Những
Ngày Tới: Trông Đợi Ǵ?
Vũ Linh |
...chỉ biết ít nhất 4 năm tới sẽ không phải 4 năm sóng yên biển lặng... Bây giờ th́ tỷ phú Donald Trump đă chính
thức trở thành tổng thống thứ 45 của
Hiệp Chủng Quốc Cờ Hoa. Chẳng ai biết
chuyện ǵ sẽ xẩy ra, ông sẽ làm những ǵ,
sẽ là vĩ nhân hay đại hoạ cho nước
Mỹ và cả thế giới. Điều hiển nhiên mà ai cũng nh́n
thấy là ông Trump sẽ làm một cuộc cách
mạng vĩ đại, đảo lộn tất
cả mọi chuyện, thay đổi hết và thay
đổi thực sự chứ không thay đổi
miệng lưỡi kiểu TT Obama. Dù chưa biết
thay đổi tốt hay xấu, nhưng bảo đảm
sẽ có mấy tảng Hy Mă Lạp Sơn trước
mắt ông. 1. SỰ CHỐNG
ĐỐI TỪ NGOÀI ĐẾN TRONG Nh́n về phiá đối lập, điểm rơ
nét nhất là đảng DC đă mau mắn biến thành...
the new Party of No! Dưới thời TT Obama, phe ta lên
mặt cao thượng, đả kích CH là đảng
tiêu cực, bất cần quyền lợi quốc gia,
chỉ lo chống đối. Thế cuộc đổi
thay. DC bây giờ c̣n đi xa hơn the Party of No
nhiều, biến thành the Party of Destruction, đảng
của đập phá, không một chút dấu vết nào
của cái gọi là đối lập dù không xây
dựng. Mà đặc biệt hơn nữa, hiển nhiên
là đă có một sự đồng thuận và
nhất trí, phối hợp chặt chẽ giữa
khối cử tri DC cuồng tín và ấm ức cùng
cực với Nhà Trắng, khối DC trong quốc
hội, và truyền thông ḍng chính (TTDC) để phá
bằng mọi giá. Đảng có tên là Dân Chủ cũng
là đảng bất chấp mọi nguyên tắc dân
chủ căn bản kể từ ngày ḿnh thua, bắt
đầu ngay từ ông tổng thống. Từ những cố gắng liên tục
nhằm ngăn cản tổng thống tân cử vào Nhà
Trắng: xuống đường biểu t́nh đập
phá, không nh́n nhận tổng thống đắc
cử, ôm chặt chuyện bà Hillary được
nhiều phiếu hơn, rồi đ̣i đếm
phiếu lại, quay qua áp lực cử tri đoàn, ngay
tới ngày quốc hội họp để xác nhận
kết quả bầu cũng c̣n cố gân cổ kêu
gọi quốc hội không nh́n nhận, rồi nhẩy
qua chiêu tố Putin can thiệp giúp Trump, rồi lại
biểu t́nh đập phá ngày TT Trump nhậm chức, và
các quan chức DC tẩy chay không tham gia lễ tuyên
thệ. Ông Trump dĩ nhiên nhún vai. Vắng mợ
chợ vẫn đông. CNN phổ biến hai tấm h́nh lễ tuyên
thệ của TT Obama và TT Trump để cạnh nhau
để nhấn mạnh khác biệt: TT Obama với
gần hai triệu người tham gia và TT Trump với
một triệu người. Điều CNN không thố
lộ là khác biệt gần một triệu đó
chỉ là các anh chị da đen ngồi nhà, không đi
ủng hộ ông tổng thống trắng. Ai
kỳ thị? Khi bài này được viết th́ phe ta đang
chỉa mũi dùi vào vấn đề xung khắc
quyền lợi. Một chiêu mới. Họ đ̣i ông
tỷ phú phải rút tên ra khỏi tất cả
mọi kinh doanh, mọi công ty, mọi sở hữu. Toàn
là những người có lẽ chưa sở hữu
được một cái xe con, nên đ̣i hỏi mà không
biết ḿnh đang nói ǵ. Ông tỷ phú này có cả
mấy trăm công ty, cơ sở, cao ốc, biệt
thự, hăng xưởng,… trên khắp thế giới.
Tất cả đứng tên ông làm sao ông có thể bán
hay sang tên cho thiên hạ, một sớm một
chiều. Mà bán với giá nào? Nếu bán có lời th́
bảo đảm sẽ bị tố là lời giả
tạo, chỉ là tiền đấm mơm, giống như
tiền ông bà Clinton đọc diễn văn thôi. Hay là
phải bán lỗ cả trăm triệu để
khỏi mang tiếng? Chưa kể theo đúng mô
thức kinh doanh Mỹ, hầu hết đều tài
trợ bằng nợ ngân hàng [có báo cho biết ông
Trump nợ đâu 1,5 tỷ đô]. Bây giờ ông Trump có
thể rút tên ra khỏi mấy giấy nợ đó không?
Ngân hàng nào chịu tha? Hay bán nợ lại cho người
khác? Ai lănh? Điều tối đa ông có thể làm là
vẫn phải đứng tên chịu trách nhiệm, nhưng
không tham gia vào điều hành. Và đó là điều
ông đă làm, chính thức chuyển giao tất cả
quyền quyết định cho hai ông con và các cộng
sự viên. Hết cố gắng cản kết quả
đến cố gắng giảm uy tín, cho dù mỗi
cố gắng lại chỉ đưa đến
kết quả tệ hại hơn. Chẳng phải
từ đám cử tri của bà Hillary không, mà bắt
đầu ngay từ TT Obama. Trong lịch sử chính
trị Mỹ, chưa bao giờ có cuộc chuyển giao
quyền lạ lùng như năm nay, khi mà ông đi ra t́m
đủ mọi cách ngăn cản và phá ông đi vào.
Chuyện đâu c̣n đó, tiểu nhân hay quân tử,
lịch sử sẽ phán xét. Chưa kể trong vài tuần cuối, TT Obama
đă kư cả trăm pháp lệnh, rồi bổ
nhiệm cả trăm viên chức, kể cả các
cộng tác viên thân cận nhất được ban phát
những chức vụ béo bở nhất, bảo đảm
sẽ gây trở ngại lớn cho TT Trump ngay từ ngày
đầu. Dân Mỹ đă bầu một người
đối lập, tức là muốn chuyển hướng,
TT Obama đúng ra phải tôn trọng ư dân đó, và không
nên níu kéo, cố lấy những quyết định
ngược lại ư dân trong vài ngày cuối. Hiển
nhiên, TT Obama chỉ lo ư ḿnh chứ không mấy thắc
mắc ư dân. Rồi đến
Thượng Viện. Tân lănh tụ khối thiểu
số DC Chuck Schumer tuyên bố “cách duy nhất chúng tôi
hợp tác với TT Trump là ông ta chấp nhận hoàn toàn
đi theo chúng tôi và từ bỏ đảng CH”. Hạ
Viện? Một phần ba dân biểu DC tẩy chay
lể nhậm chức của TT Trump. Bảo đảm
một sự bất hợp tác tuyệt đối. TTDC th́ cũng khỏi cần bàn thêm v́ từ
ngày ông Trump ra tranh cử cách đây một năm rưỡi
cho đến nay, chưa ai đọc hay nghe được
một lời ủng hộ hay ca ngợi nào hết,
ngay cả bài diễn văn nhậm chức, đố
quư độc giả nào t́m được một câu
của TTDC khen ngợi hay đồng ư. Trong khi cách
đây 8 năm, TTDC gọi ông Obama là “God” (chủ bút
tạp chí Newsweek), một chuyện chỉ có thái giám
Tầu mới làm. Từ sau ngày đắc cử, trong
số tất cả những đề cử nội các
của TT tân cử Trump, chưa có một người nào
được TTDC chấp nhận, không đả kích,
khoan nói tới ca tụng. Tất cả không chừa
một người nào, đều có hàng hà sa số
tội lỗi, khuyết điểm đáng chê trách,
hay tuyệt đối không có khả năng ǵ hết,
kể cả ông Chó Điên là người đầu
tiên được Thượng Viện phê chuẩn
ngay. Nhớ lại khi TT tân cử Obama đưa ra danh sách
nội các, không có bất cứ một người nào
bị TTDC chê bai bất cứ một điểm nào. Tinh thần bè phái hiển nhiên đă đi
đến mức tuyệt đối, và TTDC cũng
chẳng thèm che dấu ǵ hết. Che dấu làm ǵ
nữa khi cả thế giới đă biết? B́nh
thường th́ TTDC chống tất cả các tổng
thống phe CH.
Từ Nixon đến Reagan đến cha con Bush. Nhưng
riêng với TT Trump th́ c̣n chống mạnh hơn v́
một lư do rất đặc biệt! Ông Trump chẳng
những đánh lại TTDC mà đáng tội hơn
nữa, lại dám qua mặt TTDC, không dùng phương
tiện truyền thông này mà dùng các phương
tiện truyền thông xă hội mới gọi là social media
như Twitter, Facebook, để đi thẳng vào
quần chúng, cho TTDC ra ŕa. Tất cả những chống đối trên
hứa hẹn những ngày khó khăn cho TT Trump. The Party
of Destruction sẽ bắt tay với TTDC phạng tối
đa từ ngày đầu, bất kể TT Trump làm ǵ
hay không làm ǵ. Đă vậy, ta cũng đừng nên quên
một số không nhỏ chính khách và dân cử CH cũng
quyết liệt chống ông Trump đến cùng.
Những tên tuổi lớn của CH nhưng có quan
điểm tương đối ôn hoà cho đến
nay vẫn chưa chấp nhận ông Trump. Vài thượng
nghị sĩ đă công khai chống việc đề
cử vài nhân viên nội các. Việc CH nắm đa
số tại lưỡng viện không có nghiă TT Trump
muốn làm ǵ cũng được. Những chống đối tuyệt đối
này có lẽ là một sai lầm lớn. Ông Trump
thật ra không phải là CH gốc, không tử thủ
v́ đảng, và cũng không phải là người
sống chết v́ ư thức hệ. Bài diễn văn
nhậm chức của ông chẳng có câu nào bênh CH hay
đả kích DC hết, không mang tính phe nhóm ǵ hết.
Ông đă chứng minh cho cả thế giới thấy
ông là người có đầu óc thực tế và
độc lập, chỉ cốt sao làm được
việc. Ông Trump nếu thấy cần và có thể
đưa đến kết quả hữu hiệu,
sẽ sẵn sàng dẹp những lời hứa khi tranh
cử, bỏ đảng CH để bắt tay với
DC, hay bắt tay với cả Nga hay Trung Cộng. Do đó,
bất cứ ai thực sự muốn có kết quả
hữu ích chung, có thể “nói chuyện” được
với TT Trump thay v́ nhắm mắt đấm đá mà
quên mất ông Trump không sợ ai, sẵn sàng trả
đũa mạnh tay hơn ai hết. Điểm cuối cùng này rất đáng lưu
ư. Ông Trump là người không chịu thua ai dễ dàng,
luôn có phản ứng mạnh và rất nhanh, nhiều
khi chưa suy nghĩ và cân nhắc thấu đáo. Trong
một giới hạn nào đó, có thể là điều
cần thiết và hữu hiệu, chẳng hạn như
trong chính trị nội bộ Mỹ đă đưa ông
đến thắng cử tổng thống, nhưng trên
chính trường quốc tế, đối phó với
những đại cường hung hăn như Nga và Trung
Cộng, có thể rất nguy hiểm. 2. NHỮNG HỨA
HẸN QUÁ LỚN Trong lúc hăng máu tranh cử, ứng viên nào th́
cũng thề trăng hẹn biển vô giới
hạn, để rồi sau khi đắc cử th́
thực hiện được một nửa là đă
đấm ngực khoe công rồi. TT Trump có nhiều
triển vọng sẽ không khác ǵ. Chính ông đă
cảnh giác trước: đừng ngạc nhiên
nếu ông thay đổi ư kiến về bất cứ
chuyện ǵ. Ông giải thích trên đời này,
mọi chuyện đều thiên biến vạn hoá, người
lái tàu phải theo dơi diễn tiến của t́nh h́nh và
lái sao cho khỏi ch́m tàu và đến bến. Dù sao th́
ai cũng thấy vài hứa hẹn của ông rất khó
thực hiện. Ngay cả những nhân viên nội các
do ông đề cử khi ra trước Thượng
Viện cũng đă gửi ra thông điệp khá rơ là
chưa chắc tất cả những tuyên bố
của ứng viên Trump sẽ là những điều
họ bắt buộc phải làm. Ứng viên Trump xuất quân với hứa
hẹn xây tường dọc biên giới Mỹ-Mễ
bắt Mễ trả tiền và trục xuất cả
chục triệu di dân lậu. Đây sẽ là thất
hứa đầu tiên nếu thiên hạ nghĩ TT Trump
sẽ xây một bức tường kiểu Vạn Lư
Trường Thành của Tần Thủy Hoàng, là điều
ông Trump chưa bao giờ nói. Thay v́ xây tường
suốt dọc biên giới mấy ngàn dặm, th́
sẽ có khúc xây tường, có khúc làm hàng rào, có khúc
cho lính canh, có khúc lấy núi và sông làm tường.
Tuy không xây tường, nhưng ít ra th́ cũng không c̣n
cảnh mở cửa toang hoang rồi khi vào được
th́ cấm trục xuất. Việc kiểm tra lư
lịch sẽ gắt gao hơn, có thể sẽ có
luật cấm các cơ sở kinh doanh thuê di dân
lậu, khiến họ bắt buộc phải tự ư
ra đi thôi. Nhưng đây là chuyện không dễ.
Phần lớn các luật liên quan đến đời
sống di dân là luật tiểu bang mà chính quyền liên
bang không xiá vào được, và các chính quyền
tiểu bang, nhất là Cali, sẽ lo nịnh di dân
tối đa để kiếm phiếu. TT Trump cũng không có cách nào trục xuất
hết đám 12 triệu di dân lậu.
Chuyện hiển nhiên khỏi bàn thêm. Ứng viên Trump hứa mang việc làm về cho
nhân công Mỹ. Đây không phải là chuyện dễ
trước những thay đổi cấu trúc kinh
tế Mỹ. Những việc làm chế xuất cổ
truyền ngày trước đang trên đà... phế
thải, ngày một biến mất, di tản qua các
xứ kém mở mang, nơi nhân công rẻ hơn và
luật lệ về an toàn, môi sinh, thuế,... cũng
dễ thở cho các công ty hơn. Nước Mỹ
phải có kế hoạch quy mô tái huấn luyện nhân
lực cho thích hợp với kỹ thuật mới, cũng
như t́m ra cách giữ hăng xưởng khỏi di
tản. Trong hai tháng sau khi đắc cử, khi mà ông chưa
nhậm chức, nhiều công ty đă nghe lời ông,
hay tự ư thay đổi kế hoạch, không đóng
cửa, không sa thải (Carrier, GM) mà lại c̣n đầu
tư mạnh lại (Softbank, Sprint, Ford, Fiat/Chrysler,
Alibaba, Apple, Amazon,…). Tin phấn khởi, nhưng đường
c̣n dài lắm. Đây sẽ là vấn đề then
chốt nhất cho TT Trump v́ là lư do chính ông đă
đắc cử. Không mang job về lại, ông sẽ là
tổng thống một nhiệm kỳ. Ứng viên Trump cũng đă hứa hẹn
sẽ thu hồi Obamacare ngay. Thực tế, nên nhớ
ông Trump từ trước đến giờ vẫn
chủ trương cung cấp bảo hiểm y tế
cho toàn dân. Thành ra sẽ không có chuyện ông thu
hồi toàn diện Obamacare, mà chỉ là sẽ sửa
đổi khá nhiều, từng bước qua một
thời gian khá dài chứ không có chuyện thu hồi toàn
bộ để ba ngày sau thay thế bằng nguyên
một bộ luật mới. TT Trump có thể có đủ
phiếu CH tại lưỡng viện quốc hội
để thay đổi, nhưng vấn đề là
trong nội bộ CH, cũng như giữa khối CH và
ông Trump, có sự đồng thuận để sửa
đổi ǵ hay không? Cái khó không phải là thu
hồi, mà là thay thế bằng cái ǵ? 3. YẾU TỐ
BẤT NGỜ TRONG ÔNG TRUMP Ông Trump ngay từ ngày đầu đă
khiến không ai đoán nổi ông sẽ làm ǵ, nói ǵ.
Bây giờ cũng vậy thôi, chẳng ai biết ông
sẽ làm ǵ. Ông tổng thống này đă vứt
bỏ hết mọi cẩm nang, mọi sách vở,
mọi tiền lệ của các vị tiền nhiệm
để lại. Ngay cả việc ông đề cử nội các,
thiên hạ đă đi từ ngạc nhiên này đến
ngạc nhiên khác. Nhiều ngạc nhiên như vậy v́
ông Trump có chiêu sở trường là... dương
đông kích tây, lấy những quyết định chéo
cẳng ngỗng, hoàn toàn mâu thuẫn với nhau. Ví dụ điển h́nh nhất là thông điệp
ông gửi cho Trung Cộng. Trong suốt cuộc vận
động tranh cử, ông liên tục đả kích TC,
hăm dọa đủ điều, từ tăng
thuế nhập cảng hàng TC đến ngăn
chặn TC hùng cứ Biển Đông. Thế rồi ông
lại bổ nhiệm ngay ông bạn tâm giao hơn 30 năm
của Tập Cận B́nh làm đại sứ. Chưa
hết, sau đó lại đề
cử một ông giáo sư chuyên viết sách tố giác
TC đang giết cả thế giới làm chủ
tịch Hội Đồng Thương Mại Quốc
Gia, là cơ quan quyết định chính sách ngoại
thương với TC.
Thế th́ TT Trump muốn đánh TC hay muốn kết
bạn với TC? Quyết định đề cử ngoại trưởng
c̣n quái chiêu hơn nữa. Sau khi ṿ đầu bức
tai với nửa tá chính khách nặng kư nhất,
kể cả cựu ứng viên tổng thống Mitt
Romney và cựu đại tướng David Petraeus, ông
bất ngờ lựa một đại doanh gia, chủ
tịch tập đoàn dầu hoả lớn nhất
thế giới là ông Rex
Tillerson của ExxonMobil, chưa một ngày làm chính
trị hay ngoại giao ǵ hết. Trong khi cả TT Obama
lẫn TTDC đang la hoảng Nga là kẻ thù số
một của Mỹ, th́ ông Trump kiếm ngay ông bạn
thân nhất của Putin làm ngoại trưởng.
Thế rồi
trong khi thiên hạ lo ngại một liên minh Trump-Putin th́
ông Trump lại hô hào tăng cường khả năng
vơ trang nguyên tử chống Nga. TTDC
chẳng hiểu mô tê ǵ nữa, nhưng cứ nhắm
mắt chửi tới cho ta. Thân Nga cũng chửi,
chống Nga cũng chê. Đó là thái độ tiêu
biểu của TTDC đối với TT Trump. Nói chung th́ hầu hết nội các do TT Trump đề cử có mẫu số chung là rất ít kinh nghiệm chính trị, tuy tất cả đều có quan điểm bảo thủ rất vững. Nhưng tất cả đều là những người đă thành công lớn trong lănh vực của ḿnh, phần đông là đại doanh gia thành công, trở thành triệu phú, tỷ phú giống ông hết. Lo về an ninh và quốc pḥng, là ba ông tướng 4-sao, khó chê được. Cả ba ông đều bị thất sủng dưới thời TT Obama v́ quan điểm diều hâu chống ISIS tại Trung Đông, chê sách lược ển ển x́u x́u của TT Obama. Tất cả, v́ thành công cá nhân nên đều là những người có quan điểm độc lập, có cá tính, tự tin lớn. Ra trước Thượng Viện, đưa ra nhiều quan điểm đối chọi với quan điểm của TT Trump. Thay v́ coi như đây là những người có thể góp nhiều ư khác biệt để tổng thống có lựa chọn đầy đủ, th́ TTDC xúm lại đổ dầu vào lửa, khai thác, phóng đại, phán ngay đám này sẽ căi lộn suốt ngày chống TT Trump. Có lẽ TTDC thích cái đám chuyên dạ vâng chung quanh TT Obama hơn. Trong nhóm phụ tá th́ cũng đều là
những người sành sỏi, cỡ tuổi trên 50,
không phải loại nhẹ kư, bạch diện thư
sinh như đám phụ tá của các TT Clinton và Obama. |