Liệu
ông Biden có thể chấm dứt được
“thời kỳ đen tối”? Nguyễn
Quang Duy |
Đại
Hội đảng Dân Chủ 2020 cho thấy tính đa
dạng chính trị, văn hóa, chủng tộc và
những khó khăn đảng Dân Chủ đang
phải đối đầu, liệu liên danh Biden –
Harris có thể vượt qua các khó khăn giành
thắng lợi trong kỳ bầu cử sắp tới? Từ
chính sách xă hội… Thời
Tổng thống John Kenedy là thời
kỳ vàng son của đảng Dân Chủ, ông đă
đưa ra những chính sách xă hội chống
lại nghèo khó và bất công, thu hút được
đa số cử tri lao động. Tổng
thống Lyndon Johnson tiếp tục ban hành Đạo
luật Quyền Dân sự 1964, chống kỳ thị
chủng tộc, giới tính… và Đạo luật
Quyền Bầu cử 1965, bảo vệ quyền
bầu cử của người Mỹ da đen, nên
hầu hết cử tri người Mỹ da đen
đều bỏ phiếu cho đảng Dân Chủ. …
Sang toàn cầu hóa… Tổng
thống Bill Clinton tự nhận đă được
Tổng thống Kenedy truyền cảm hứng khiến
ông gia nhập đảng Dân Chủ nhưng khi cầm
quyền ông lại đi theo đường lối và
chiến lược của Tổng thống Ronald Reagan,
ông Clinton khai sinh Hiệp định Thương mại
Tự do Bắc Mỹ khiến hàng hóa từ Mễ Tây
Cơ đổ vào nước Mỹ làm hằng
triệu công nhân lâm vào cảnh thất nghiệp, đói
nghèo. Những
người lao động đă trừng phạt ông
Clinton nên ngay trong cuộc bầu cử giữa kỳ
1994, đảng Dân Chủ mất cả Thượng
Viện lẫn Hạ Viện. Lần
đầu tiên trong ṿng 40 năm đảng Cộng Ḥa
kiểm soát được Hạ Viện và liên
tục giữ cả hai viện trong sáu năm c̣n
lại của Tổng Thống Clinton. Đảng
Cộng Ḥa nắm cả lưỡng viện nên chi
phối các chính sách kinh tế và xă hội, nhờ
đó kinh tế tăng trưởng mạnh nhưng các
chính sách xă hội cho người lao động bị
giới hạn rất nhiều. Năm
2000, Tổng thống Clinton tin rằng khi Bắc Kinh gia
nhập WTO, Trung cộng sẽ tôn trọng luật chung
nên đă chấp nhận Bắc Kinh tham gia vào Tổ
chức Thương Măi Thế Giới (WTO) và mở
cửa cho hàng hóa Trung cộng đổ vào nước
Mỹ. Nhưng
Bắc Kinh thay v́ tôn trọng luật chung lại t́m cách
phá bỏ nó, khiến nước Mỹ càng ngày càng
lụn bại, người lao động ngày càng
khốn khổ. Đảng
Dân Chủ mất cử tri lao động nhưng bù
lại đă thu hút được thành phần cấp
tiến theo tự do phóng khoáng, tự do thương măi
quốc tế và cổ vũ toàn cầu hóa. Những
người cấp tiến theo khuynh hướng toàn
cầu hóa có học thức nên được giữ
những vai tṛ quan trọng trong chính trị, giáo
dục và truyền thông, dần dần họ chuyển
đổi cả văn hóa và tư tưởng của
người Mỹ. Toàn
cầu hóa tàn phá nước Mỹ về mọi
mặt, từ kinh tế, chính trị, đến văn
hóa, giáo dục và với tư tưởng sống
chung ḥa b́nh không cần tăng cường quân sự. …
Chính trị bản sắc bắt đầu… Toàn
cầu hóa ảnh hưởng đến từng người,
từng gia đ́nh và toàn xă hội là nguyên nhân gây phân
cực nước Mỹ, trong Đại Hội đảng
Dân Chủ năm 2004, ông Barack Obama có bài diễn văn
tố cáo sự phân cực chính trị. Từ
đó, báo chí và truyền thông Mỹ bắt đầu
bàn luận về một Tổng thống da đen đầu
tiên cho nước Mỹ, và nhờ tài ăn nói ông
Obama đă thắng cử Tổng thống một cách
dễ dàng. Nhưng
điều hành một nước Mỹ không phải là
chuyện dễ, dư âm ông Obama để lại là
Obamacare, 8 năm kinh tế tŕ trệ và một nước
Mỹ phân hóa hơn. Với
Trung cộng, ông Obama quá ôn ḥa đến độ nhu
nhược bị giới chức Bắc Kinh xem thường,
c̣n hàng hóa Trung cộng tràn ngập, kỹ nghệ
Mỹ hầu như phá sản, chiến lược xoay
trục về Thái B́nh Dương và Hiệp định
Đối tác xuyên Thái B́nh Dương (TPP) nhằm
mục đích “bao vây” một Trung cộng đang
trỗi dậy, chỉ hoàn tất trên giấy tờ. Nhiều
người Việt ủng hộ Hiệp định
TPP nhưng quên rằng người Mỹ lao động
đă từ chối TPP ngay từ phút đầu
soạn thảo. Bầu
cử giữa kỳ 2010 đảng Dân Chủ mất
Hạ viện, đến bầu cử giữa kỳ
2014 mất luôn Thượng viện, đến khi bà
Harry Clinton ra tranh cử chính bà đă phải hứa
nếu thắng cử Tổng thống bà sẽ
chấm dứt tham gia Hiệp Định TPP. Sau
chiến thắng của ông Obama năm 2008, báo chí
truyền thông Mỹ bắt đầu nói đến
chuyện một Tổng thống thuộc phái nữ, chính
trị bản sắc (identity politics) dựa vào mầu
da, sắc tộc, giới tính và vóc dáng bề ngoài
nhằm thu hút cử tri của đảng Dân Chủ
đă thay cho việc tranh cử cổ điển
thuyết phục cử tri bằng chính sách và chiến
lược. Trong
lần tranh cử 2016, bà Clinton gần như không
đưa ra một chính sách hay chiến lược nào,
người bảo thủ và lao động sợ bà
Clinton sẽ tiếp nối con đường của 2
ông Clinton và Obama tiếp tục đưa nước
Mỹ vào con đường lụn bại nên đă
bầu cho ông Trump. Liên
danh Trump - Pence… Ông
Trump là một nhà truyền thông xuất sắc, ông liên
tục nêu quan điểm chính trị để thăm
ḍ và sửa soạn dư luận. Ông
luôn nhắc nhở mọi người những việc
ông đă và đang làm, ông tạo hứng thú để
mọi người tiếp tục t́m hiểu, theo dơi và
ủng hộ những việc ông sẽ làm. Trong
4 năm qua ông đă hoàn thành một phần cuộc
“chiến tranh tâm lư” đánh thức cả thế
giới phải nhận thức lại vai tṛ của nước
Mỹ, nhận thức lại toàn cầu hóa, nhận
thức lại tự do thương măi quốc tế,
nhận thức được mối đe dọa
của Bắc Kinh. Ông
Trump thường làm những việc mà các chính
trị gia ít ngờ tới như vừa rồi ông kư
sắc lệnh gia hạn hỗ trợ tài chánh cho hàng
chục triệu người Mỹ bị mất
việc do đại dịch. Gắn
bó với ông Trump là Phó Tổng Thống Mike Pence,
một người bảo thủ, ngoan đạo, điềm
đạm, nhiều kinh nghiệm và uy tín, một chính
trị gia gương mẫu của đảng Cộng
Ḥa. Ngày
23/8/2020, ông Trump đă công bố Chương tŕnh hành
động với 50 ưu tiên hành động cho
nhiệm kỳ sắp tới dưới tiêu đề:
“Chiến đấu v́ bạn!”. Ngày
24/8/2020, Đại hội Đảng Cộng ḥa 2020
khai mạc gợi “giấc mơ Mỹ Quốc” tương
lai sẽ tươi sáng hơn quá khứ nếu đảng
Cộng Ḥa được tiếp tục cử tri tin
cậy. Ứng
cử viên Biden… Ông
Biden là chính trị gia với gần 50 năm kinh
nghiệm chính trường, ông đă nhiều lần
ra tranh cử, nhưng thật lạ lần này ông
gần như tránh mặt không tiếp xúc với
truyền thông báo chí, đánh mất nhiều cơ
hội cổ vũ cho đường lối và
chiến lược của đảng Dân Chủ. Khi
ông Biden tuyên bố ứng cử viên phó tổng
thống phải là một phụ nữ da màu, mà
phải là trẻ để ông có thể chuyển
tiếp quyền lực, rơ ràng chính trị bản
sắc đă thống lĩnh đảng Dân Chủ v́
có đến 90% dân số nước Mỹ là đàn
ông, phụ nữ da trắng và lớn tuổi bị
loại khỏi ṿng tuyển cử. Nước
Úc có Đạo luật Cơ Hội B́nh Đẳng
(Equal Opportunity Act) tuyên bố như ông Biden chỉ
chọn phụ nữ, da màu và trẻ, là tuyên bố
kỳ thị giới tính, kỳ thị tuổi tác và
kỳ thị chủng tộc. Bà
Kamala Harris, người được chọn đứng
cùng liên danh với ông Biden, cũng là người đă
từng công khai chỉ trích ông Biden là người
lợi dụng phụ nữ và kỳ thị chủng
tộc. Ứng
cử viên Kamala Harris … Bà
Harris là người đă được Tổng
thống Obama tạo cơ hội cho phát biểu trong
Đại Hội đảng Dân Chủ 2012 và bà có
rất nhiều gắn bó với ông Obama. Bà
ra tranh cử Tổng thống 2020 nhưng qua tranh
luận bà không đưa ra được quan điểm
rơ ràng nên số người ủng hộ ít dần và
bà sớm bỏ cuộc. Bà
Harris có cha gốc Jamaica và mẹ gốc Ấn Độ,
nhưng nguồn gốc sẽ giúp ǵ cho cuộc tranh
cử: (1) phụ nữ và người Mỹ da đen
sẽ chọn bà hay chọn chính sách của đảng
Cộng Ḥa hay không đi bầu; (2) trong t́nh trạng
Ấn Trung đang chiến tranh, người Mỹ
gốc Ấn sẽ chọn bà hay chọn ông Trump; và
(3) khi bà ít nói đến nguồn gốc Jamaica của
cha ḿnh, cử tri gốc Nam Mỹ sẽ nghĩ ǵ
về bà. Cánh
tả xă hội chủ nghĩa… Trên
Twitter, Dân biểu Alexandria Ocasio-Cortez cho phổ biến bài
cô đă phát biểu trong Đại Hội với
phụ đề bằng tiếng Tây Ban Nha. Cô
kêu gọi đảng Dân Chủ chấp nhận các
giải pháp nhằm chăm sóc sức khỏe, giáo
dục đại học, lương đủ sống
và quyền lao động cho mọi người ở
Mỹ và kết thúc bằng lời đề cử Thượng
Nghị Sĩ Bernie Sanders làm ứng cử viên tổng
thống đại diện đảng Dân Chủ. Qua
đó có thể thấy cô đă không đồng ư
với việc đề cử ông Biden, cũng như nói
rơ quan điểm muốn thắng cử đảng Dân
Chủ cần có đường lối và chính sách rơ
ràng. Đây
một dấu hiệu quan trọng nó có thể
quyết định kết quả cuộc bầu
cử v́ cô thu hút được nhiều người
trẻ và người gốc Nam Mỹ cánh tả. Ai
thắng ai? Bầu
cử Tổng Thống lần trước 2020, nhiều
cử tri đảng Dân chủ không đi bầu là v́
chính trị bản sắc không đủ sức
hấp dẫn họ và họ không biết đảng
Dân Chủ sẽ đưa nước Mỹ về
đâu. Đại
Hội đảng Cộng Ḥa 2020 cũng đă bắt
đầu, việc tranh cử càng ngày càng trở nên ráo
riết, mong rằng sẽ có nhiều thông tin hơn
về đường lối và chiến lược
của cả hai đảng trong những ngày sắp
tới. Đảng
Dân Chủ lần này không lạc quan về một “làn
sóng xanh”, một chiến thắng áp đảo như
hai cuộc bầu cử 2016 và giữa kỳ 2018
vừa qua. Nếu
liên danh Biden – Harris thất cử th́ rơ ràng cử tri
Mỹ đă chán ngấy chính trị bản sắc
(identity politics) dựa vào mầu da, sắc tộc,
giới tính và vóc dáng bề ngoài. Nếu
thế, đảng Dân Chủ cần vượt qua
“thời kỳ đen tối”, quay trở lại cách
thức tranh cử cổ điển, thuyết phục
cử tri bằng chính sách và chiến lược
cụ thể rơ ràng. Nguyễn
Quang Duy Melbourne,
Úc Đại Lợi 25/8/2020 |