CUỒNG
PHONG ĐÀN HẶC
Vũ Linh |
Cuộc
‘họp báo’ độc diễn
không cho đặt câu hỏi của công tố Mueller
đă như b́nh xăng đổ vào đám lửa rơm
đàn hặc đang muốn tắt ngúm lúc sau này.
Tự nhiên thiên hạ nhao nhao bàn lại chuyện đàn
hặc TT Trump. Câu
hỏi không có câu trả lời ‘công
tâm’ là công tố Mueller đă cố t́nh khơi
lại ngọn lửa đàn hặc v́ ông ta không ưa
TT Trump, hay là phe cấp tiến đang cố bóp méo, xuyên
tạc và khai thác tuyên cáo của ông Mueller làm cớ
để đàn hạc? Ta
thử nh́n lại vấn đề đàn hặc TT
Trump xem sao. Trước
hết, xin nói qua về vấn đề nguyên tắc. Đă
có nhiều tranh căi về danh từ: đàn hặc hay là
đàn hạch? Diễn đàn này không phải là
chỗ để nghiên cứu ngôn ngữ học, nên
sẽ không bàn về chuyện này, và sẽ dùng danh
từ đàn hặc. Đại
khái, đàn hặc là phương thức luận
tội và truất nhiệm một viên chức cao
cấp v́
phạm tội khi đang
thi hành bổn phận, không phải là biện pháp
để trừng phạt một tội h́nh sự nào
của viên chức đó. Ví dụ một viên
chức cao cấp như dân biểu bị FBI bắt
quả tang biển thủ tiền ǵ đó, có thể
bị bắt, đưa ra ṭa đi tù, nhưng phải
qua thủ tục đàn hặc mới lôi ông ta ra
khỏi cái ghế dân biểu được. Chẳng
hạn trước đây có dân biểu Alcee Hasting của
Florida bị bắt và truy tố tội ăn hối
lộ, bị Hạ Viện đàn hặc và truất
nhiệm, rồi mới ra ṭa, đi tù. (Ông Hasting
là da đen, bị đàn hặc, truất nhiệm,
đi tù; hết hạn tù, lại ra tranh cử trong khu
vực toàn dân đen, lại đắc cử, bây
giờ đang làm dân biểu DC!) Ỡ
đây, tiến tŕnh có hai giai đoạn: đàn
hặc, tức là giai đoạn ‘luận tội’ xem
có vi phạm hay không và vi phạm tội ǵ; sau
đó là giai đoạn kết án, tức là truất
nhiệm. Việc luận tội do
Hạ Viện chủ tŕ trong khi kết án là quyền
của Thượng Viện. Hạ
Viện luận tội và buộc tội tổng
thống qua hai chặng: chặng
đầu do ủy ban Tư Pháp của Hạ
Viện, chủ tŕ các vụ điều trần,
thảo luận và biểu quyết, rồi qua chặng
hai, ủy ban đó khuyến cáo để toàn thể
Hạ Viện biểu quyết. Chỉ
cần đa số (50% + 1) các dân biểu hiện
diện là đủ túc số kết tội hay không. Nếu
Hạ Viện không đủ phiếu đàn hặc, câu
chuyện chấm dứt tại đây. Đây là t́nh
trạng hiện hữu, phe DC dù nắm
đa số nhưng nhóm đ̣i đàn hặc chưa
đủ túc số trên một nửa. Nếu Hạ Viện biểu quyết có tội, nội vụ sẽ chuyển qua Thượng Viện để kết án, tức là lấy quyết định truất nhiệm hay không. Nếu tổng thống bị gán nhiều tội, chỉ cần Thượng Viện biểu quyết truất nhiệm cho một tội cũng đủ để truất nhiệm. Muốn được chuyện này, phải có hơn 2/3 (67) phiếu. Tội
ǵ có thể bị đàn hặc và truất nhiệm?
Không ai biết chắc hết. Hiến Pháp ghi ‘high
crimes and misdemeanors’ đại khái có thể dịch là
‘trọng tội’, là một câu tuyệt đối
vô nghiă, ai muốn hiểu sao cũng được v́
không có tiêu chuẩn ǵ rơ ràng hết. Hiến Pháp
cố t́nh để t́nh trạng lửng lơ này v́
trách nhiệm của tổng thống là một trách
nhiệm độc nhất vô nhị, không thể nào
định nghiă khắt khe và chính xác được.
Các ‘cha già khai quốc’ coi đây là một quyết
định chính trị, trao quyền cho cả Hạ
Viện và Thượng Viện quyết định tùy
từng trường hợp. Dân
biểu (sau đó là tổng thống) Gerald Ford định
nghiă rơ ràng nhất: “tội có thể bị đàn
hặc và truất nhiệm là bất cứ tội ǵ
Hạ Viện và Thượng Viện nói là tội”.
Những lời bàn gần đây về những
tội của TT Trump đáng đàn hặc như
phản quốc, thông đồng với kẻ thù, vô
đạo đức, cản trở công lư, nói láo,…
chỉ là những diễn giải bàn ra của phe
chống Trump, hoàn toàn vô căn cứ. Nói
trắng ra, trong vấn đề đàn hặc và
truất nhiệm một tổng thống, trên căn
bản là phải phạm tội, nhưng trong không khí
phân hóa chính trị hiện nay, đă trở thành
một biện pháp chính trị. Chẳng cần tội
mà tội chỉ là cái cớ cho có. Tất cả tùy
thuộc hai yếu tố: 1) số dân biểu và
nghị sĩ phe ḿnh, và 2) dư luận quần chúng. Các
dân biểu và nghị sĩ biểu quyết và kết
quả biểu quyết chính là phán quyết. Các vị
này biểu quyết một phần theo ‘phe đảng’
dĩ nhiên, nhưng họ cũng bị chi phối
bởi dư luận quần chúng. Điển
h́nh là trường hợp TT Clinton. Ông bị
ủy ban Tư Pháp của Hạ Viện do đảng
CH nắm đa số luận tội và kết hai
tội, nói láo hữu thệ (lying under oath) và cản
trở công lư (obstruction to justice). Hạ Viện do CH
nắm đa số biểu quyết đàn hặc
–impeach. Qua đến Thượng Viện, cần
tới 67 phiếu để truất nhiệm
trong khi phe đối lập CH chỉ có 55 phiếu. Hơn
nữa, có 5 nghị sĩ CH biểu quyết chống cùng
với tất cả 45 nghị sĩ DC, tổng cộng
chỉ có 50 phiếu truất nhiệm, thiếu 17
phiếu. Tất cả 45 nghị sĩ DC biểu
quyết không có tội v́ thăm ḍ dư luận khi
đó cho thấy gần 2/3 dân Mỹ chống việc
truất nhiệm, trong đó có tới hơn 80% cử
tri DC. Trở về câu chuyện đàn
hặc TT Trump, tại sao phe cấp tiến nhất định
đ̣i đàn hặc ông ta? Câu trả lời, thằng nhóc trăn
trâu ở VN cũng biết. Phe cấp tiến cho đến
bây giờ vẫn chưa nuốt nổi cục tức
ông Trump chặn cửa Ṭa Bạch Ốc không cho bà
thần tượng Hillary vào. Chúng ta đă bàn quá
nhiều về đủ mọi chiêu vơ phe ta đă dùng
để mong lật ngược ‘ư dân’ của 30
tiểu bang của Liên Bang Hoa Kỳ. Từ đ̣i đếm
phiếu lại đến áp lực cử tri đoàn,
đến việc rêu rao bà Hillary được
nhiều phiếu hơn (kiểu như trong trận túc
cầu phe ta đ̣i thắng v́ giữ banh lâu hơn),
rồi đến điều trần này điều tra
nọ ṛng ră hơn hai năm qua, tất cả đều
như đổ dầu vào chảo teflon, chẳng đi
đến đâu hết. Bây giờ, hơn 2 năm sau khi ông
Trump đă nhậm chức, ta thấy ông tổng
thống này có tội ǵ đáng bị đàn hặc? Cái tội ghê gớm nhất mà phe
cấp tiến tố TT Turmp đă phạm là tội ...
‘thông đồng với Nga’ để
được Nga giúp đắc cử tổng
thống. Cái tội này, theo phe cấp tiến là
tất nhiên và hiển nhiên, v́ không thể nào có
một đổ thừa nào nghe xuôi tai hơn cho
thất bại của bà Hillary. Nghĩ cho cùng, lập luận này nghe
thật ... ngu! Nga chỉ cần gửi hơn một
chục nhân viên vô danh của sở phản gián ǵ
đó qua Mỹ, chẳng cần móc nối với
bất cứ một ông bà Mỹ nào như công tố
Mueller xác nhận, trả 100.000 đô trên Facebook (số
tiền do các cơ quan an ninh Mỹ báo cáo) là đă có
thể giúp ông Trump hạ bà Hillary được sao?
Nếu bà Hillary có thể bị hạ dễ như
vậy th́ thật sự bà không đáng làm tổng
thống. Hơn nữa, việc Nga can thiệp
cũng không thể giải thích được
chuyện đảng CH trong cuộc bầu năm 2016
đă toàn thắng, chiếm Hạ Viện, Thượng
Viện, ba chục ghế thống đốc, hàng trăm
ghế nghị sĩ - dân biểu cấp tiểu bang, và
hàng ngàn viên chức cấp địa phương.
Kết quả bầu cử năm 2016 cho thấy dân
Mỹ bác bỏ đảng DC toàn diện trên cả nước,
ở đủ mọi cấp. Putin chẳng có 32 đầu
64 tay để làm được chuyện này. Dù vậy, toàn thể cái nửa nước
Mỹ bầu cho bà Hillary vẫn cố bám víu vào cái
cớ bá láp này, rồi thắp nhang khấn vái công
tố Mueller sẽ xác nhận. Đến khi ông Mueller
phán KHÔNG có thông đồng ǵ ráo th́ cả nửa nước
Mỹ lại ngă lăn ra khóc thảm thiết thêm
một lần nữa sau khi đă khóc đến
ngập lụt cả nước ngay sau khi kết
quả bầu tổng thống được công
bố. Trước khi hoàn hồn, lồm cồm
ngồi dậy, bóp trán nặn ra tội mới: cản
trở công lư khi sa thải ông Comey và khi ‘t́m cách’ sa
thải ông Mueller. Quư độc giả lưu ư:
bia bắn mới bây giờ bao gồm luôn việc
cản ông Mueller điều tra. Ta thấy rơ phe DC
chạy ḷng ṿng, moi hết tội này đến
tội khác, không ngừng nghỉ. Ngay cả ông Mueller, qua 10 trường
hợp ‘đáng nghi’ là cản trở công lư ông nêu
ra, cũng khẳng định vẫn không cho phép ông
kết luận TT Trump có tội hay vô tội, v́ chưa
đủ yếu tố bất phản bác được
–beyond reasonable doubt, là nguyên tắc nền tảng
của công lư Mỹ. Không thông đồng với Nga, chưa
chắc đă cản trở công lư, vậy tại sao
lại nhất định phải đàn hặc? Thật ra, như đă bàn, việc hô
hào đàn hặc bây giờ đă không c̣n là biện
pháp trừng phạt một tổng thống phạm
tội ǵ nữa, mà đă biến thành cách đảo
chánh nhanh nhất hay ít nhất cũng là cách duy
nhất để cản không cho TT Trump thắng năm
2020, làm tổng thống thêm 4 năm nữa. Từ sách lược kinh bang tế
thế đến lănh tụ thần tượng có
khả năng đặc biệt hay sức thu hút hơn
người, đảng DC không có ǵ có thể hạ
được ông thần Trump này, chỉ có một cách
là đàn hặc. Đó là chính là lời ‘thú
nhận’ của dân biểu Al Green, một trong
những người hô hào đàn hặc ồn ào
nhất. Tuy có thể không truất nhiệm được,
nhưng ít ra th́ cũng hạ được phần nào
uy tín và giảm hậu thuẫn của ông, và
đưa ra được một lư do quan trọng
để cử tri bỏ phiếu cho DC. CNN mới đây tung ra kết quả
‘thăm ḍ’ của họ: 41% dân Mỹ ủng hộ
đàn hặc TT Trump. Con số này có nhiều xác
xuất là con số phịa, hay đúng hơn, là con
số do CNN nhào nặn ra qua cách tuyển chọn đối
tượng thăm ḍ và qua cách đặt câu hỏi,
chứ không có vẻ ǵ là thể hiện chính xác dư
luận quần chúng thật. Không chính xác v́ theo như tính toán
của chính đảng DC, hiện nay chỉ có
khoảng từ 20 dân biểu (theo db Hakeem Jeffries của
New York) tới 40 dân biểu
(theo db Steve Cohen của Tennessee) ủng hộ đàn
hặc trong khi Hạ Viện có tới 435 dân biểu,
tức là chỉ có từ 5% tới 10%, c̣n cần thêm
tới khoảng từ 178 tới 198 dân biểu nữa.
Trong khi đó, hiện nay, chưa có tới nửa tá thượng
nghị sĩ ủng hộ đàn hặc và truất
nhiệm, trong khi cần 67 nghị sĩ. Cũng
không chính xác v́ một thăm ḍ của đại
học Harvard cho thấy 65%
dân Mỹ chán ngán việc Hạ Viện tiếp
tục truy lùng TT Trump qua đàn hặc. Triển
vọng đàn hặc TT Trump khó hơn lên cung trăng,
trong khi triển vọng truất nhiệm ông khó hơn
lên… hỏa tinh. Trong
khi khối cử tri cực đoan bị dồn nén
nhiều nhất, bực tức nhất, mù quáng
nhất, muốn đàn hặc nhất, th́ các lănh
tụ đảng DC mắt sáng hơn một chút. Tất
cả đều bác bỏ chuyện đàn hặc.
Từ bà chủ tịch Hạ Viện Pelosi đến
lănh đạo khối thiểu số DC tại Thượng
Viện ông Schumer, qua các chủ tịch các ủy ban
trong Hạ Viện như các ông Schiff, Cummings, Neal, …
đều chống đàn hặc hết. Bà
dân biểu Maxine Waters, là người đă khua chiêng
trống đàn hặc từ hơn hai năm qua, bây
giờ đành thú nhận bà không có được
nhiều hậu thuẫn trong chiến dịch này. Ngay
cả hai ứng cử viên tổng thống hàng đầu
là hai cụ Biden và Sanders cũng bác bỏ ư kiến
đàn hặc. Một thiểu số quần chúng quá
khích, mù quáng đ̣i đàn hặc, nhưng cấp lănh
đạo hiểu rơ tội danh không có, hậu
thuẫn quần chúng không có, túc số phiếu không có,
lấy ǵ hành động? Đă vậy, họ c̣n nh́n thấy
một nguy cơ khổng lồ: đàn hặc có
lật đổ TT Trump được hay không th́ chưa
ai biết, nhưng đàn hặc sẽ tạo ra
một số t́nh trạng rất bất lợi cho
đảng DC: - Chắc chắn
đàn hặc sẽ là phương cách hữu hiệu
nhất kích động khối cử tri bảo thủ
của ông Trump hăng hái đi bầu vào năm 2020. - Câu chuyện đàn
hặc sẽ ‘thống trị’ tất cả các tin
tức thời sự khác, nhận ch́m mọi vận
động tranh cử và mọi chương tŕnh tranh
cử mà các ứng cử viên DC đưa ra. - Cuộc bầu
cử sẽ trở thành một trưng cầu dân ư
về TT Trump và không ai để ư đến các
ứng cử viên của đảng DC hết, và đây
chính là ước vọng của TT Trump. - Trong cái nh́n chung,
đảng DC sẽ hiện nguyên h́nh là đảng
của tiêu cực, của đánh phá, chống đối,
mà không có một chương tŕnh hay kế hoạch xây
dựng nào. - Những lư cớ
đàn hặc lại chẳng dựa trên bất cứ
thất bại chính trị, kinh tế, ngoại giao hay xă
hội nào của TT Trump, chẳng dựa trên những
sai lầm của TT Trump trong vấn đề y tế,
di dân, khủng bố, chẳng dựa trên tội
phản quốc, thông đồng với địch
để bán nước, tham nhũng hối mại
quyền thế,… Mà chỉ dựa trên một
‘tội’ lờ mờ ‘cản trở công lư’ mà
ngay cả công tố Mueller cũng không thể xác
nhận. Trước những chỉ trích
nặng nề của các đồng chí DC, bà Pelosi t́m
cách xoa dịu, bào chữa, nói “tôi không
muốn đàn hạc mà muốn thấy ông Trump
ngồi tù”. Bà giải thích
nếu Hạ Viện đàn hặc, chuyển qua Thượng
Viện rồi TT Trump được tha, sẽ khó có
thể truy tố ông sau khi ông măn nhiệm v́ không
thể truy tố một người hai lần về
một tội. Nếu không đàn hặc, th́ sau
khi măn nhiệm TT Trump có thể bị truy tố ra trước
h́nh sự dễ hơn. Vẫn chỉ là ngụy
biện thôi. Công tố Mueller không thấy có ǵ cụ
thể có thể truy tố được th́ một ṭa
án thường lấy ǵ truy tố? Chuyện lạ là ngay cả anh Chris
Matthews của MSNBC, là cái anh đă cảm thấy
“may mắn được sinh ra cùng thời để
được Đấng Tiên Tri cứu rỗi”, cũng
đă phải than “chuyện nhốt
tổng thống chỉ có ở Pakistan thôi!”. Đàn hặc bất
lợi cho phe DC đến độ có nhiều người
đă nghi ngờ TT Trump đang cố t́nh khiêu khích
để Hạ Viện DC đàn hặc ông. Điều một số chính khách DC
nghĩ có thể làm được là bắt đầu
thủ tục gọi là chuẩn đàn hặc, mà
tiếng Mỹ gọi là ‘impeachment
hearings’. Nghiă là Hạ Viện sẽ mở ra
một cuộc điều trần để truy cứu
xem có thể đàn hặc TT Trump được không.
Bất kể kết quả như thế nào, chỉ
cần có những cuộc điều trần này, mà
phe DC sẽ điều hợp chặt chẽ với
TTDC để TTDC làm loa phóng thanh cho mọi tố giác
chống TT Trump, th́ phe ta cũng rất măn nguyện
rồi, v́ sẽ có dịp công kích, bôi bác, moi rác, ...
để hạ uy tín và giảm hậu thuẫn TT Trump
rồi. Những người chủ trương
đàn hặc hiểu rơ bây giờ họ chưa có
đủ bằng chứng về tội ǵ, nên chưa
đủ hậu thuẫn. Nhưng họ vẫn
muốn đàn hặc v́ hy vọng trong tiến tŕnh
đó, sẽ ḷi ra tội, từ đó tạo
được hậu thuẫn cần thiết. Nghiă là
không có tội vẫn đàn hặc để t́m ra
tội. Đó là câu chuyện DC đàn hặc TT Trump.
Đó cũng là công lư mới của phe cấp
tiến DC và TTDC: không có tội vẫn cứ bắt
để tra khảo cho ra tội. Nghe có vẻ như
học lóm từ... Nguyễn Phú Trọng! Dĩ nhiên cho dù là chỉ mở màn
kiểu ‘chuẩn đàn hặc’ này thôi th́ cũng
vẫn cần một vài lư do chính đáng để
‘khởi công’. Và đây chính là lư do phe quá khích
cố bám víu vào phán quyết ẫm ờ của công
tố Mueller. Có thể ông Mueller là một luật gia
thuần túy, cực kỳ ‘gàn’, nhắm mắt làm
theo những ǵ ông nghĩ là đúng theo sách vở
luật pháp bất cần hậu quả chính trị,
nhưng dù muốn hay không, tuyên cáo ẫm ờ của
ông trong cuộc ‘họp báo’ mới đây của ông
đă là thùng thuốc súng vô giá mà phe cực đoan
DC đă mong đợi để châm ng̣i nổ tấn
tuồng đàn hặc và truất nhiệm TT Trump. Dù vậy, vẫn không dễ. Tin
mới nhất, dân biểu Jerrold Nadler, chủ
tịch Ủy Ban Tư Pháp Hạ Viện, đă than
vẫn chưa đủ hậu thuẫn ngay cả cho
việc ‘chuẩn đàn hặc’. Một điều phe DC đang tính toán
là thời gian tính v́ ai cũng thấy bây giờ có
lẽ đă quá muộn. Ông Mueller chỉ điều
tra một việc dễ dàng là xem có thông đồng ǵ
với Nga không mà cũng đă mất hai năm. Bây
giờ điều tra rồi đi vào tiến tŕnh
đàn hặc, rồi truất nhiệm tổng
thống mà chỉ c̣n có hơn một năm nữa là
tới đại hội hai chính đảng và một
năm rưỡi nữa là tới ngày bầu cử
tổng thống, không có cách nào kịp được. Có nghiă là tiến tŕnh đàn
hặc nếu xẩy ra bây giờ hay vài tháng vài
tuần tới, vẫn chỉ là cái mánh, một
thứ vũ khí trong cuộc bầu cử tổng
thống nhằm giảm hậu thuẫn của TT Trump
thôi, không hơn không kém. Báo phe ta Washington Post, trong một bài b́nh
luận của đích thân ông chủ bút -editorial editor-
Fred Hiatt, đă viết thẳng thừng “TT
Trump có rất nhiều đại tội đáng bị
đàn hặc, như là không có tư cách, không có
khả năng, nói láo, coi thường phép tắc thông
thường, coi rẻ luật lệ, tạo phân hoá, nói
năng vung vít, thích ca tụng các tay độc tài, phách
lối, ngang ngược, tính khí bốc đồng, ...”
Quư độc giả lưu ư tất
cả những đại tội này, không có tội nào
có trong luật lệ hiện hành của Mỹ, đáng
bị xử ngồi ghế điện hay nhốt tù;
nhưng WaPo lại phán là đáng bị đàn hặc
đấy! Quan trọng hơn nữa, thứ
nhất ông Hiatt tuyệt đối không nhắc đến
tội thông đồng với Nga và thứ nh́ ông Hiatt
xác nhận ông Mueller đă không t́m thấy một
bằng chứng cụ thể nào có thể kết
tội TT Trump đă cản trở công lư, đặc
biệt là việc TT Trump đă để yên cho ông
Mueller điều tra cả hai năm trời. Tức là ngay
cả WaPo cũng đă phải gián tiếp thừa
nhận TT Trump không thông đồng với Nga cũng
chẳng cản trở công lư. Chỉ
c̣n những ‘tội’ về cá tính của TT Trump. Nhưng
vẫn theo ông Hiatt, vấn đề là hơn 300
triệu dân Mỹ đă biết cá tính của ông Trump
từ trước khi có bầu tổng thống chứ
không phải là những khám phá mới sau này. Dân
Mỹ biết hết rồi, mà vẫn chấp
nhận, bầu cho ông Trump làm tổng thống, th́
hiển nhiên những 'đại tội' đó không
thể nào được mang ra chiên xào lại, làm lư
cớ để truất nhiệm được
nữa, v́ như vậy, hiển nhiên là đă có hành
động phản dân chủ (nguyên văn “not the
democratic response”). Tóm lại, theo ông Hiatt, chỉ có
một cách hợp pháp và hợp hiến để
‘bứng’ ông thần Trump, và đó là... cuộc
bầu cử năm 2020. Đó là quan điểm chính
thức của báo phe ta WaPo. Cái khổ là như giáo sư Allan
Litchman đă nghiên cứu và kết luận (xem DĐTC,
Tin Vắn tuần lễ 1/ 6/2019), đàn hặc lại
là cách duy nhất có thể cản không cho TT Trump tái
đắc cử. Thế
th́ ‘phe ta’ phải làm ǵ bây giờ đây? Điều đáng lo ngại là
nếu TT Trump tiếp tục đạt được
những thành quả lớn như kinh tế tiếp
tục tăng trưởng mạnh, giải giới vũ
khí nguyên tử Bắc Hàn, thỏa thuận với TC
trong cuộc chiến mậu dịch, cản làn
được sóng di dân,… th́ có lẽ đảng DC
sẽ bị ép vào thế bắt buộc phải đàn
hặc TT Trump để tránh thảm bại năm 2020. Tam thập lục chước,
chỉ c̣n chước… đàn hặc, phản dân
chủ hay không, không cần biết! Vũ Linh |