...Phe đối lập DC có vẻ không có ǵ để
chỉ trích...
TT Trump đi chu du một ṿng 5 nước Á Châu. Đây
là chuyến công du lâu nhất của tổng thống
Mỹ trong lịch sử cận đại, kéo dài
tới 12 ngày. Không thiếu ǵ lư do.
Lư do nghiêm chỉnh và quan trọng nhất là thông điệp của TT Trump, đặt
nặng vai tṛ của Châu Á trong chính sách đối
ngoại của tổng thống mới của Mỹ.
Ở đây phải thấy rơ sự khác biệt quan
trọng giữa TT Obama và TT Trump. TT Obama ‘chuyển
trục’, nhưng chú tâm vào quan hệ kinh doanh, đi
rao món hàng TPP, trong
khi TT Trump chủ ư đi Á Châu để t́m hậu
thuẫn cho chính sách cứng rắn của ông đối
với Bắc Hàn cũng như để giải thích
chính sách mậu dịch mới của Mỹ, chủ trương
thương thảo song phương dựa trên trao
đổi ṣng phẳng.
Và dường như TT Trump đă phải trả
một giá khá cao.
Tại Nhật và
Hàn Quốc, khác
với những tuyên bố khi tranh cử, TT Trump đă
xác nhận Mỹ sẽ tiếp tục bảo vệ
hai xứ này, vẫn giữ căn cứ quân sự và
lính tại đây mà không đ̣i hỏi hai xứ này
chia sẻ chi phí.
Tại TC, TT Trump đă không đề cập một
tiếng nào về vấn đề nhân quyền cũng
như về sự gian trá của TC trên thương trường
quốc tế, hay triển vọng đánh thuế
trừng phạt trên hàng nhập của TC.
Tại VN, ông cũng không nói ǵ về nhân quyền.
Rồi sau đó, đề nghị làm trung gian ḥa
giải các nước Đông Nam Á về vụ tranh
chấp Biển Đông.
Không ai nghĩ CSVN sẽ nhờ Mỹ làm trung gian điều
đ́nh ǵ, mà có đi nữa th́ cũng chẳng ai nghĩ
TC sẽ chấp nhận. Cái
thâm ư của TT Trump là khều chân TC, đánh tiếng
cho VC và cả TC biết Mỹ không nh́n nhận độc
quyền lưỡi ḅ của TC, mà coi toàn bộ
vấn đề là tranh chấp quyền lợi, các
quốc gia Đông Nam Á trong đó có CSVN, đều có
quyền bác bỏ cái lưỡi ḅ đó, và tất
cả cần phải thương lượng.
Quan điểm này chỉ khiến cho chủ nhà VC mát
ruột, dù TC không vui.
Các nước Á
Châu hiểu được sự nhân nhượng
của TT Trump cũng như muốn xác nhận họ tôn
trọng lập trường của Mỹ nên đáp
lễ bằng những cuộc đón rước long
trọng chứ không phải cho ông đi tầu bay
giấy như TTDC cố t́nh bôi bác một cách ngây ngô
và rẻ tiền.
Ở cấp lănh đạo đại cường, khi
quyền lợi cả nước được đặt
lên bàn cân, họ không lư luận và xử thế
trẻ con như vậy.
TT Trump thành công, huy động được hậu
thuẫn chống Bắc Hàn không? Chẳng ai biết rơ.
Chỉ thấy vài triệu chứng:
- Trong suốt thời gian công du, Cậu Ấm Ủn
đă im re, không nói ǵ, cũng chẳng bắn hoả
tiễn ǵ như TTDC tiên đoán. Nếu không phải là
nể mặt Trump, th́ cũng là hiểu rơ thông điệp
của bác Tập khi ông này đón rước TT Trump quá
trịnh trọng: “Thượng
khách của tôi và tôi muốn có giao hảo tốt
đẹp với ông ấy đấy chú!”. Cậu Ấm chưa khùng cũng chẳng ngu
đâu.
- Cả Nhật
lẫn Hàn Quốc tuyên bố ủng hộ lập trường
cứng rắn của TT Trump đối với Bắc Hàn.
- Ngay sau chuyến đi của TT Trump, chủ tịch
Tập đă gửi một đặc phái viên đi B́nh
Nhưỡng gặp Cậu Ấm, không ai biết để
cảnh cáo hay trấn an cậu, chỉ biết là
giữa TT Trump và CT Tập đă có ‘nói chuyện’
về Bắc Hàn.
Phe đối
lập DC có vẻ mắc nghẹn, không có ǵ để
chỉ trích. Bèn
chơi tṛ đánh trống lảng: la hét ầm ĩ
về vụ ứng viên CH trong cuộc tranh cử Thượng
Viện tới tại Alabama, ông Roy
Moore, bị
mấy bà xồn xồn tố cáo cách đây ba bốn
chục năm ǵ đó, bị ông này sàm sở, rờ
mó hay hôn ẩu.
CNN phán ngay “TT Trump khiến tôi nhàm chán với
những h́nh ảnh du lịch của ông”. Miễn bàn
thêm.
Ngày đầu
đến Nhật, chưa vào chương tŕnh chính
thức, thủ tướng Nhật đăi TT Trump ăn
sáng hăm-bơ-ghơ Mỹ.
Washington Post đập ngay Trump ngu dốt về nghi
lễ ngoại giao, không tôn trọng văn hoá Nhật,
không ăn đồ ăn Nhật khi đến
Nhật. Câu hỏi cho WaPo: thế TT Obama đến VN có
ăn hột vịt lộn không nhỉ?
TT Trump cùng thủ
tướng Nhật đi thăm công viên, đến
hồ cá vàng, cho cá ăn. CNN (chứ c̣n ai nữa?)
chiếu đoạn phim TT Trump đổ nguyên bát đồ
ăn xuống hồ, bôi bác Trump lỗ măng, vô học.
Chỉ một ngày sau là các trang mạng tràn ngập h́nh
ảnh thủ tướng Nhật hất nguyên bát
đồ ăn trước rồi TT Trump bắt chước
làm theo, nhưng cái đoạn về thủ tướng
Nhật bị CNN ‘đục bỏ’. CNN bầm
cả hai mắt.
Trong các chuyến công du ngoại quốc của TT Trump,
ông đều được tiếp đón cực
kỳ long trọng, từ Ba Lan đến Pháp trước
đây, đến bây giờ là chuyến đi TC,
được chủ tịch Tập Cận B́nh đích
thân làm hướng dẫn viên đưa đi giới
thiệu Tử Cấm Thành, rồi đăi đại
yến trong đó, một chuyện chưa bao giờ
xẩy ra cho bất cứ vị quốc trưởng
ngoại quốc nào trong lịch sử TC từ ngày
chiếm quyền năm 1949.
Phản ứng của TTDC? Đó là cách các quốc gia
khác vuốt ve cái tôi vĩ đại của TT Trump, như
đă viết sơ qua. Chắc tại TT Obama không có cái
tôi lớn lắm nên TC cho ông ra cửa sau của máy
bay, chẳng thảm đỏ, chẳng ṿng hoa,
chẳng cờ quạt, chẳng đại bác? Thú
thật, kẻ này vẫn muốn thấy tổng
thống đại cường Cờ Hoa được
đón rước long trọng hơn đón một anh
thư kư ṭa đại sứ.
Sự thật là TC chẳng coi TT Obama ra ǵ, nhưng
muốn vuốt TT Trump v́ sợ ông này đánh mạnh
trên mặt trận mậu dịch, như tăng
thuế hàng nhập từ TC. Sự
đón tiếp long trọng cũng như 250 tỷ hàng
TC mua là cái giá TC trả trong cuộc chiến này.
Mỗi năm, TC xuất cảng qua Mỹ hơn 450
tỷ đô. Ông Trump hăm dọa đánh thuế
nhập tới 35%, nếu làm thật th́ TC sẽ
mất hơn 150 tỷ một năm. Rất có thể
TC sẽ đi xa hơn nữa và sẽ áp lực hay
kềm chế Cậu Ấm Ủn, coi như thêm
một món quà nữa cho TT Trump.
TTDC đả kích TT Trump khi ông chủ trương
mậu dịch song phương trong ṣng phẳng,
chống lại toàn cầu hoá. Chủ Tịch Tập
Cận B́nh đọc diễn văn, chủ trương
ngược lại, hậu thuẫn toàn cầu hoá, dĩ
nhiên để chính danh hoá việc TC đang vươn
nanh vuốt qua Phi Châu, Nam Mỹ, và mỏ bauxite VN. Vài
cụ tỵ nạn chống Trump với bất cứ
giá nào vội nhẩy ra chửi Trump, hoan hô toàn cầu
hóa theo Tập ngay. Lạ thật, có khuynh hướng
mới trong cộng đồng tỵ nạn: ủng
hộ Tập sao? Ư đồ của họ Tập
hiển nhiên không phải là toàn cầu hoá hay tự do
mậu dịch ǵ ráo, mà chỉ là bảo hộ
mậu dịch tối đa cho quyền lợi của các
Chú Ba trong giấc mộng toàn Hán hoá, kể cả VN,
chẳng lẽ các cụ không nh́n thấy sao? Hay
lại vẫn là chuyện hận Trump quá mất khôn như
CNN?
VC vi phạm nhân quyền một cách thô bạo từ
ngày đầu chiếm miền Nam (không kể dưới
chế độ CSBV) chứ không phải là chuyện
mới xẩy ra với TT Trump. Câu
hỏi là trong suốt mấy đời tổng
thống từ Carter cho đến Obama, những hô hào
nhân quyền của họ đă gặt hái được
thành quả nào ngoài việc VC trục xuất nửa tá
người gọi là ‘nhà tranh đấu’ qua Mỹ
biến vào biển người, ngày hai buổi đi
cầy, giúp cho VC bứng được vài ba cái gai trước
mắt? VC có
mở cửa cho tự do báo chí chưa? Có tôn trọng
nhân quyền tối thiểu ǵ chưa? Có bầu
cử tự do ǵ chưa? Dân Việt hưởng
được bao nhiêu tự do dân chủ? Câu trả
lời: zero!
Đó là chưa nói đến việc đây là
chuyện nhân quyền đổi lấy bom nguyên tử
Bắc Hàn chứ không phải đổi lấy
bạc cắc đâu, cụ ơi!
Đất nước của chúng ta, đồng bào
của chúng ta, trách nhiệm tranh đấu cho nhân
quyền VN là trách nhiệm của dân Việt chúng ta trước
tiên, trong nước cũng như ngoài nước,
chứ không phải trách nhiệm của tổng
thống một nước ngoài, cho dù nước ngoài
đó là Mỹ. Trước khi chỉ trích người
ta không chịu giúp ḿnh, hăy tự vấn lương tâm
chính ḿnh đă làm những ǵ? Có kết quả ǵ?
Các TT Carter và Clinton nói nhiều về nhân quyền,
những cũng chính mấy ông này đă nh́n nhận
chế độ CSVN, trao đổi ngoại giao với
chế độ, cho gia nhập đủ thứ
hiệp hội, tổ chức quốc tế, từ Liên
Hiệp Quốc đến WHO, WTO, UNESCO, IMF, SEATO, APEC,...
Cho hưởng quy chế mậu dịch ưu đăi,...
TT Obama, trong bài diễn văn 32 phút đọc tại
VN, đă bỏ ra chưa tới 30 giây nói về nhân
quyền. Hơn xa TT Trump thật, nhưng ngay sau đó
tặng cho các ‘lănh đạo đại tài’
quyết định hủy bỏ cấm vận vũ
khí, công an tha hồ mua súng. Đó là cách TT Obama vận
động cho nhân quyền tại VN sao?
Tiếng Mỹ có cụm từ ‘lip
service’, có thể dịch nôm na là ‘dịch
vụ môi mép’ hay ‘dịch vụ miệng lưỡi’. Nói
cho dẻo mà không làm ǵ.
Không ai chối căi nước Mỹ có vị thế cường
quốc đặc biệt, cũng như v́ sự can
thiệp vào chiến tranh VN trước đây, nên có
một trách nhiệm đặc biệt giúp bảo
vệ hay phát huy nhân quyền tại VN. Nhưng vấn
đề là nh́n vào thực tế, vài lời tuyên
bố của các TT Clinton, Bush và Obama đă có kết
quả ǵ hay chỉ là ‘lip service’ cho có, tiêu biểu
của chính trị gia?
Nếu muốn trách th́ phải trách tất cả các
tổng thống Mỹ, từ Carter đến Trump (cho
đến nay) đă hoàn toàn bất lực, không làm
được ǵ hay không muốn làm ǵ cụ thể
để giúp phong trào tranh đấu cho nhân quyền
tại VN ngoài dăm ba câu nói tượng trưng sau
khi du ngoạn VN và cụng ly với các ‘lănh đạo
đại tài’.
Công
bằng mà nói, TT Trump không nói ǵ là một sai lầm chính
trị v́ nhiều người thích nghe nhưng không
được nghe nên bực ḿnh, chứ chẳng có
hậu quả ǵ khác. Ông có nói ǵ th́ cũng như các
TT Clinton, Bush và Obama, là ‘lip service’ thôi. Nói mà chỉ là ‘lip service’ th́ thà đừng
nói, đừng làm cho dân ta mơ tưởng và hy
vọng Bác Sam sẽ làm ǵ đó để giúp họ
trong khi Bác Sam thực tế đă chẳng nhấc
một ngón tay nào trong hơn bốn thập niên qua
bất kể dưới triều đại CH hay DC.
Chuyến
viếng thăm Á Châu của TT Trump tuy là lâu dài
nhất, nhưng có vẻ nghiêm chỉnh nhất, không rườm
rà với những tiểu xảo chính trị vớ
vẩn.
Không có
chuyện phịa, nổi hứng giờ chót chạy
đi ăn phở chợ Bến Thành như TT Clinton,
hay như TT Obama, tạt vào ăn bún chả Hà Nội
giữa đám ‘nghệ sĩ nhân dân’ đóng
tuồng cực dở. Cũng không có màn lăng nhăng đi hát rap
với một em ca sĩ nhí Sàig̣n. Hay đi gặp
đám ‘sinh viên’ hỏi những câu hỏi lót
đường dấm dớ đă được công
an soạn thảo từ ba tháng trước.
Dù vậy,
có một thăm ḍ của PEW cho thấy dân Việt khá
mê TT Trump. Chẳng hiểu họ làm thế nào để
thăm ḍ dư luận dân Việt, nhưng trong 10 người
th́ có 6 người (58%) thích ông. Một anh mau mắn
mở ngay tiệm cà-phê lấy tên “Coffee Trump” ở
Đà Nẵng, đắt hàng như tôm tươi,
bất kể cái tên sai văn phạm chẳng có nghiă
ǵ. Ông Trump có ba đặc điểm dân ta thích.
Đầu tiên, ông là tỷ phú, tức là giỏi, thành
công, có rất nhiều tiền. Dân Việt ta, từ ngày
VC thi hành chính sách ‘đổi mới’, đâm ra mê
tiền lạ lùng. Từ đại quan đến
tiểu quan, đến cán bộ và bộ đội và
dân thường, ai cũng mê làm giàu, hợp pháp cũng
như bất hợp pháp. Vào tiệm sách nào ở VN cũng
thấy cả trăm cuốn sách dạy cách làm giàu
theo đường tắt. Trong đó có ít ra là 5
cuốn sách của ông Trump đă được
dịch ra tiếng Việt, cũng đắt hàng như
‘Coffee Trump’. Ai cũng muốn bắt chước theo
ông Trump làm giàu.
Điểm thứ hai là ông Trump có tánh ngang tàng, nói
thẳng chẳng sợ chẳng nể ai, bất
cần ‘phải đạo chính trị’. Dân ta có
vẻ thích, nhất là dân Nam cờ ruột ngựa.
Điểm
thứ ba quan trọng hơn cả, là ông có vẻ nói
cứng chống TC, là điều dân Việt ta, trong hay
ngoài nước, đều khoái, cho dù chưa thấy
ông làm được chuyện ǵ cụ thể
chống Tầu.
Thiên hạ
cũng thấy h́nh như có hai ông Trump: trong nước
th́ hung hăn như... Trương Phi, ra ngoài nước
th́ có vẻ nghiêm trang như... Quan Công.
TT Trump đi ra nước ngoài, đường
đường chính chính là một nhà lănh đạo
một đại cường, giữ đúng phép nghi
lễ ngoại giao, đồng thời cũng có vẻ
thân thiện, vỗ vai người này, đỡ lưng
người kia, nhưng không khúm núm cúi rạp người
trước bất cứ ai. Nhớ lại TT Obama dường
như lúc nào cũng không thoải mái, có vẻ
ngại ngùng, rụt rè như một người mang
mặc cảm tội lỗi với cả thế
giới, đi đâu cũng cúi gập người, lo
xin lỗi những chuyện không có lỗi.
Ngay tại VN mà TT Trump cũng tổ chức lễ
Cựu Chiến Binh –Veterans Day- công khai tiếp đón
và ca tụng đại diện các cựu chiến binh
Mỹ đă chiến đấu chống CSVN! Đố
TT Obama dám làm!
Cũng tại Đà Nẵng, 11 quốc gia trong vùng
đă họp và ra thông cáo xúc tiến hiệp ước
Liên Thái B́nh Dương TPP. Nhưng ai cũng thấy
TPP mà thiếu bóng hai ông khổng lồ Mỹ và TC th́
dĩ nhiên nếu không chết yểu v́ bất đồng
ư kiến giữa các nước, cũng chỉ là
một loại hiệp thương nhỏ mang tính
cục bộ địa phương mà ảnh hưởng
không hơn ǵ con mèo giấy.
Nh́n vào các thông cáo và diễn văn của TT Trump,
thấy có một danh từ mới, “Indo-Pacific”. Có người diễn giải đó là ư
định của TT Trump muốn phủ nhận sự
hiện diện của TC qua việc bỏ “China”
để thay bằng “Pacific”. Thật ra, TT Trump không
phải là phủ nhận sự hiện hữu của
“China”, mà là muốn đặt TC vào trong một
thực thể lớn hơn, bao gồm cả chục nước
khác, coi TC cũng chỉ là một thành viên b́nh thường
thôi. Cái mới lạ là thêm danh từ “Indo”, dường
như để nhấn mạnh sự bành trướng
qua Ấn Độ luôn, một diễn biến có
lẽ không được Bắc Kinh hoan nghênh lắm.
Ấn Độ với dân số gần cả tỷ,
nhưng có dân chủ và kinh tế thị trường,
sẽ có tiếng nói lớn trong tất cả các
tổ chức mà Ấn tham gia, không thua ǵ tiếng nói
của TC.
Chiến lược
của TT Trump dường như vừa giảm tầm
quan trọng của TC, vừa t́m cách bao vây TC, từ
Mỹ qua Nhật, Nam Hàn, Đông Nam Á, Úc, bây giờ kéo
thêm Ấn Độ vào. Có lẽ trong sách lược đó bao gồm
cả Nga luôn, nhưng con chốt cuối cùng này bị
kẹt bởi vụ điều tra về Nga can
thiệp vào bầu cử tổng thống.
Có nhiều
người đặt câu hỏi TT Trump đi Á Châu thành
công hay thất bại? Dĩ nhiên cử tri của ông th́ khen rối rít,
cử tri bà Hillary th́ chê mệt nghỉ. Thật ra,
cả hai phe đều sai hết. Ngay từ căn
bản, đặt vấn đề tổng thống công
du thành công hay thất bại là chuyện vớ
vẩn, bất kể tổng thống nào.
Nếu lượng giá thành công hay thất bại qua các
cuộc đón rước tiệc tùng, hay diễn văn
này nọ, hay dân chúng đứng hai bên đường
phất cờ quạt th́ chỉ là nhận xét hời
hợt. Không có quốc trưởng nào đi công du mà
không có diễn văn nổ như pháo và đón rước
đ́nh đám màu mè (ngoại
trừ TT Obama ra cửa sau của phi cơ!).
Ngay cả việc lượng giá chuyến đi qua
việc TT Trump kư hợp đồng thương mại
300 tỷ cũng là chuyện không chính xác lắm.
Những hợp đồng này đều đă
được thảo luận cả mấy tháng trước
giữa các công ty rồi. Nhân dịp tổng thống
thăm viếng, mang hợp đồng ra khoe cho xôm tṛ
thôi. Tổng thống nào cũng đều như
vậy hết. Trong
vấn đề này, điểm thành công hay thất
bại là TT Trump đă làm ǵ, đưa ra chính sách kinh
tế tài chánh như thế nào để các công ty
ngoại quốc có thể tin tưởng vào tương
lai kinh tế Mỹ, bỏ tiền ra đầu tư
nhiều như vậy.
Phủ nhận các hợp đồng này, coi như
chỉ là chuyện ‘hiểu ư’ khơi khơi v́
chỉ là ‘memorandums of understanding” cũng sai. Ba trăm
tỷ đô không phải là chuyện nói chơi cho vui,
mà đ̣i hỏi điều đ́nh gay gắt với
những hợp đồng dầy cả mấy trăm
trang, chưa có đồng ư 90% th́ chưa có
‘understanding’. Không phải là chuyện đi mua
một cái xe cũ.
Thực tế, những cuộc công du này là những
dịp các vị quốc trưởng xác nhận
lại quan hệ thân hữu cho cả thế giới
thấy, và quan trọng hơn, là những cuộc nói
chuyện thảo luận kín giữa các quốc trưởng
và các chuyên gia cấp dưới. Họ
nói chuyện ǵ, đồng ư với nhau chuyện ǵ,
đó mới thật sự là chỉ dấu của thành
công hay thất bại. Ngặt một nỗi đều
là chuyện kín, chúng ta chẳng biết được
ǵ. (19-11-17)
Vũ Linh
|