi được phần chính, là phần ép
buộc tất cả mọi người phải mua
bảo hiểm y tế nếu không sẽ bị đóng
thuế phạt. Đây là điều thiên hạ
bất măn nhất. Điều lệ cấm không cho các
hăng bảo hiểm không được từ chối
bảo hiểm chưa thu hồi được, nhưng
đây lại là điều lệ ai cũng muốn
giữ, kể cả TT Trump. Do đó, nói chung, thu
hồi điều lệ bắt buộc phải mua
bảo hiểm đă là một thành công quá đủ
của TT Trump. An
toàn cá nhân:
Điều mọi người đều thấy rơ,
từ ngày ông Trump nhậm chức, chưa có một
vụ khủng bố tấn công nào. Đă vậy, ông
đưa ra kế hoạch kiểm soát chặt chẽ
việc nhận di dân hay tỵ nạn từ Trung Đông,
là ổ của khủng bố Hồi giáo quá khích.
Sắc lệnh ban hành nhưng chưa được áp
dụng trọn vẹn v́ bị các quan ṭa cấp
tiến ngăn chặn, thưa kiện, và Tối Cao Pháp
Viện chưa có quyết định tối hậu cho
đến giữa tháng Sáu sớm nhất. Tuy nhiên, theo
các chuyên gia, có nhiều triển vọng TCPV sẽ
đồng ư với TT Trump. Nh́n ra ngoài nước
Mỹ, cả thế giới đang hồi hộp theo dơi
diễn tiến quan hệ Mỹ - Bắc Hàn.
V́ cả hai ông Trump và Kim đều là những người
quyết định khó đoán trước nên
chẳng ai đoán được cuộc đàm phán
sắp tới của đôi bên có thành sự thật
không, sẽ đi đến đâu. Chỉ biết có
tin không vui cho đảng DC: gần 80% dân Mỹ ủng
hộ việc TT Trump đàm phán với Cậu Ấm
Ủn. Nếu đàm phán đưa đến
một hiệp ước ḥa b́nh lâu dài tại Hàn
Quốc, đảng DC sẽ loay hoay không biết
phải làm ǵ. V́ bí đường trên
vấn đề chính sách, nên phe đối lập và
TTDC đành phải chúi mũi đánh những
chuyện cá nhân, khua gơ ầm ĩ chuyện TT Trump
ngủ với ai cách đây mấy chục năm,
trả bao nhiêu tiền,... Chuyện lăng nhăng
chẳng liên quan xa gần ǵ cuộc sống của người
dân. Thời TT Clinton dính vào chuyện cô Monica, đảng
DC và TTDC nhún vai “chỉ là chuyện sex cá nhân vớ
vẩn”. Nhưng bây giờ th́ cũng cái đảng
DC và TTDC đó lại rầm rộ la hoảng
chuyện cô đào đóng phim sex, cho dù đó là
chuyện của cả chục năm trước
chứ không phải chuyện xẩy ra trong Pḥng Bầu
Dục như thời Clinton. Nôm
na ra, thiên hạ có nhiều dị nghị với cá nhân
TT Trump, nhưng ủng hộ mạnh những chính sách
của ông. Ngay cả việc chống đối cá nhân
cũng đang biến chuyển có lợi. Tin lạ và…
rất buồn cho các cụ: tỷ lệ hậu
thuẫn của TT Trump hiện nay hơn xa tỷ lệ
của TT Obama cùng thời kỳ này năm 2010. Cuộc
bầu giữa mùa năm đó, DC mất 63 ghế,
thất bại lớn nhất của đảng
cầm quyền trong hơn 60 năm v́ dân Mỹ
chống Obamacare. Ta chờ xem CH năm nay ra sao. T́nh trạng hiện nay
của đảng DC là một bức tranh khá phức
tạp. Không ít người thù ghét
Trump thật, nhưng như thượng nghị sĩ
Schumer, lănh tụ khối DC tại Thượng Viện
đă nói, chống Trump không phải là một chương
tŕnh tranh cử. Danh hài Jimmy Kimmel, chuyên gia mang Trump ra làm
tṛ cười, đă cho biết anh ta sẽ chấm
dứt kiểu hài này v́ theo thăm ḍ của chính anh
ta, khán giả TV nói riêng và dân Mỹ nói chung có vẻ
đă nhàm chán với những tấn công liên tục và
quá đáng chống Trump của TTDC và Hồ Ly Vọng
từ gần hai năm nay. Thậm chí, tạo phản
ứng ngược luôn. Ông Levi Sanders, con của cụ xă nghĩa
Bernie Sanders, đang ra tranh cử dân biểu, đă
nhận định “đảng DC sai lầm
lớn khi miệt thị Trump, không nh́n nhận
những thành quả của ông, và nhất là khinh
bỉ khối cử tri của Trump”. Theo Washington Post, khối cử tri của TT Trump cảm
thấy bị khinh thường, xúc phạm v́ TTDC và khối cấp tiến trịch thượng,
chê họ là ngu dốt, kỳ thị, khiến họ càng
ủng hộ Trump mạnh hơn. Cựu thị trưởng
San Francisco, ông da đen Willie Brown, kêu gọi đảng
DC nếu muốn tránh đại họa trong kỳ
bầu tới, cần chấm dứt việc đánh
Trump đến độ vô lư hiện nay. Lôi
chuyện đàn hặc ra? Một vài dân biểu DC
vẫn hô hào chuyện này, như bà dân biểu Maxine Mát-Dây
Waters, nhưng cấp lănh đạo đảng DC th́ trái
lại, đang lo chạy cho xa khỏi vụ đàn
hặc v́ họ thấy đây là chuyện quá đáng,
chỉ khích động cử tri của TT Trump đi
bầu cho đông để bảo vệ TT Trump. Đề nghị chương
tŕnh mới? Nói th́ dễ nhưng làm quá khó. Đảng
DC dường như đă cạn ư, không biết
đưa ra được chương tŕnh nào mới
lạ hết. Chẳng lẽ lại đưa ra
những chương tŕnh ngược lại những ǵ
TT Trump đang làm? Tăng Thuế? Khuyến khích các công
ty đừng mở hăng xưởng? Đừng
tạo công ăn việc làm cho dân? Mở toang cửa
cho di dân tha hồ vào? Đề nghị cả nước
thành vùng an toàn cho di dân lậu? Tuyên dương băng
đảng M-13 là thần tượng? Chấm dứt mọi
thanh lọc cho dân tỵ nạn Trung Đông tha hồ vào?
Không nói chuyện với Bắc Hàn? Giảm thuế
nhập cảng cho Trung Cộng? Trở về thoả
ước chống hâm nóng địa cầu và đóng
ngay 2 tỷ đô TT Obama đă hứa mà chưa
nộp? Phục hồi lại cả ngàn luật lệ
thủ tục hành chánh phiền toái cản trở kinh
doanh? Thật
ra, nói DC không có chính sách ǵ không đúng hẳn.
Sự thật là đă có hàng loạt đề
nghị mới, nhưng đều mang tính tạp
nhạp, không có phối hợp chặt chẽ với
nhau. Đă vậy, nói chung, DC lại đang chạy qua
phiá tả mạnh hơn nữa, với Cali dẫn
đầu. Cổ vơ cho những chuyện như bảo
hiểm và dịch vụ y tế do Nhà Nước cung
cấp hết, học phí miễn hoàn toàn cho tất
cả, kể cả đại học, Nhà Nước mướn
hết tất cả những người thất
nghiệp. Hô
hào chạy qua phiá tả, nhưng nh́n lại th́ trong các
cuộc bầu đặc biệt gần đây, vài ông
bà DC đă thắng lớn, mà lại là những người
không thiên tả ǵ hết. Trái lại, họ là
những người ôn ḥa, rất gần với các dân
cử của đảng CH, lo chạy cho xa khỏi bà
Nancy Pelosi. Không c̣n là anh trí thức cấp tiến
cực đoan nữa, mà lư tưởng nhất là
một anh –hay chị- cựu quân nhân, người hùng
từ Iraq hay Afghanistan, hay một người như ông
DC Doug Jones mới thắng cử ghế thượng
nghị sĩ Alabama nhưng đă liên tục biểu
quyết theo TT Trump. Nếu đây là những dân
biểu tương lai của DC th́ đảng này có
chiếm Hạ Viện th́ cũng chẳng có hại ǵ
cho TT Trump. Khối dân biểu ôn ḥa này dường như
cũng không hồ hởi ǵ với việc đàn
hặc TT Trump. Đặc biệt hơn,
cuộc bầu năm nay sẽ có nhiều phụ
nữ tham gia nhất lịch sử, nhất là trong
đảng DC v́ cơ hội khai thác phong trào #MeToo,
chống xách nhiễu t́nh dục phụ nữ, cũng
như khai thác việc TT Trump bị TTDC tố
‘thiếu đạo đức’ qua quan hệ với
cô đào phim sex. Nh́n chung, t́nh h́nh hiện nay mù mịt hơn sương mù Đà Lạt. Báo phe ta Washington Post lo ngại việc hậu thuẫn của TT Trump đang tăng và việc cử tri CH đổ xô đi bầu trong nội bộ đảng –primaries- mấy tuần qua, và bầu toàn cho những ứng cử viên được TT Trump ủng hộ, sẽ thay đổi cuộc diện, có thể giúp CH giữ đa số tại Hạ Viện luôn. Một ác mộng ‘vĩ đại’ của DC! |