Câu chuyện ông
Trump ra tái tranh cử quá quan trọng mà lại hấp
dẫn nữa, nên Diễn Đàn Trái Chiều tuần
này tiếp tục bàn dza, bàn dzô.
Ông Trump có hy vọng thành công không? Thành công
ở đây mang ư nghĩa ông Trump chẳng những
chiến thắng trong nội bộ đảng CH, mà c̣n
thừa thắng xông lên, thắng luôn trong cuộc
bầu chung kết, hạ đối thủ DC, có
thể là cụ Biden, cũng có thể là một
ứng cử viên khác, để đắc cử
tổng thống lại.
Nếu thành công, ông Trump sẽ làm ǵ?
Một chính quyền Trump hồi sinh, về
lại Ṭa Bạch Ốc sẽ làm ǵ, sẽ có
những ưu tiên nào và chính trị Mỹ, cũng như
xă hội Mỹ sẽ thay đổi ra sao? Đó là câu
chuyện ta cần bàn, trước tiên là để
hiểu rơ mọi chuyện trước khi lấy
quyết định tiếp tục ủng hộ ông
Trump ra tái tranh cử hay không. Xin thưa ngay với quư
độc giả, đây là một đề tài
hết sức bao quát và quan trọng, nên phải chia làm
hai phần, sẽ được tŕnh bày trong 2
tuần, tuần này và tuần tới.
Trước hết, ta coi qua cuộc
nội chiến không đổ máu giữa hai chính đảng
Mỹ. Rồi sẽ xem qua việc nội bộ CH đánh
đấm nhau. Rồi tới cuộc chiến của cá
nhân ông Trump với phe DC. Để có một khái
niệm rơ hơn về hy vọng của ông Trump. Và
cuối cùng thử đoán xem một TT Trump khi đó
sẽ làm ǵ.
A.
NỘI CHIẾN CH - DC
Cuộc chiến giữa hai chính đảng
lớn nhất Mỹ đă có từ ngày lập
quốc, không có ǵ mới lạ, tuy không nhất
thiết dưới h́nh thức đảng CH và đảng
DC đánh nhau, mà dưới h́nh thức vài đảng
khác, với tên khác. Thông thường, vẫn là
cuộc chiến giữa hai ư thức hệ cấp
tiến và bảo thủ, dưới nhiều h́nh
thức khác nhau. Thời lập quốc, giản dị
hơn, phần lớn giới hạn trong việc tranh căi
quyền hạn liên bang so với quyền hạn tự
trị của tiểu bang, với khối cấp
tiến muốn quyền liên bang bao quát nhất trong khi
khối bảo thủ lo bảo vệ quyền tự
trị của tiểu bang. Bây giờ phức tạp
gấp bội với cả vạn chuyện để
tranh căi. Từ những chuyện lớn như tôn
trọng Hiến Pháp, đến những chuyện
lắt nhắt vớ vẩn nhất như quyền
đi cầu tiêu chung.
Trong lịch sử bầu tổng thống, nước
Mỹ chưa bao giờ có cuộc chiến với
nhiều ư nghĩa quan trọng như ta đang thấy
hiện nay. Ở đây, không c̣n chuyện hai đảng
tranh nhau cái ghế trong Ṭa Bạch Ốc nữa, mà
phải nói đây đúng là một cuộc chiến ư
thức hệ mà hậu quả sẽ rất lớn và
lâu dài, cuộc chiến giữa phe bảo thủ
muốn bảo vệ những giá trị truyền
thống của Mỹ, và phe cấp tiến muốn áp
đặt những quan điểm mới gọi là
'thức tỉnh' đổi đời.
Trong lịch sử cận đại Mỹ, có
thể nói đă có hai cuộc bầu cử tổng
thống mang nhiều hệ quả quan trọng.
Thứ nhất là cuộc bầu giữa PTT
Nixon với thượng nghị sĩ Jack Kennedy, là
cuộc bầu đánh dấu một thay đổi
thế hệ lănh đạo, từ một 'bô lăo' CH là
TT Eisenhower, qua thế hệ trẻ của một Kennedy
đáng tuổi con của Eisenhower. TT Eisenhower dĩ nhiên
đă không ra tranh cử nữa được, nhưng
ông phó Nixon chỉ là Eisenhower nối tiếp. Cái khác
biệt giữa Eisenhower và Kennedy là một chuyển
tiếp thay đổi thế hệ lănh đạo,
đưa một người trẻ, năng động
hơn, có thể có nhiều sáng kiến mới lạ
và hành động bạo tay hơn, để nước
Mỹ hùng mạnh hơn. Lần đầu tiên trong
lịch sử Mỹ, những người trẻ
được nh́n nhận có đầy đủ
khả năng lănh đạo quốc gia, không phải
trên 50-60 tuổi mới được. Nhưng nền
tảng chính trị, xă hội, văn hóa Mỹ vẫn
không thay đổi bao nhiêu.
Thứ nh́ là cuộc bầu giữa
đương kim TT Carter và ông Reagan. Đây đúng là
chuyển tiếp từ chính sách cấp tiến qua chính
sách bảo thủ trong sách lược an bang tế
thế của Mỹ. Dưới cái nh́n chung, như
vậy th́ cũng tương tự như cuộc
chiến giữa Biden và Trump, nhưng trên thực
tế, không thể nào gay gắt bằng cuộc
chiến Biden-Trump được. Khác biệt ư thức
hệ giữa ông Carter và ông Reagan đúng là giữa
một ông cấp tiến với một ông bảo
thủ, nhưng ông Carter cấp tiến thua xa Biden, trong
khi ông Reagan bảo thủ cũng không bằng ông Trump.
Cho đến khi có thay đổi nhân sự nào
đó, th́ ta có thể coi như cuộc bầu năm
2024 sẽ là một lựa chọn giữa hai lăo đồng
chí cùng thế hệ, Biden và Trump. Như vừa nói,
đây là dịp cho dân Mỹ lựa chọn, cấp
tiến nặng hay bảo thủ nặng. Cả hai
đều đă làm tổng thống, do đó, cả
hai đều đă có những thành tích dựa theo
đó, ta có thể mường tượng chuyện ǵ
sẽ xẩy ra khi ông nào tái đắc cử. Cả
hai ông đểu đă cho dân cả nước nh́n
thấy rất rơ hai chính sách, chúng ta khỏi cần
để ư tới những chửi bới nhau, hay đấm
ngực hứa hẹn lung tung, mà chỉ cần nh́n vào
thời kỳ hai ông đă ngồi trong Ṭa Bạch
Ốc, để rồi có thể dự phóng họ
sẽ tiếp tục làm ǵ nếu đắc cử
tổng thống lại.
DĐTC đă có dịp viết ông Trump
đang cố thực hiện một cuộc 'cách
mạng' đổi đời, nhưng cách mạng
của ông Trump là cách mạng thay đổi sức
mạnh nội tại của nước Mỹ qua
việc tát cạn đầm lầy đầy sâu
mọt và củng cố thế lực và vị trí
của Mỹ trên thế giới. Cụ Biden thật ra
không có đường hướng ǵ rơ rệt, nhưng
v́ lờ mờ nên đang bị áp lực nặng
của khối thiên tả trong đảng DC, ép
phải làm một cuộc cách mạng đổi đời,
nhưng cách mạng của cánh tả là cách mạng
về văn hóa, quan niệm sống, con người
Mỹ, suy tư Mỹ để áp đặt những
giá trị xă nghĩa mới.
Hai ông ra tranh cử sẽ cho ta thấy 2
lựa chọn khác biệt rất rơ ràng giữa
cấp tiến và bảo thủ.
B.
NỘI CHIẾN TRONG ĐẢNG CH
Cho đến khi bài này được
viết, chỉ mới có ông Trump loan báo tin ông ra tái
tranh cử, chưa có một ai khác trong đảng CH
cho biết ư định ra chạy đua cùng ông Trump.
Tuy nhiên, có nhiều, rất nhiều triển vọng
sẽ có khá nhiều ngôi sao CH sẽ ló dạng trong ít
tháng nữa.
Có ít nhất hai lư do sẽ đưa
đến t́nh trạng chạy đua ào ạt trong
đảng CH. Thứ nhất, cụ Biden quá lờ
mờ, bị ngay cả khối cử tri DC bất măn,
trong khi trong nội bộ đảng DC, chưa thấy
một ngôi sao nào khác sáng tới chói mắt thiên
hạ. Thứ nh́, ngay trong nội bộ CH, ông Trump dù
đang được hậu thuẫn tương đối
mạnh nhất, cũng chẳng có ǵ bảo đảm
sẽ dễ dàng thâu tóm cả đảng CH trong các
cuộc bầu sơ bộ tới. Trước viễn
tưởng chẳng có 'mặt trời' nào trong cả
hai đảng, mà chỉ toàn là những ngôi sao đua
nhau lấp lánh, th́ sẽ có rất nhiều chính
trị gia tham vọng lớn muốn thử lửa cho
chính ḿnh. Chẳng hạn như có thể có các ông
Pence (cựu PTT của TT Trump), ông DeSantis (TĐ Florida),
ông Mike Pompeo (cựu ngoại trưởng), ông Greg Abbott
(TĐ Texas), ông Tim Scott (TNS South Carolina), ông Glenn Youngkin (TĐ
Virginia), bà Nicky Halley (cựu đại sứ tại Liên
Hiệp Quốc),...
Ngay bây giờ, phải nói cho rơ, Diễn
Đàn Trái Chiều không làm thầy bói mù đoán ṃ
xem ai trong đảng CH sẽ ra chạy đua với ông
Trump, cũng chẳng ủng hộ hay chống ai
hết, mà chỉ cố phân tích thực trạng chính
trị ngày hôm nay thôi -ngày mai hay tuần tới, có
thể khác rồi-.
Trước khi có cuộc bầu quốc
hội mới đây, tất cả các thăm ḍ cho
thấy ông Trump thống trị đảng CH một cách
tuyệt đối, đè bẹp dúm tất cả các
'ngôi sao' khác của đảng CH, cỡ như một
ḿnh ông chiếm đâu hai phần ba hậu thuẫn, c̣n
một phần ba chia cho hơn nửa tá nhân vật khác
của CH. Thế nhưng ngay sau bầu cử, một ngôi
sao sáng chói mới đă nổi bật hẳn, là
thống đốc Florida Ron DeSantis, sau khi ông đại
thắng, mang cơn đại hồng thủy 'red wave' vào
Florida.
Sau bầu cử, hàng loạt thăm ḍ
mới đă được tung ra. Cho thấy bên CH, ngôi
sao DeSantis đang nổi bật, có thể qua mặt
Trump khá dễ dàng nếu ông DeSantis ra tranh cử.
Những con số này sẽ là những áp
lực thật lớn ép ông DeSantis phải ra tranh
cử cho dù ông không muốn.
Tuy nhiên, ta cần phải hiểu cho rơ các
con số trên trước khi bàn xa hơn. Đó có
phải là những điềm báo ông Trump đang ...
đi vào quá khứ và như vài người bi quan
đă hô hoán, ta cần... 'move on', quên ông Trump đi không?
Không hẳn đâu.
Đây là những thăm ḍ về
hậu thuẫn giữa hai người, ông Trump so
với ông DeSantis, và từ đó, có thể ông DeSantis
được hậu thuẫn nhiều hơn. Nhưng
trên thực tế, sẽ có khá nhiều ứng cử
viên CH, không phải tất cả những người
bác bỏ ông Trump sẽ hoàn toàn nhất trí đứng
sau lưng ông DeSantis hết. Do đó, những ứng
cử viên CH khác có nhiều triển vọng sẽ chia
bớt hậu thuẫn của ông DeSantis trong khi khối
cử tri của ông Trump vẫn trung thành tuyệt đối
với ông. Lấy ví dụ cụ thể cho dễ
hiểu: ngoài ông Trump, sẽ có 5 ứng cử viên CH ra
tranh cử chẳng hạn, khi đó, dựa trên thăm
ḍ của Đại Học Marquette, tỷ lệ
hậu thuẫn của Trump có thể mất phần nào,
c̣n 40%, c̣n lại 60% chia cho 5 ông c̣n lại, th́ ông Trump
bảo đảm vẫn đại thắng. Nghĩa là
càng nhiều ứng cử viên CH th́ ông Trump càng có
lợi thế, không khác mấy t́nh trạng của năm
2016 khi đảng CH có tới mười mấy
ứng cử viên, để rồi cuối cùng ông
Trump thắng mắc dù lúc ban đầu, ông Trump
chỉ có đâu dưới 5% hậu thuẫn. Bây
giờ, ông khởi đi với 40%-45%, có dễ
thắng ông không?
Trở về lại câu chuyện ông
DeSantis, việc ông muốn ra tranh cử hay không cũng
là câu hỏi lớn. Trong khi tranh cử chức
thống đốc Florida, ông DeSantis tất nhiên liên
tục phủ nhận việc ông có tham vọng ra tranh
cử tổng thống năm 2024 chống ông Trump. Nhưng
trong chính trị Mỹ, thời cơ thường
chỉ tới có một lần, không nhanh tay chộp th́
sẽ mất và có thể mất vĩnh viễn. Như
năm 2008, Obama nổi lên như cồn qua một bài
diễn văn đọc trong Đại Hội đảng
DC, đă mau mắn chộp cơ hội ra tranh cử
tổng thống chống bà Hillary và thành công vào luôn
tới Ṭa Bạch Ốc. Dù muốn dù không, ông DeSantis
không thể không để ư tới hay coi thường
hậu thuẫn ông đang có sau cuộc bầu vừa
qua, đồng thời cũng phải liếc nh́n xem c̣n
ai khác nữa, bao nhiêu người?
Hậu thuẫn mạnh và cơ hội
hiếm có, đó chính là những áp lực sẽ
đè lên ông DeSantis, ép ông phải cân nhắc kỹ
việc ra tranh cử tổng thống năm 2024. Ông mà
ra tranh cử th́ có thể hy vọng có hậu thuẫn
của hầu hết các phe nhóm trong đảng CH,
ngoại trừ cánh MAGA, mà điều phiền toái cho
ông là cánh MAGA này chính là cánh mạnh nhất, có
tiếng nói lớn nhất trong đảng CH. Không có
MAGA, CH vô vọng thắng trong thế ngang ngửa
giữa hai đảng CH và DC hiện nay. Một bài toán
thật đau đầu cho ông DeSantis.
Ở đây, chắc chắn ông De Santis cũng
không ngây thơ đến độ không nhận ra ngay
phe cấp tiến, là phe của hầu hết các đại
học, (chẳng hạn The Hill là trang mạng thiên
tả!) đưa ra những thăm ḍ chẳng ai
biết thật hay phịa. Ai biết được
họ đang cố thổi phồng ngôi sao DeSantis có
phải để dùng ông này làm vũ khí đánh Trump
không? Hay một lần nữa giống như năm
2016, họ cố hậu thuẫn ông Trump để hy
vọng ông này sẽ đại thắng bên CH, để
rồi sẽ làm mồi ngon nhất, dễ nhất cho
Biden? Biết đâu ông DeSantis sẽ kiên nhẫn và tính
đường xa, có thể sẽ tránh, không muốn
đụng độ với ông Trump để khỏi
mất khối cử tri MAGA, sẽ không ra tranh cử
cho năm 2024, mà sẽ chờ tới năm 2028, khi ông
mới có 50 tuổi. C̣n trẻ chán.
Trong khoảng thời gian 2025-2028, nếu
ông Trump thành công, đắc cử, ông DeSantis có
thể lấy đó làm bàn đạp tiến tới
như người thừa kế ông Trump; nếu ông
Trump thua và Biden tiếp tục ngồi trong Ṭa Bạch
Ốc th́ tới năm 2028, các cử tri CH cũng như
MAGA cũng không c̣n lựa chọn nào khác hơn ông
DeSantis. Có thể khi đó ông DeSantis sẽ phải
chạy đua cùng bà Kamala, nhưng không ai nghĩ bà này
có một chút hy vọng nào. Cái cười của bà này
sẽ chẳng lôi cuốn được một cử
tri nào, trái lại sẽ đẩy họ ra thật xa
hết.
Ông DeSantis có ít ra là một năm nữa
để tính toán và cân nhắc.
Ngoài ông DeSantis ra, cho tới nay, chưa ai
thấy một nhân vật CH nào khác có thể ra
chạy đua với ông Trump được, mặc dù
nhiều tên tuổi đă được báo chí đề
cập tới. Tên các ông/bà Mike Pence, Pompeo, Halley,...
đă được nhắc đến khá nhiều, dù
chưa ai tỏ ư định ǵ.
C.
ĐÁNH NHAU VỚI BIDEN
Bỏ qua việc ông DeSantis ra hay không ra,
để tiện việc thảo luận, cứ
giả dụ ông Trump sẽ thắng trong nội bộ
CH, ra tranh cử tổng thống chống đại
diện của đảng DC, tạm cho là
đương kim TT Biden đi.
Trong cuộc chiến chống Biden, có hai
yếu tố quan trọng mang lại lợi thế cho
ông Trump, hay bất cứ ứng cử viên CH nào khác là
đối thủ của cụ:
1. Cuộc bầu quốc hội vừa
qua đă không đưa đến cơn hồng
thủy thật, nhưng cho dù Biden dùng những mánh gian
trá nhất, xuyên tạc chuyện phá thai và phịa
chuyện xóa nợ sinh viên, CH cũng vẫn chiếm
được hạ viện, nghĩa là dân Mỹ trao
hạ viện cho đảng đối lập CH v́
họ không đồng ư với chính sách cấp
tiến quá thiên tả của Biden và muốn cho CH
cầm giây cương kéo con ngựa DC khùng này
lại.
2. Riêng đối với Biden, ông Trump có
vẻ có ưu thế khi đại đa số dân
Mỹ, kể cả cử tri của đảng DC, không
muốn Biden ra tranh cử trở lại. Bỏ qua
những thăm ḍ cũ trước đây, dưới
đây là những thăm ḍ mới nhất, được
thực hiện sau khi ông Trump đă tuyên bố ra tranh
cử. Nghĩa là cho dù ông Trump ra lại, đa số dân
Mỹ, kể cả cử tri DC, vẫn không muốn
Biden ra lại.
[Ghi chú: thăm ḍ mới nhất của Fox News, cho
thấy số cử tri 'không muốn Biden' đă
vọt lên tới 64%]
Ngoài Biden ra, đảng DC chẳng c̣n ngôi
sao nổi bật nào khác tuy các ngôi sao lấp lánh th́
đầy dẫy, ít ra cũng cả nửa tá, trong
đó có lẽ nổi bật nhất là thống đốc
Cali, ông Gavin Newsom, tuy ông này vừa mới khẳng
định không có ư định ra tranh cử tổng
thống cho dù Biden không ra. Cũng nổi bật trong hàng
ngũ cấp tiến là 'chị' Buttigieg, nhưng kẻ
này nghĩ dân Mỹ chưa sẵn sàng bầu cho
'chị' này làm tổng thống đâu. Trên nguyên
tắc, nếu Biden không ra, th́ bà Kamala đương
nhiên phải là người thừa kế, nhưng
thực tế là trong và ngoài đảng DC, chẳng có
bao nhiêu người phục bà Kamala. Bà này mà ra,
bảo đảm bên DC sẽ có ngay ít nhất một
tá ứng cử viên khác muốn ra để hạ
bệ bà v́ tin tưởng bà sẽ đại bại
dưới tay bất cứ ứng cử viên CH nào.
Cụ Biden quả đă biểu diễn tài 'nh́n người'
ngay từ đầu khi chọn bà phó không giống ai này.
Một lần nữa, trong mục đích
thảo luận, cứ cho là ông Trump sẽ hạ
cụ Biden hay bất cứ ứng cử viên DC nào khác.
D. GIẢ DỤ ĐẮC
THẮNG
Ông Trump trở về Ṭa Bạch Ốc không
có nghĩa là ông sẽ có dịp thảnh thơi
tiếp tục con đường ông đi, dễ dàng
tiếp tục 'tát cạn đầm lầy', tiếp
tục xây dựng lại đảng CH cho mạnh theo
đúng quan điểm của ông trong nhiều năm
tới, để cứu nước Mỹ.
Thứ nhất, ông không có nhiều
thời giờ, chỉ đúng một nhiệm kỳ
bốn năm thôi, không được ra lại lần
nữa, trong khi những việc cần làm là chuyện
'trường kỳ kháng chiến', không thể nói
một nhiệm kỳ là xong được. Gia tài Biden
để lại cho Trump là một đống rác cao hơn...
núi Thái Sơn: kinh tế bết bát, trộm cướp
hoành hành, thức tỉnh tràn lan, di dân lậu cả
triệu, nước Mỹ phân hóa hơn bao giờ
hết. Cái của đó gọi là 'của nợ'
mới là chính xác. Ông Trump có khả năng giải
quyết hết không? Có đủ hậu thuẫn để
làm được ǵ không? Có đủ thời giờ
không?
Nói đi cũng phải nói lại.
Chỉ có một nhiệm kỳ có thể quá ngắn,
nhưng bù lại, một TT Trump khi đó, sẽ không có
thắc mắc ǵ về việc phải ra tranh cử
nữa, nghĩa là không cần e lệ, giữ kẽ ǵ
nữa, mà có quyền thẳng tay tiến tới,
muốn làm ǵ th́ làm, chẳng c̣n sợ hậu
quả, chẳng c̣n sợ ra tranh cử nữa sẽ
thua.
Thứ nh́, đừng quên là trong thể
chế chính trị Mỹ, tiếng nói của quốc
hội không nhỏ. Đảng đối lập DC
tất nhiên sẽ không ngồi yên xem ông Trump một ḿnh
múa vơ, trái lại sẽ rất đoàn kết trong sách
lược chống Trump. Hơn nữa, cho dù CH sẽ
chiếm được cả hạ viện lẫn thượng
viện, cũng không có nghĩa tất cả các quan
chức CH sẽ răm rắp làm theo lệnh của TT
Trump. Ai cũng biết đảng CH chia rẽ sâu đậm
như DĐTC này đă bàn qua. Nào là cánh Trump, cánh
McConnell, cánh McCarthy, cánh RINO, cánh #NeverTrump, cánh Nhà Nước
Ngầm, và ai biết được bao nhiêu cánh
nữa, chẳng hạn như cánh DeSantis, cánh Abbott, ...
Khó khăn trước mắt của
một TT Trump khi đó sẽ cao hơn núi... Thái Sơn
luôn. Hai cái núi Thái Sơn, thật khó vượt qua.
Dù vậy, vẫn phải nói, trước
những khó khăn quá lớn này, th́ người có
nhiều hy vọng và khả năng vượt qua
nhất, chính lại là ông thần Trump này chứ không
phải ai khác.
Ta khoan bàn tới chuyện ông sẽ có khả năng
đi xa tới đâu, thành công tới mức nào,... là
những chuyện không ai đoán được bây
giờ. Nhưng đại để th́ ta có thể
đoán được những ǵ quan trọng nhất
ông ta muốn làm và sẽ làm. Ta sẽ điểm qua
những chuyện đó dưới, không nhất
thiết theo thứ tự quan trọng hay thời gian tính.
Ở đây cũng phải nói ngay, trong
mục đích bàn luận, ta tạm giả dụ phe CH
khi đó sẽ chiếm được cả hành pháp
lẫn lập pháp, là chuyện thường xẩy ra
khi có tổng thống mới. Chẳng những vậy
mà các phe cánh CH cũng tạm gác nội chiến để
tiếp tay tân TT Trump.
Trong hoàn cảnh quá thuận tiện
giả tưởng đó, TT Trump sẽ làm ǵ?
Những ǵ ông Trump đă và sẽ làm so
với những ǵ Biden đă và sẽ làm nếu ra
lại và tái đắc cử, khác tuyệt đối
như mặt trời mắt trăng, trong tất cả
mọi chính sách và đường lối kinh bang
tế thế. Ta sẽ điểm qua những vấn
đề chính.
1) America First - America Last
Ông Trump lên nắm quyền trước
đây, việc đầu tiên là đă có một chính
sách đối ngoại đặt nền tảng trên
việc nước Mỹ KHÔNG đứng sau lưng ai
hết, dựa trên một sự phục hồi sức
mạnh nội tại của Mỹ qua chính sách 'Make
America Great Again', và nhất là sẽ không làm máy ATM
của cả thế giới bất kể trên phương
diện chính trị, mậu dịch, y tế, quốc pḥng
hay ǵ ǵ khác.
Ở đây, có chuyện ngoài lề
đáng nói. Trước đây, trong một hội
nghị quốc tế bên Âu Châu, ông Trump đứng
từ sau lưng, đă lấn tới xô đẩy
một vài chính khách quốc tế để chen lên
đứng hàng đầu. Câu chuyện bị phe
cấp tiến và truyền thông loa phường khai thác
tối đa, sỉ vả Trump như con người có
cái tôi quá lớn, bất lịch sự, vô học,...
Truyền thông vẹt nhai lại theo dĩ nhiên. Nhưng
tất cả chỉ là bôi bác, lờ đi việc
đây là TT Trump cố t́nh chen lên hàng đầu v́ không
thể cho thế giới thấy h́nh ảnh một
tổng thống Mỹ đứng khép nép hàng cuối
sau vài ông lănh tụ vài xứ tiểu quốc sống
nhờ cái dù quốc pḥng Mỹ. Ông Trump cố t́nh
chen lên đứng hàng đầu chính là để
gửi thông điệp cho cả thế giới
thấy h́nh ảnh biểu tượng cho America First, không
sau lưng ai hết như dưới thời Obama.
Cụ Biden lên thay thế, đă phục
hồi lại chính sách ATM quốc tế, không chậm
trễ. Chỉ vài ngày sau khi nhậm chức, Biden đă
mang Mỹ trở về với các tổ chức
quốc tế như Tổ Chức Y Tế Thế
Giới WHO, Tổ Chức Lao Động Thế Giới
WTO, Ṭa Án Quốc Tế, Thỏa Thuận Khí
Hậu Paris,... hậu quả tức khắc là Mỹ
sẽ tiếp tục đóng góp tổng cộng cả
tỷ đô mỗi năm cho các tổ chức này. Và
quư vị cùng tôi, chúng ta đă và sẽ được
hân hạnh đóng góp qua tiền thuế lợi
tức mỗi năm.
Tiếp tục chính sách 'lănh đạo
từ sau lưng', sau khi Nga tiến đánh Ukraine và các
quốc gia Liên Âu hô hào đóng góp quân viện cũng
như viện trợ nhân đạo cho xứ này, Biden
đă mau mắn hậu thuẫn chính sách này ngay.
Cả tỷ đô quân viện đă được
gửi qua Ukraine, tuy chỉ có đâu 10% có giấy
tờ sổ sách đầy đủ, c̣n lại
bốc hơi đi đâu không ai biết, theo chính thông
báo của bộ Quốc Pḥng của Biden.
Với Trump, chính sách quân viện cho
Ukraine chống xâm lăng của Putin sẽ tiếp
tục, nhưng sẽ có quy củ, giới hạn và
điều kiện rơ ràng, không c̣n là cái mỏ vàng không
đáy, không kiểm soát nữa.
2) Vai tṛ của Nhà Nước
Ngay sau khi nắm quyền, TT Trump đă ban
ra chính sách giảm thiểu vai tṛ Nhà Nước, đặc
biệt chú tâm vào việc thu hồi cả ngàn luật
lệ cực nhiêu khê, nhất là trong kinh doanh, chẳng
những trói tay các doanh gia, đặc biệt là các
tiểu thương, với mức lợi nhuận
rất thấp, mà c̣n để nuôi dưỡng
một lực lượng công chức lè phè mà năng
xuất gần sát với con số không, chỉ tốn
tiền của ngân sách Nhà Nước tuy giúp phiếu
cho đảng DC. Trên nguyên tắc, phe cấp tiến
quảng bá guồng máy thư lại nặng nề vô
hiệu đó cần thiết v́ mục đích bảo
vệ an toàn cho nhân công, bảo vệ môi sinh, bảo
vệ nghiệp đoàn,... Một lư do không nói ra, đó
là cách Nhà Nước Vú Em kiểm soát dân, kiểm soát
xă hội, kiểm soát kinh tế, theo mô thức xă nghĩa,
không hơn không kém.
Chúng ta cần hiểu cho rơ: 'kiểm soát
dân' qua một guồng máy hành chánh hay công an cực
kỳ nặng nề và hữu hiệu chính là sách lược
nền tảng của các chế độ xă nghĩa,
chứ không phải chuyện trợ cấp hay công
bằng xă hội ǵ đâu. Một chuyện nghe có
vẻ nhỏ, nhưng mang ư nghĩa cực lớn:
đó là việc một số trường học
cấp tiến nhất tại Virginia đă có chính sách
khuyến khích trẻ con báo cáo cho nhà trường
biết khi thấy bố mẹ chúng có những hành
động hay lời nói chống đối chính sách
giáo dục thức tỉnh của nhà trường, hay
chống lại việc nhà trường muốn lôi con
cái ra khỏi ṿng tay của bố mẹ. Nghe sặc mùi...
Pol Pot! Hay phường trưởng VC khuyến khích
trẻ con tố cáo cho công an biết bố mẹ đang
lén ăn thịt gà.
Biden lên nắm quyền đă phục
hồi lại một số lớn các luật lệ
lắt nhắt, thủ tục rắc rối và
phiền hà đó. Và lực lượng cũng như
guồng máy hành chánh sẽ ngày một bành trướng,
trong một ngân sách ngày một khổng lồ
đưa công nợ lên mây.
Chỉ có ông Trump lên nắm quyền
mới chấm dứt được việc cả nước
lao xuống hố xă nghĩa, bị Nhà Nước
kiểm soát, c̣ng tay hết.
3) Hiến Pháp
Hiến Pháp là
nền tảng chính trị và pháp lư cho thể chế
chính trị Mỹ, đă được viết ra
bởi các cha già lập quốc từ hơn 200 năm
qua. Cho đến nay, tất cả các quan chức
lớn, kể cả tổng thống và phó tổng
thống đều phải tuyên thệ, thề bảo
vệ Hiến Pháp đó.
Trên nguyên tắc là vậy, nhưng trên
thực tế không dễ dàng và giản dị như
vậy. Hiến Pháp là một tài liệu khá đơn
giản, ngắn gọn, được dùng làm nền
tảng cho một xứ cực kỳ phức tạp,
nhất là trên các phương diện chính trị,
quyền hạn của Nhà Nước, của liên bang,
của cá nhân công dân Mỹ. Có nghĩa là cần các
siêu luật gia chuyên nghiệp, tức là các thẩm phán
để diễn giải cái tài liệu ngắn
gọn đó, dựa trên việc thi hành Hiến Pháp
qua các thảo luận, diễn giải và án lệ
từ ngày lập quốc. Đó là trách nhiệm
của các thẩm phán trong Tối Cao Pháp Viện.
Nhưng trong t́nh trạng phân hoá chính
trị tận cùng hiện nay, ngay cả việc
diễn giải Hiến Pháp cũng đă gây tranh căi
nẩy lửa ngay trong nội bộ TCPV, khi các thẩm
phán bảo thủ diễn giải Hiến Pháp khác
với các thẩm phán cấp tiến. Phe bảo
thủ chủ trương Hiến Pháp có sao, cứ
tuyệt đối tuân theo, có muốn sửa đổi
ǵ, đă có thủ tục rơ ràng cứ theo đó mà làm,
cái ǵ không thay đổi th́ cứ vậy mà theo. Trong
khi phe cấp tiến lại coi Hiến pháp như
một tài liệu chết, được viết ra cách
đây cả mấy trăm năm, không thể áp
dụng được trong hiện tại, trong khi
việc tu chính Hiến Pháp không phải là chuyện có
thể làm cho cả vạn trường hợp khác nhau
trong xă hội đa dạng hiện nay, do đó, các
thẩm phán có quyền và có trách nhiệm phải du
di, diễn giải theo chuyển hướng của
lịch sử. Chẳng hạn Hiến Pháp không bàn
về hôn nhân đồng tính, hay về phá thai, đă
trở thành những hiện tượng tiêu biểu
của xă hội thời nay, do đó, TCPV phải
hiểu vậy và diễn giải theo chiều hướng
văn minh nhân loại, coi như đó là những
quyền hiến định phải được
bảo đảm cho dù Hiến Pháp không bàn tới.
Trong cuộc chiến này, hiện nay, phe
bảo thủ nắm thế đa số, khiến phe
cấp tiến cho là bị thiệt tḥi, muốn thay
đổi bằng cách sửa quy chế TCPV, gia tăng
thêm số thẩm phán, để giúp phe cấp
tiến có thế đa số. Đây là một
việc làm có tính phe đảng lộ liễu nhất
nhưng phe cấp tiến bất chấp muốn
thực hiện cho bằng được, mà quên
mất thứ nhất, làm vậy sẽ biến TCPV thành
một thứ công cụ chính trị đảng phái, và
thứ nh́, mở cửa cho phe bảo thủ cũng dùng
phương thức này, gia tăng thẩm phán bảo
thủ khi họ nắm quyền. Để rồi
tất cả đi đến đâu nếu không
phải là giết TCPV, phá nát chế độ tam
quyền phân lập, nền tảng của thể
chế chính trị Mỹ?
Một TT Trump sẽ chặn mưu toan này,
trong khi một TT Biden sẽ bị ép phải làm
việc này nếu được nắm quyền.
Trong câu chuyện tôn trọng Hiến Pháp,
phe ta đang khua chiêng trống hơn vỡ chợ,
tố cáo Trump muốn thu hồi Hiến Pháp. Chỉ là
chuyện bóp méo, xuyên tạc thô bỉ nhất, mà ta
đă bàn qua trên trang Tin Tức. Thực tế là
với một Biden nắm quyền, Hiến Pháp chỉ
c̣n là tờ giấy lộn được viết ra
trong thời tiền sử.
[Tuần tới, ta sẽ bàn tiếp về những ǵ
một TT Trump có thể làm]
VŨ LINH
|