Những
vấn nạn của Tổng thống Donald Trump trong
khung cảnh nền dân chủ pháp trị Hoa Kỳ
Luật sư Đào Tăng Dực |
Câu này phát
xuất từ John Adams
(1735-1826), tổng thống thứ nh́ của Hoa
Kỳ, khi ông viết “Chỉ có chính quyền cộng ḥa mới là
chính quyền tốt. Định nghĩa của nền
cộng ḥa là một đế quốc của luật
pháp, không phải của con người”.
("There
is no good government but what is republican. The very definition of a
republic is an empire of laws, and not of men.") Nên nhớ danh từ “Cộng
Ḥa” nơi
đây không có nghĩa là đảng Cộng Ḥa bây
giờ mà có nghĩa là thể chế dân chủ chân chính,
là phản đề của thể chế quân chủ
chuyên chế. Đảng Cộng Ḥa hiện nay chỉ được
thành lập vào năm 1854
tức 28 năm sau khi John Adams qua đời. Đảng
Dân Chủ được thành lập trước
đó vào năm 1828
tức 2 năm sau khi John Adams qua đời. I. Donald Trump và chủ trương chính
trị của ông Donald
Trump là
vị tổng thống gây nhiều mâu thuẫn và tranh
căi nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, c̣n hơn
cả TT Richard Nixon với x́ căn đan Watergate
nữa. Theo quan điểm của tôi, lư do căn bản
gồm 3
yếu tố
chính sau đây: 1. Một là ông Trump không phải là một chính
trị gia chuyên nghiệp và trong tâm thức của ông
bao hàm một sự khinh bỉ thậm tệ các chính
trị gia nhà nghề và những định chế chính
trị và xă hội truyền thống mà ông cho là
thối nát. 2. Hai là ông là một doanh nhân mà tầm hoạt động
trải rộng khắp thế giới. Tầm hoạt
động này đă giúp ông vượt thoát nhiều
khó khăn thập tử nhất sinh, nhưng cũng hàm
chứa những hiểm nguy trí mạng, v́ ông phải
sinh tồn không những trong môi trường pháp
trị tại Hoa Kỳ, mà c̣n phải sinh tồn trong
những môi trường luật rừng tại các
quốc gia độc tài hoặc đang chuyển
tiếp dân chủ. 3. Ba là ông bắt mạch được sự
phẫn nộ của những thành phần bảo
thủ trong xă hội Hoa Kỳ. Thật vậy Hoa
Kỳ cũng như mọi quốc gia khác trên thế
giới đều bị lôi cuốn vào trào lưu toàn
cầu hóa (globalization) của nhân loại, cũng như
sự bùng nổ dữ dội của cuộc cách
mạng tin học (information revolution). Khi ông khinh bỉ các chính trị gia chuyên nghiệp và
các định chế chính trị và xă hội
truyền thống th́ ông tạo cho ḿnh nhiều kẻ
thù nguy hiểm.
Từ những chính trị gia trong và ngoài đảng
Cộng Ḥa của chính ông, các định chế chính
quyền rường cột như FBI, CIA, các chính
quyền tiểu bang không cùng quan điểm hoặc các
định chế của xă hội dân sự như các
tập đoàn báo chí đầy quyền lực,
những doanh nghiệp tư nhân, những nhà tỷ phú
nhiều tiền hơn và bất đồng quan điểm
với ông… Khi ông giao thiệp và đôi khi hợp tác làm ăn
với những thế lực và cá nhân ngoài Hoa Kỳ
th́ ông gặp phải một mâu thuẫn lớn lao.
Đó là Hoa Kỳ là một quốc gia pháp trị. Tương
quan giữa chính quyền và xă hội dân sự, tương
quan giữa những thành phần cấu tạo của
chính quyền và xă hội dân sự với nhau, tương
quan giữa cá nhân và xă hội, cũng như tương
quan cá nhân này và cá nhân khác trong xă hội, đều
căn cứ trên luật pháp nghiêm minh. Trong khi đó, tại các quốc gia độc tài
hoặc đang trong giai đoạn chuyển tiếp dân
chủ, các tương quan trên đều căn cứ
trên cá nhân của một con người hay một
tập thể gồm nhiều con người độc
tôn quyền lực. Khi ông trở nên nhà vô địch bênh vực
quyền lợi cho các thành phần xă hội phẫn
nộ trước bước đi hầu như
bất khả văn hồi của tiến tŕnh toàn
cầu hóa, th́ ông đứng hẳn về phe của các
nhóm sau đây: a. Các nhóm Tin Lành Truyền Giáo Evangelicals; b. Những thế lực Pro-Life chống phá thai
phần lớn là Thiên Chúa Giáo; c. Hội Súng Ống Quốc Gia (National Rifles
Association); d. Những thế lực da trắng chống di dân; e. Những nông dân bị mất thị trường
v́ cạnh tranh quốc tế; f. Những công nhân Hoa Kỳ mất công ăn
việc làm v́ các kỹ nghệ như chế xe hơi
không thể cạnh tranh trên trường quốc
tế; g. Những người dân Hoa Kỳ không muốn có
Universal Medicare v́ họ nghĩ những di dân ăn không
ngồi rồi sẽ lạm dụng và tốn hao công
quỹ quá nhiều; h. Những thành phần phẫn nộ v́ các vị
tổng thống Hoa Kỳ trong quá khứ đă quá nhượng
bộ cho các đối thủ cũng như đồng
minh của Hoa Kỳ. Các cuộc nghiên cứu cho thấy cử tri ủng
hộ cho ông thông thường bao gồm những công
nhân, phái nam và không có bằng đại học. Trong cuộc bầu cử tháng 11 năm 2016, tuy ông
thua bà Hillary Clinton về số phiếu phổ thông (62,984,825
so với 65,853,516), nhưng nhờ thắng điểm
cử tri đoàn (306 so với 232) tại các tiểu bang chiến lược
nên ông đă đắc cử nhờ sự ủng
hộ của các thế lực nêu trên. Tuy các lực lượng này không chiếm đa
số tuyệt đối, nhưng với hệ
thống bầu cử “ngựa
chạy về nhất” (first past the post) tại Hoa
Kỳ th́ sức ủng hộ này (lên
đến 46% mới nhất theo Fox News) là một tỷ lệ rất
cao, vẫn có thể đem lại chiến thắng cho
ông vào năm 2020. Những khó khăn và hiểm nguy cho cá nhân ông, gia
đ́nh ông (gồm cả Donald Trump Jr., Ivanka Trump và
chồng là Jared Kushner là những người có trách
nhiệm) và những công ty ông thành lập phát xuất
từ những công việc làm ăn rất phức
tạp trên thương trường. Ông sinh ra giàu có và
thừa hưởng một gia tài khoảng $413 triệu
Mỹ Kim từ cha của ḿnh. Tuy thương trường phức tạp nhưng ông
tập trung vào 2 phương diện chính. Một
là Reality Television và hai là kinh doanh địa ốc.
Reality TV tương đối thành công và Trump hầu
như trở thành một thương hiệu (trade mark)
tiếng tăm trên toàn thế giới, nhất là
tại Nga Sô và Tàu cộng. Đến khi ông Trump tham gia vào chiến dịch tranh
cử làm ứng cử viên đảng Cộng Ḥa th́
những đối thủ của ông cáo buộc
rằng các thế lực của Putin nh́n thấy
triển vọng ảnh hưởng đến các sách
lược chính trị của Hoa Kỳ qua Trump, rồi
khi Trump được chọn làm ứng cử đảng
Cộng Ḥa vào tháng 7 năm 2016 th́ Putin đă gia
tốc mua chuộc. Các cáo buộc cho rằng mục đích của Putin
và nhóm tài phiệt Nga là bôi nhọ nền dân chủ
Hoa Kỳ. Theo những người chống Trump th́
đă có những qua lại và trao đổi giúp Trump
thắng cuộc tranh cử tổng thống Hoa Kỳ. II. Sự xuất hiện của Special
counsel Bob Mueller: Theo Wikipedia th́ vào đầu năm 2017 Văn Pḥng Giám
Đốc T́nh Báo Quốc Gia của Hoa Kỳ (US Office
of the Director of National Intelligence) thẩm định
rằng TT Nga Putin thân hành ra lệnh khởi động
một chiến dịch đánh phá uy tín Hillary Clinton
trong cuộc bầu cử tổng thống 2013 và
ủng hộ cho Donald Trump, Bernie Sanders và Jill Stein hầu gây bất
ổn cho nền chính trị Hoa Kỳ. Chính v́ thế vào tháng
5, 2017 Bộ Tư Pháp quyết định bổ
nhiệm một Office of Special Counsel dưới sự lănh
đạo của Bob Mueller
để điều tra. Bob Mueller là một cựu giám
đốc FBI. Vị Special Counsel này có thẩm quyền
điều tra “sự xen lấn của Nga Sô vào
cuộc bầu cử 2016 của Hoa Kỳ, kể cả
bất cứ liên hệ nào giữa chính quyền Nga và
chiến dịch tranh cử tổng thống của Trump
và bất cứ vấn đề ǵ phát sinh hoặc có
thể phát sinh trực tiếp từ cuộc điều
tra này và bất cứ vấn đề ǵ khác trong
phạm vi của huấn thị 28 CFR 600.4.” (có nghĩa
là có thể xin nới rộng thẩm quyền nếu
có nhu cầu). Nhiều cáo buộc cho rằng Putin
đă xâm nhập hệ thống email của đảng
Dân Chủ và trao cho Ủy Ban Vận Động Tranh
Cử của Trump những thông tin mật. Ngược
lại Trump bị cáo buộc đă hứa sẽ
giải thể cấm vận đối với Nga Sô. Sau khi đắc cử, ông Trump đă nhiều
lần chỉ trích ông Mueller và công việc của
chức vụ Special Counsel này và muốn cách chức.
Tuy nhiên ông Mueller đă được lưỡng
đảng trong Hạ Viện lẫn Thượng
Viện Hoa Kỳ ủng hộ nên ông Trump chưa dám cách
chức v́ sợ sẽ bị impeach. Vị thế của ông lại trở nên suy yếu
hơn trong quốc hội sau cuộc bầu cử
giữa nhiệm kỳ 6 tháng 11, 2018 v́ tuy đảng
Cộng Ḥa thắng thêm vài ghế trong Thượng
Viện nhưng dù sao họ cũng đă có đa
số trong Thượng Viện rồi. Trong khi đó
đảng CH lại mất đa số trong Hạ
Viện. Hạ Viện trở thành lực lượng
đối lập đáng ngại cho ông Trump v́ Hạ Viện có thẩm quyền thành
lập những ủy ban đặc nhiệm điều
tra rộng quyền và giám sát mọi tác động
của hành pháp, kể cả quyền ra các subpoenas
(tức ra các trát yêu cầu nộp văn kiên hay tŕnh
diện để bị chất vấn trước các
ủy ban).
Các subpoenas này có thể liên hệ đến thuế
khóa của cá nhân tổng thống Trump hoặc các công
ty mà ông Trump có liên hệ. Lời khai gian dối trước
các ủy ban này, cũng như các nhân viên FBI hoặc
Special Counsel có thể là những tội về h́nh
luật. III. Những vấn nạn khác của TT
Trump Ông Bob Mueller không phải là vấn nạn duy nhất
của Trump. Vấn nạn thứ nh́ cũng vô cùng quan trọng là
văn pḥng Bộ Tư Pháp chi nhánh Quận phía Nam
của New York (US Attorney for the Southern District of New York). Đây là một chi nhánh của Bộ Tư
Pháp Liên Bang Hoa Kỳ nhưng chịu trách nhiệm
về điều tra và truy tố các tội nghiêm
trọng thuộc thẩm quyền liên bang. Họ cũng được trao trách
nhiệm điều tra các vi phạm liên hệ. Đây
là một đơn vị ưu tú của Bộ Tư
Pháp, nổi tiếng độc lập và thiện
xảo. Vấn nạn thứ ba là các bộ tư pháp
của các chính phủ tiểu bang, nhất là các
tiểu bang do đảng Dân Chủ nắm quyền,
hoặc đảng Cộng Ḥa nắm quyền, nhưng
các cơ quan hữu trách nhận thấy có sự vi
phạm h́nh luật từ các dịch vụ liên hệ
đến ông Trump. Vấn nạn thứ 4 là báo chí và truyền thông chính
mạch Hoa Kỳ vốn là một thứ Đệ
Tứ Quyền hùng mạnh, tài chánh vô tận đang
điều tra ráo riết mọi khía cạnh riêng tư
của ông và gia đ́nh. Một nét đặc thù của các quốc gia pháp
trị là bất cứ một viên chức chính
quyền nào, nếu ư thức được một cá
nhân hay thực thể pháp lư nào (dù liên hệ tới
ḿnh hoặc là thượng cấp của ḿnh) vi
phạm h́nh luật, liên hệ đến trách
nhiệm luật định hay hiến định
của ḿnh, mà không tố cáo hoặc truy tố theo trách
nhiệm, chính viên chức đó sẽ bị truy
tố về tội cố t́nh che giấu tội
phạm (covering up a crime) hoặc xen lấn vào tiến tŕnh
thi hành công lư (interference with the course of justice), vốn là
những tội đại h́nh. Chính v́ thế, các viên
chức tại các TB do đảng CH nắm quyền cũng
bị trách nhiệm ràng buộc (duty bound) và truy tố. IV. Kết quả điều tra của
Mueller và Bộ Tư Pháp Kết quả cuộc điều của Bob Mueller và
US Attorney for the Southern District of New York đă đưa đến các
kết quả sau đây, theo tin tức của CNN ngày 15
tháng 12 vừa qua: a. Cựu chủ tịch ủy ban tranh cử Paul
Manafort bị ở tù; b. Luật sư riêng của ông Mike Cohen sẽ vào tù
tháng 3 sang năm; c. Cựu phó chủ tịch ủy ban tranh cử Rick
Gates bây giờ cung khai phạm tội (a confessed felon); d. George Papadopoulos, một thành viên của ban cố
vấn ngoại giao vừa mới ra tù sau khi hợp tác
với công tố; e. Cựu Cố Vấn An ninh quốc gia là tướng
Mike Flynn đang chờ ṭa kết án, sau khi đă dư
hợp tác và khai báo với Bob Mueller. Ngoài ra, các cơ quan chức năng c̣n có trách
nhiệm điều tra ráo riết h́nh luật các cơ
sở sau đây của Trump và gia đ́nh ông: 1. Ủy ban tranh cử của ông (Election committee); 2. Ủy ban chuyển tiếp quyền lực của
ông (Transition Committee); 3. Ủy ban tổ chức lễ đăng quang
tổng thống (Inauguration committee); 4. Chức vụ tổng thống của ông có xen
lấn vào tiến tŕnh công lư hay không (Presidency); 5. Business chính của ông và gia đ́nh gọi là the
Trump Organization; 6. Tổ chức từ thiện của gia đ́nh
gọi là Trump Charity (chỉ điều tra về hộ
tức civil); 7. Đại học Trump (Trump University) đă bị cáo
buộc là một tṛ lường gạt. Chính phủ các tiểu bang do đảng Dân Chủ
nắm quyền truy tố ra ṭa rằng sự kiện
ông không rút chân hẳn ra các thương vụ của
ḿnh có nghĩa là ông đă lạm dụng chức
vụ để đem lợi nhuận cho các dăy khách
sạn của ông. Đi ngược lại với tinh
thần hiến pháp. Nổi bật nhất, theo phóng viên John Wagner của
tờ Washington Post ngày 10 tháng 12, 2016, là sự kiện luật sư riêng của ông
Mike Cohen nhận tội trả cho tài tử khiêu dâm
Stormy Daniel $130,000 một tháng trước cuộc
bầu cử 2016 để cô này không lên tiếng, ảnh hưởng
đến cuộc bầu cử. Trước đó vào
tháng 8, ông cũng đă đại diện cho ông Trump trả cho người
mẫu Playboy Karen McDougal $150,000 để cô này không tố cáo rằng
cô đă là t́nh nhân của ông khoảng 1 năm trước
đó. Số tiền này trả từ một đồng
minh của ông Trump là American
Media Inc, nhà xuất bản báo National Enquirer. Công tố viện buộc tội và Cohen nhận
tội rằng mục đích của 2 số tiền là
để ảnh hưởng đến cuộc bầu
cử tổng thống 2016 và Cohen hợp tác và chịu
quyền điều khiển của “cá nhân số 1”
(Individual-1) và cá nhân này là Donald Trump. Luật sự Cohen đă nhận tội và bị
kết án 3 năm tù. Sẽ thi hành tháng 3 năm 2019. Sự kiện đáng chú ư hơn nữa là sự
hợp tác của cựu cố vấn an ninh quốc gia
Mike Flynn. LS Cohen hợp tác và khai rất nhiều chi
tiết “động trời” c̣n chưa tiết
lộ nhưng vẫn c̣n bị tù 3 năm. Báo chí đang
nín thở chờ đợi không biết tướng
Mike Flynn hợp tác đến mức độ nào mà chính
ông Mueller đề nghị với ṭa mức độ
ở tù từ tối thiểu cho đến không ở
tù. Hầu như chắc chắn ông Mueller c̣n nhiều
chi tiết nữa chưa bạch hóa. Cho đến bây
giờ các con cái trưởng thành của ông Trump như
con trai Donald Trump Junior, con gái Ivanka Trump và con rể Jared
Kushner chưa hề bị thẩm vấn bởi FBI
hoặc nhân viên của Mueller. Báo chí và các b́nh luận gia cho rằng có thể v́
lư do chiến thuật, họ sẽ là những nhân
chứng sau cùng để kết thúc cuộc điều
tra. V. Tại sao TT Trump chưa bị truy
tố? Câu hỏi trên đầu môi của tất cả chúng
ta là: Nếu Hoa Kỳ là một quốc gia pháp trị, không
ai đứng trên luật pháp và “Individual-1” là
Tổng Thống Donald Trump th́ tại sao chính phủ Hoa
Kỳ không truy tố TT Donald Trump về tội ảnh hưởng
đến cuộc bầu cử TT 2016, y như LS Mike
Cohen và lănh án h́nh sự tương tự? Câu trả lời là: tuy hiến pháp Hoa Kỳ không ngăn
cấm việc truy tố tổng thống về h́nh
luật, khi có chứng cớ rằng TT Trump âm mưu cùng
Mike Cohen vi phạm một tội h́nh sự liên bang, nhưng
Chính Sách Hướng Dẫn (Guidance)
của Bộ Tư Pháp từ lâu đời chủ trương
không truy tố một vị tổng thống khi tại
chức v́ làm như thế, vị tổng thống
sẽ bị xao lăng và không thi hành trách nhiệm
hiến định của ḿnh. Một số học giả cho rằng, guidance này
chỉ là chính sách (policy) riêng của Bộ Tư Pháp,
không phải do hiến pháp hay luật pháp nào quy định.
Nếu bị thách thức trước Tối Cao Pháp
Viện vẫn có thể bị thay đổi. Dù sao đi nữa th́ theo guidance này, Bộ Tư Pháp
sẽ không truy tố ông Trump. Họ phải chờ
nếu ông hết nhiệm kỳ năm 2020 và không tái
đắc cử th́ mới truy tố được. Nếu ông tái đắc cử một
nhiệm kỳ 4 năm nữa th́ họ sẽ không c̣n
cơ hội truy tố v́ Sắc Luật Giới
Hạn Truy Tố (Statute of Limitations) quy định
rằng chính phủ chỉ có 5 năm kể từ ngày
tội phạm xảy ra để khởi tố. Tuy nhiên, nguy hiểm cho TT Trump là pháp luật vẫn
cho phép chính phủ khởi tố (indict) nhưng niêm phong sự khởi tố
(seal) này (gọi là indictment under seal) trước thời hạn 5 năm
để phù hợp với Statute of Limitations và khi TT
Trump không c̣n tại chức (hoặc v́ thất cử vào
năm 2020 hoặc sau khi măn nhiệm kỳ 2024) th́
tiếp tục truy tố. Đó là chưa kể những điều tra của
Bộ Tư Pháp và ông Mueller có thể khám phá ra
những chứng cớ về cản trở công lư
(obstruction of justice), xen lấn đến luật bầu
cử (interfering with election laws), hợp tác với Nga Sô
(Russian Collusion), lem nhem tài chánh (financial entangelent) nếu
có. Hơn nữa, chỉ có cá nhân của ông Trump
là không bị truy tố trong khi tại chức,
những thành phần trưởng thành trong gia đ́nh
của ông, nếu có chứng cớ phạm tội,
vẫn bị truy tố b́nh thường. Những công ty và business do ông dựng lên vẫn
bị điều tra và truy tố nếu vi phạm
luật h́nh (criminal) hay hộ (civil). VI. Nghịch luận của người
Việt hải ngoại, nhất là tại Hoa Kỳ như
sau: Tỷ lệ người Việt tại Hoa Kỳ nói
riêng và hải ngoại nói chung ủng hộ TT Trump tương
đối cao. Lư do rất đơn giản v́
kẻ thù lớn nhất đe dọa sự tồn vong
của dân tộc Việt không phải là Nga Sô mà là
Trung Quốc. Chiến
lược toàn cầu đến nay của TT Trump là
“Ḥa Nga Sô và Chiến Trung Quốc”. Cho đến ngày hôm nay, chủ trương này
của Trump đang làm cho Tập Cận B́nh và Trung
Quốc điêu đứng. Điều này làm nhiều
người trong cộng đồng người
Việt Tự Do nhiệt liệt ca ngợi và ủng
hộ cho TT Trump. Tuy nhiên, ông Trump chủ trương “Make
America Great Again”. Ông ta không minh thị chủ trương
giúp Việt Nam chống Trung Quốc. Ngoài ra, ông ta cũng là một thương gia có
đầu óc buôn bán và muốn thương thuyết
để có những “deals” lợi cho nước
Mỹ và cho cá nhân hay gia đ́nh ông. Chẳng hạn
khi có chứng cớ từ CIA rằng Thái tử Saudi
Arabia Mohammed Bin Salman
chỉ huy giết kư giả Jamal Khashoggi
nhưng v́ chính phủ Saudi Arabia mua hằng tỷ vũ
khí của Hoa Kỳ th́ TT Trump sẵn sàng bênh vực. Khi Tổng Giám đốc tài chánh của Tập
đoàn Hoa Vi Trung Quốc Sabrina
Meng bị bắt tại Canada theo yêu cầu của
Hoa Kỳ và đang ra ṭa án Canada để dẫn độ
về Hoa Kỳ chịu truy tố, th́ TT Trump tuyên
bố có thể can thiệp cho bà này nếu thương
thuyết với TQ có lợi. Ông Trump lại chủ trương rút khỏi
Hiệp Định Mậu Dịch Xuyên Thái B́nh Dương
(TPP) là một quyết định cho Hoa
Kỳ rút khỏi sân khấu kinh tế Thái B́nh Dương,
hâu quả là giao trọn sàn chơi cho Trung Quốc thao
túng. Chính v́ thế ủng hộ ông th́ có thể
hiểu được nhưng minh thị suy tôn là
đi quá đà. VII. Xác xuất impeach
một tổng thống Trump Hầu như sau cuộc bầu cử bán nhiệm
kỳ 2018 vừa qua, với sự chiến thắng
chiếm đa số tại Hạ Viện của đảng
Dân Chủ, mọi người đều nghĩ TT Trump
chắc chắn sẽ bị impeach. Dĩ nhiên điều này có thể xảy ra nhưng
không hẳn là sẽ xảy ra đương nhiên. Trước hết, chiếu theo Hiến Pháp Hoa Kỳ, th́
muốn impeach th́ Hạ Viện phải truy tố
bằng đa số (điều kiện này đảng
Dân Chủ hội đủ từ năm 2019) và Thượng
Viện kết án với đa số 2/3 (điều
kiện này đảng Dân Chủ không hội đủ
v́ đảng Cộng Ḥa đang chiếm đa số
53-47). V́ thế ngay cả khi Hạ
Viện truy tố, xác xuất Thượng Viện
kết án rất thấp. Hơn nữa truy tố một vị tổng
thống hay không c̣n tùy thuộc vào nhiều tính toán chính
trị của đảng Dân Chủ nữa. Chắn chắn đảng Dân Chủ sẽ sử
dụng các ủy ban điều tra tại Hạ
Viện để truy cứu tất cả mọi khía
cạnh của hành pháp và cá nhân TT Trump, nhất là các
khai báo về thuế cá nhân của ông mà ông đă
từ chối minh bạch hóa đến bây giờ. Thêm
vào đó, họ c̣n chờ thêm kết quả của
cuộc điều tra của ông Mueller và của chính
Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ tại Southern District of New York. Thêm vào đó, đảng Dân Chủ c̣n phải tính
toán xem họ nên đối diện với TT Trump trong
cuộc bầu cử năm 2020 hay một ứng cử
viên khác của đảng Cộng Ḥa chẳng hạn Phó
Tổng thống Mike Pence. Đối diện với
ai có lợi hơn tùy thuộc nhiều điều
kiện cần tính toán trong tương lai của
họ. Ngay cả trong trường hợp Mueller, Bộ Tư
Pháp và các ủy ban điều tra của Hạ
Viện trong năm 2019 khám phá nhiều chứng cớ
bất lợi cho Trump và nhiều Thượng Nghị sĩ
Cộng Ḥa đồng ư kết tội, th́ chưa
chắc đảng Dân Chủ đă truy tố ông Trump
tại Hạ Viện. Lư do là v́ trên b́nh diên chính sách,
đương kim Phó
Tổng thống Mike Pence c̣n bảo thủ hơn TT Trump
nhiều trên mọi phương diện, nhất là
chống phá thai (anti-abortion) và đồng tính luyến
ái (homoxuality). Phải đối diện với một
TT Mike Pence trong nhiệm kỳ này và như ứng
cử viên Cộng Ḥa vào chức vụ Tổng
thống năm 2020 thay v́ tiếp tục với một
TT mang nhiều thương tích như Trump có thể có
lợi cho đảng Dân Chủ hơn trên b́nh diện
chiến lược chiến thuật. Chính trị trong một nền dân chủ phức
tạp hơn là như thế. VIII. Kết luận Hoa Kỳ từ thủa b́nh minh khai quốc, là
một quốc gia pháp trị theo truyền thống Common
Law của Anh Quốc. H́nh ảnh 2 cao bồi đấu súng với nhau bên
ngoài có vẻ hỗn loạn, nhưng trong bản
chất đă bao gồm một nguyên tắc luật pháp
nền tảng: đó là luật tự vệ sử
dụng sức mạnh hữu lư (self defense using reasonable
force). Khi 2 tay súng đối diện với nhau và
nổ súng th́ kẻ sống sót rơ ràng là tự
vệ. Nếu trái lại vết thương gây ra cái
chết ở phía sau lưng, th́ đó là sát nhân (murder
hay manslaughter). Vị cảnh sát trưởng sẽ
bắt, truy tố và một quan ṭa sẽ xử nghiêm
minh. Truyền thống pháp trị đó từ lâu đă
là rường cột của Hoa Kỳ, Canada, Úc Đại
Lợi và Tân Tây Lan. Truyền thống đó chí công vô tư, không
một cá nhân nào đứng trên và ngoài luật pháp
cả. Trong truyền thống đó, muốn làm
tổng thống Hoa Kỳ th́ lư lịch phải như
tờ giấy trắng (squeaky clean). Nếu không th́ trong
một nền dân chủ hiến định, pháp
trị và đa nguyên như thế, mọi góc tối
sẽ bị phanh phui và đắc cử chức nguyên
thủ quốc gia lại có thể trở thành lầm
lỗi lớn nhất trong cuộc đời. 20.12.2018 Luật sư Đào Tăng
Dực
|