HAI NĂM RỒI

Vũ Linh

Tuần lễ này đánh dấu Diễn Đàn Trái Chiều đúng HAI tuổi! DĐTC ra mắt ngày 30 tháng Chạp 2017. Thời buổi của internet, thời gian qua quá nhanh.  

Quả là chuyện kẻ này khó tin khi lấy quyết định ra diễn đàn riêng một mình, trong khi chẳng biết mô tê ất giáp gì về chuyện diễn đàn diễn địch gì ráo. Vậy mà thoáng đây đã ra được 104 bài, mỗi tuần, không sót một tuần nào từ số ra mắt.  

Cho dù tốn công, tốn thời giờ, tốn của, mà lại chẳng được một xu nào của bất cứ ai, cũng chẳng có tiền quảng cáo nào. Mà lại còn bị emails chửi rủa tàn tệ. Nhiều khi nghĩ lại, có lẽ mình mắc bệnh ma-sô-sít thích tự hành hạ bản thân nặng mới ... sướng.

Nhiều người đã tố DĐTC ăn tiền của đảng CH. Ước gì đó là sự thật!

Một chuyện phải nói ngay.

 Diễn Đàn Trái Chiều có được ngày hôm nay, một phần rất lớn vì được sự khuyến khích và cổ võ nồng nhiệt của nhiều độc giả, sau đó được giúp đỡ, giúp từng bước từ những bước đầu, của nhiều ân nhân. Hầu hết đều là những người kẻ này chẳng hề quen biết, mà họ cũng chẳng hề quen biết kẻ này luôn.

 Từ một chuyên viên thảo chương, làm website, chỉ dẫn cách làm diễn đàn, rồi sau đó, làm cố vấn không lương, giúp giải quyết những rắc rối kỹ thuật từng bước, cho đến một anh thanh niên giúp lập trang lưu trữ rất công phu, mất thời giờ đi tìm những bài cũ từ cả chục năm trước trên trang mạng Việt Báo online, cho đến một thanh niên khác giúp vẽ logo thật ý nghĩa:

Ngòi bút mực tượng trưng cho nghề viết báo. Ngòi bút lớn biểu tượng cho khối TTDC khổng lồ của Mỹ với màu xanh dương là màu của đảng DC, đi về hướng … tả, và mũi tên nhỏ xiú màu trắng, là màu không xanh cũng chẳng đỏ, đi về hướng ngược lại, hướng hữu, biểu tượng cho tiếng muỗi vo ve của Diễn Đàn Trái Chiều. Quả là ý nghĩa mà lại đúng chủ trương của DĐTC này.

 Những ơn này không thể quên.

 Diễn Đàn ra mắt là một chuyện, có người đọc hay không là chuyện khác. Như vậy, câu hỏi là đã có bao nhiêu người đọc?

Thành thật mà nhìn nhận, kẻ này chẳng có cách nào biết mà chỉ có thể đoán lờ mờ. Trong hai năm qua, theo thống kê của Disqus là công ty ‘cho mượn’ sân khấu để trình diễn, đã có tổng cộng hơn 3.500.000 ‘lượt’ coi. 3,5triệu chia cho 104 bài thì trung bình mỗi bài có gần 34.000 lượt coi.

Số lượt coi DĐTC tháng 12/2019  

Cũng phải nói thêm con số trung bình này không phản ảnh thực tế vì những tháng đầu năm 2018, số lượt coi khá thấp, trên dưới 5-10.000 lượt một tuần, trong khi số trung bình trong tháng qua là mỗi tuần hay mỗi bài có gần 44.000 lượt coi (174.000/4 = 43.500), gấp 4 lần lúc ban đầu. Bây giờ, theo biểu đồ trên, ngày thứ bẩy mỗi tuần, là ngày có bài bình luận mới, thường có xấp xỉ 8-9.000 lượt coi, trong khi có trên dưới 5.000 lượt coi trong những ngày khác trong tuần.

Dĩ nhiên, lượt coi không phải là số người coi khi một số người có thể vào coi vài ba lần hay nhiều hơn nữa mỗi tuần. Cứ cho là có vài trăm người vào đọc năm-bẩy lần, thì bỏ rẻ ra có lẽ cũng có khoảng 40.000 người đọc mỗi tuần. Dĩ nhiên không kể những người đọc qua các diễn đàn khác, qua các báo, tạp chí, hay qua emails thiên hạ chuyển cho nhau, hay nghe qua các chương trình radio hay YouTube.

Chuyện lạ là số độc giả DĐTC chẳng phải chỉ có ở Mỹ không mà rải rác trên khắp thế giới, kể cả một số không nhỏ ở ngay trong nước (hơn 4.000 lượt coi mỗi tuần trong tháng rồi), hay một số khác ở đâu tận bên Nga và cả Ukraine! Chắc là nhờ phe DC hù dọa chuyện Trump thông đồng với Nga và Ukraine nên dân Việt tại những nơi đó tò mò muốn biết thêm?!

Số lược coi DĐTC trong tháng 11-2019  

Nói đi cũng phải nói lại, không phải ai cũng thích đọc DĐTC đâu. Có nhiều cụ tỵ nạn bị dị ứng diễn đàn này vì đọc toàn thấy những chuyện ‘chói tai, ngứa mắt’. Họ đọc những bài sỉ vả Trump hay tung hô Đấng Tiên Tri trên truyền thông thông ngôn hợp nhãn và hợp nhĩ hơn nên sướng hơn. Chưa kể nhiều cụ bị bệnh vọng ngoại nặng, chỉ có Mỹ hay Tây hay Đức mới giỏi, viết bài đáng đọc, còn tên tỵ nạn VL là cái thá gì?  

Dù sao thì những con số lượt xem vẫn là những con số không hề có trong trí tưởng tượng của kẻ này khi ra diễn đàn. Khi còn viết cho VB, bài nào có được 4-5.000 lượt đọc là vui lắm rồi. Vì sao bây giờ thành công?  

Kẻ này trộm nghĩ có nhiều yếu tố đã đưa đến sự thành công vượt mọi dự đoán này.

Trước kết, phải nói ngay đến yếu tố Trump! Trong lịch sử chính trị Mỹ, chưa hề có một tổng thống hay bất cứ chính khách hay người nổi tiếng nào, kể cả ca sĩ hay tài tử Hồ Ly Vọng, lại tạo được sự chú ý của thiên hạ và có thể kích động cảm giác của thiên hạ như ông Trump.  

Nghe đến tên của ông “Trump’ là phải nhẩy dựng lên ngay, nếu không phải để tung hô thì cũng là để chửi bới. Không ai có thể ngồi yên, nhìn vào cái tên này mà không có phản ứng gì hết, hoàn toàn thờ ơ lạnh nhạt như đọc thấy tên... Eisenhower chẳng hạn.

Phải nói ngay là đó không phải là chuyện ngẫu nhiên, mà chỉ là hậu quả của một kế hoặch ‘tiếp thị’ –marketing- có tính toán rất kỹ của ông doanh gia Trump.  

Lý luận của một chính trị gia Mỹ rất đơn giản: viễn kiến hay chính sách có tốt đẹp, hay ho cách mấy mà không có cơ hội thực hiện thì cũng như không. Ông Trump giống như các chính khách khác, có một giấc mộng lớn, dĩ nhiên cho cá nhân mình trước, nhưng sau đó cũng là cho nước Mỹ. Ông có một viễn kiến phải làm nước Mỹ hùng mạnh lại, vĩ đại lại. Và chỉ có một phương cách là nắm được quyền để thực hiện những điều mình mong muốn được có dịp làm.  

Mà cách có được quyền hành trong cái thành đồng dân chủ này là phải được người dân để ý tới, tìm hiểu, chấp nhận rồi bầu. Bằng mọi cách, ông phải tạo được sự chú ý của thiên hạ, cho dù bằng những cách quái chiêu nhất như tuyên bố một câu sóc họng, lấy một quyết định gây tranh cãi loạn xà bần, nói thẳng và đánh thẳng, đánh cả thù lẫn bạn. Cũng phải nói ngay, điểm thu hút lớn nữa của ông Trump là cái tính dám nói thẳng, nói huỵch tẹt luôn nhiều chuyện mà rất nhiều người nghĩ trong đầu mà không dám nói vì lịch sự, vì sợ mất lòng thiên hạ, vì phải đạo chính trị,...

Tất cả với mục đích gây sốc và mớm mồi cho truyền thông đưa tên ông lên mặt báo hay lên phút mở đầu của các bản tin trên TV.  

Cuộc tranh cử tổng thống năm 2016 và sự đắc thắng của ông một phần cũng là hậu quả của sách lược ‘tiếp thị’ này. TTDC đã ngớ ngẩn chui vào bẫy của ông Trump, ngày qua ngày lại, lúc nào cũng nhanh nhảu đưa tên ông lên trang nhất, bất kể tin xấu hay tin tốt. Báo phe ta New York Times đã ước tính ông Trump đã được TTDC quảng cáo miễn phí đáng giá tới 2 tỷ đô trong suốt mùa tranh cử năm 2016.

Ông Trump hiểu rõ chủ chốt của mọi kế hoạch tiếp thị của bất cứ món hàng nào là tạo chú ý của người tiêu thụ đến món hàng đó. Đẹp xấu, tốt dở, đắt rẻ là chuyện tính sau. Không ai để ý đến thì không có cách nào bán món hàng đó được bất kể mọi yếu tố khác. Ông Trump đã áp dụng nguyên con cái nguyên tắc sơ đẳng này vào chính trị, để rao bán chính con người của ông và chính sách của ông. Rao bán con người của chính mình nghe có vẻ đáng khinh nhưng đó là nền tảng của thể chế chính trị thực dụng của Mỹ. Có hiểu được nguyên tắc đó thì mới thành công được ở Mỹ. Cụ nào giờ này vẫn ôm Tứ Thư Ngũ Kinh của Khổng Tử thì chỉ có nước sống bằng phiếu thực phẩm thôi.  

Ngay cả sau khi đắc cử, tình hình cũng không khác. Mô thức hành động của ứng cử viên Trump được TT Trump tiếp tục thi hành triệt để: cho TTDC vào trận đồ bát quái. TTDC và ngay cả những người tự phong là ‘chuyên gia’ bị hỏa mù Trump làm cho rối trí, không biết ông tổng thống đang làm gì, muốn làm gì, sẽ làm gì. Hôm nay tuyên bố thế này, ngày mai làm ngược lại, qua ngày mốt lại làm ngược lại việc mình vừa làm hôm qua. Những người chống đối chê TT Trump bất tài, bất nhất, không biết mình muốn làm gì và phải làm gì. TTDC viết bài công kích mỗi ngày. Đúng theo ý muốn của TT Trump.  

Họ nhìn vào cái loạn xà bần đó rồi chê TT Trump mà quên mất thực tế ông Trump đã là một trong những người thành công nhất: thành công từ thương trường, biến gia tài vài triệu do bố để lại thành vài tỷ; đến chính trường, ra tranh cử lần đầu dù chẳng biết chính trị là gì mà lại thắng ngay, hạ cả hai guồng máy chính trị khổng lồ của cả hai chính đảng, cho cả lô đại chính trị gia kinh nghiệm nhất về nhà câu cá, kể cả bà ‘siêu chính trị gia’ Hillary; rồi khi nắm quyền, thực hiện ngay những cải tổ lớn nhất, giảm thuế quy mô, xóa sổ gia tài cấp tiến của Obama, đưa kinh tế đến tăng trưởng chưa từng thấy, vung tay đánh cả Trung Cộng, Bắc Hàn và cả đồng minh luôn để làm cho nước Mỹ ‘vĩ đại’ lại theo viễn kiến của mình, không có chuyện ‘lãnh đạo sau lưng’ ai hết, gần như chấm dứt hoàn toàn hai cuộc chiến dai như đỉa ở Trung Đông, giết lãnh tụ ISIS, cô lập Iran,... Cái hỗn loạn mà thiên hạ thấy trong TT Trump chỉ là cái hỗn loạn trong tính toán, trong chiến thuật mà những chính khách cổ điển hay các nhà báo tay mơ, mới vào nghề viết lách của TTDC không thể hiểu được.  

Ngay cả cuộc đàn hặc hiện nay cũng vậy. Có vẻ như một thảm họa cho TT Trump, nhưng thực tế là chẳng truất phế hay làm gì được ông trong khi lại có tác dụng kích động cử tri của ông, mà lại che mờ cuộc tranh cử bên phiá DC, biến cuộc tranh cử của phe DC thành đề tài phụ ít người để ý. Đã vậy còn chụp cái mũ phe đảng ngoan cố lên đầu cả đảng DC nữa. Có phải đó là một hình thức khổ nhục kế ‘ma-dzê in Trump’ không?  

Chính vì cái thành công đó mà TT Trump đã trở thành mối đe dọa cho sự tồn vong của cái đảng đối lập DC cũng như của TTDC và cả khối cấp tiến, đưa đến những chống đối do bản năng tự vệ của phe cấp tiến, một loại chống đối mạnh chưa từng thấy trong lịch sử chính trị Mỹ.

Kết quả cụ thể là vẫn một TTDC ngày nào cũng đưa tên TT Trump lên trang nhất, cho dù là để công kích. TTDC hình như không ý thức được, mỗi bài công kích TT Trump của họ đã là một viên thuốc kích thích tố cho khối cử tri của ông uống để hăng hái ủng hộ ông mạnh hơn. Và đó chính là tính toán của TT Trump. Ông không cần khối cử tri cấp tiến DC và trí thức sa-lông vì ông biết họ trước sau gì cũng không bỏ phiếu cho ông, không cần mất thời giờ nịnh họ để chẳng được thêm lá phiếu nào. Chỉ cần kích động khối cử tri trung thành của ông thôi.  

Thật ra, nói TTDC ngớ ngẩn chui vào bẫy của ông Trump cũng không đúng. TTDC hiểu được cái tên của ông “Trump” có sức thu hút rất mạnh, có thể giúp bán báo, bán quảng cáo rất hiệu quả. Để rồi tất cả chạy theo vòng xoáy: cái tên của “Trump” càng thu hút thì báo càng bán chạy, báo càng bán nhiều thì càng nhiều người chú ý đến Trump, càng nhiều người chú ý thì TTDC lại càng cố đưa tên của ông Trump lên mặt báo. Cứ thế mà tiếp tục.

Mà chuyện đáng nói là cái đặc điểm không thể lơ là đối với ông Trump đã lan qua cả đám dân tỵ nạn ta luôn. Dân tỵ nạn ta, từ trước đến giờ chẳng bao giờ thắc mắc ai là tổng thống Mỹ, bây giờ cũng bị lây bệnh nhẩy nhổm giống như dân Mỹ mỗi khi đọc hay nghe được cái tên của ông “Trump”. Người thì bực mình, tức giận chửi đổng, người thì hả hê vui mừng. Đến cả các cụ tỵ nạn, đại trí tự phong tuốt bên Âu Châu chỉ biết xứ Mỹ qua truyền thông thiên tả một chiều cũng xía vô giảng chính trị đại đồng cho dân ngu khu đen Mỹ giấy. Chưa bao giờ khối dân tỵ nạn lại chú ý đến chính trị Mỹ hay chính xác hơn, đến tổng thống Mỹ như bây giờ.  

Do đó, kẻ này cũng phải nhìn nhận là sự thành công của diễn đàn này, một phần không nhỏ cũng là nhờ thường xuyên viết về đề tài Trump. Cái tên của ông Trump đã là yếu tố quan trọng hàng đầu thu hút độc giả vào đọc Diễn Đàn Trái Chiều. Coi như diễn đàn này hưởng lợi ké.

Cái lý do thứ nhì giải thích số lượng người đọc, nghe có vẻ thiếu khiêm tốn, đấm ngực hơi mạnh, nhưng là sự thật, đó là việc diễn đàn này... không giống ai hết. Không giống các báo và đài trong truyền thông tỵ nạn, chỉ là những bài dịch nhiều khi không chính xác, không hay lắm của truyền thông Mỹ. Giống nhau hết. Chán phèo. Trong khi diễn đàn ‘quái chiêu’ này đưa ra những ý kiến ‘trái chiều’, đúng là chẳng giống ai, nhưng dù sao cũng giúp người đọc có thêm một cái nhìn khác,... ‘trái chiều’, để mọi người có thể cân nhắc vấn đề dưới nhiều khiá cạnh và tự quyết định cho chính mình.  

Đó chính là mục tiêu của diễn đàn này. Đưa ra một cách nhìn khác, không nhất thiết là đúng hơn hay đúng tuyệt đối, với chủ ý là giúp cộng đồng có cái nhìn rộng hơn để tự mình có thể quyết định trong sáng suốt sau khi đã cân nhắc kỹ lưỡng. Ủng hộ hay chống Trump vẫn là quyền của mỗi người.

Dù muốn hay không thì xứ Mỹ này cũng đã là ‘quê hương thứ hai’ của chúng ta. Chúng ta sống trong xã hội này, cần phải hiểu cái xã hội đó thì mới có thể bảo vệ quyền lợi của chúng ta một cách hữu hiệu được. Dân trí là yêu tố then chốt nhất trong một xã hội dân chủ, trong đó người dân là người lấy quyết định cho chính mình. Không có chuyện đảng hay chính quyền hướng dẫn, giới thiệu, hay chỉ đạo gì hết.

Truyền thông trên nguyên tắc có vai trò quan trọng giúp người dân nhìn rõ hơn. Nhưng vấn đề trong cái xứ Mỹ hiện nay là truyền thông đã không chu toàn trách nhiệm thông tin một cách đầy đủ, trung thực và khách quan cần thiết nữa. Chính đại học cấp tiến Harvard đã cho biết TTDC Mỹ ngày nay loan tin và bình luận một chiều quá đáng, tới mức hơn 90% bất lợi cho TT Trump.

TTDC từ mấy chục năm qua đã công khai khoác cái áo cấp tiến thiên tả, chống lại mọi thứ mà họ cho là ‘không tiến bộ’. Người Việt chúng ta đã được nếm mùi một cách đau thương nhất khi TTDC Mỹ đã góp công rất lớn cho chiến thắng của VC khiến ta thành dân lưu vong. Nhiều người oán TTDC thấu trời xanh, trong khi nhiều người thầm nhớ ơn vì đã giúp họ thành... dân Mỹ giấy, Tây giấy.  

Số lượng người vào đọc diễn đàn này cao chứng tỏ cộng đồng không muốn lệ thuộc cái TTDC Mỹ thiên vị đó cũng như muốn vượt ra ngoài cái truyền thông thông dịch Việt, mà muốn có sự độc lập, tìm hiểu chuyện thời sự chung quanh dưới cách nhìn khác.

Lý do thứ ba, quan trọng không kém, đó chính là việc diễn đàn này tương đối nghiêm chỉnh, trong đó, người đọc không cảm thấy bực bội phải đọc những đấm đá cá nhân, ông chửi qua, bà rủa lại. Nhất là ít thấy những thậm từ, nhiều khi thô tục.

Phải nói ngay, chính trị, nhất là chính trị dưới thời ‘ông thần Trump’ mang tính rất nhạy cảm, đưa đến việc nhiều người dễ nổi nóng, tức giận, khó tự chế, đi quá xa. Vì muốn tránh tình trạng ‘đi quá xa’ nên kẻ này đã miễn cưỡng phải đóng vai độc tài Hít-le, mang đục ra đục bỏ những góp ý của những vị quá hăng tiết vịt.  

Ban đầu, vì chưa quen, cũng như vì bực mình nhớ lại thời báo chí vẫn hay bị bộ Thông Tin đục đẽo năm xưa nên đã có nhiều độc giả bực bội, khiếu nại, thậm chí công kích nặng. Nhiều người hiểu tự do ngôn luận của xứ Mỹ là tự do múa võ sơn lâm, không có quy luật gì ráo.

Nhưng mãi rồi cũng quen để rồi chấp nhận trong một diễn đàn công cộng, cũng như tại bất cứ những nơi công cộng nào khác, vẫn cần phải có một trật tự, kỷ luật tối thiểu, không khác gì lái xe trên đường, phải có luật lưu thông thôi. Luật lưu thông không phải là sản phẩm của độc tài trị, nội quy của diễn đàn này cũng không phải là hình thức kiểm duyệt tư tưởng của bất cứ ai.  

Một lý do khác là tính ‘đa dạng’ của diễn đàn này qua những góp ý của độc giả đã thu hút không ít người muốn vào hơn một lần để đọc những góp ý mới, thấy được nhiều cách nhìn khác nhau.

Thành thật nhìn nhận, kẻ này đã có dịp học hỏi nhiều qua những góp ý này. Từ những tin sốt dẻo mà kẻ này không hay chưa đọc được, đến những lý luận và diễn giải tin tức mà kẻ này không nghĩ tới, và cả về ngữ vựng, chính tả tiếng Việt luôn. Phần góp ý có khi đã trở thành một … hàn lâm viện tài tử nghiên cứu chuyện dao cùn dao lụt cả mấy ngày trời. Cũng có lúc phần góp ý lại trở thành … lớp học lịch sử Đại Cồ Việt nhập môn. Cũng vui thôi!  

Những góp ý nhiều khi rất có ý nghĩa, thâm thúy, nhiều khi lăng nhăng vớ vẩn, cũng nhiều khi phe đảng quá khích, cuồng mê Trump hơi nặng, hay lạc quan tếu, quả quyết phe ta luôn luôn sẽ đại thắng, phe địch sẽ vào nhà đá hết! Có khi tìm cách ‘lách’ nội quy của diễn đàn, nói xiên nói xéo, cho rằng cụ VL già lẩm cẩm, ta dư sức qua mặt.  

Nói chung quan điểm ủng hộ TT Trump mạnh đã khiến cho diễn đàn bị nhận định như một diễn đàn của những người quá khích, cực đoan, cuồng mê Trump quá đáng. Hiển nhiên đó không phải là một chuyện chúng ta mong muốn. Cũng chẳng sao, chỉ cần đừng biến diễn đàn này thành chỗ xả cơn giận.  

Đưa đến chuyện kém vui là diễn đàn này coi như đã thất bại một phần vì không có được những tiếng nói ... trái chiều với diễn đàn. Nghĩa là đã không có được những tiếng nói có sự tham gia của những người ủng hộ phe cấp tiến, chống TT Trump, để thảo luận tranh cãi.

Thật ra, thỉnh thoảng cũng có vài góp ý chỉ trích TT Trump, hoan nghênh khối cấp tiến. Nhưng cái đáng tiếc là những quan điểm này luôn luôn theo một lộ trình rập khuôn, không lành mạnh. Luôn bắt đầu bằng những câu khách sáo lịch sự quá đáng, nặng phần rào đón giả dối, để rồi sau khi lý luận bị phản bác, đuối lý thì quay qua quậy phá, nói ngang, thậm chí chửi bậy cá nhân luôn. Để rồi không còn thích hợp với hình thức tranh luận lành mạnh nữa.

Thực tế, những người này phần lớn chưa đủ hiểu biết hay trình độ văn hóa để có thể ‘tranh luận’ nghiêm chỉnh. Không có họ trong diễn đàn này chẳng sao cả, diễn đàn này chẳng mất mát gì, mà còn có giá trị hơn.  

Đương nhiên trong khối những người có khuynh hướng ủng hộ đảng DC và chống TT Trump trong cộng đồng có rất nhiều vị học giả uyên bác nghiêm chỉnh, đáng tiếc là họ chỉ sẵn sàng lên bục, giảng tiếng nói một chiều của mình nhưng không thích bị bắt bẻ qua cách tranh luận nghiêm chỉnh với những quan điểm ... trái chiều với họ.  

Dù sao thì DĐTC cũng đã trưởng thành khá nhanh, đã nhìn thấy con đường phải đi và sẽ đi. Phần còn lại, tùy thuộc quý độc giả muốn diễn đàn sống dài, sống dai, sống không dở, hay ... ‘âm thầm đóng cửa’.

Vũ Linh

Trở lại