Chủ nghĩa "biệt lập": TT D.Trump sẽ làm suy yếu nước Mỹ như thế nào? Nguyễn Vĩnh Long Hồ |
* Chủ
nghĩa biệt lập là ǵ? Theo
sau Hiệp ước Versailles và việc Mỹ từ
chối gia nhập Hội Quốc Liên, thái độ
của công chúng Hoa Kỳ đă chuyển sang thái
độ do dự không muốn can dự vào những
chuyện có liên quan đến châu Âu. Sau chiến
tranh Thế chiến I, Hoa Kỳ đă rút hết các
lực lượng của ḿnh và nói rằng sẽ không
bao giờ trở lại châu Âu. Đại khủng
hoảng cũng đă làm tê liệt nền kinh tế
khiến cho Hoa Kỳ thờ ơ đến quân đội
của ḿnh và tập trung vào các mối quan tâm khác. Năm
1940 đánh dấu sự thay đổi thái độ
của Hoa Kỳ. Những chiến thắng vang dội
của Phát xít Đức tại Pháp và Ba Lan và các nơi
khác cộng thêm trận chiến nước Anh đă
khiến nhiều người Mỹ tin rằng, Hoa
Kỳ sớm muộn cũng phải bị lôi
cuốn vào ṿng chiến nầy. Ngày
11 tháng 3 năm 1941, Tổng thống Franklin Roosevelt kư
Đạo luật Lend-Lease nhằm thực hiện
việc cung cấp vũ khí Mỹ được xem là
quan trọng cần thiết cho phe đồng minh
chống lại phe TRỤC v́ phần lớn các trang
bị nặng của Anh đă bỏ lại sau khi
họ rút lui khỏi trận Dunkirk. The
Lend-Lease program (Chương tŕnh vay mượn) là
một chương tŕnh được Quốc
hội Hoa Kỳ thông qua và bắt đầu từ năm
1941 - 1945. Chương tŕnh này cung cấp nhu yếu
phẩm, đạn dược, vũ khí, phương
tiện vận tải và tiền mặt cho các
quốc gia đồng minh tham chiến: Anh, LX, Tàu
Cộng và nhiều quốc gia khác. Joseph Stalin phát
biểu tại Hội nghị Tehran năm 1943: “Nếu
không có hàng sản xuất của Hoa Kỳ th́ LHQ
đă không thế nào thắng cuộc chiến
nầy”. Sau
trận Trân Châu Cảng, tổng thống Roosevelt chính
thức yêu cầu Quốc hội Hoa Kỳ tuyên
chiến với Nhật Bản trước cuộc
họp Lưỡng viện Quốc hội vào ngày
8/12/1941. Quốc hội thông qua quyết định tuyên
chiến với chỉ có 01 phiếu chống lại,
cả 2 viện lập pháp và nước Mỹ đă
phá vỡ “chủ nghĩa biệt lập” lần lượt
tham gia những trận đánh vĩ đại trong
Thế chiến II như: Trận chiến Philippines
(1941-1942) - Trận đảo Wake - Chiến dịch
Đông Ấn Ḥa Lan - Chiến dịch Tân Guinea &
Quần đảo Solomon - Trận biển Coral -
Quần đảo Aleut - Trận Midway - Trận Iwo Jima
& Okinawa - Hiroshima & Nagasaki - Mặt trận Châu Âu
& Bắc Phi… Tổng
thống Eisenhower, người đă bác bỏ chủ
nghĩa biệt lập (Eisenhower reject calls for US
“Isolationism”. Ông nhấn mạnh rằng: “Các
quốc gia tự do phải đứng lại cùng
nhau. Không có cái gọi là thống nhất một
phần”. Chính sách đối ngoại của ông
mà sau này được biết đến dưới
tên gọi NEW LOOK (Cái nh́n mới): “Sự ủng
hộ của ông dành cho những phản ứng đa
quốc gia trước sự bành trướng của
chủ nghĩa cộng sản thay cho những hành
động đơn phương của Hoa Kỳ”. Phản
ứng quốc nội: (sau khi D. Trump thắng cử) Tại
New York, hàng ngàn người biểu t́nh tràn ngập
đường phố ờ Manhattan, tiến tới
Trump Tower trên Đại lộ số 5. Trong khi đó,
hàng trăm người người khác tụ tập
tại một công viên ờ Manhattan và hét lên: “Đó
không phải là tổng thống của chúng tôi” (Not
my president). Ngựi biểu t́nh cầm biểu
ngữ “Love Trump hate” (T́nh yêu chiến thắng thù
hận). Cũng
tại New York, có người cầm biểu ngữ
viết: “Không giống như Trump, tôi đứng
về phía phụ nữ, người da màu và các nhóm
thiểu số, người nhập cư, người
Hồi giáo và tất cả các tôn giáo, công đồng
LGBT và người dân, những người khuyết
tật và thanh niên. Trump thắng nhưng tôi không đứng
về phía ông ta.” Ở
trung tâm thành phố Chicago, ước tính có khoảng
1.800 người tụ tập bên ngoài Khách sạn
Quốc tế và ṭa tháp mang tên ông, la hét những
khẩu hiệu phản đối ông như: “Không
Trump! Không KKK! Không có nước Mỹ phân biệt
chủng tộc” (No Trump! No KKK! No Fascist). Reuters cho
hay, cảnh sát Chicago đă phong tỏa các con
đường trong khu vực này để chặn người
biểu t́nh. Hiện vẫn chưa có người
biểu t́nh nào quá khích bị bắt giữ hay không? Reuters
dẫn lời Adriana Rizzo, 22 tuổi ở Chicago: “Tôi
thực sự lo sợ về những ǵ đang
xảy ra ở đất nước này. Hăy tận hưởng
các quyền của bạn khi bạn c̣n có thể”.
Nhiều người biểu t́nh phản đối
việc ông Trump định xây một bức tường
dọc biên giới với Mexico nhằm ngăn
chận ḍng người nhập cư bất hợp
pháp. Joe
Gordon, 19 tuổi, ở Brooklyn, nói rằng: “Anh cùng
hàng chục ngàn người biểu t́nh khác “coi thường
Trump, người hiện thân cho sự thù hận, tham
nhũng và hẹp ḥi,” Joe Gordon nhấn mạnh
rằng. “Toàn hệ thống chính trị được
thiết lập để bảo vệ tầng
lớp giàu có so với các nhóm thiểu số, đỉnh
điểm của hệ thống tan vỡ này là
tổng thống mới đắc cử.” Trong
khi đó, vào tối ngày 9/11, hàng trăm người
tụ tập ở Philadelphia, Boston, Seattle Portland và
Origon. Người dân ở nhiều nơi khác như
San Francisco, Los Angeles và Oakland, California cũng đang
chuẩn bị kế hoạch biểu t́nh. Tại
Austin, thủ phủ bang Texas, khoảng 400 người
đă tuần hành qua các đường phố. Trước
đó, rạng sáng 9/11, nhiều cuộc biểu t́nh cũng
đă nổ ra tại San Francisco và nhiều nơi khác
trên nước Mỹ để phản đối
chiến thắng của ông Trump. Nhiều người
thậm chí c̣n đập phá các cửa hàng, đốt
rác và các lốp xe trên đường. Ngay
sau khi có kết quả bỏ phiếu, ông Trump đắc
cử, hàng ngàn người đă tụ tập
tại trước ṭa Bạch Ốc để
biểu t́nh phản đối. Họ tức giận,
la ó, rơi lệ và kèm theo đó là những khẩu
hiệu như: “Chào mừng đến với
địa ngục” hay “Nước Mỹ
lại thảm bại”. Và những cuộc
biểu t́nh chống D. Trump c̣n đang tiếp diễn
trên khắp nước Mỹ…và nước Mỹ
sẽ chia rẽ và cay đắng chờ đón Donald
Trump. Phản
ứng của thế giới: Trong
thời gian qua, ông Trump vẫn chỉ trích chính sách
can thiệp ra bên ngoài của Hoa Kỳ, cũng như
không chấp nhận các chiến dịch quân sự do
chính quyền BUSH tung ra. Đối với các đồng
minh truyền thống của Mỹ ở Châu Á, ông
Trump cũng đă từng yêu cầu Nhật Bản, Hàn
Quốc hăy tự bảo vệ lấy thân, nếu
cần sẽ cho các nước nầy được
trang bị vũ khí nguyên tử, hơn là dựa vào
sự che chở của Hoa Kỳ. Nhưng, ông không nói
rơ sẽ có chính sách như thế nào để ngăn
chận tham vọng bành trướng của Bắc
Kinh và tham vọng hạt nhân của Bắc Triều
Tiên. Các
định chế chính trị Mỹ cho các tổng
thống nhiều quyền hành động trong chính sách
ngoại giao hơn là trong các vấn đề chính
trị đối nội, tức là ông Trump sẽ
rảnh tay thực hiện đường lối
ngoại giao của ông ta theo hướng “chủ trương
biệt lập”. Điều nầy c̣n tùy thuộc vào
thành phần cố vấn chính trị mà ông sẽ thành
lập trong thời gian chuyển tiếp. Chỉ e
rằng là ông Trump sẽ làm theo ư ḿnh hơn là nghe
lời các cố vấn. Nói cách khác, với “chính sách
biệt lập” của TT D. Trump, nước Mỹ có
thể tự cô lập ḿnh. Thật ra, th́ trong
thời gian tranh cử, nhà tỷ phú bất động
sản, một người chưa từng có kinh
nghiệm về chính trị, đặc biệt về
phương diện ngoại giao hay quân sự. Đối
với Âu Châu, ông Trump vốn ủng hộ Brexit,
vẫn cho rằng Liên Hiệp Châu Âu nên tự lo
lấy thân và nhất là tài trợ cho kế hoạch
pḥng thủ của họ hơn là núp măi dưới
cây dù Mỹ. Nói cách khác, theo ông, khối NATO chỉ
có thể vận hành được và Hoa Kỳ có
thể ứng cứu một đồng minh bị
tấn công, nếu các quốc gia châu Âu tăng ngân sách
quốc pḥng. [1]
Frank Walter Steinmeier - Ngoại trưởng Đức - yêu
cầu nhóm họp đặc biệt để trao
đổi quan điểm về định hướng
“quan hệ EU - Hoa Kỳ” sau khi D. Trump đắc
cử tổng thống Mỹ, theo Euobserver. Cuộc
họp bất thường sẽ diễn ra ở
Brussels, Bỉ vào ngày 13/11, một ngày trước khi
Bộ trưởng ngoại giao của 28 thành viên EU
họp thường kỳ. Theo hăng thông tấn Đức
DPA, ông Steinmeier từng nhận định Trump sẽ
làm quan hệ của Đức với Mỹ “khó khăn
hơn”” và chiến dịch tranh cử đă để
lại “vết sẹo sâu”. [2]
Francois Hollande - Tổng thống Pháp - ngay sau đó nêu
ra nguy cơ mà giới lănh đạo thế giới
nh́n thấy trong con người khó đoán do cử
tri Mỹ vừa chọn ra. “Cuộc bầu cử
Mỹ mở ra giai đoạn bất ổn,” ông
Hollande cho biết. “Tôi phải nói rơ và thẳng
thắn”. Phản ứng trên thẳng thắn khác
thường bởi ở cấp độ chính
phủ, các quan ngại thường được khoác
lên những từ ngữ ngoại giao màu mè. Liệt
kê ra hàng loạt vấn đề Pháp và Mỹ đang
hợp tác, bao gồm đối phó chủ nghĩa
khủng bố. Ông Hollande nói: “Điều gặp
rủi ro là ḥa b́nh, cuộc chiến chống
khủng bố, t́nh h́nh Trung Đông, quan hệ kinh
tế và bảo vệ hành tinh nầy”. [3]
Thủ tuớng Đức Angela Merkel - Thủ tướng
Đức - đề nghị được hợp tác
với Mỹ nhưng có các điều kiện đi
kèm: “Đức và Mỹ liên kết với nhau
bởi nhiều giá trị chung như dân chủ,
tự do, tôn trọng luật pháp và nhân phẩm,
bất kể màu da, tôn giáo, giới tính hay niềm
tin chính trị,” bà Markel nói. “Dựa trên
những giá trị nầy, tôi đề nghị
được hợp tác chặt chẽ với
Tổng thống Hoa Kỳ tương lai”. [4]
Kim Sung-Han - cựu thứ trưởng Ngoại Giao -
hiện đang giảng dạy tại Đại
học Seoul, cho rằng: “Ông Trump sẽ là tổng
thống Mỹ đầu tiên theo “Chủ nghĩa
Biệt Lập” trong khi tất cả Tổng
thống Mỹ thời kỳ hậu chiến đều
là những người theo chủ nghĩa quốc
tế hóa ở một mức độ nào đó,” ông
nói. “Nếu Mỹ không tham gia vào những vấn
đề bị coi là gánh nặng cho mối quan
hệ của họ với các đồng minh, điều
nầy cũng gần giống với việc họ
đang bỏ rơi đồng minh vậy. Làn sóng
chống Mỹ trên toàn thế giới chắc
chắn cũng v́ thế mà dâng cao thêm.” [5]
Thomas Wright - Chính sách đối ngoại Viện
Brookings - nhận xét về Trump: “Ông Trump coi thường
NATO và ông nầy cũng nói Mỹ chi trả quá
nhiều cho an ninh Nhật Bản & Hàn Quốc,”
ông nói. “Ông ta có vấn đề lớn về các
liên minh của Mỹ ở Châu Á, Châu Âu và Trung Đông.
Tất cả những thỏa thuận và các h́nh
thức can dự kinh tế khác của Mỹ trong
thập kỷ gần đây và ông ta muốn t́m cách
phát triển quan hệ với ông Putin”. [6]
Fédéric Charles - thông tính viên từ Tokyo - phân tích
rằng, Thủ tuớng Nhật Shinzo Abe lo âu v́ trong
cuộc vận động tranh cử, ông Trump đă
nhiều lần nhắc đến nước Nhật
để nói rằng, đồng minh này đă
được Mỹ bảo vệ quá nhiều
với ô dù hạt nhân mà không tốn một xu.
D.Trump không biết rằng tất cả những chi phí
hoạt động của các căn cứ quân sự
Mỹ tại Nhật từ hóa đơn tiền
điện, tiền ga là do Nhật chi trả lên đến
8 tỷ USD trong 5 năm. Thủ
tướng Shinzo Abe lo ngại tổng thống mới
tại Mỹ sẽ xét lại “Hiệp định
An ninh chung Mỹ - Nhật” hoặc thậm chí
giảm sự hiện diện của quân đội
Mỹ trong khu vực mà kẻ thủ lợi sẽ là
Tàu Cộng. Tóm
lại, D. Trump đắc cử thế giới trở
nên vô định. Nếu như, việc cử tri Anh
Quốc bỏ phiếu thuận cho Brexit đă là
một trận động đất đối
với Liên Hiệp Châu Âu, th́ việc nhà tỷ phú
Trump đắc cử Tổng thống là một
trận động đất chính trị c̣n dữ
dội hơn đối với toàn cầu v́ nó
đưa Hoa Kỳ vào một thời kỳ vô định. Trước
hết, trong suốt chiến dịch vận động
tranh cử vừa qua, ứng cử viên Cộng Ḥa không
hề nói rơ về các chính sách mà ông sẽ thi hành,
đặc biệt là trong lĩnh vực ngoại giao.
Nhà tỷ phú New York đúng là đă hứa sẽ tái
lập sự hùng mạnh cho Hoa Kỳ, nhưng điều
nầy có nghĩa là phục hồi sự thịnh vượng
cho dân Mỹ, chứ không phải theo hướng
để cho cường quân sự hàng đầu
thế giới này can dự ra bên ngoài nước
Mỹ. Nói cách khác, với Trump làm tổng thống,
Hoa Kỳ có thể sẽ thu ḿnh lại, đi theo hướng
“chủ nghĩa biệt lập”. Ông
Trump nhắc đến chủ nghĩa biệt lập,
chủ nghĩa bảo hộ và dùng khẩu hiệu
“AMERICA FIRST” (Nước Mỹ trước hết)
vào những năm 30 thế kỷ trước của
nhóm hoạt động cùng tên từng phản đối
Mỹ tham gia Thế Chiến II. Sự thật, nhà
tỷ phú New York, một người chưa hề có
kinh nghiệm về ngoại giao và quân sự và không
có những thủ đoạn chính trị trên chính trường
để đủ sức đối phó với
những con cáo già như Putin hay Tập Cận B́nh. oOo Trump
sẽ làm nước Mỹ suy yếu như thế nào? [1]
JOSEPH S. NYE - Cựu Phụ tá Bộ Trưởng
Quốc Pḥng Hoa Kỳ - Chủ tịch Cơ quan US
National Intelligence Council - GS Đại học Harvard. Nguyên
tác “HOW TRUMP WEAKEN AMERICA” (Trump sẽ làm suy yếu nước
Mỹ như thế nào). Xin tóm lược những
điểm chính: Thế
giới quan của Trump thuộc về thế kỷ
thứ 19. Trong thời kỳ nầy, nước
Mỹ đă theo lời khuyên của George Washington nên
tập trung vào các lợi ích của Mỹ ở Tây Bán
Cầu để tránh các liên minh chằng chịt theo
học thuyết MONRO. V́ thế, Mỹ đă thiếu
một đội quân thường trực lớn
mạnh và lực lượng hải quân lúc bấy
giờ thua kém cả Chile trong những năm 1870.
Mỹ đă đóng vai tṛ thứ yếu trong việc
cân bằng quyền lực toàn cầu trong thế
kỷ 19. Khi
Mỹ tham gia Thế chiến I, Woodrow Wilson đă phá
vỡ truyền thống nầy và gởi quân sang Âu
Châu chiến đấu. Ông c̣n đề xuất ra
“Hội Quốc Liên” để tổ chức an ninh
tập thể trên cơ sở toàn cầu. Nhưng sau
khi Thượng Viện bác bỏ vai tṛ hội viên
của Mỹ trong Hội Quốc Liên vào năm 1919, quân
đội Mỹ trở lại b́nh thường và nước
Mỹ ngày càng trở nên biệt lập. Vào những
năm 1930, t́nh h́nh thiếu vắng các liên minh
của Mỹ đă tạo ra một thập kỷ
thảm họa, được đánh dấu bởi
suy thoái kinh tế, tội diệt chủng và một
cuộc thế chiến khác. Về
chính sách đối ngoại, Trump cho thấy rằng,
ông lấy cảm hứng từ khoảng thời gian
“cô lập” nầy và dành nhiều t́nh cảm “ưu
tiên cho nước Mỹ”. Sự chuyển hướng
để thoát ra t́nh trạng cô lập nầy và
khởi đầu cho “Thế kỷ của Mỹ”
trong nền chính trị thế giới được
đánh giá bằng các quyết định của TT
Harry Truman sau Thế chiến II. Nó dẫn đến các
liên minh thường trực và sự hiện diện
quân sự ở nước ngoài. Mỹ
đầu tư mạnh trong Kế hoạch Marshall vào
năm 1948 tạo ra liên minh NATO vào năm 1949 và
dẫn theo một liên minh của LHQ chiến đấu
tại Triều Tiên vào năm 1950. Trong năm 1960, TT
Eisenhower đă kư một “Hiệp ước an ninh
với Nhật”. Cho tới nay quân đội Mỹ
vẫn c̣n trú đóng tại Châu Âu, Nhật Bản và
Hàn Quốc. Các
liên minh không chỉ củng cố sức mạnh
của Mỹ mà nó c̣n duy tŕ sự ổn định
chính trị. Các liên minh hiện nay của Mỹ đă
duy tŕ một trật tự quốc tế, trong
một số trường hợp chẳng hạn như
Nhật Bản, với hỗ trợ của nước
chủ nhà thậm chí c̣n làm cho việc đồn trú
quân đội ở nước ngoài rẻ nhiều hơn
ở Mỹ (Nhật Bản tài trợ trên 8 tỷ USD
trong ṿng 5 năm cho quân đội Mỹ trú đóng
tại Nhật). Và Trump đề cao một chiến
thuật hữu hiệu tiềm tàng khi thương
thảo với các kẻ thù, nhưng là một phương
sách tai họa để trấn an các đồng minh.
Một thách thức mới, châu Âu, Nga, Ấn Độ
và Tàu Cộng sẽ vượt qua mặt Mỹ trong
những thập kỷ tới. Đó không phải là
chuyện không thể xảy ra. [2]
Theo Lawrenca Freedman (Chiến lược gia người
Anh nổi danh) nhận định rằng, một trong
số các đặc trưng nổi bật của
Mỹ khác với các cường quốc thống
trị trong quá khứ là sức mạnh của Mỹ
dựa trên các LIÊN MINH chứ không phải là trên các
THUỘC ĐỊA” Liên minh chính là tài sản có;
thuộc địa là nợ phải trả. Nếu các
liên minh của Mỹ đang suy yếu, kết quả
khả dĩ trong các chính sách của Trump hầu như
khó là cách để “Làm cho Mỹ vĩ đại
một lần nữa”. Mỹ
sẽ phải đối mặt với một số
lượng ngày càng tăng của các vấn đề
xuyên quốc gia mới mà nó đ̣i hỏi Mỹ
cần thực thi quyền lực trong việc hợp
tác càng nhiều càng tốt hơn là chỉ huy nước
khác. Và trong một thế giới càng phức
tạp, các quốc gia có liên minh nhiều nhất là
quốc gia hùng mạnh nhất. Anne-Marie Slaughter đă
đề ra nguyên tắc: “Ngoại giao là vốn xă
hội, nó phụ thuộc vào mật độ và
tầm liên lạc ngoại giao của một quốc
gia”. [3]
Theo Institute Lowy của Australia: Hoa Kỳ đang đứng
đầu bảng trong danh sách các nước có
sứ quán, lănh sự và phái bộ. Hoa Kỳ có
khoảng 60 hiệp ước liên minh, Tàu Cộng có
ít hơn. Theo ước lượng của tạp chí
Economist về 150 nước mạnh nhất trên
thế giới, có khoảng 100 nước hướng
về Mỹ, trong khi đó chỉ có 21 nước
chống Mỹ. D.
Trump vào ṭa Bạch Ốc, tính ưu việt trong các
điều kiện về quân sự, kinh tế và
quyền lực mềm sẽ không giống như
Mỹ đă từng thực hiện. Các đóng góp
của Mỹ cho nền kinh tế thế giới
sẽ giảm và khả năng của Mỹ dể gây
ảnh hưởng và tổ chức hành động
sẽ ngày càng trở nên hạn chế. Hơn bao
giờ hết, khả năng của Mỹ để
duy tŕ độ khả tính của các liên minh cũng
như thiết lập các mạng lưới mới
sẽ là chủ yếu để tạo dựng
sự thành công trong toàn cầu. Xenia Wickett - Chuyên gia
cao cấp viện chính sách Chatham House của Anh - cho
thấy một thực tế là “Ông Trump sẽ
khiến các đồng minh của Mỹ yếu
thế thay v́ vững vàng hơn trước”. [4]
Giới quan sát Mỹ nhận định rằng: “Ông
trùm bất động sản Trump c̣n được
mô tả như một người theo “Chủ nghĩa
biệt lập” quan tâm đến việc phục
hồi “chủ nghĩa trọng thương”
của Mỹ trong thế kỷ 19. Trump phản đối
tự do thương mại, đ̣i đồng minh
quan trọng như Nhật Bản trả tiền đàng
hoàng v́ Mỹ phải chịu thiệt hại quá
nhiều mà chẳng được mấy lợi
lộc. Muốn Hàn Quốc trả thêm tiền để
Mỹ bảo hộ và khá ngạc nhiên là “ngầm
ca ngợi hoạt động cải tạo của Tàu
Cộng ở Biển Đông”. [5]
Zhibo Qiu - Chuyên gia tư vấn tại trụ sở LHQ
- đưa ra nhận định rằng, riêng trong lănh
vực an ninh, Donald Trump đă khiến hai đồng
minh cốt lơi của Mỹ ở Đông Á hết
sức lo ngại khi ứng viên này tuyên bố, khi ông
Trump trở thành tổng thống nước Mỹ,
Trump sẽ rút quân khỏi châu Á. Trump giải thích
rằng: “Mỹ không thể cung cấp dịch
vụ đảm bảo an ninh cho Nhật Bản & Hàn
Quốc một cách miễn phí măi được”. Rơ
ràng, TT Donald Trump sẽ rút quân khỏi châu Á sẽ
tạo ra khoảng trống chiến lược địa
chính trị và Tàu Cộng sẽ lập tức
nhảy vào, đặc biệt là “Biển Đông”
và “Hoa Đông”. Bắc Kinh dễ dàng xưng hùng, xưng
bá trong khu vực. Đối thủ của Hoa Kỳ
không phải là tổ chức khủng bố ISIS, càng
không phải là Nga mà chính là Tàu Cộng. [6]
Eeswar Pradas - GS truờng Dyson thuộc ĐH Cornell - Trước
kia, tất cả các chiêu tṛ chính trị đều
không có ảnh hưởng nhiều, v́ Hoa Kỳ
vẫn luôn là siêu cường thống trị thế
giới về kinh tế và chính trị trên thế
giới. “Nhưng, thời thế thay đổi,” ông
viết. “Nếu Hoa Kỳ tự nguyện rút
khỏi thế giới, th́ có một quốc gia là
Trung Quốc đang ở thế mạnh hơn bất
cứ nước nào để thay chỗ cho Hoa
Kỳ”. Ông Pradas chỉ ra: “Trung Quốc có
thể sẽ là một sự thay thế tồi trong
vai tṛ lănh đạo toàn cầu, nhưng khó mà
phủ nhận vai tṛ của Trung Quốc sẽ ngày càng
tăng lên.” [7]
Matt Rivers - nhận định Chính trị thuộc CNN
- cho rằng: TT Donald Trump, tổng thống thứ 45
của Mỹ, sẽ không giải quyết vấn
đề Biển Đông trong nhiệm kỳ đầu.
Ông nhận định rằng việc hai cường
quốc cạnh tranh ở Biển Đông có tuyến
hàng hải chiến lược là một trận
đấu sẽ kéo dài. Trong
những năm gần đây, những hành động
của Tàu Cộng lấn chiếm và xây đảo nhân
tạo trên vùng biển đang trong ṿng tranh chấp
với các nước khác, trong đó có Việt Nam là
những tín hiệu đáng báo động với
Mỹ. Washington lo ngại chính sách bành trướng
của TC cuối cùng sẽ giúp nước này ngang
nhiên kiểm soát tuyến đường biển nơi
qua lại của lượng hàng hóa trị giá trên
5.000 tỷ USD hàng năm, giúp Bắc Kinh kiểm soát
tuyến hàng hải huyết mạch này. [8]
Barthélémy Courmont, giảng viên ĐH Công giáo Thành
phố Lille, miền Bắc nước Pháp, đồng
thời là Giám đốc Nghiên cứu tại Viện
IRIS, trong một bài phân tích đăng trên trang web
của Viện Nghiên Cứu và Quốc tế Pháp IRIS
ngày 07/11/2016, đă nêu câu hỏi: “Phải chăng
bức màn đă hạ trên chiến lược xoay
trục nhằm tăng cường sự hiện
diện của Mỹ để kềm hăm sự bành
trướng của Tàu Cộng ở một vùng
được xem là then chốt?” Sau
các động thái xích lại gần TC của
Philippines và Malaysia, rất nhiều chuyên gia phân tích
đă không tránh khỏi bi quan về chiến lược
“xoay trục” qua châu Á của Tổng thống Barack
Obama sẽ đến lúc hạ màn? Theo
chuyên gia Pháp, những diễn tiến trong tháng 10 và
11 này càng làm thấy rơ xu hướng đó: Sau
Philipppines, một đồng minh truyền thống
của Mỹ, đến lượt Malaysia, một
đồng minh nặng kư khác xích lại gần TC
một cách ngoạn mục. Đây là một vố
đau đánh vào chiến lược xoay trục
về châu Á của chính phủ Obama. Chiến
xoay trục đổi phe của tổng thống
Philippines Duterte đă là một cú đâm sau lưng chính
sách ngoại giao Mỹ làm cho chiến lược xoay
trục mất đi một hâu thuẫn then chốt.
Cuộc tranh cử tổng thống tệ hại
vừa kết thúc, càng làm cho vị trí của
Washington ở châu Á yếu đi thêm, trong lúc viễn
cảnh trước mắt không có ǵ đáng phấn
khởi. Kết
luận: Chũ
nghĩa biệt lập của TT D. Ttrump đă tạo
ra một lỗ hổng chiến lược tái cân
bằng châu Á-TBD mà chính quyền TT Barack Obama theo đuổi
8 năm qua và khiến t́nh h́nh Biển Đông tạm
lắng dịu. Tiến sỹ Lưu Học Vĩ -
Trung tâm Nghiên cứu Chính trị thế giới &
Viện Khoa học Xă hội TC (CASS), tin rằng: “Sự
chuyển dịch thái độ của Philippines và
Malaysia, cộng với chủ nghĩa biệt lập
của TT D. Trump là một xu thế lớn mà Bắc
Kinh cần nắm bắt để đặt mục
tiêu lâu dài và lớn lao là “Thiết lập khối
Đại đồng minh Đông Á” vượt
khỏi khuôn khổ các tranh chấp trên biển” mà
thực chất là khôi phục vị thế “Thiên
triều thượng quốc” mà TQ từng có ở
Đông Nam Á trong lịch sử cổ đại. Nói
cách khác là xây dựng liên minh mà Bắc Kinh đóng
vai tṛ “hạt nhân”. Ở một mức độ
nào đó, mục tiêu mà họ Lưu đề ra có
phần tương đồng với các khái niệm
“Giấc mơ Chệt”, phục hưng dân tộc
Trung Hoa mà Tập Cận B́nh nhiều lần tuyên
bố. V́
vậy, việc ông D. Trump thắng cuộc đă
khiến cho nhiều lănh tụ quốc trên thế
giới lo ngại và không vui. Tuy nhiên có 2 quốc gia
như “mở cờ trong bụng” không ai khác, đó
chính là Nga & Tàu Cộng. Có lẽ, việc D. Trump
đắc cử sẽ là tin vui nhất đối
với Putin & Tập Cận B́nh trong năm nay, v́ tân
TT Hoa Kỳ có một chính sách gần đi ngược
lại với chính sách của Hoa Kỳ hàng thập
kỷ qua. Lầu
đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, chủ nhân
ṭa Bạch Ốc không phải là chính trị gia chuyên
nghiệp mà là một nhà kinh doanh bất động
sản và ṣng bạc. Ông D. Trump không có kinh nghiệm
về những thủ đoạn chính trị trên chính
trường. D. Trump không phải là địch
thủ của những con cáo già trên chính trường
như Putin & Tập Cận B́nh nên những người
này vui mừng là phải. Theo
thuật ngữ hiện đại gọi là sách lược,
chính lược Machiavel nói con người chính
trị chuyên nghiệp có 2 h́nh thái chính: “Con sư
tử & con cáo” (sư tử tượng cho
sức mạnh cơ bắp, con cáo tượng trưng
cho mưu lược). Phải hiểu rơ nghệ
thuật phối hợp thủ đoạn, mưu lược
với sức mạnh cơ bắp. TT D. Trump thiếu
hẳn những mưu lược của một nhà chính
trị chuyên nghiệp mà chỉ có thủ đoạn
kiếm tiền trên thương trường v́
sự thật chính trị là hết thảy những
hành động nhằm duy tŕ, mở rộng và tranh
đoạt quyền lực, chứ không phải
chủ nghĩa biệt lập!!! Mưu lược là
phẩm chất căn bản cho những người
có tham vọng quyền lực thống trị (La
fourberie est une qualité universelle du gouvernant type) Chính
trị hoàn toàn chịu chi phối bởi qui luật
khách quan của xă hội, sự cần thiết
của lịch sử, nó không phải là đạo
đức hay lư tưởng ǵ cả. Và phương
tiện dùng cho đấu tranh chính trị là quyền
lực và thủ đoạn. Bao giờ cũng
vậy, từ ngàn xưa đến nay, con người
thường cố t́nh cho chính trị thuộc về
đạo đức học, nhưng thực sự chính
trị thuộc về khoa học xă hội. Cáo
buộc bà Clinton thất bại v́ không có đạo
đức trong sáng là không đúng; sở dĩ bà
Clinton thất bại v́ FBI can thiệp quá xa cận ngày
bầu cử. Tôi
tin TT D. Trump không phải là nhà chính trị chuyên
nghiệp nên không hiểu biết điều nẩy:
“Chủ nghĩa biệt lập” hay “America First”
phạm vào nguyên tắc: Bất luận tính chất
cuộc đấu tranh thế nào bằng súng,
bằng máu, bằng lư luận, bằng thủ đoạn
cũng phải tiến hành vào 3 mục tiêu sau đây: -
Ngăn chận sức bành trướng của phe
đối nghịch. -
Đẩy lui lực lượng phe địch. -
Tiêu diệt toàn bộ sức mạnh của kẻ thù. Trước
Machiavel cả 2.000 năm, chính trị Đông phương
đă thai nghén chủ nghĩa Machiavelisme. Người
khai sáng là Hàn Phi Tử mà thời bấy giờ
mệnh danh là Pháp Gia Phái. Về cơ bản lập
trường, chính trị của Hàn Phi Tử khả
dĩ thu vào 2 điểm chủ yếu như sau: -
Đối ngoại không ǵ hơn thực lực. -
Đối nội không ǵ bằng quyền lực. Bởi
vậy ông viết tuy ngắn ngủi nhưng rất
minh bạch, nó là kim chỉ nam cho các nhà lănh đạo
của nhiều quốc gia nhiều thế hệ sau này:
“Lực đa tắc nhân triều, lực thiểu
tắc triều ư nhân cố minh quân vụ
lực” (Lực khỏe th́ thiên hạ theo ta,
lực yếu th́ ta buộc phải phục tùng thiên
hạ. Cho nên ông vua giỏi là phải kiến
thiết lực mạnh). Với
chủ nghĩa biệt lập, liệu Tổng
thống Donald Trump có thể “Đưa nước
Mỹ vĩ đại trở lại” hay không? Xin
hăy chờ xem. 13/11/2016 Tổng
hợp & nhận định |