CỰU TỔNG THỐNG TRUMP VÀ CƠ HỘI TÁI TRANH CỬ

Nguyễn Mạnh Trí

 

"Mỹ đang trở lại vai tṛ lănh đạo thế giới cùng với những quốc gia chia sẻ những lợi ích sâu sắc nhất với chúng tôi", Tổng thống Joe Biden nói tại buổi họp báo kết thúc hội nghị thượng đỉnh G7 hôm 13/6. "Tôi nghĩ chúng tôi đă đạt được một số thành tựu trong việc lấy lại sự tín nhiệm từ những người bạn thân thiết nhất với Mỹ". Chuyên gia nhận định cam kết đưa Mỹ trở lại của Biden không phải là lời nói suông, khi thiện cảm dành cho Washington tăng vọt trong gần nửa năm qua.

 

"Những ǵ Washington làm trong những năm tới sẽ tác động đáng kể đến việc liệu Mỹ có thể vượt mặt Trung Quốc trong cạnh tranh hay không. Tuy nhiên, có những dấu hiệu cho thấy t́nh bế tắc mang tính đảng phái ở Washington sẽ khiến Mỹ khó thành công trong mục tiêu này", Grossman nhận định. Phó giáo sư Hankla tin rằng Biden đang đạt được nhiều thành công sau gần nửa năm nắm quyền, nhưng Mỹ chưa thể nhanh chóng lấy lại được vị thế như trước. "Sẽ mất thêm một thời gian để thế giới cảm thấy tin tưởng trở lại vào sự ổn định và vai tṛ lănh đạo của Mỹ", ông nói.

 

Đầu năm 2022, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden vừa phát biểu đánh dấu một năm biến cố đám đông tấn công nhà Quốc hội Mỹ, và dùng diễn văn để công kích cựu tổng thống Donald Trump. "Chúng ta phải rơ ràng đâu là sự thật và đâu là lời nói dối. Đây là sự thật: Một cựu tổng thống của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ đă tạo ra và phát tán một mạng lưới dối trá về cuộc bầu cử năm 2020. Ông ấy làm vậy v́ ông ấy coi trọng quyền lực hơn nguyên tắc." Ngày 2/9/2022, Tổng thống Joe Biden cảnh báo rằng những ủng hộ viên cực đoan của cựu Tổng thống Donald Trump là mối đe dọa nghiêm trọng đối với nền dân chủ Mỹ.  

NHỮNG VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN CỰU TỔNG THỐNG TRUMP  

Các nghi vấn hiện tập trung vào việc ai là người có tiếng nói ảnh hưởng nhất đến cựu Tổng thống Trump xung quanh vụ bạo loạn hôm 6/1/2021. Hành tŕnh đi t́m câu trả lời cho câu hỏi trên trở thành tâm điểm chú ư trong phiên điều trần của ủy ban điều tra Hạ viện Mỹ tuần qua. Trọng tâm chính của phiên điều trần là cuộc họp sôi nổi, kéo dài hàng giờ đồng hồ tại Nhà Trắng. Trong đó có sự tham gia của luật sư Sidney Powell, cựu Thị trưởng thành phố New York Rudy Giuliani, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Michael Flynn và người sáng lập Overstock.com Patrick Byrne. Đây cũng là những người phản đối mạnh mẽ kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 và đă đưa ra nhiều giả thuyết vô căn cứ về gian lận bầu cử.

Sau khi hết làm Tổng thống, ông Trump lại bị lôi lại hàng ngàn vụ kiện - tính cả những vụ ông đi thưa kiện và những vụ ông bị kiện. Theo báo USA Today, hiện nay c̣n 75 vụ kiện đang chờ ông. Trả lời phỏng vấn trên trang Yahoo Finance, ông Laurence Tribe, một trong những chuyên gia luật hiến pháp hàng đầu Mỹ, cho rằng cựu Tổng thống Trump đối diện “số lượng khổng lồ các vụ kiện” sẽ khiến ông phải lo xử lư cho đến cuối đời.

·        Văn pḥng tổng chưởng lư New York ngày 18/5 thông báo mở cuộc điều tra h́nh sự với tập đoàn của ông Trump - Trump Organization - căn cứ trên nhiều cáo buộc. Văn pḥng cho biết họ đang điều tra Trump Organization "theo diện h́nh sự". Người phát ngôn của công tố viên đứng đầu tiểu bang, Letitia James, nói cuộc điều tra về tài sản công ty của ông Trump "không c̣n thuần túy là dân sự nữa". Luật h́nh sự thường được tiến hành khởi tố bởi chính quyền, không giống như luật dân sự thường được tiến hành khởi tố bởi người dân hay các pháp nhân khác.

·        Facebook Inc đă đ́nh chỉ tài khoản Facebook và Instagram của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trong hai năm. Ông Trump đă bị cấm vô thời hạn khỏi cả hai trang mạng xă hội này vào tháng Giêng sau khi đăng các bài về cuộc bạo động ở Quốc hội Hoa Kỳ. Nhưng vào tháng trước, Ban Giám sát của Facebook đă chỉ trích h́nh phạt vô thời hạn này. Facebook nói các hành động của ông Trump "vi phạm nghiêm trọng các quy tắc của chúng tôi". Trang blog của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, ra mắt vào tháng trước sau khi ông bị các nền tảng mạng xă hội lớn cấm cửa, giờ được gỡ bỏ khỏi website của ông. Trợ lư của ông Trump, Jason Miller, hôm 2/6 loan báo trang blog mang tên “Từ Bàn làm việc của Donald J. Trump,” sẽ không quay trở lại nữa.

·        Một chánh án ở Colorado hôm 22/11/2021, ra phán quyết rằng hai luật sư đưa đơn kiện tại ṭa về kết quả bầu cử 2020, phải trả hơn $180,000 án phí cho những người bị họ kiện, nói rằng đơn kiện nhằm “lôi kéo thành phần quần chúng nhẹ dạ và tạo sự bất ổn xă hội.” Theo bản tin của CNN, phán quyết của chánh án N. Reid Neureiter là phản ứng mới nhất của ṭa án liên ban nhiều nơi trên nước Mỹ về đơn kiện của các luật sư ủng hộ cựu Tổng Thống Donald Trump nhằm dùng ṭa án để đưa ra các luận điệu sai trái trong những ngày ngay sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Hồi Tháng Tám, một chánh án ở Michigan ra lệnh trừng phạt hai luật sư của ông Trump là Sidney Powell và Lin Wood, ra lệnh cho họ phải bồi thường án phí cho thành phố Detroit và các giới chức tiểu bang Michigan.

·        Ông Marc Short, cựu chánh văn pḥng Phó Tổng Thống Mike Pence, đang hợp tác với ủy ban Hạ Viện để điều tra vụ bạo loạn hôm 6 Tháng Giêng, theo một nguồn tin thông thạo tiết lộ với hăng thông tấn AP, hôm Thứ Hai, 6 Tháng Mười Hai. Ông Short có mặt tại điện Capitol vào hôm 6 Tháng Giêng và tham gia hộ tống ông Pence thoát khỏi những kẻ bạo loạn kêu gọi treo cổ vị cựu phó tổng thống. Theo nguồn tin trên, ông Short đang hợp tác với ủy ban sau khi nhận được giấy đ̣i.

·        Ông Mark Meadows, cựu chánh văn pḥng Toà Bạch Ốc thời chính quyền Donald Trump, giao nộp tài liệu thảo ra âm mưu để cựu tổng thống ban hành t́nh trạng khẩn cấp quốc gia nhằm ngăn chặn tiến tŕnh xác nhận kết quả bầu cử hồi Tháng Giêng mà người thắng là ứng cử viên Joe Biden, theo nhật báo The New York Times loan tin hôm Thứ Bảy, 11 Tháng Mười Hai. Tài liệu quan trọng này là một hồ sơ dạng PowerPoint, được ông Meadows giao nộp cho Uỷ Ban Điều Tra Bạo Loạn Quốc Hội, có tiêu đề “Gian lận bầu cử, can thiệp từ ngoại quốc và những biện pháp vào hôm 6 Tháng Giêng,” đưa ra một số kế hoạch dựa trên những tuyên truyền dối trá, bịa đặt chuyện gian lận bầu cử nhằm giữ cho ông Trump tiếp tục làm tổng thống nhiệm kỳ thứ nh́. Ủy Ban Điều Tra Ngày 6 Tháng Giêng cáo buộc ông Mark Meadows, cựu chánh văn pḥng Toà Bạch Ốc thời Donald Trump, tội khinh thường Quốc Hội sau khi ông này từ chối không ra điều trần, theo AP. Ủy ban bỏ phiếu ngày 13/12, với tỷ số 9-0 đưa ra quyết định cáo buộc h́nh sự đối với ông Meadows. 

·        Cựu Tổng Thống Donald Trump trong buổi phỏng vấn cho chương tŕnh Flashpoint hôm 21/12/2021, có vẻ chấp nhận thất bại của ḿnh khi bàn về việc xây bức tường ngăn Mỹ - Mexico, theo tạp chí Newsweek. “Chúng tôi đă có thể hoàn thành bức tường trong bốn tuần nếu tiếp tục xây,” ông Trump nhận xét. “Chúng tôi khởi công và xây được gần 500 dặm (805 km), một số khu vực chúng tôi không được cấp phép, nhưng giờ đă được cấp phép. Nhưng họ thắng… À, nếu chúng tôi thắng cuộc bầu cử, bây giờ có lẽ bức tường đă được hoàn thành.”

·        InfoWars, trang web cực hữu chuyên dựng thuyết âm mưu, cho rằng cựu Tổng Thống Donald Trump là “kẻ quỷ quyệt nhất từng hiện hữu trong lịch sử,” và đánh giá cao ông Ron DeSantis, thống đốc Florida, xem như là ứng cử viên tổng thống tốt hơn cho năm 2024, theo Newsweek. Nhà phân tích y tế Charles Gaba dùng dữ liệu các con số dịch bệnh của trường y khoa đại học John Hopkins University cho thấy sự sai biệt rất lớn của tỉ lệ tử vong tỉ lệ thuận với quan điểm chính trị khác biệt.  Trong Tháng Mười, các quận hạt bầu cho Biden có tỉ lệ tử vong thấp nhất là 4.9/100,000 dân và cao nhất là 9.83/100,000 dân. Các quận hạt “swing vote,” có tỉ lệ bầu cho mỗi ứng cử viên tương đương nhau, có tỉ lệ tử vong thấp nhất là 10.95/100,000 dân và cao nhất là 14.16/100,000 dân. Trong khi đó, những quận hạt bầu cho Trump có tỉ lệ tử vong thấp nhất là 18.31/100,000 dân và cao nhất là 28.64/100,000 dân. 

·        Một quy định từ thời Tái thiết ở Mỹ có thể cản trở ông Trump tranh cử tại 6 tiểu bang, trong đó có các bang quan trọng như Bắc Carolina, Georgia và Florida, do liên quan vụ bạo loạn tại ṭa nhà quốc hội vào năm ngoái, theo tờ The Huffington Post ngày 16/1/2022.

·        Trong một phát biểu phản bác thẳng thừng, cựu Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence, phát biểu tại chi hội Florida của Federalist Society, một tổ chức pháp lư có chủ trương bảo thủ, ngày 4 tháng 2, 2022, ở Lake Buena Vista, bang Florida nói rằng cựu Tổng thống Donald Trump đă sai khi tin rằng ông Pence có quyền đảo ngược kết quả của cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 mà ông Trump đă tuyên bố sai trái là bị gian lận.

·        Ông Rudy Giuliani, cựu thị trưởng New York và từng giữ vai tṛ luật sư riêng cho cựu Tổng Thống Donald Trump, cảnh cáo “sẽ vào tù cả đám” nếu áp dụng “thiết quân luật” trong nỗ lực t́m cách bám víu quyền lực sau khi bị thất cử năm 2020, nhật báo New York Times (NYT) loan tin hôm 4/2/2022. Chi tiết trên được ông Patrick Byrne, cựu tổng giám đốc công ty Overstock, tiết lộ cho phóng viên NYT là được nghe chính ông Giuliani kể lại việc đă cảnh cáo cựu tổng thống “chớ sử dụng thiết quân luật” v́ “kết cục là tất cả chúng ta sẽ vào tù”. Cuối cùng, nhà tỷ phú nghe lời ông Giuliani, không tiến hành việc ra lệnh thiết quân luật, nhưng lại cân nhắc đến giải pháp đ̣i các bộ như tư pháp, nội an, và quốc pḥng tịch thu máy đếm phiếu. Vị tổng thống thứ 45 của Mỹ kêu ông William Barr, lúc đó là bộ trưởng tư pháp, vào Pḥng Bầu Dục và đ̣i ông này ra lệnh tịch thu máy đếm phiếu, tuy nhiên, công tố viên hàng đầu của Hoa Kỳ từ chối ngay tức khắc.

·        Ông Chris Christie, cựu thống đốc tiểu bang New Jersey, chỉ ra ư muốn “lật ngược kết quả bầu cử” của cựu Tổng Thống Donald Trump qua những tuyên bố chỉ trích ông Mike Pence, cựu phó tổng thống. “Hăy nh́n thẳng vào sự thực: Sự kiện ngày 6 Tháng Giêng là một cuộc nổi loạn do Donald Trump kích động trong nỗ lực nhằm đe dọa Mike Pence và Quốc Hội nhằm vào mục đích mà ông ta đă tuyên bố vào tuần trước: ‘Lật ngược cuộc bầu cử’” cựu Thống Đốc Christie nói trên chương tŕnh This Week, đài ABC, hôm 6/2/2022. Vị cựu thống đốc tiểu bang New Jersey nhận định các câu chỉ trích cựu phó tổng thống của ông Trump đă bộc lộ sự thật: “Trump thua Biden trong cuộc bầu cử 2020 và cố bám víu quyền lực.”

·        Cơ quan Lưu trữ Quốc gia đang chuẩn bị chuyển một số hồ sơ chính thức của cựu Phó Tổng thống Mike Pence gửi cho Ủy ban đặc biệt Hạ viện điều tra vụ tấn công Điện Capitol ngày 6/1, cơ quan này tiết lộ trong một bức thư đăng trên trang web của ḿnh. Một số trợ lư cấp cao của Pence đă xuất hiện trước các nhà điều tra  trong những ngày gần đây, bao gồm cả cựu chánh văn pḥng của Pence là Marc Short và cố vấn Greg Jacob. Cựu cố vấn an ninh quốc gia của Pence, Keith Kellogg, cũng đă hợp tác với cuộc điều tra của ủy ban, làm chứng trước các nhà điều tra về những tương tác của ông với cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày 6 tháng 1.

·        Chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện Mỹ Carolyn Maloney tuyên bố bà “quan ngại sâu sắc” trước việc các tài liệu không được chuyển giao cho Cục Quản lư Hồ sơ và Văn khố Quốc gia Mỹ (NARA) sau khi ông Trump kết thúc nhiệm kỳ tháng 1/2021, theo Reuters. “Dường như các hồ sơ này bị đưa khỏi Nhà Trắng theo cách thức vi phạm Đạo luật Hồ sơ Tổng thống”, bà Maloney tuyên bố. Động thái của Quốc hội Mỹ diễn ra chỉ ba ngày sau khi giới chức lưu trữ Mỹ tuyên bố thu hồi 15 thùng chứa tài liệu từ nhà riêng của ông Trump tại Mar-a-Lago, bang Florida. Các tài liệu này bao gồm bức thư gửi ông Trump của người tiền nhiệm Barack Obama và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un. Hôm 9/2, NARA chính thức yêu cầu Bộ Tư pháp Mỹ điều tra việc ông Trump có vi phạm luật liên bang hay không sau khi mang tài liệu trái quy định rời Nhà Trắng.

·        Ivanka Trump, con gái lớn và là cựu cố vấn cấp cao của cựu Tổng thống Donald Trump, sẽ điều trần với ủy ban điều tra vụ bạo loạn Điện Capitol, các nguồn tin cho ABC News biết. Ngày 5/4 (giờ Mỹ), bà Ivanka Trump, con gái của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, đă điều trần trực tuyến trước ủy ban đặc biệt nhằm điều tra vụ bạo loạn tại Điện Capitol ngày 6/1/2021, theo AFP. Ủy ban yêu cầu bà Ivanka Trump điều trần dựa trên chứng cứ cho thấy bà từng đề nghị cha ḿnh hăy t́m cách ngăn chặn nguy cơ bạo lực khi đám đông ủng hộ ông ập vào ṭa nhà quốc hội Mỹ.

Theo các nguồn tin, buổi điều trần của Ivanka Trump diễn ra sau nhiều tháng đàm phán với ủy ban. Ivanka Trump là một trong số ít các phụ tá đă cùng Trump bên trong Cánh Tây của Ṭa Bạch Ốc khi Điện Capitol bị bạo loạn sau bài phát biểu của ông trước những người ủng hộ vào sáng ngày 6 tháng 1 năm 2021, ABC News đă đưa tin trước đó. Tướng về hưu Keith Kellogg, người từng là cố vấn an ninh quốc gia của Phó Tổng thống Mike Pence, đă làm chứng trước ủy ban rằng, ông đă ở cùng Ivanka Trump trong Pḥng Bầu dục khi Trump gọi cho Pence và cố gắng thuyết phục ông lật ngược kết quả bầu cử, theo một bức thư được gửi cho Ivanka Trump từ ủy ban. Ivanka Trump quay sang tôi và nói, ‘Mike Pence là một người đàn ông tốt.’ Tôi nói “Đúng vậy,” Kellogg nói với ủy ban, theo bức thư. Ủy ban cũng đă thu được lời khai cho thấy rằng, các viên chức Ṭa Bạch Ốc đă yêu cầu Ivanka Trump cố gắng thuyết phục cha cô nói với những kẻ bạo loạn rời khỏi Điện Capitol khi cuộc tấn công diễn ra, bức thư cho biết. Chồng của Ivanka Trump, cựu cố vấn cấp cao của Ṭa Bạch Ốc Jared Kushner, đă ra điều trần trước ủy ban vào tuần trước.

·        Có một khoảng trống thời gian kéo dài 7 tiếng 37 phút trong hồ sơ ghi chép các cuộc gọi điện thoại tại Toà Bạch Ốc của cựu Tổng Thống Donald Trump trong ngày 6 Tháng Giêng 2021, tức ngày xảy ra cuộc bạo loạn ở ṭa nhà Quốc Hội. Với khoảng trống 7 tiếng 37 phút, kéo dài từ 11 giờ 4 phút sáng đến 6 giờ 54 phút chiều, nhiều nghi vấn được đặt ra, chẳng hạn: V́ sao lại tồn tại khoảng trống thời gian này? Nhân viên lưu trữ hồ sơ “vô t́nh” không ghi chép các cú điện thoại vào khoảng thời gian xảy ra vụ bạo loạn? Hay ông Trump đă sử dụng “burner phone” (loại điện thoại dùng một lần) trong thời điểm này? Hoặc có ai đó giả mạo hồ sơ lưu trữ? Việc t́m ra chi tiết chuyện ǵ xảy ra trong khoảng thời gian bị “mất biến” này không chỉ để thỏa măn ṭ ṃ của công chúng mà c̣n rất quan trọng về mặt pháp lư trong những cuộc điều tra liên quan đến vụ bạo loạn, theo Washington Post. Việc t́m ra câu trả lời cho những thắc mắc này có ư nghĩa lớn về mặt pháp lư trong cuộc điều tra. Bởi v́ nếu có bằng chứng cho thấy ông Trump che đậy sự thật, th́ đó có thể trở thành bằng chứng phơi bày ư định phạm tội của cựu tổng thống. Hiện nay, cuộc điều tra đang đi theo chiều hướng này.

·        Trong buổi điều trần tại Ủy Ban 6 Tháng Giêng hôm Thứ Ba, 21/6, ông Brad Raffensperger, bộ trưởng Hành Chánh Georgia, xác nhận 28,000 cử tri Cộng Ḥa không bầu cho Tổng Thống Donald Trump năm 2020.

·        Thượng Nghị Sĩ Mitt Romney (Cộng Ḥa - Utah) tuyên bố nước Mỹ đang phải hứng chịu “căn bệnh chối bỏ, lừa dối và hoài nghi” và cựu Tổng Thống Donald Trump nếu trở lại chức vụ sẽ khiến t́nh h́nh trở nên tồi tệ hơn nhiều, theo Business Insider.

·        Cựu Tổng Thống Donald Trump âm thầm rời khỏi hội đồng quản trị công ty truyền thông xă hội của ông chỉ vài tuần trước khi Ủy ban Giao dịch Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) và một bồi thẩm đoàn liên bang ở Manhattan tống đạt trát hầu ṭa, theo trang tin Insider loan hôm 8/7. Ông Trump, từng đứng vai tṛ chủ tịch của tập đoàn Trump Media and Technology Group (TMTG), là một trong sáu thành viên rút khỏi hội đồng quản trị, theo hồ sơ ngày 8/6 nộp cho chính phủ tiểu bang Florida. Nhưng trên thực tế, qua tiết lộ mới, chính ông Trump và người con trai trưởng đă âm thầm rút khỏi hội đồng quản trị công ty hơn một tháng trước.

·        Bà Ivana, người vợ vừa qua đời của ông Donald Trump, đă viết một số cuốn sách, trong đó tiết lộ mối quan hệ và tính cách của cựu tổng thống. Hồi những năm 80 của thế kỷ XX, Ivana và Donald Trump là một cặp quyền lực trong giới kinh doanh và trước công chúng. Bà là vợ cả của vị cựu tổng thống Mỹ, đồng thời là mẹ của những đứa con cả nhà Trump. Chính Donald Trump là người đă thông báo về cái chết của bà tại New York. Donald Trump viết: “Tôi rất thương tiếc báo tin tới những người yêu mến Ivana, rằng bà Ivana Trump mới qua đời tại nhà ở thành phố New York. Bà ấy đă là một người phụ nữ tuyệt vời, đẹp và phi thường. Bà đă có một cuộc đời vĩ đại và truyền cảm hứng cho nhiều người. Ba đứa con, Donald Jr., Ivanka và Eric chính là niềm vui và niềm tự hào của đời bà. Bà ấy tự hào về chúng, và chúng ta cũng đều tự hào về bà. Hăy yên nghỉ, Ivana!”. Sau cuộc ly dị, Trump và Ivana vẫn cư xử chan ḥa với nhau. Ivana c̣n nhiệt t́nh ủng hộ Trump khi ông tranh cử tổng thống vào năm 2016. Bà cho biết bà đă khuyên Donald nên giữ b́nh tĩnh. “Nhưng Donald không thể giữ b́nh tĩnh. Ông ấy rất vạ miệng. Cứ nói những ǵ ḿnh thích”, trích lời Ivana trên tờ New York Post.

·        Cựu Bộ trưởng Quốc pḥng Hoa Kỳ William Cohen nói rằng ông đồng ư rằng Donald Trump là một "mối đe dọa rơ ràng và hiện tại đối với nền dân chủ". Trong một cuộc phỏng vấn với MSNBC hôm 3/9, Cohen lưu ư rằng việc cựu Tổng thống Trump sở hữu các tài liệu mật bao gồm một tài liệu tiết lộ năng lực hạt nhân của một chính phủ nước ngoài là "đủ tội" để ông "bị truy tố h́nh sự".

·        Luật sư Nhà Trắng Ty Cobb của chính quyền Trump tin rằng cựu tổng thống "đang ở trong t́nh trạng nghiêm trọng về luật pháp" và cuộc điều tra về các giấy tờ của Mar-a-Lago là một phần của cuộc điều tra rộng hơn về các tội ác liên quan đến bạo loạn Capitol và nỗ lực lật ngược cuộc bầu cử năm 2020. Ông cũng cho rằng hành động của cựu tổng thống vào ngày 6/1 có thể khiến ông bị cấm tranh cử tổng thống lần nữa. Phát biểu với podcast The Takeout của CBS News, ông Cobb nói: “Đó là về bức tranh toàn cảnh hơn, các vấn đề ngày 6 tháng 1, các đại cử tri giả, toàn bộ tṛ lừa đảo liên quan đến “lời nói dối lớn” và những nỗ lực để ... bám lấy chức tổng thống trong một t́nh trạng tuyệt vọng”. Ông Cobb nói rằng ông đưa ra kết luận này v́ phạm vi rộng của lệnh khám xét cho phép các đặc vụ FBI vào nhà của Donald Trump’s Palm Beach. “Lệnh khám xét lớn và rộng một cách bất thường”. Thiếu tá Garrett, cựu công tố viên liên bang nói với phóng viên trưởng CBS tại Washington, “Nó rất, rất toàn diện về các loại tài liệu mà chính phủ có thể thực hiện”. “Ví dụ, bạn có thể lấy bất kỳ hộp nào có tài liệu. Bạn có thể lấy bất kỳ hộp nào liền kề với một hộp có nó, ”ông nói thêm. "Đó là những thông số khá rộng." Về triển vọng pháp lư của cựu tổng thống, ông Cobb nói: "Tôi nghĩ rằng tổng thống đang ở trong t́nh trạng nghiêm trọng về pháp lư, không phải v́ cuộc khám xét mà v́ hành động cản trở mà ông ấy đă thực hiện liên quan đến ngày 6 tháng 1".

·        Trong tuần lể giữa tháng 9/2022, Bộ Tư pháp Mỹ gửi khoảng 40 trát yêu cầu tŕnh diện trước ṭa đối với hàng chục người từng làm việc với cựu Tổng thống Donald Trump để lấy lời khai về vai tṛ của ông và các trợ lư trong nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử Tổng thống năm 2020. Theo đài CNN, những người nhận trát gồm các trợ lư cấp thấp cũng như cố vấn cấp cao của ông Trump, bao gồm các quan chức hàng đầu trong hoạt động gây quỹ chính trị và chiến dịch tranh cử năm 2020 của ông Trump. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Bộ Tư pháp đang t́m kiếm các thông tin để làm rơ nỗ lực của ông Trump và các phụ tá nhằm đảo ngược kết quả của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020, cũng như xem xét cuộc bạo loạn tại Đồi Capitol ngày 6-1-2021. Điện thoại của một số cố vấn lâu năm của ông Trump đă bị tịch thu để làm bằng chứng phục vụ điều tra. Ngày 13/9, Ủy ban đặc biệt điều tra vụ bạo loạn xảy ra tại Đồi Capitol nhóm họp để thảo luận khả năng mời cựu Tổng thống Trump và cựu Phó Tổng thống Mike Pence ra chất vấn.

·        Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump và một số người con của ông bị tổng chưởng lư bang New York kiện về "nhiều hành vi gian lận" ngày 21/9/2022, liên quan đến cuộc điều tra về hoạt động kinh doanh của ông. Theo hồ sơ ṭa án, đơn kiện, được đệ tŕnh lên ṭa án bang New York ở Manhattan, cáo buộc Tổ chức Trump (Trump Organization) đă sai trong quá tŕnh làm báo cáo tài chính hằng năm của ông Trump từ năm 2011- 2021. Theo Hăng tin Reuters, ngoài ông Trump, Tổ chức Trump, con trai ông Trump là Donald Trump Jr. và con gái Ivanka Trump cũng là những người bị kiện. Tổng chưởng lư New York, bà Letitia James, cho rằng ông Trump và Trump Organization đă khai khống giá trị các tài sản bất động sản để nhận được các khoản vay ưu đăi và lợi ích về thuế. Bà cho biết đă nêu những cáo buộc này đến các công tố viên liên bang ở Manhattan và Sở Thuế vụ. Trong tuyên bố của ḿnh, bà James cho biết: "Với sự giúp đỡ của các con và các giám đốc điều hành ở Trump Organization, ông Donald Trump đă thổi phồng giá trị tài sản của ḿnh lên hàng tỷ USD để làm giàu bất chính và lừa dối hệ thống".

·        Ngày 17/10, một loạt quan chức Trung tâm Kiểm soát và pḥng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cáo buộc chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump sửa các báo cáo khoa học, ngăn chặn thông tin chính xác và các biện pháp pḥng dịch cấp thiết khi đại dịch COVID-19 bùng nổ.

·        Cựu Tổng thống Donald Trump đang đánh cược rằng ông có thể trở lại Nhà Trắng bằng cách tận dụng sức hút của một người “ngoại đạo”, tương tự chiến lược năm 2016. Tuy nhiên, bữa tối "thảm họa" của cựu tổng thống với nhà hoạt động chính trị theo chủ nghĩa thượng tôn da trắng Nick Fuentes và rapper Kanye West - người từng có những tuyên bố bài Do Thái, đang phơi bày mức độ rủi ro của cách tiếp cận này. Cuộc gặp gỡ vào tối 22/11, tại dinh thự Mar-a-Lago (Florida), phản ánh rơ những hạn chế trong chiến dịch tranh cử của cựu tổng thống, khiến ông hứng chịu hàng loạt chỉ trích từ đảng viên Cộng ḥa - những người ngày càng coi ông là gánh nặng sau màn thể hiện mờ nhạt tại cuộc bầu cử giữa kỳ.

·        Ủy Ban Thuế Hạ Viện nhận được hồ sơ thuế liên bang sáu năm của cựu Tổng Thống Donald Trump, kết thúc nỗ lực suốt ba năm nay của đảng Dân Chủ muốn t́m hiểu một trong những chi tiết cá nhân được ông Trump giữ kín nhất, theo CNN hôm 30/11.

·        Tập đoàn bất động sản của gia đ́nh cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bị kết án vi phạm luật thuế. Trump Organization đă bị kết án về tất cả các tội danh vào ngày 6/12 sau hai ngày nghị án của bồi thẩm đoàn tại New York. Doanh nghiệp này đồng nghĩa với cựu tổng thống, nhưng về mặt cá nhân th́ ông Trump và các thành viên gia đ́nh của ông đều không bị xét xử. Trump Organization dự kiến ​​​​sẽ phải đối mặt với khoản tiền phạt khoảng 1.6 triệu USD và cũng có thể gặp khó khăn trong việc đảm bảo các khoản vay và tài chính trong tương lai.

 

CỰU TỔNG THỐNG TRUMP VÀ CÁC THUỘC CẤP

 

·        Khi ông Trump trở thành tổng thống vào năm 2017, bước cùng ông vào chính quyền là 3 cựu tướng quân đội, với Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis, Bộ trưởng An ninh Nội địa John Kelly (sau này trở thành Chánh văn pḥng Nhà Trắng) và Cố vấn An ninh Quốc gia Michael Flynn (được thay thế bởi tướng H.R McMaster). Thành tích nổi bật và kinh nghiệm lâu năm của ba vị tướng này đă khiến nhiều người, trong và ngoài Nhà Trắng, tin rằng họ sẽ trở thành những cố vấn tin cậy cho ông Trump, người không có kinh nghiệm cả về ngoại giao lẫn quân sự. Những vị cố vấn này được hy vọng sẽ giúp tổng thống có được chính sách ngoại giao b́nh tĩnh, ổn định và hợp lư hơn so với những ǵ ông Trump nhắc tới khi tranh cử. Nhưng chỉ sau hai năm, đă không c̣n có vị tướng nào trụ lại. Phe quân đội luôn muốn giữ sự hiện diện quân sự ở nước ngoài để đảm bảo một trật tự thế giới mà họ cho là có lợi ích chiến lược với Mỹ, cho dù mục tiêu là tiêu diệt ISIS, kiềm tỏa Iran hoặc Triều Tiên, hay là tránh cho Afghanistan lại rơi vào tay Taliban một lần nữa. Tuy nhiên ông Trump với chính sách "đặt nước Mỹ lên trên hết" tin rằng nhiệm vụ của ḿnh là chấm dứt sự hiện diện ở nước ngoài, rút khỏi các mối quan hệ đồng minh truyền thống như NATO v́ cho rằng nước Mỹ đang bị lợi dụng bởi các đồng minh này. Có vẻ như ông Trump đă không thể hiện một sự tôn trọng như vậy với các cựu tướng quân đội trong nhiệm kỳ của ḿnh. Tổng thống bây giờ đă thể hiện sự mâu thuẫn và xung đột với tướng Kelly, tướng Mattis, tướng McChrystal, tướng McRaven và tướng McMaster, tất cả đều là những vị tướng xuất chúng của quân đội Mỹ. Từng có thời thể hiện sự ngưỡng mộ với các tướng lĩnh quân đội, nhưng giờ đây Tổng thống Trump dường như đang đứng ở một bên khác khi liên tục chỉ trích và mâu thuẫn với những người này. Khi ông Trump nhậm chức vào năm 2016, từng có những lo ngại về việc nhiều vị tướng xuất hiện ở Nhà Trắng và những người này sẽ có ảnh hưởng đến quyết định của tổng thống, nhưng 2 năm sau, điều đáng lo ngại lại là việc ông Trump chẳng muốn nghe ai cả.

·        Cả ông Michael Flynn và người kế nhiệm là tướng McMaster đều rời đi từ trước đó. Tổng thống cũng mâu thuẫn với Cố vấn An ninh Quốc gia McMaster khi ông này phát biểu ở một hội thảo an ninh tại thành phố Munich, Đức, cho rằng có các chứng cớ cho thấy Nga can thiệp bầu cử Mỹ năm 2016. Tướng McMaster từ chức chỉ 6 tuần sau đó. Ồn ào nhất là sự ra đi của Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis khi ông từ chức và bị Tổng thống Trump đẩy đi sớm hơn dự kiến. Sự khác biệt này được thể hiện rơ ràng nhất từ lá đơn từ chức của Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis, khi trong đó ông Mattis viết rằng tổng thống "xứng đáng có một cấp dưới với quan điểm tương đồng". Điều này cho thấy mâu thuẫn giữa ông Trump và người đứng đầu Lầu Năm Góc diễn ra ở một tầng khá sâu và sẽ rất khó để có thể san bằng khoảng cách này. Chánh văn pḥng John Kelly đă lặng lẽ rời vị trí vào cuối tháng 12/2018. Mối quan hệ giữa ông Trump và các tướng lĩnh quân đội tiếp tục căng thẳng khi ông không ngần ngại dành lời lẽ gay gắt nhất để công kích cựu tướng 4 sao Stanley McChrystal, người trong một cuộc phóng vấn với kênh ABC đă chỉ trích ông Trump là người "vô đạo đức" và không trung thực.

·        Phát biểu trên "Nhà Trắng Thời hạn cuối" của MSNBC, Cohen - luật sư và người cố vấn cá nhân của Trump - đă cân nhắc về một cuộc điều tra sâu rộng về Tổ chức Trump do Bộ trưởng Tư pháp New York Leticia James chủ động. Cohen nói: “Giống như hiệu ứng Al Capone, bạn sẽ không quy ông ta vào tội giết người, tống tiền, lừa đảo. "Và phần lớn điều này, đặc biệt là điều dễ dàng hơn, có thể nói là quả thấp - đă có từ rất lâu trước đây", ông nói thêm, đề cập đến bằng chứng tiềm tàng về các hành vi gian lận do doanh nghiệp của cựu tổng thống thực hiện.

·        Cựu Phó Tổng Thống Mike Pence hôm 19/10, cho thấy có thể sẽ không ủng hộ cựu Tổng Thống Donald Trump, nếu ông này ra tranh cử tổng thống năm 2024, theo bản tin của tờ USA Today.

·        Ông Steve Bannon, người từng là cố vấn của Tổng thống Mỹ Donald Trump, bị tuyên phạt 4 tháng tù v́ không hợp tác trong cuộc điều tra về vụ bạo loạn ở Điện Capitol tháng 1/2021. Tuyên bố trên được đưa ra ngày 21/10 bởi Thẩm phán liên bang Mỹ Carl Nichols. Vị thẩm phán cũng tuyên phạt ông Bannon số tiền 6,500 USD.

 

NHỮNG LỜI TUYÊN BỐ CỦA CỰU TỔNG THỐNG MỸ DONALD TRUMP VÀ CUỘC CHIẾN UKRAINE

 

·        Theo Yahoo News, vào ngày 22/2/2022, khi trả lời phỏng vấn với chương tŕnh radio cánh hữu "the Clay Travis and Buck Sexton Show, cựu tổng thống Trump đă khen ngợi tổng thống Nga Putin là “khôn ngoan” khi chính thức đem quân Nga vào hai tỉnh ly khai của Ukraine do Nga hậu thuẫn là Donetsk và Luhansk. Cựu tổng thống Hoa Kỳ thứ 45 đă nói rằng Putin rất thông minh khi công nhận hai tỉnh ly khai, rồi điều động quân đội Nga xâm nhập lănh thổ Ukraine, gọi quân Nga là đội quân giữ ǵn ḥa b́nh. Ông Trump nói đây là đội quân “giữ ǵn ḥa b́nh” mạnh nhất mà ông từng thấy, với nhiều xe tăng. Ông c̣n thêm rằng chúng ta (nước Mỹ) có thể làm tương tự ở biên giới phía Nam. Tuy nhiên, ông Trump không nói rơ quân đội Hoa Kỳ sẽ làm ǵ tại biên giới với Mexico. Đây không phải là lần đầu tiên cựu tổng thống Trump đứng về phía tổng thống Nga Putin. Trong suốt 4 năm cầm quyền của ḿnh, ông đă nhiều lần ca ngợi sự nhạy bén chính trị của nhà độc tài Nga này, đánh giá cao ư định xây dựng lại đế chế Nga của Putin. Trump bảo vệ việc Putin đàn áp những người đối lập và giới báo chí chỉ trích, và tranh căi rằng nước Mỹ cũng nên làm tương tự.

·        Ngày 23/2, theo hăng tin NBC News, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đă ca ngợi Tổng thống Nga Vladimir Putin là "thiên tài" về cách xử lư khủng hoảng ở Ukraine, đồng thời cho rằng phía Mỹ phản ứng không hợp lư.

·        Ngày 24/2, ông Trump đă ca ngợi chiến lược của Tổng thống Vladimir Putin ở miền đông Ukraine khi công nhận độc lập hai vùng ly khai Donetsk và Luhansk. Phát biểu trước đám đông tại một cuộc biểu t́nh ở Nam Carolina, ông Trump nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ không gây chiến nếu ông vẫn c̣n tại vị.

·        Hôm thứ Bảy 12/3 đă chỉ trích cách xử lư của Tổng thống Joe Biden đối với Ukraine. Tại cuộc biểu t́nh, ông Trump nói rằng ông Biden vẫn có thể "kết thúc thảm kịch này mà không khiến người Mỹ sa vào một cuộc chiến tàn khốc và rất đẫm máu". Ông nói, nếu cuộc chiến tiếp tục, nó sẽ dẫn đến một cuộc chiến tranh thế giới khác. "Nhân tiện, điều này có thể dẫn đến Thế chiến III", ông Trump nói. "Tôi hiểu điều ǵ đang xảy ra. Bởi v́ nếu bạn nghĩ rằng ông Putin sẽ dừng lại, th́ mọi chuyện sẽ ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Ông ấy sẽ không chấp nhận điều đó và chúng ta không có ai để nói chuyện với ông ấy".

·        Mỹ nên ưu tiên tài trợ cho an ninh trường học hơn việc viện trợ cho Ukraine, cựu Tổng thống Donald Trump phát biểu vài ngày sau khi vụ xả súng tại Texas khiến 19 học sinh thiệt mạng. Nếu Mỹ có thể gửi hàng tỷ USD tới Ukraine, "chúng ta có thể làm bất cứ điều ǵ cần thiết để giữ an toàn cho con cái ở nhà", ông Trump nói tại một sự kiện ủng hộ súng. Sự kiện diễn ra 3 ngày sau vụ xả súng hàng loạt gây ra bởi một thanh niên 18 tuổi ở Uvalde.

 

QUỐC HỘI HOA KỲ

 

Cho đến bây giờ, đảng Cộng Ḥa tại lưỡng viện Hoa Kỳ vẫn đang loay hoay về cương lĩnh của đảng và vai tṛ của cựu Tổng thống Trump trong tương lai chính trị Hoa Kỳ. Đảng đang t́m cách xử trí ảnh hưởng của cựu Tổng thống Donald Trump đối với tương lai Đảng sau phiên ṭa luận tội lần hai với việc một số thành viên Đảng này quy trách nhiệm bạo loạn cho ông Trump mặc dù họ bỏ phiếu ông vô tội. Ông Trump vẫn đang nắm chặt một thành phần quan trọng cử tri của đảng Cộng Ḥa - những cử tri mà đảng sẽ cần nếu họ muốn giành lại Hạ viện và Thượng viện vào năm tới. 12 nghị sĩ và dân biểu pḥ Trump như 9 dân biểu Devin Nunes (California), Elise Stefanik (New York), Jim Jordan (Ohio), Louie Gohmert (Texas), Madison Cawthorne (North Carolina), Marjorie Taylor Greene (Georgia), Matt Gaetz (Florida), Mo Brooks (Alabama), Dan Bishop (North Carolina) cùng ông Kevin McCarthy (California) và 2 TNS Ted Cruz và Josh Hawley đang bị chống đối dữ dội bởi các đồng viện chính thống.

 

 

Billboard đ̣i các Nghị sĩ và Dân biểu pḥ Trump từ chức

 

Cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, bà Nikki Haley, người có tham vọng chạy đua tổng thống vào năm 2024, nói với tờ Politico rằng ông Trump “đă đi một con đường mà ông ấy không nên đi và chúng ta không nên đi theo ông ta, và lẽ ra chúng ta không nên nghe ông ấy”. Trong khi đó, TNS Lindsey Graham nói với phóng viên rằng ông sẽ sớm gặp ông Trump để thảo luận về tương lai của đảng. Một đảng viên Cộng Ḥa cho rằng việc đảng trung thành với cựu tổng thống về lâu dài “có thể gây hại đối với triển vọng của đảng Cộng Ḥa giành lại Quốc hội và Nhà Trắng’. Một giới chức trong đảng nhận định “Ngoại trừ một số tiểu bang rất bảo thủ, c̣n lại cứ bám theo ông Donald Trump là con dao hai lưỡi”.

 

·        Các dân biểu Cộng Ḥa trong Hạ viện Hoa Kỳ ngày 12/5 đẩy dân biểu Liz Cheney ra khỏi vị trí lănh đạo số 3 của đảng tại Hạ viện, trừng phạt bà Cheney sau khi bà liên tục chỉ trích cựu Tổng thống Donald Trump v́ những tuyên bố sai trái của ông về gian lận bầu cử và vai tṛ của ông Trump kích động cuộc tấn công vào Điện Capitol hôm 6/1. Bà Cheney cho rằng ông Trump nói dối khi cáo buộc đảng Dân Chủ "đánh cắp" cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2021. Bà cũng là người bỏ phiếu ủng hộ luận tội ông Trump. Phát biểu sau kết quả bỏ phiếu, bà Cheney khẳng định sẽ tiếp tục chiến đấu để đưa đảng Cộng Ḥa về với các nguyên tắc nền tảng.

·        Ngày 19/5, Hạ viện bỏ phiếu thông qua dự luật thành lập Uỷ ban lưỡng đảng độc lập điều tra vụ tấn công Điện Capital ngày 6 tháng 1 với kết quả 252/175. 35 nhà lập pháp Cộng Ḥa tham gia cùng Dân chủ ủng hộ dự luật cho thấy sự rạn nứt lớn trong nội bộ Cộng Ḥa tại Hạ viện. Dự luật hiện đang được chuyển lên Thượng viện, nơi số phận của ủy ban này không có ǵ chắc chắn v́ sự phản đối của Cộng Ḥa đang ngày một lớn, sau khi lănh tụ Thiểu số Thượng viện Mitch McConnell tuyên bố không ủng hộ dự luật. Dự luật cần ít nhất 10 lá phiếu Cộng Ḥa ở Thượng viện cùng với 50 phiếu Dân chủ để có thể được thông qua. 

·        Ông Paul Ryan, cựu chủ tịch Hạ Viện, cảnh báo lănh đạo đảng Cộng Ḥa hiện tại rằng cử tri không có kiên nhẫn đối với một đảng được xây dựng dựa trên ḷng trung thành với cựu Tổng Thống Donald Trump, theo đài CBS. Ngày 27/5, tại Thư Viện Ronald Reagan, Simi Valley, trong bài diễn văn nhận định về tương lai của đảng, cựu chủ tịch Hạ Viện nhận định đảng Cộng Ḥa đang đứng ở ngă ba đường cần chọn một thái độ rơ rệt, nếu không nền tảng bảo thủ sẽ bị thui chột v́ quan điểm dân túy.

·        Dân Biểu Devin Nunes (Cộng Ḥa-California), một trong những đồng minh chính trị thân cận nhất với cựu Tổng Thống Donald Trump, sẽ rời khỏi Hạ Viện vào cuối năm nay để gia nhập công ty mạng xă hội mới của ông Trump, theo bản tin của hăng thông tấn AP. Hôm 6/12/2021, công ty Trump Media & Technology loan báo ông Nunes sẽ đảm nhiệm vai tṛ tổng giám đốc, bắt đầu từ Tháng Giêng, 2022. Công ty dự định sẽ cho ra mắt một trang mạng xă hội mới đối đầu với các trang hiện nay, gồm cả Twitter và Facebook. Việc ông Trump chọn vị đương kiêm dân biểu này cũng không quá khó hiểu. Cả ông Trump và ông Nunes đều có quan điểm phê b́nh gắt gao giới truyền thông đại chúng. Ngoài ra, vào đợt bầu cử trước, ông Nunes rất kiên quyết bảo vệ ông Trump trước cáo buộc câu kết với Nga và trong cuộc điều tra luận tội.

·        Nhân dịp kỷ niệm một năm ngày toà nhà Quốc Hội bị tấn công (6 Tháng Giêng, 2022), Tổng thống thứ 39 của Hoa Kỳ (từ năm 1977 – 1981) – Jimmy Carter, đă viết bài xă luận trên New York Times, như một lời mời gọi thiết tha gửi đến cử tri Mỹ hăy quan tâm nhiều hơn nữa đến nền dân chủ Mỹ trước khi quá muộn.

·        Trong cuộc phỏng vấn trên chương tŕnh This Week của đài truyền h́nh ABC News ngày 9/1/2022, hai thượng nghị sĩ thuộc đảng Cộng Ḥa, ông Mike Rounds (South Dakota) và Mitt Romney (Utah) lên tiếng khẳng định: “Trump thua. Biden thắng bầu cử 2020”.

·        Thượng viện Mỹ hôm 23/6 đă thông qua dự luật kiểm soát súng đáng chú ư đầu tiên trong nhiều thập kỷ. Dự luật kiểm soát súng với tên gọi chính thức là Đạo luật Cộng đồng An toàn hơn Lưỡng đảng đă được thông qua với 65 phiếu thuận, 33 phiếu chống. Tất cả 50 thượng nghị sĩ của đảng Dân chủ ủng hộ dự luật nêu trên. 15 thượng nghị sĩ của đảng Cộng ḥa cũng bỏ phiếu thuận, gồm: Roy Blunt, Richard Burr, Shelly Moore Capito, Bill Cassidy, Susan Collins, John Cornyn, Joni Ernst, Lindsey Graham, Mitch McConnell, Lisa Murkowski, Rob Portman, Mitt Romney, Thom Tillis, Pat Toomey, và Todd Young. Cựu Tổng thống Donald Trump cũng đă lên tiếng cảnh báo rằng dự luật kiểm soát súng là “bước đầu tiên” nhằm tước vũ khí của người dân Mỹ.

·        Các chính trị gia Cộng Ḥa trước công luận ủng hộ lời dối trá “bầu cử gian lận” của cựu Tổng thống Donald Trump, nhưng đằng sau hậu trường lại xin ông kư lệnh ân xá cho vai tṛ của họ trong âm mưu lật ngược kết quả bầu cử năm 2020, theo NBC News. Trong phiên điều trần hôm 23/6, Ủy ban Điều tra 6 Tháng Giêng trưng ra lời khai của các giới chức làm việc dưới quyền cựu Tổng Thống Trump cho thấy nhiều dân biểu liên bang Cộng Ḥa vận động xin được vào danh sách ân xá. Những dân biểu Cộng Ḥa cần tấm giấy ân xá của tổng thống để “lận lưng” bao gồm các đồng minh thân cận nhất của ông Trump tại Quốc Hội như dân Biểu Mo Brooks (Alabama), Matt Gaetz (Florida), Andy Biggs (Arizona), Louie Gohmert (Texas), Scott Perry (Pennsylvania) và dân Biểu Marjorie Taylor Greene (Georgia), theo lời khai và email gửi cho bà Cassidy Hutchinson, phụ tá cao cấp làm việc cho ông Trump trong ṭa Bạch Ốc. Gần như tất cả các dân biểu xin ân xá đều là thành viên của nhóm cực hữu Freedom Caucus tại Hạ Viện, do ông Meadows đứng đầu khi ông c̣n là dân biểu đại diện Địa Hạt 11 của tiểu bang North Carolina.

·        Bà Cheney, con gái cựu Phó Tổng thống Dick Cheney, là dân biểu Cộng Ḥa nhưng bị đa số các dân biểu Cộng Ḥa thù ghét và trừng phạt v́ đă tham gia lănh đạo ủy ban điều tra, cũng đă có một thông điệp rơ ràng gửi tới các đồng sự trong đảng của ḿnh: “Tối nay, tôi nói điều này với các đồng nghiệp đảng Cộng Ḥa của tôi, những người đang bảo vệ những điều không thể bảo vệ được: Sẽ có ngày Donald Trump biến mất, nhưng nỗi nhục nhă (dishonor) của các bạn sẽ vẫn c̣n”.

·        Sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, dân biểu Liz Cheney nổi lên như một trong những nhà phê b́nh gay gắt nhất của đảng Cộng Ḥa đối với cựu Tổng thống Donald Trump, người đă tiếp tục tuyên truyền những cáo buộc đă bị vạch trần về gian lận cử tri trong việc giải thích sự mất mát của ông trước Tổng thống hiện nay là Joe Biden. Mặc dù nhà lập pháp Wyoming giữ vị trí số 3 trong cuộc họp kín của GOP vào thời điểm Trump bị luận tội lần thứ hai v́ "kích động nổi dậy" v́ vai tṛ của ông trong cuộc bạo động ở Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021, bà đă phản đối tuyên bố của ông rằng cuộc bầu cử là "đánh cắp" và làm nổ tung những nỗ lực lặp đi lặp lại của ông nhằm lật ngược kết quả bầu cử. Đứng ở hậu cảnh là người cha có ảnh hưởng của Cheney - cựu Phó Tổng thống Dick Cheney - người đă lên tiếng ủng hộ cô con gái thẳng thắn của ḿnh và cũng là người chỉ trích Trump, theo một cuốn sách mới phát hành của các phóng viên Jonathan Martin và Alexander Burns của New York Times.

·        Nhóm 8 nhà lănh đạo trong Quốc hội Mỹ đă yêu cầu được tiếp cận tài liệu thu giữ từ cuộc khám xét tại dinh thự Mar-a-Lago của cựu Tổng thống Donald Trump. Nhóm các nhà lănh đạo quốc hội chịu trách nhiệm xem xét những thông tin t́nh báo tuyệt mật nhất đă yêu cầu chính quyền Biden cho phép tiếp cận tài liệu thu giữ được từ dinh thự riêng của cựu Tổng thống Donald Trump, Politico đưa tin ngày 22/8. Hai thành viên của nhóm 8 nhà lănh đạo cũng yêu cầu quan chức t́nh báo hàng đầu Mỹ đưa ra đánh giá về khả năng rủi ro an ninh quốc gia liên quan đến việc ông Trump xử lư các tài liệu mật.

·        Nhưng mọi việc trong lần luận tội thứ hai này đă khác xa. Trong lần luận tội thứ nhất diễn ra từ cuối năm 2019, ông McConnell đă ủng hộ quan điểm của Nhà Trắng về việc đảng Dân chủ đang “săn phù thủy”. Tuy nhiên, trong lần luận tội này, ông phát biểu hôm 13/1 rằng bản thân vẫn “chưa đưa ra quyết định cuối cùng” về việc có bỏ phiếu để kết tội Tổng thống Trump về hành vi kích động nổi loạn hay không. 

ĐIỀU TRẦN VỀ BẠO ĐỘNG ĐIỆN CAPITOL NGÀY 6 THÁNG 1

Uỷ ban Đặc biệt Hạ viện điều tra bạo động Điện Capitol ngày 6 tháng 1 và nỗ lực của cựu Tổng thống Donald Trump t́m mọi cách đảo ngược kết quả bầu cử 2020 vào tối thứ 5 tổ chức phiên điều trần đầu tiên. Tính đến 28/6, đă có 5 phiên điều trần với nội dung như sau:

 

ü  Phiên điều trần thứ nhất (9/6): Donald Trump là kẻ đốt lửa.

ü  Phiên điều trần thứ hai (13/6): Sự thật về lời nói dối lớn.

ü  Phiên điều trần thứ ba (6/16: Chánh cố vấn pháp lư của ông Pence, Greg Jacob và thẩm phán bảo thủ hồi hưu nổi tiếng J. Michael Luttig): Ông Mike Pence thoát chết trong gang tấc.

ü  Phiên điều trần thứ tư (21/6: Ép quan chức bầu cử, tấn công nền dân chủ) với sự hiện diện của các ông Rusty Bowers, Chủ tịch Hạ Viện tiểu bang Arizona; ông Brad Raffensperger, Bộ trưởng Nội Vụ tiểu bang Georgia và ông Gabriel Sterling, giám đốc điều hành của Bộ Nội Vụ Georgia.

ü  Phiên điều trần thứ năm (23/6: Quyền Bộ trưởng Tư pháp Jeffrey Rosen, cấp phó của ông là Richard Donoghue, và lănh đạo Văn pḥng Tư vấn Pháp lư Steven Engel): Bộ Tư Pháp hỗn loạn dưới sức ép của ông Trump.

ü  Phiên điều trần thứ sáu (28/6: Cassidy Hutchinson, cựu trợ lư của Chánh văn pḥng Nhà Trắng Mark Meadows): Âm mưu đảo ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2020 đă có h́nh dáng của một cuộc “đảo chính” bạo lực.

 

 

Cô Cassidy Hutchinson, cựu trợ lư Nhà Trắng, ra khai chứng trước uỷ ban của Quốc hội Hoa Kỳ vào ngày 28/6/2022

 

Chi tiết về các buổi điều trần:

 

·        Cựu Tổng trưởng Tư pháp của ông Trump, William P. Barr, cho Uỷ ban hay, ông ta thấy “hoàn toàn không có cơ sở” cho những tuyên bố bầu cử bị đánh cắp. C̣n Ivanka Trump xem quan điểm của Barr mang tính quyết định, “Tôi chấp nhận những ǵ ông ấy nói!” 

·        Theo phát ngôn nhân cao cấp của chiến dịch Trump – Jason Miller, các chuyên viên dữ liệu của chiến dịch cho hay, số liệu nội bộ cho thấy, “ông ấy sẽ thua.” 

·        Thông điệp tương tự cũng được chuyển đến cho Đổng lư của Toà Bạch Ốc Mark Meadow, theo Alex Cannon – luật sư chiến dịch Trump chịu trách nhiệm điều tra hành vi gian lận. “Tôi nhớ chia sẻ với ông ấy rằng, chúng tôi không phát giác ra bất cứ điều ǵ đủ để thay đổi kết quả tại bất cứ tiểu bang trọng yếu nào,” Cannon nói. “Vậy là không có chuyện đó ở đó,” Meadows trả lời. 

·        Chủ tịch Uỷ ban, Dân biểu Bennie G. Thompson (Dân chủ – Mississippi) gọi vụ tấn công ngày 6 tháng 1 là “cực điểm của một vụ đảo chánh có chủ ư.” Trong khi Phó Chủ tịch Uỷ ban, Dân biểu Liz Cheney (Cộng Ḥa – Wyoming) cho rằng, Trump giám sát “một kế hoạch đảo ngược bầu cử tinh vi gồm 7 phần”. 

·        Phiên điều trần đầu tiên tập trung vào bạo lực xảy ra vào ngày 6 tháng 1, ngày Quốc hội chứng nhận kết quả cử tri đoàn. Điều trần có lời khai trực tiếp từ nhà làm phim tài liệu Nick Quested – người đi cùng tổ chức cực hữu Proud Boys trong suốt thời gian vụ tấn công, và nhân viên cảnh sát Capitol Caroline Edwards – người bị thương khi những kẻ bạo động ủng hộ ông Trump xông vào toà nhà Quốc hội. 

·        Ủy ban Quốc hội Mỹ chuyên trách điều tra cuộc tấn công vào Điện Capitol hồi năm ngoái do những người ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump gây ra đă trưng ra bằng chứng tại phiên điều trần vào giờ vàng ngày 9/6 rằng cựu tổng thống gây nguy hại cho cả nền dân chủ Mỹ lẫn phó tổng thống của ông là ông Mike Pence. Cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đă dàn dựng cuộc bạo động ở Điện Capitol năm ngoái trong một "âm mưu đảo chính", một cuộc điều tra của Quốc hội Mỹ đưa ra cáo buộc trong phiên điều trần mới đây. Đoạn phim về lời khai của cựu Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ Bill Barr được tŕnh chiếu, trong đó ông này nói những tuyên bố của cựu tổng thống rằng cuộc bầu cử đă bị đánh cắp là vô căn cứ. "Chúng ta không thể sống trong một thế giới mà chính quyền đương nhiệm vẫn nắm quyền dựa trên quan điểm của họ, không được hỗ trợ bởi bằng chứng cụ thể, rằng đă có gian lận trong cuộc bầu cử", cựu Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ nói. Phiên điều trần cũng có đoạn ghi âm lời khai của Ivanka Trump, con gái của cựu tổng thống, nói rằng bà "chấp nhận" việc ông Barr bác bỏ thuyết âm mưu của cha ḿnh.

·        Các phiên điều trần sắp tới sẽ có lời khai của Greg Jacob, cựu cố vấn của ông Pence, về các đ̣i hỏi của ông Trump. Marc Short, cựu chánh văn pḥng của Pence, dự kiến cũng sẽ ra khai chứng. “Các nhân chứng trong các phiên điều trần sẽ giải thích cách thức mà cựu phó tổng thống, cũng như các nhân viên của ông, đă nói với Tổng thống Trump hết lần này đến lần khác rằng những ǵ mà ông đang ép ông Mike Pence làm là bất hợp pháp,” bà Cheney nói. Ông Short khai trước ủy ban rằng ông Pence hiểu rơ trung thành với Hiến pháp trên hết là “tuyên thệ trước tiên và quan trọng tột bậc” của ông.

·        Trong một chuyên mục đáng ngạc nhiên cho tờ National Review Online thường ủng hộ Donald Trump, cộng tác viên lâu năm Andrew McCarthy đă ca ngợi công việc đang được thực hiện bởi ủy ban Hạ viện điều tra cuộc nổi dậy ngày 6 tháng 1 và chỉ ra dân biểu Liz Cheney (R-WY) v́ vai tṛ đă phá Cựu tổng thống. Sau ba phiên điều trần, c̣n ít nhất hai phiên nữa sẽ diễn ra, McCarthy gợi ư rằng ủy ban đă đưa ra một trường hợp mạnh mẽ chống lại cựu tổng thống và tuyên bố, rằng mặc dù ông ấy không nghĩ rằng đảng Cộng ḥa Wyoming sẽ ủng hộ lại ghế của bà ấy trong Hạ viện, nhưng bà ấy đă đă làm cho đất nước một nghĩa vụ tuyệt vời. Bắt đầu: "Tôi chuẩn bị tuyên bố Liz Cheney là người thành công trong phiên điều trần của ủy ban ngày 6 tháng 1", McCarthy nói thêm, "Dân biểu Cheney đă rất hiệu quả trong nỗ lực chống lại cựu tổng thống của ủy ban". Nói thêm rằng, giống như các đảng viên Dân chủ, "Cheney muốn giữ Trump ở tâm điểm của sự buộc tội", McCarthy gợi ư rằng bà ấy dường như đang dựa trên niềm tin rằng: "Nếu bà ấy có thể tập trung sự chú ư của đất nước trong một vài ngày vào tháng Sáu, và tŕnh bày những ǵ đă xảy ra như chưa từng được phát sóng trước đây, trong một loạt các phiên điều trần chặt chẽ, có kịch bản tốt, bà ấy có thể khiến Donald Trump không thích hợp với chức vụ dân cử".

·        Ngày điều trần thứ năm của Quốc hội Mỹ về cuộc tấn công Điện Capitol ngày 6/1 năm 2021 của những người ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump đă nghe tŕnh bày về việc làm thế nào ông Trump gây áp lực với Bộ Tư pháp để giúp ông bám lấy quyền lực sau khi thua cuộc bầu cử năm 2020. Ủy ban Hạ viện điều tra vụ bạo loạn đă nghe lời khai từ ba cựu quan chức hàng đầu - quyền Bộ trưởng Tư pháp lúc đó Jeffrey Rosen, cấp phó của ông là Richard Donoghue, và lănh đạo Văn pḥng Tư vấn Pháp lư Steven Engel.

·        Ông Cipollone, cựu cố vấn Ṭa Bạch Ốc, là một nhân chứng được ủy ban điều tra vụ 1/6 rất muốn lấy lời khai, đặc biệt là sau lời phát biểu rằng ông đă cố ngăn chặn cựu Tổng Thống Donald Trump lật lại kết quả bầu cử năm 2020 và gia nhập đám đông bạo lực bao vây trụ sở Quốc Hội. Các lời khai của ông Pat Cipollone, cựu luật sư trưởng Ṭa Bạch Ốc dưới thời Tổng Thống Trump, vào hôm Thứ Sáu, ngày 8 Tháng Bảy, trước Ủy ban điều tra cuộc bạo loạn 6 Tháng Giêng “không mâu thuẫn” ǵ với lời khai từ những nhân chứng trước đó, theo AP.

·        Các nhà lập pháp Hoa Kỳ hôm 12/7 cáo buộc ông Donald Trump đă xúi giục đám đông những người ủng hộ ông tấn công Điện Capitol ngày 6/1/2021, trong một nỗ lực cuối cùng nhằm bám giữ quyền lực được các thuộc hạ nhiệt thành nhất của vị cựu tổng thống thúc đẩy sau một cuộc họp hỗn loạn ở Nhà Trắng. Ủy ban Hạ viện cũng đưa ra bằng chứng cho thấy các trợ lư và những kẻ kích động bên ngoài biết trước khi cuộc bạo động xảy ra rằng ông Trump sẽ thúc giục hàng ngh́n người ủng hộ ông tiến về Điện Capitol ngày hôm đó. Uỷ ban điều tra bao gồm bảy đảng viên Dân Chủ và hai đảng viên Cộng Ḥa sử dụng các phiên điều trần để đưa ra các bằng chứng cho thấy những nỗ lực của ông Trump nhằm lật ngược thất bại của ông trong cuộc bầu cử năm 2020 là hành vi bất hợp pháp, vượt xa chính trị thông thường. Khi phiên điều trần dài ba tiếng đồng hồ kết thúc, Đại biểu Cộng Ḥa Liz Cheney cho biết ông Trump đă t́m cách gọi điện cho một nhân chứng tiềm năng của ủy ban điều tra, làm tăng khả năng cựu tổng thống có thể đă t́m cách tác động một cách bất hợp pháp tới lời khai của nhân chứng.

·        Ông Matthew Pottinger, người từng phục vụ trong Hội Đồng An Ninh Quốc Gia dưới thời cựu Tổng Thống Donald Trump, hôm 21 Tháng Bảy sẽ điều trần công khai trước Uỷ Ban Hạ Viện điều tra vụ bạo loạn tại toà nhà Quốc Hội Mỹ, theo CNN trích dẫn nhiều nguồn tin thông thạo. Ông Pottinger dự trù sẽ xuất hiện cùng bà Sarah Matthews, cựu phụ tá Toà Bạch Ốc của ông Trump. Bà Matthews, người từng là phó phát ngôn viên Toà Bạch Ốc dưới thời Trump và từ chức ngay sau sự kiện ngày 6 Tháng Giêng, 2021. Khi đó, bà Matthews cho biết bà vinh dự khi được phục vụ chính quyền Trump nhưng “vô cùng bàng hoàng với những ǵ chứng kiến.” “Đất nước của chúng ta cần một sự chuyển giao quyền lực một cách ḥa b́nh,” bà nói vào thời điểm đó. Ông Pottinger, phó cố vấn an ninh quốc gia của ông Trump, đă từ chức để phản đối cách ông Trump nói về những người ủng hộ ḿnh đang tấn công toà nhà Quốc Hội Mỹ, đồng thời cũng v́ ông Trump chê cựu Phó Tổng Thống Mike Pence ‘hèn nhát,’ một người thân cận với Pottinger xác nhận với CNN vào thời điểm ông từ chức.

·        Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đă ngồi xem tường thuật trực tiếp cuộc bạo động ở Điện Capitol năm ngoái trên Fox News TV, tại Nhà Trắng, suốt hai tiếng rưỡi, phớt lờ lời khẩn cầu dẹp loạn từ các con và phụ tá của ông, theo kết quả một cuộc điều tra của Quốc hội Mỹ vừa được công bố.

·        Cựu Tổng Thống Donald Trump đă xóa đi ḍng chữ “Tôi chỉ thị Bộ Tư Pháp phải bảo đảm truy tố mức tối đa những kẻ vi phạm luật. Thông điệp gửi ra rất rơ ràng là không dung tha mà phải chiếu theo Công Lư. Xử phạt nghiêm minh và nhanh chóng,” trong bản thảo lời tuyên bố trấn an công chúng được thu h́nh ngày 7 Tháng Giêng, 2021, một ngày sau vụ bạo loạn tại Quốc Hội. Dân Biểu Elaine Luria (Dân Chủ-Virginia), đồng chủ toạ với Dân Biểu Adam Kinzinger (Cộng Ḥa-Illinois) trong phiên điều trần công khai thứ tám của Ủy Ban Điều Tra 6 Tháng Giêng, công bố trên Twitter, chi tiết hành động bôi xóa câu viết của cựu tổng thống về việc chỉ thị Bộ Tư Pháp truy tố những kẻ phạm pháp gây bạo loạn tại Quốc Hội nhằm lật ngược kết quả bầu cử của cựu tổng thống, theo CBS News.

Bút tích và bôi xóa các ḍng chữ của cựu Tổng Thống Donald Trump trong văn bản. (H́nh: Ủy Ban 6 Tháng Giêng)

·        Người dẫn chương tŕnh truyền h́nh nhà nước Nga Evgeny Popov tuần này bày tỏ sự phẫn nộ khi Bộ Tư pháp Hoa Kỳ có thể truy tố cựu Tổng thống Donald Trump v́ cố gắng duy tŕ quyền lực một cách bất hợp pháp sau thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 trước Tổng thống Joe Biden. Theo báo cáo của Julia Davis của The Daily Beast, Popov đă phản ứng với sự thất vọng khi báo cáo rằng DOJ đă bắt đầu hỏi các nhân chứng tại một cuộc điều tra của bồi thẩm đoàn lớn về các hành động của Trump trong những ngày dẫn đến và trong cuộc bạo loạn Capitol ngày 6 tháng Giêng. "Bộ Tư pháp đă mở một vụ án h́nh sự chống lại Donald Trump của chính chúng ta!" anh ấy nói, theo bản dịch của Davis. "Họ đang điều tra các hành động của Trump trước cơn băo ở Điện Capitol vào tháng 1 năm ngoái và những nỗ lực của ông ấy nhằm vô hiệu hóa kết quả của một cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ giả mạo, không công bằng, bị làm sai lệch".

·        Các công tố viên liên bang cũng đang điều tra cáo buộc ông Trump mang tài liệu mật rời Nhà Trắng sau khi kết thúc nhiệm kỳ và vi phạm Đạo luật T́nh báo Mỹ. Liên quan đến vụ việc này, ông Donald Trump hôm 4/10 đă yêu cầu Ṭa án tối cao Mỹ can thiệp vào cuộc chiến giữa ông và Bộ Tư pháp về các tài liệu được đánh dấu là "mật" bị thu giữ từ Mar-a-Lago. Các luật sư đại diện cho ông Trump đă đệ đơn yêu cầu khẩn cấp, trong đó nêu rơ yêu cầu các thẩm phán chặn một phần phán quyết của ṭa án cấp thấp hơn về việc ngăn một trọng tài độc lập xem xét hơn 100 tài liệu được đánh dấu là "mật". Các tài liệu này nằm trong số 11,000 hồ sơ do các đặc vụ FBI thu giữ tại điền trang Mar-a-Lago ở Palm Beach, Florida của ông Trump vào ngày 8-9. Tuy nhiên, Ṭa án tối cao Mỹ hôm 13/10 đă bác bỏ yêu cầu này từ phía cựu Tổng thống Donald Trump mà không đưa ra bất cứ b́nh luận hay giải thích nào, theo AP.

·        Hôm 13/10/2022, Uỷ ban Điều tra của Quốc Hội Mỹ về vụ tấn công điện Capitol đă ra quyết định triệu tập cựu tổng thống Donald Trump ra giải tŕnh có tuyên thệ về vai tṛ của ông trong vụ bạo loạn ngày 06/01/2021. Hôm qua, 14/10, cựu tổng thống Mỹ đă gửi thư đến Ủy ban, nhưng không cho biết bác bỏ hay chấp nhận việc ra giải tŕnh. Bức thư cũng được công bố trên mạng xă hội. Luật pháp liên bang Mỹ quy định cá nhân nào không tuân thủ lệnh triệu tập của cơ quan quốc hội có khả năng chịu mức phạt tù 1/12 tháng. Trong trường hợp ông Trump làm ngơ lệnh triệu tập, Hạ viện Mỹ sẽ bỏ phiếu về khả năng đề nghị Bộ Tư pháp can thiệp và cơ quan này sau đó sẽ quyết định truy tố hay không, theo Reuters.

·        Cựu Tổng thống Donald Trump ngày 21/10 đă được lệnh ra khai chứng hữu thệ và cung cấp tài liệu cho ủy ban Hạ viện điều tra vụ tấn công vào Điện Capitol bởi các ủng hộ viên của ông Trump. Ủy ban cho biết họ đă gửi trát đ̣i cho ông Trump, yêu cầu ông phải nộp tài liệu cho ủy ban trước ngày 4/11 và ông phải xuất hiện để lấy lời khai bắt đầu vào hoặc khoảng ngày 14/11. Yêu cầu khai chứng thường có nghĩa là một cuộc thẩm vấn kín có ghi h́nh đối với một nhân chứng trong hồ sơ. Lời khai đó có thể được công khai và trở thành một phần trong báo cáo cuối cùng của ủy ban đặc biệt.

·        Theo báo cáo của Washington Post, Thẩm phán Gregory G. Katsas, một người được Trump bổ nhiệm vào Ṭa phúc thẩm DC Circuit, đă bác bỏ tuyên bố của các luật sư đại diện cho Trump rằng một vụ kiện dân sự chống lại cựu tổng thống về các cuộc bạo loạn ở Điện Capitol sẽ ngăn cản các tổng thống tương lai lên tiếng về những vấn đề quan trọng v́ sợ bị kiện. Theo định nghĩa của Viện thông tin pháp lư của Đại học Cornell, khiếu nại có thể là"yêu cầu pháp lư hợp lư" "đủ mạnh" để có cơ hội hợp lư nếu cơ sở pháp lư nói chung là chính xác và sự thật có thể được chứng minh trước ṭa. Katsas cũng cho biết trong các phiên điều trần vừa qua rằng ông ta không tin chỉ riêng bài phát biểu của Trump trước các cuộc bạo loạn sẽ đủ để đưa ra cáo buộc h́nh sự đối với ông, nhưng nói rằng nếu có cái nh́n rộng hơn về tất cả các hành động của Trump dẫn đến và trong các cuộc bạo loạn th́ hành vi "trông có thể nguy hiểm".  

VỤ KHÁM XÉT DINH THỰ RIÊNG CỦA CỰU TỔNG THỐNG TRUMP Ở PALM BEACH, BANG FLORDIA

 

·        Tờ New York Times cho biết các đặc vụ FBI đă bất ngờ khám xét dinh thự riêng của cựu Tổng thống Trump ở Palm Beach, bang Flordia, phá được két sắt. Vụ khám xét của FBI hôm 8/8 được cho là có liên quan đến cuộc điều tra về việc cựu Tổng thống có mang các hồ sơ mật và tài liệu nhạy cảm ra khỏi Nhà Trắng hay không. Eric Trump, con trai lớn thứ hai của tổng thống, nói với Fox News rằng việc FBI thực hiện lệnh khám xét dinh thự Mar-a-Lago của ông Trump có liên quan đến cuộc điều tra về cách ông Trump xử lư hồ sơ của Cục Lưu trữ Quốc gia. Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland hôm 11/8 cho biết đích thân ông thông qua lệnh khám xét tư dinh Mar-a-Lago của cựu Tổng thống Donald Trump. Vào tháng Hai, Cục Lưu trữ Quốc gia, cơ quan chính phủ Hoa Kỳ quản lư việc bảo quản hồ sơ tổng thống, đă yêu cầu bộ tư pháp điều tra ông Trump về hành vi xử lư các giấy tờ của Nhà Trắng.

Các đồng minh của cựu Tổng thống Donald Trump đă khuyên các thành viên đảng Cộng Ḥa hạ nhiệt những luận điệu quá khích đối với Bộ Tư pháp Hoa Kỳ và Cục Điều tra Liên bang sau khi thực hiện lệnh khám xét tại bất động sản Mar-a-Lago của Trump ở Palm Beach , Florida vào thứ Hai. Những người ủng hộ Trump, các chuyên gia cánh hữu và các nhà lập pháp đă bị ném vào một cơn điên cuồng về cái mà Trump gọi là "cuộc đột kích" của các đặc vụ liên bang nhằm theo đuổi các tài liệu mật bị xóa khỏi Nhà Trắng trong thời gian Trump rời nhiệm sở. Các dấu hiệu đang gia tăng về một cuộc điều tra tội phạm đang diễn ra về cách thức, lư do và ai đă chuyển những món đồ đó vào tài sản của Trump. Theo các phóng viên Maggie Haberman, Ben Protess và Glenn Thrush của New York Times hôm thứ Năm, "một số thành viên đảng Cộng Ḥa cấp cao đă được các đồng minh của ông Trump cảnh báo không nên tiếp tục quá khích chỉ trích Bộ Tư pháp và FBI về vấn đề này v́ rất có thể những thông tin gây tổn hại hơn về ông Trump liên quan đến cuộc khám xét cuối cùng sẽ được công khai", Báo cáo đó được công bố ngay sau khi CNN biết rằng vào tháng 6 "FBI đă tống đạt trát ṭa trước đó của bồi thẩm đoàn và lấy đi các tài liệu an ninh quốc gia nhạy cảm." Mười lăm hộp vật liệu và đồ đạc trong két sắt của Trump đă được thu hồi từ khu phức hợp bên bờ biển.

 

H́nh ảnh chụp từ trên không dinh thự Mar-a-Lago của cựu Tổng thống Donald Trump vào ngày 10 tháng 8 năm 2022, ở Palm Beach, bang Florida.

·        Ông Renato Mariotti, một cựu công tố viên liên bang ở Chicago th́ nói với đài BBC việc FBI có được lệnh khám nhà cho vụ đột kích chứng tỏ "những tài liệu [trong két sắt nhà ông Trump] có chỉ dấu là bằng chứng của tội h́nh sự". Ông Aronberg nói trên đài BBC sáng 9/8 giờ Anh, rằng FBI rất có thể đang điều tra "việc loại bỏ một cách sai trái những tài liệu mật mà có thể làm hại an ninh quốc gia".

·        Chiều ngày 12/8, lệnh khám xét Mar-a-Lago của FBI đă được niêm phong, tiết lộ rằng chính phủ tin rằng bằng chứng về ba tội ác liên bang liên quan đến việc xử lư tài liệu nhạy cảm có thể được t́m thấy tại khu dinh thự riêng tại Palm Beach, Florida của cựu tổng thống Donald Trump. Trát trích dẫn ba đạo luật, tất cả đều thuộc Tiêu đề 18 của Bộ luật Hoa Kỳ, đề cập đến tội phạm liên bang và thủ tục h́nh sự. Trong số ba luật được liệt kê, Mục 793 - thường được gọi là Đạo luật Gián điệp - đang thu hút sự chú ư nhiều nhất. Trong số các tội danh khác, Đạo luật Gián điệp bao gồm việc sở hữu trái phép và từ chối cung cấp thông tin quốc pḥng. Giấy biên nhận vật liệu do FBI sau cuộc t́m kiếm cho thấy rằng cựu tổng thống đang lưu trữ tài liệu đă được phân loại tại Mar-a-Lago. Theo New York Times, tài liệu bị thu giữ được đánh dấu là “đă phân loại / TS / SCI,” hay nói cách khác, một trong những cấp độ phân loại cao nhất. Việc kết tội theo quy chế này có thể dẫn đến h́nh phạt lên đến 10 năm tù cho mỗi tội.

·        Diễn biến tiếp theo cuộc khám khu tư dinh Mar-A-Lago hôm 8/8/2022 ngày càng có thêm chi tiết củng cố cho các nghi ngờ cựu tổng thống Mỹ Donald Trump vi phạm các luật an ninh quốc gia, nhất là từ sau khi tư pháp cho công bố danh mục các tài liệu thu giữ trong cuộc khám xét. Các lư lẽ biện hộ cho ông Trump trở nên thiếu thuyết phục. Trên lư thuyết, tội danh vi phạm an ninh quốc gia có thể dẫn đến án tù. Thông tín viên Loubna Anaki từ New York cho biết thêm thông tin: “Càng biết thêm chi tiết về vụ khám dinh thự của Donald Trump, người ta càng thấy hoàn cảnh của cựu tổng thống có vẻ trở nên phức tạp. Theo truyền thông Mỹ, một trong số các luật sư của ông Donald Trump cách đây nhiều tuần có thể đă kư một giấy xác nhận để khẳng định với chính quyền là tất cả những tài liệu mật mà Donald Trump mang đi đều đă được trả lại cho cơ quan Lưu Trữ Quốc Gia. Vậy nhưng, giờ th́ người ta biết điều đó không đúng. Các giấy tờ hợp pháp được tư pháp công bố cho thấy rằng khi khám tư dinh Mar-A-Lago, các nhân viên FBI đă mang đi khoảng ba chục thùng đầy các liệu ghi dấu Mật, Tối Mật hoặc tài liệu kín”.

·        Bộ Tư pháp Mỹ ngày 26/8 tiết lộ họ đang điều tra cựu Tổng thống Donald Trump về việc đem hồ sơ khỏi Nhà Trắng v́ họ tin rằng ông lưu giữ bất hợp pháp các tài liệu này bao gồm một số tài liệu liên quan đến thu thập thông tin t́nh báo và các nguồn tin con người bí mật, vốn là những thông tin mà Mỹ giữ kín nhất. Cộng đồng t́nh báo Mỹ sẽ thẩm định nguy cơ tiềm năng đối với an ninh quốc gia của việc tiết lộ các tài liệu bị thu hồi trong cuộc khám xét nhà của cựu Tổng thống Donald Trump ở Florida vào ngày 8/8, theo một bức thư được Reuters xem qua. Bức thư đề ngày 26/8 từ Giám đốc T́nh báo Quốc gia (DNI) Avril Haines gửi tới Chủ tịch Ủy ban T́nh báo Hạ viện Adam Schiff và Chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện Carolyn Maloney cũng cho biết Bộ Tư pháp và DNI "đang làm việc cùng nhau để hỗ trợ việc duyệt xét bảo mật" các tài liệu bao gồm cả những tài liệu được thu hồi trong cuộc khám xét.

·        Andrew Weissmann, cựu công tố viên Bộ Tư pháp (DOJ), cho biết hôm 26/8 rằng cựu Tổng thống Donald Trump sẽ bị "truy tố" về cách ông xử lư các tài liệu mật sau khi bản tuyên thệ lệnh khám xét của FBI được niêm phong. B́nh luận của ông được đưa ra sau khi bản tuyên thệ đă được biên tập lại được thẩm phán Bruce Reinhart niêm phong cuwng ngày, cho thấy cách Trump xử lư các tài liệu mật được lấy từ tư dinh ở Florida Mar-a-Lago của ông trong một cuộc đột kích của FBI vào đầu tháng này. Khi tôi đọc điều này ngày hôm nay, tôi rút ra được bài học bao quát lớn, và tôi biết đây chỉ là một dự đoán và suy đoán, nhưng tôi nói rằng đó là một điều có học là cựu tổng thống sẽ bị truy tố. Tôi không hiểu là bạn không thể cung cấp thông tin này như thế nào ", ông nói trong một cuộc phỏng vấn trên MSNBC's “Deadline: White House”. Weissmann, người từng là Tổng cố vấn cho FBI, đă so sánh t́nh h́nh của Trump với t́nh h́nh của cựu giám đốc CIA và quân đội đă nghỉ hưu. Tướng David Petraeus, người đă nhận tội vào năm 2015 với cáo buộc xử lư sai tài liệu được phân loại. Ông bị kết án hai năm quản chế và bị phạt 100,000 đô la. "Khi bạn so sánh với tiền lệ, chúng tôi so sánh nó với Tướng Petraeus ... những ǵ chúng ta đang thấy Weissmann, người từng là công tố viên chính trong cuộc điều tra Mueller, cho biết.

·        Hội đồng chủ biên nhật báo The New York Times mới đây kêu gọi Bộ Trưởng Tư Pháp Merrick Garland truy tố cựu Tổng Thống Donald Trump nếu “có đủ chứng cớ” rằng ông Trump có hành vi “phạm pháp trầm trọng”. Trong bài xă luận đăng tải hôm 26/8, tờ báo nói rằng “Cuộc tấn công chưa từng thấy của ông Trump nhắm vào sự chính trực của nền dân chủ Mỹ đ̣i hỏi phải có cuộc điều tra h́nh sự” tiếp theo các buổi điều trần của Ủy Ban 6 Tháng Giêng và các tin tức về cuộc lục soát t́m tài liệu mật tại nhà ông Trump ở Mar-a-Lago của cơ quan FBI. Hội đồng chủ biên New York Times cũng nói rằng việc truy tố ông Trump có thể khiến sự ủng hộ dành cho ông mạnh mẽ hơn, góp phần xác nhận các thuyết âm mưu mà chính cá nhân ông Trump đang t́m cách phổ biến. Theo họ, việc truy tố cũng có thể khiến các tổng thống tương lai lạm dụng tiền lệ để t́m cách tiêu diệt các đối thủ chính trị của ḿnh. Tuy nhiên, tờ báo cảnh báo rằng nếu không làm ǵ cả th́ sẽ tạo ra một rủi ro lớn hơn và nếu không buộc ông Trump phải có trách nhiệm về những hành động liên quan đến cuộc bạo loạn tại trụ sở Quốc Hội th́ đây là sẽ là một tiền lệ để khiến các tổng thống tương lai dễ dàng vượt qua lằn ranh giới hạn hơn.

·        Trong số hơn 11,000 tài liệu và h́nh ảnh thuộc sở hữu của chính phủ ngày 8/8, có 18 thứ mang kư hiệu là "tuyệt mật," 54 thứ "bí mật" và 31 thứ "mật," theo kiểm điểm của Reuters.

·        Một thẩm phán liên bang Hoa Kỳ hôm 5/9 đồng ư về việc bổ nhiệm một chuyên gia đặc biệt để xem xét các hồ sơ bị FBI thu giữ trong quá tŕnh khám xét nơi ở của cựu Tổng thống Donald Trump ở Florida, một động thái có khả năng kéo dài cuộc điều tra h́nh sự của Bộ Tư pháp, theo Reuters.

·        Tài liệu đặc biệt từ Washington Post: Một nhân viên của Donald Trump cho các công tố viên liên bang hay, việc di chuyển các thùng tài liệu ở Mar-a-Lago được thực hiện theo chỉ thị cụ thể từ cựu Tổng thống. Theo nguồn tin thông thạo cuộc điều tra, lời khai của nhân chứng kết hợp với băng h́nh từ camera giám sát đưa ra chứng cớ quan trọng về hành vi của ông Trump khi các nhà điều tra t́m cách lấy lại tài liệu mật.  Đây là những thông tin trực tiếp nhất từ trước đến nay liên quan đến những hành động và chỉ thị của Donald Trump đă dẫn đến cuộc khám xét của FBI tại Mar-a-Lago vào ngày 8 tháng 8, trong đó các nhà điều tra liên bang t́m chứng cớ h́nh sự, gồm cản trở, phá huỷ hồ sơ chính phủ hay giải quyết sai thông tin Mật.

 

Các nguồn tin thông thạo cuộc điều tra cho hay, FBI thu thập được các lời khai nhân chứng cho thấy, sau khi nhận được trát đ̣i tài liệu mật vẫn c̣n tại Mar-a-Lago từ đại bồi thẩm đoàn vào tháng 5, Trump yêu cầu thuộc hạ chuyển những thùng tài liệu đó lên chỗ ở của ông trong dinh thự. Thông tin này được hậu thuẫn bởi những h́nh ảnh trong băng h́nh camera giám sát, trong đó cho thấy người ta di chuyển những thùng này. Phát ngôn nhân của cựu Tổng thống từ chối trả lời những câu hỏi cụ thể về bản tin. “Chính phủ Joe Biden đă vũ khí hoá thực thi công lực, và ngụy tạo tṛ lừa bịp Tài liệu trong nỗ lực tuyệt vọng nắm giữ quyền lực chính trị,” Taylor Budowich ghi trong tuyên bố. “Mọi tổng thống khác đều được cho thời gian và sự tôn trọng về việc quản trị tài liệu chính phủ, v́ Tổng thống có thẩm quyền tối cao trong việc phân loại hồ sơ, và những tài liệu nào nên là tài liệu Mật.” Budowich tố cáo Bộ Tư pháp tiếp tục nỗ lực ṛ rỉ thông tin sai trái và gây hiểu lầm cho những đồng minh đảng phái.Là nhân viên đang làm việc tại Mar-a-Lago, nhân chứng hiện đang hợp tác với Bộ Tư pháp và được các nhà điều tra thẩm vấn nhiều lần. 

 

Trong cuộc thẩm vấn đầu tiên, nhân chứng phủ nhận việc dính líu đến tài liệu nhạy cảm, hay những thùng có chứa tài liệu như vậy. Trong khi thâu thập chứng cớ, công tố viện quyết định thẩm vấn nhân chứng một lần nữa, và lời khai của người này thay đổi đáng kể. Trong lần phỏng vấn thứ hai, nhân chứng khai đă di chuyển những thùng tài liệu đó theo lệnh của ông Trump. 

 

Nhân chứng này bây giờ được xem là phần quan trọng trong cuộc điều tra tài liệu Mar-a-Lago, cung cấp cho Bộ Tư pháp những thông tin cụ thể về những hành động hay hướng dẫn của ông Trump đối với cấp dưới, cho thấy có thể là nỗ lực cản trở yêu cầu của nhà chức trách liên bang giao trả lại tài liệu mật và tài liệu chính phủ. 

 

Nhiều nhân chứng cho FBI hay, họ t́m cách thuyết phục ông Trump hợp tác với Cơ quan Lưu trữ Văn khố Quốc gia và Bộ Tư pháp khi chính phủ trong nhiều tháng trời t́m cách lấy lại những hồ sơ chính phủ lịch sử hay tài liệu Mật, nhưng cựu Tổng thống hoàn toàn để ngoài tai. 

 

Trong mùa xuân vừa qua, Trump ngày càng tức giận sau khi Uỷ ban Giám sát Hạ viện mở cuộc điều tra cựu Tổng thống đem tài liệu chính phủ về cất giữ riêng. Ông ta cho rằng, họ làm rối t́nh h́nh. “Chúng là tài liệu của tôi,” Trump nói. 

 

Những thông tin từ các nguồn tin tiết lộ 2 phần quan trọng của cuộc điều tra h́nh sự mà cho đến nay vẫn c̣n được giữ kín: Lời khai từ một nhân chứng trực tiếp làm việc cho Trump và nhận chỉ thị từ ông ta; và băng h́nh giám sát từ Mar-a-Lago đă đóng vai tṛ quan trọng như thế nào trong việc củng cố lời khai của nhân chứng. 

 

Cùng với nhau, những mảnh chứng cớ này đă giúp thuyết phục được FBI và Bộ Tư pháp xin trát toà khám xét tư dinh ông Trump, với kết quả 103 tài liệu được đánh dấu Mật không được giao lại cho chính phủ theo trát đ̣i vào tháng 5. Một số tài liệu ghi chi tiết những hoạt động tuyệt mật của chính phủ Mỹ vốn được bảo vệ chặt chẽ, và các viên chức cao cấp an ninh quốc gia giữ bí mật tuyệt đối về chúng. Và cuộc khám xét ngày 8 tháng 8 tại Mar-a-Lago cũng phát giác ra khoảng 11,000 tài liệu không mật. 

 

Việc không giao trả hay từ chối giao trả tài liệu mật theo trát đ̣i là trọng tâm của cuộc điều tra h́nh sự của Bộ Tư pháp – đây là một trong những cuộc điều tra quan trọng liên quan đến ông Trump.   

Ṿng thân cận của cựu Tổng thống trong những tháng vừa qua đấu tranh chống lại những cáo buộc và lư thuyết về việc ai có thể đang hợp tác với chính phủ liên bang. Một số phụ tá thân cận của ông Trump vẫn tiếp tục làm việc với cựu Tổng thống ngay cả khi FBI t́m đến tư gia thẩm vấn và thực thi trát đ̣i.   

Tại Bộ Tư pháp và FBI, lời khai của nhân chứng là một bí mật được giữ kín khi các nhà điều tra tiếp tục thâu thập chứng cớ. Ngoài việc muốn giữ kín thông tin họ thu thập được, nhà chức trách cũng lo ngại nếu danh tánh của nhân chứng bị tiết lộ, người này có thể đối mặt với quấy rối hoặc đe dọa từ những người ủng hộ ông Trump.   

Trong hồ sơ đệ lên Tối cao Pháp viện vào thứ ba, Bộ Tư pháp nói bóng gió đến lời khai của nhân chứng và băng h́nh giám sát. “FBI phát giác ra chứng cớ chỉ ra việc thực hiện trát đ̣i đại bồi thẩm đoàn không hoàn tất, vẫn c̣n có thêm tài liệu mật tại Mar-a-Lago, và nỗ lực đó được đưa ra để cản trở cuộc điều tra,” công tố ghi trong hồ sơ ṭa.  

Chú thích: Báo chí cho biết Walt Nauta – cựu phụ tá quân sự đă rời Ṭa Bạch Ốc nhưng sau đó quay trở lại làm việc cho ông Trump tại Mar-a-Lago – là người di chuyển thùng tài liệu khỏi pḥng kho vốn trở thành trọng tâm của cuộc điều tra h́nh sự của Bộ Tư pháp.  

BẦU CỬ 2022 & 2024  

·        Các nghi vấn hiện tập trung vào việc ai là người có tiếng nói ảnh hưởng nhất đến cựu Tổng thống Trump xung quanh vụ bạo loạn hôm 6/1/2021. Hành tŕnh đi t́m câu trả lời cho câu hỏi trên trở thành tâm điểm chú ư trong phiên điều trần của ủy ban điều tra Hạ viện Mỹ tuần qua. Trọng tâm chính của phiên điều trần là cuộc họp sôi nổi, kéo dài hàng giờ đồng hồ tại Nhà Trắng. Trong đó có sự tham gia của luật sư Sidney Powell, cựu Thị trưởng thành phố New York Rudy Giuliani, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Michael Flynn và người sáng lập Overstock.com Patrick Byrne. Đây cũng là những người phản đối mạnh mẽ kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 và đă đưa ra nhiều giả thuyết vô căn cứ về gian lận bầu cử.

·        Bầu cử 2024 c̣n tùy thuộc việc Uỷ ban Đặc biệt Hạ viện điều tra bạo động Điện Capitol ngày 6 tháng 1 đang tranh căi về việc liệu có đề nghị Bộ Tư pháp truy tố h́nh sự hay không, sau khi Chủ tịch Bennie Thompson tuyên bố sẽ không theo hướng này. Liệu Uỷ ban có đề nghị như vậy không chủ yếu mang tính biểu tượng. Thậm chí có đề nghị h́nh sự đi chăng nữa th́ quyết định truy tố hay không chỉ phụ thuộc duy nhất vào Bộ Tư pháp. Một quyết định như vậy cũng sẽ đ̣i hỏi cần phải có chứng cớ đầy đủ, điều mà cho đến nay vẫn chưa rơ Uỷ ban sẽ đưa ra được hay không. Tại cuộc họp báo vào hôm thứ Hai về buôn bán súng, Tổng trưởng Tư pháp Merrick Garland từ chối trả lời về vấn đề có chứng cớ tại các phiên điều trần 6/1, nhưng xác nhận ông theo dơi các phiên điều trần công khai của Uỷ ban. “Tôi đang xem, và tôi sẽ xem tất cả các phiên điều trần,” Garland nói. “Và tôi bảo đảm với quư vị rằng, các công tố viên trong Uỷ ban cũng đang xem tất cả các phiên điều trần.” 

·        Tỷ phú Elon Musk hôm 12/5, tuyên bố ông thích một ứng cử viên “ít gây chia rẽ” hơn là cựu Tổng Thống Donald Trump, theo Reuters.

·        Cựu Phó tổng thống Mỹ Mike Pence đang ngày một công khai thể hiện thái độ sẵn sàng đối đầu cựu Tổng thống Donald Trump, trong cuộc đua giành sức ảnh hưởng trong đảng Cộng ḥa. Ông Pence và ông Trump sẽ phải cạnh tranh ở ṿng bầu cử sơ bộ để chọn ra đại diện của đảng Cộng Ḥa trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024, nếu cả hai đều quyết định ra tranh cử. Khi nói về khả năng chạy đua tổng thống, ông Trump không nh́n nhận ông Pence là mối đe dọa, theo các đồng minh. Thay vào đó, những người này bận tâm hơn về Thống đốc bang Florida Ron DeSantis. Sở dĩ vậy là bởi ngày càng nhiều người theo chủ nghĩa bảo thủ nh́n nhận ông DeSantis là người thừa kế hợp lư và trẻ trung hơn của phong trào MAGA (Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại) do ông Trump phát động.

·        Các phiên điều trần của ủy ban điều tra Hạ viện với vụ bạo loạn Điện Capitol đang có sức tác động lớn đến cựu Tổng thống Donald Trump. Ngay cả những người bảo thủ thân cận với ông Trump cũng cảm thấy mất tinh thần trước niềm tin mà ông dành cho các thuyết âm mưu xoay quanh cuộc bầu cử năm 2020. Điều đáng nói là các giả thuyết này lại đến từ các nhân vật không làm việc trong chính quyền của ông, theo Hill. Những bằng chứng mới khiến giới quan sát nghi ngờ về khả năng ông Trump có thể quay trở lại Nhà Trắng, và về những người có thể đồng hành cùng ông trên hành tŕnh đó.

·        Ông Donald Trump hôm 26/7/2022 phớt lờ áp lực từ một số thành viên đảng Cộng Ḥa khuyên ông không nên lặp lại những tuyên bố sai lầm của ḿnh về cuộc bầu cử năm 2020. Ông vẫn nói rằng ông đă đắc cử vào Nhà Trắng lần thứ hai và sẽ không cho phép đối thủ cản trở sự quay lại chính trường của ông, theo Reuters. Trong bài phát biểu đầu tiên tại Washington kể từ khi rời nhiệm sở 18 tháng trước, cựu tổng thống Mỹ không tuyên bố tranh cử tổng thống vào năm 2024 nhưng dự đoán đảng Cộng ḥa sẽ chiếm lại Thượng viện, Hạ viện và Nhà Trắng.

·        Đă hơn 100 ngày kể từ khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump xuất hiện trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News. Fox News, kênh tin tức và truyền h́nh thuộc sở hữu của ông trùm truyền thông Rupert Murdoch, đă quảng bá cho ông Trump trong suốt quá tŕnh thăng tiến từ nhà phát triển bất động sản, ngôi sao truyền h́nh thực tế đến ông chủ Nhà Trắng. Nhưng giờ đây, hăng này thường bỏ qua ông để ủng hộ và giới thiệu các đảng viên Cộng Ḥa khác, theo New York Times. Trong một đoạn phỏng vấn gần đây trên FoxNews.com với những người từng ủng hộ ông Trump, họ tỏ ra hoàn toàn không hào hứng với một chiến dịch tranh cử nữa của cựu tổng thống và nói rằng họ nghĩ “thời của ông ấy đă hết”. Sau đó, họ đưa ra suy nghĩ của ḿnh về việc ai sẽ thay thế ông Trump. Nhất trí, họ gọi tên ông DeSantis.

·        Tỷ phú Andrew Yang, từng là ứng cử viên tổng thống của đảng Dân Chủ, đă cùng một số nhà lănh đạo chính trị độc lập và Cộng Ḥa thành lập một đảng chính trị mới, theo UPI. Ông Yang, bà Christine Todd Whitman – cựu thống đốc New Jersey và cựu Dân Biểu David Jolly (Cộng Ḥa-Florida) đă công bố đảng Forward thông qua một bài báo trên The Washington Post ngày 27 Tháng Bảy. “Chủ nghĩa chính trị cực đoan đang xé toạc đất nước chúng ta và hai đảng lớn đă không thể giải quyết được cuộc khủng hoảng này. Đó là lư do chúng tôi, những người ở đảng Dân Chủ, Cộng Ḥa và độc lập, cùng xây dựng một đảng chính trị mới thống nhất đa số người Mỹ,” họ viết. Forward là sự kết hợp của đảng Forward Party mà ông Yang thành lập năm ngoái với Republican Renew American Movement và Serve America Movement của ông Jolly. “Chủ nghĩa chính trị cực đoan đang xé toạc đất nước chúng ta và hai đảng lớn đă không thể giải quyết được cuộc khủng hoảng này. Đó là lư do chúng tôi, những người ở đảng Dân Chủ, Cộng Ḥa và độc lập, cùng xây dựng một đảng chính trị mới thống nhất đa số người Mỹ,” họ viết. Forward là sự kết hợp của đảng Forward Party mà ông Yang thành lập năm ngoái với Republican Renew American Movement và Serve America Movement của ông Jolly.

Cựu ứng cử viên Tổng Thống Mỹ Andrew Yang. (H́nh: Michael M. Santiago/Getty Images)

·        Một luật sư của Trump cho biết các cuộc điều tra về cựu tổng thống sẽ dừng lại nếu ông không tranh cử vào năm 2024. Bộ Tư pháp đă thực hiện một cuộc đột kích của FBI vào bất động sản Mar-a-Lago của Trump, t́m kiếm các tài liệu mật. Luật sư Alina Habba cho biết cuộc đột kích sẽ tăng cường sự ủng hộ giữa các cơ sở của Trump. "Nếu ông ấy không dẫn đầu trong các cuộc thăm ḍ - Tôi đă ngồi đối diện với ông ấy, mỗi khi ông ấy bực bội, tôi nói với ông ấy: 'Thưa Tổng thống, nếu ông muốn tôi giải quyết mọi vụ kiện tụng của ông, ông nên thông báo rằng ông không tranh cử, và tất cả những điều này sẽ dừng lại, "luật sư Alina Habba của Trump nói trên kênh truyền h́nh Real America Voice hôm 12/8. "Đó là những ǵ họ muốn."

·        Ngày 15/9, thẩm phán Cannon đă bổ nhiệm thẩm phán kỳ cựu Raymond Dearie, người có kinh nghiệm xử lư các vấn đề an ninh quốc gia Mỹ, làm giám sát viên độc lập để thẩm định các tài liệu được Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) tịch thu tại dinh thự Mar-a-Lago hồi tháng 8. Ông Dearie, 78 tuổi, có nhiệm vụ xem xét và quyết định liệu có tài liệu nào được bảo vệ theo các đặc quyền mà cựu tổng thống được hưởng hay không, bao gồm đặc quyền luật sư - khách hàng và đặc quyền hành pháp. Ông Dearie là một trong hai ứng cử viên được cựu tổng thống Trump đề xuất vào vị trí giám sát viên đặc biệt để thẩm định các tài liệu bị FBI tịch thu. Bộ Tư pháp Mỹ từng nói họ sẽ không phản đối quyết định bổ nhiệm ông Dearie.

·        Cựu phụ tá nói ông Trump không nên tranh cử năm 2024: Bà Sarah Matthews, người từng là phụ tá của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhận định kết quả bầu cử giữa kỳ lần này cho thấy ông Trump đă khiến đảng Cộng Ḥa thất bại ở những nơi đáng ra họ có thể chiến thắng, CNN đưa tin. “Tôi nghĩ đêm qua là chỉ dấu lớn nhất cho thấy ông Donald Trump không nên là ứng viên đại diện cho đảng Cộng Ḥa ra tranh cử năm 2024. Ông khiến đảng Cộng Ḥa để mất những ghế mà họ đáng ra có thể thắng, khi ủng hộ những ứng viên kém chất lượng”, bà Matthews, cựu Phó thư kư Báo chí Nhà Trắng dưới thời ông Trump, nói. Bà Matthews chỉ ra đảng Cộng Ḥa có màn thể hiện kém cỏi dù có nhiều yếu tố thuận lợi như “lạm phát kỷ lục, nỗi sợ tội phạm gia tăng, cuộc khủng hoảng biên giới tồi tệ nhất lịch sử và một tổng thống không được ḷng dân”. “Điều này xảy ra phần lớn do các ứng viên mà ông Trump ủng hộ. Họ không đủ chất lượng. Tôi nghĩ đảng Cộng Ḥa có thể học được hai điều: (a) Ông Trump không phải người giúp giành chiến thắng ở quy mô toàn quốc, và (b) chất lượng của ứng viên là điều quan trọng”, bà nói. Nhà phân tích Harry Enten của CNN chỉ ra ông Trump không phải là chính trị gia được yêu thích khi có tỷ lệ ủng hộ chỉ khoảng 39%. Trong khi đó, những người không thích ông Trump đa số bầu cho đảng Dân Chủ. Những ứng cử viên Cộng Ḥa không công nhận kết quả bầu cử năm 2020 đă không thành công trong cuộc bầu cử 2022.

·        Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 10/11 đă leo thang công kích Thống đốc Florida Ron DeSantis. Hành động này cho thấy ông Trump coi ông DeSantis là kẻ thách thức tiềm năng trong cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống của Đảng Cộng ḥa vào năm 2024. Trong một tuyên bố dài – được lặp lại trên mạng xă hội Truth Social – ông Trump đă chế giễu DeSantis là thống đốc ‘tầm thường’ được hưởng lợi từ ‘quan hệ công chúng tốt’. Ông cũng lặp lại biệt danh giễu cợt mới mà ông đặt cho ông DeSantis: ‘Ron DeSanctimonious’, nghĩa là ‘DeSantis hay làm ra vẻ’.  

Thống đốc Ron Desantis và gia đ́nh  

·        Tuyên bố tái tranh cử tổng thống Mỹ vào năm 2024 của cựu tổng thống Donald Trump đă khiến những người ủng hộ ông rất vui mừng. Nhưng giờ đây, nhiều chính trị gia thuộc đảng Cộng Ḥa và các nhà tài trợ lớn tỏ ra bi quan, cho rằng ông Trump không chắc có thể tái đắc cử, và dần dần giữ khoảng cách với ông. Từ Miami, thông tín viên David Thomson tường tŕnh: “Kể từ khi ông Trump tuyên bố ứng cử vào ngày 15/11, 3 nhà tài trợ lớn của đảng Cộng Ḥa đă công khai tuyên bố sẽ không tài trợ cho chiến dịch tranh cử mới của ông. Một trong số họ là bạn thân của ông. Ronald Lauder và Donald Trump là bạn từ thời đại học. Tệ hơn nữa, người thừa kế tập đoàn Estée Lauder đă bắt đầu mở ví để ủng hộ đối thủ của ông Trump, thống đốc bang Florida Ron DeSantis. Chủ tịch tổng giám đốc của tập đoàn Blackstone cũng rút lui, giống như giám đốc Citadel, một tập đoàn lớn khác trong lĩnh vực tài chính quốc tế. Nhiều nhà tài trợ lớn đang rút lui và các dân biểu có tầm ảnh hưởng đang giữ khoảng cách với ông Trump. Thông báo ứng cử của ông tạo ra sự hỗn loạn. Hôm qua, thống đốc bang Arkansas Asa Hutchinson cho biết: “Thông điệp của ông ta giống như thông điệp đă khiến chúng ta thua trong cuộc bầu cử trước. Chúng ta cần những giải pháp thay thế”. Ngay cả một người trung thành ủng hộ ông Trump như bà Kristi Noem, thống đốc bang Nam Dakota cũng tin rằng ông Trump không phải là “cơ may tốt nhất” để giành chiến thắng. C̣n lănh đạo khối dân biểu Cộng Ḥa ở Hạ Viện Kevin McCarthy th́ từ chối trả lời các nhà báo khi được hỏi liệu có ủng hộ việc ông Trump ứng cử vào năm 2024 hay không. Sau vụ bạo động ngày 06/01, chính dân biểu này đă đến tận Mar-A-Lago để ủng hộ cựu tổng thống. Cuối cùng, dường như các mối hoài nghi cũng chi phối những người thân cận nhất trong gia đ́nh ông Trump. Con gái của ông, Ivanka ra thông cáo cho biết bà sẽ không tham gia vào chiến dịch tranh cử của cha ḿnh.

ĐỐI NGOẠI

Tổng thống Nga Vladimir Putin, trong một cuộc phỏng vấn với NBC News trước một hội nghị với Tổng thống Mỹ Joe Biden vào giữa tháng 6, 2021 nói quan hệ Mỹ - Nga đang ở mức thấp nhất trong nhiều năm. Điều này cũng dể hiểu v́ trong nhiệm kỳ của cựu TT Trump, ông ta đă bị Nga “nắm thóp” v́ những vấn đề cá nhân. Nga có nhiều điều phải sữa đổi trong mối quan hệ với Hoa Kỳ.

·        Hai tổng thống Joe Biden và Vladimir Putin đă gặp nhau tại Geneva, Thụy Sĩ, ngày 16/6/2021. Hai Tổng thống chấm dứt cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên của họ tại Geneva sau buổi họp gần 3 tiếng, cho thấy có thiện chí hợp tác để cùng giải quyết các vấn đề đang làm mối giao thiệp giữa Mỹ và Nga căng thẳng, nhưng rơ ràng là vẫn c̣n nhiều sự bất đồng.

 

KẾT LUẬN  

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đă bày tỏ sự nhẹ nhơm sau khi đảng Dân Chủ có kết quả không tệ trước đảng Cộng Ḥa trong cuộc bầu cử giữa kỳ. Đảng Cộng Ḥa đă kiểm soát Hạ Viện, nhưng ông Biden lưu ư rằng một "làn sóng đỏ khổng lồ" đă không thành hiện thực vào đêm thứ Ba. Các chiến lược gia của đảng Cộng Ḥa đă hy vọng vào những chiến thắng sâu rộng, v́ lạm phát đang ở mức cao nhất trong 40 năm và thăm ḍ dư luận về ông Biden tương đối thấp. Công tâm mà nói th́ Tổng thống Joe Biden lên làm Tổng thống năm 2020 lúc tuổi đă lớn, vào trong một giai đoạn xấu nhất của lịch sữ Hoa Kỳ. Cuộc chiến tại Ukraine, đại dịch Covid-19, kinh tế thế giới, lạm phát, làn sóng di dân từ các nước Trung Mỹ. Trăm dâu đổ đầu tằm nhưng trái với kỳ vọng của đảng Cộng Ḥa, nhiều người cho rằng ông Biden không nên hoàn toàn bị đổ lỗi là tác nhân gây lạm phát. Gần một nửa cử tri cho rằng giá cả tăng vọt đến từ những yếu tố ngoài tầm kiểm soát của tổng thống Mỹ. Cựu Tổng thống Trump và những người ủng hộ hy vọng có một làn sóng đỏ trong cuộc bầu cử giữa kỳ 2022 nhưng điều nầy đă không xảy ra.  

Kết quả bầu cử giữa kỳ lần này cho thấy ông Trump đă khiến đảng Cộng Ḥa thất bại ở những nơi đáng ra họ có thể chiến thắng, CNN đưa tin. “Tôi nghĩ đêm qua là chỉ dấu lớn nhất cho thấy ông Donald Trump không nên là ứng viên đại diện cho đảng Cộng Ḥa ra tranh cử năm 2024. Ông khiến đảng Cộng Ḥa để mất những ghế mà họ đáng ra có thể thắng, khi ủng hộ những ứng viên kém chất lượng”, Trong khi đó, những người không thích ông Trump đa số bầu cho đảng Dân Chủ. Những ứng cử viên Cộng Ḥa không công nhận kết quả bầu cử năm 2020 đă không thành công trong cuộc bầu cử 2022.

Các cuộc thăm ḍ dư luận chỉ ra các ứng viên đảng Cộng Ḥa gặp nhiều vấn đề trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022. Trong các cuộc đua vào Thượng viện (ngoại trừ bang Georgia), nhiều cử tri cho rằng quan điểm của ứng viên đảng Cộng Ḥa quá cực đoan so với ứng viên đảng Dân Chủ trong cùng vấn đề. Theo AP, nhiều cử tri cũng cho rằng một số ứng viên đảng Cộng ḥa quá cực đoan và là mối đe dọa cho nền dân chủ, nhất là sau cuộc bạo loạn tại trụ sở Quốc hội Mỹ hôm 6/1/2021. Tính trên toàn quốc, thăm ḍ của AP cho thấy phân nửa cử tri chú trọng tới t́nh h́nh lạm phát để bỏ phiếu, trong khi 44% quan tâm đến tương lai của nền dân chủ.

Ông Donald Trump, người đă không ngừng công kích tính liêm chính của bầu cử Hoa Kỳ kể từ khi ông thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020. Từ tư dinh ở bang Florida, hôm 15/11/2022, ông Donald Trump chính thức tuyên bố tái tranh cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2024. Thông báo được đưa ra trong bối cảnh đảng Cộng Ḥa bị chia rẽ về việc có để Trump tiếp tục đại diện cho đảng nữa hay không, bất chấp số lượng người ủng hộ cựu tổng thống vẫn đông đảo.  

Trong lúc bắt đầu một cuộc đua mới để trở lại ṭa Bạch Ốc, ông Donald Trump xét cho cùng vẫn là Donald Trump – tức giận, nóng nảy và phiến diện trong quan điểm chính trị của ḿnh. Nhưng bối cảnh bầu cử xung quanh ông đă thay đổi. Và sau thành tích không vượt trội như mong đợi của đảng Cộng Ḥa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, những người trong đảng ngày càng muốn hướng về phía trước, chứ không phải nh́n lại phía sau. Ông Trump không c̣n là ứng cử viên được coi là nhất định sẽ thắng lợi để đảng Cộng HH Ḥa đề cử như cách đây một năm. Các đối thủ tiềm năng của ông, đáng chú ư là Thống đốc Florida Ron DeSantis, đă khơi dậy sự nhiệt t́nh của các cử tri đảng Cộng Ḥa, và quan trọng không kém, là huy động tiền từ các nhà tài trợ nhiệt thành. Ông DeSantis đă đánh bại đối thủ Dân Chủ để giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu lại vào tuần trước, trong khi nhiều ứng cử viên nổi tiếng được ông Trump hậu thuẫn đă thua trong cuộc đua của họ.  

Trong một cuộc thăm ḍ ư kiến ngay sau ngày bầu cử giữa kỳ do Edison Research công bố, cứ 10 người được hỏi th́ có 6 người cho biết họ có quan điểm bất lợi về cựu tổng thống Trump. Ông Trump phải đối mặt với những thách thức lớn trên nhiều mặt: các cuộc điều tra dân sự và h́nh sự cũng như hàng loạt tiết lộ tai hại trong cuộc điều tra của quốc hội về nỗ lực nắm giữ quyền lực của ông mặc dù thua ông Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Vào tháng 8/2022, ông trở thành đối tượng của một cuộc điều tra h́nh sự liên bang về kho tài liệu tuyệt mật mà ông cất giữ tại nhà riêng ở Florida. Ông Trump đă tuyên bố rằng ông sở hữu hợp pháp các giấy tờ đó.  

Ngày 18/11/2022, Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland bổ nhiệm Jack Smith, một công tố viên điều tra tội phạm chiến tranh, làm công tố viên đặc biệt để giám sát các cuộc điều tra của Bộ Tư pháp liên quan đến Donald Trump, bao gồm cả việc cựu tổng thống này xử lư các tài liệu nhạy cảm và nỗ lực đảo ngược kết quả cuộc bầu cử năm 2020. Trước khi được bổ nhiệm, ông Smith là công tố viên trưởng của Ṭa án H́nh sự quốc tế (ICC) ở The Hague. Bộ Tư pháp mô tả Smith là một người độc lập đă đăng kư – một cách để bảo đảm công việc của ông Smith không bị thiên vị chính trị chi phối.

Lời kêu gọi đ́nh chỉ Hiến pháp của Mỹ để lật ngược kết quả bầu cử Tổng thống năm 2020 của ông Donald Trump hôm 4/12 được cho là tuyên bố phản dân chủ cực đoan nhất, và vấp phải sự chỉ trích của cả đảng Dân Chủ cùng Cộng Ḥa. Nó cũng phản ánh sự tuyệt vọng của cựu tổng thống trong việc kích động tranh căi và giận dữ giữa những người ủng hộ cốt lơi của ông, nhằm tiếp thêm sinh lực cho cuộc chạy đua mờ nhạt vào Nhà Trắng năm 2024, theo CNN.

Mạng Blankenship nêu kịch bản: Cho dù ông Donald Trump có chiến thắng một lần nữa trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024, hoặc thậm chí trước khi cuộc bầu cử diễn ra, ông sẽ bị buộc tội và kết án, bị cấm đảm nhiệm chức vụ và có thể phải ngồi tù vài năm. Nhóm của ông có thể đưa ra những cáo buộc nhằm vào chính phủ và tập hợp những người ủng hộ. Theo Blankenship, Mỹ đă bị chia rẽ về mặt chính trị đến mức đảng Cộng HHHh Ḥa và đảng Dân Chủ về cơ bản sống trong các vũ trụ khác nhau. Việc ông Trump bị đưa vào tù và bị cấm tranh cử - nếu có - có thể sẽ là giọt nước tràn ly. Và cuối cùng, nhóm siêu quyền lực sẽ quyết định tương lai nước Mỹ sẽ như thế nào.

 

Thế hệ mới của 2 đảng Cộng Ḥa, Dân Chủ đă xuất hiện những khuôn mặt sáng giá. Thống đốc Cộng Ḥa De Santis của Florida, bà Nikkie Haley, cựu đại sứ HK tại LHQ và Thống đốc California Gavin Newsome của California là những khuôn mặt tiêu biểu. Hầu hết người Mỹ không muốn Tổng Thống Joe Biden hay cựu Tổng Thống Donald Trump tái tranh cử năm 2024, theo kết quả thăm ḍ của đài CNBC hôm 9/12/2022. Theo kết quả đó, 61% người Mỹ cho rằng ông Trump không nên chạy đua vô Ṭa Bạch Ốc một lần nữa, chỉ 30% ủng hộ ông tái tranh cử. Và 70% nói ông Biden không nên cố làm tổng thống thêm nhiệm kỳ thứ nh́, chỉ 19% ủng hộ ông làm như vậy.

Tác giả quyết định ngưng viết về cựu Tổng thống Trump kể từ sau bài này. Hăy để cho ông ta đi vào quá khứ.  

THAM KHẢO

1)   Bài viết “Ông Trump sẽ bận rộn với việc kiện tụng đến cuối đời?” đăng trên mạng Thanh Niên News ngày 18/2/2021.

2)   Bài viết “Những kịch bản chưa biết về cơn ác mộng COVID-19 dưới thời Trump” đăng trên mạng Người Việt ngày 21/6/2021.

3)   Bài viết “Nga đổi giọng về Mỹ sau thượng đỉnh Biden - Putin” đăng trên mạng VNE ngày 19/6/2021.

4)   Bài viết “Cựu giám đốc an ninh mạng Bộ Nội An: ‘Trump phá nát hệ thống bầu cử Mỹ” đăng trên mạng Người Việt ngày 11/10/2021.

5)   Bài viết “Một năm tấn công 6/1: Joe Biden công kích Donald Trump” đăng trên mạng BBC ngày 7/1/2022.

6)   Bài viết “Cựu Tổng Thống Jimmy Carter: ‘Tôi lo sợ cho nền dân chủ Mỹ” đăng trên mạng Sài G̣n Nhỏ ngày 7/1/2022.

7)   Bài viết “Dân chủ vs Trump: Ai sẽ thắng?” đăng trên mạng Sài G̣n Nhỏ ngày 13/6/2022.

8)   Bài viết “Vụ tấn công Quốc Hội: Sự thật về Lời Nói Dối Lớn (Big Lie)” đăng trên mạng Sài G̣n Nhỏ ngày 13/6/2022.

9)   Bài viết “Mối nguy của nền dân chủ Hoa Kỳ” đăng trên mạng Người Việt ngày 21/6/2022.

10)Bài viết “Điều trần về vụ bạo loạn 6-1-2021: Donald Trump là kẻ đốt lửa! đăng trên mạng Sài G̣n Nhỏ ngày 9/6/2022.

11)Bài viết “Phiên điều trần thứ 5 của Ủy ban 6/1: Trump muốn sa thải Bộ trưởng Tư pháp sau khi áp lực bất thành” đăng trên mạng VOA ngày 24/6/2022.

12)Bài viết “Cuộc điều trần bom tấn về ông Trump khiến nước Mỹ rung chuyển đăng trên mạng Zing News ngày 24/6/2022.

13)Bài viết “Thăm ḍ: Gần một nửa dân Mỹ nói Trump phải bị truy tố h́nh sự v́ xúi giục bạo động” đăng trên báo Người Việt ngày 30/6/2022.

14)Bài viết “TT Trump 'chiến tranh' với một loạt các tướng quân đội” đăng trên báo Người Việt ngày 30/1/2019.

15)Bài viết “Nếu Trump vi phạm đạo luật gián điệp th́ sao?” đăng trên báo Cali Today ngày 11/8/2022.

16)Bài viết “Vụ khám nhà Trump: V́ sao FBI khám dinh thự ở Mar-a-Lago và đă t́m thấy những ǵ?” đăng trên báo BBC News ngày 13/8/2022.

17)Bài viết “Khu resort Mar-a-Lago của Trump đề ra nguy cơ an ninh hiếm có, các chuyên gia nói” đăng trên báo VOA ngày 13/8/2022.

18)Bài viết “Mar-a-Lago search warrant reveals former president Donald Trump is under investigation for potential violations of espionage act, other crimes” from the Vanity Fair dated 12/8/2022.

19)Bài viết “Lệnh khám xét có ba điều luật khiến ông Trump nhức đầu” đăng trên báo Zing News ngày 13/8/2022.

20)Bài viết “Kiểm chứng biện hộ của Trump trong vụ ‘cầm nhầm’ hồ sơ mật về Mar-a-Lago” đăng trên báo Người Việt ngày 5/9/2022.

21)Bài viết “Trump vẫn là Trump, và điều đó có thể bất lợi cho ông ấy trong cuộc đua 2024” đăng trên báo VOA ngày 17/11/2022.

22)Bài viết “Ông Trump đối với Đảng Cộng ḥa: ‘cục nợ’ không bỏ được?” đăng trên báo VOA ngày 19/11/2022.

23)Bài viết “Thế hệ Gen Z ở Mỹ, gồm giới trẻ gốc Việt đang thay đổi các cuộc bầu cử?” đăng trên báo BBC ngày 19 tháng 11 2022.

24)Bài viết “Vũ khí bí mật' của Tổng thống Biden và Thủ tướng Sunak” đăng trên báo Zing News ngày 9/12/2022.

*****

Trở lại