Địa
cầu bị hâm nóng và môi sinh bị ô nhiễm là
những tai họa có thật, không ai phủ nhận.
Nói TT Trump là “vua quậy” thật quả không sai.
Bất cứ ông làm hay nói ǵ, hay không làm, không nói ǵ,
cũng đều có thể nổ đùng ra như bom
nguyên tử!
Quyết định mới nhất của ông, rút
Mỹ ra khỏi thỏa ước Paris về biến
đổi khí hậu đă gây tranh căi hơn vỡ
chợ, mà đại đa số là căi theo phe nhóm trong
khi hiểu biết thật sự th́ mù mờ hơn sương
mù sáng sớm Đà Lạt.
Bên này kết án TT Trump đă kư án tử h́nh cho nhân
loại, bên kia cám ơn TT Trump đă cứu nước
Mỹ khỏi trở thành một loại máy ATM phát
tiền cho cả thế giới xài chơi trong khi dân
Mỹ thất nghiệp, đói dài người.
Ta cần hiểu vấn đề cho rơ hơn một
chút trước khi bàn. Hiểu về chuyện hâm nóng
địa cầu (theo sự hiểu biết lờ
mờ của kẻ này), và về Hiệp Định
Paris.
HÂM NÓNG ĐỊA CẦU
Đây là một vấn đề cực kỳ
phức tạp cả ngàn khoa học gia đă, đang,
và sẽ tiếp tục tranh căi.
Đại cương là trái đất trải qua
những chu kỳ nóng lạnh không tránh khỏi,
bất kể có nhân loại hay không. Cái khác biệt là
có nhân loại và nhân loại đang làm nhiều
chuyện sai lầm nên tốc độ thay đổi
trở nên nhanh hơn. Như thời kỳ đông
đá sau cùng cách đây 15.000 năm, phải
đợi tới 5.000 năm sau, trái đất mới
đủ ấm lại cho nhân loại bắt đầu
sống được. Bây giờ, theo giả
thuyết bi quan nhất, thay v́ cả vài ngàn năm
mới có thay đổi th́ có thể vài trăm năm
là có thể bị hâm nóng đến mức hủy
diệt hết nhân loại, hay vài chục năm là nhân
loại sẽ điêu đứng v́ chết đói, v́
băo lụt,…
Nhân loại đă làm ǵ?
Tạo hoá có bàn tay thần. Cả tỷ năm về
trước, trái đất toàn là núi lửa, xịt
ra chất carbon dioxide, hâm nóng trái đất đủ
ấm để cây cỏ, sinh vật ra đời và
sống được. Rồi tạo hoá sinh ra cây
cỏ là thứ tiêu thụ bớt carbon sinh ra chất
oxygen. Oxy
nuôi dưỡng thú vật và con người. Chúng ta hít oxy và
thở ra carbon trả lại cho cây cỏ tiếp
tục sống. Một
sự cân bằng nhu cầu tuyệt hảo của
tạo hóa.
Thế rồi nhân loại trở nên văn minh, chế
đủ loại nhà máy để tạo đủ
loại hàng hóa cho nhân loại tiêu dùng. Những nhà máy
đó đốt quá nhiều oxy trong khi thải ra quá
nhiều carbon, mất thế thăng bằng. Chưa
kể hàng loạt phát minh mới như xe hơi, máy
bay, xe lửa, máy lạnh, máy sưởi,… tất
cả đều thải carbon. Số carbon đó
một phần bị giam lỏng trong lớp khí
quyển của địa cầu, không thoát ra
được, một phần phá lớp ozone cản
bớt sức nóng của mặt trời, đưa
đến t́nh trạng khí quyển bị hâm nóng (là
chuyện không liên quan ǵ đến thay đổi
thời tiết).
Theo phe bi quan, hâm nóng quá sẽ đưa đến t́nh
trạng không khí bị xáo trộn mạnh gây ra băo táp
ngày một mạnh, hay gây ra hạn hán phá hại mùa màng,
trong khi làm tan chẩy các tảng băng đá tại
bắc và nam cực, sẽ nâng mức nước
biển, thay đổi địa dư cả thế
giới với các vùng ven biển bị ch́m sâu dưới
nước biển, kể cả các thành phố
lớn như New York, Miami, Los Angeles,…
HIỆP ĐỊNH PARIS (HĐP 2015)
Đây là hiệp định về thay đổi khí
hậu được 195 quốc gia bắt đầu kư
tháng Chạp năm 2015 tại Paris. TT
Obama chần chừ cả năm v́ biết rất
bất lợi cho Mỹ, đợi đến vài ngày
trước khi về hưu mới kư.
HĐP có ông tổ ra đời từ sau thế
chiến, sau đó là các hiệp định con cháu. Hiệp
định “bố” của HĐP là Nghị Định
Thư (Protocol) Kyoto 1997, do TT Clinton kư, nhưng TT Bush con rút
ra.
Tất cả ḍng họ hiệp định này có hai
đặc điểm:
1) Cứ vài năm lại đẻ ra một thằng
con, có tên mới, dáng dấp thay đổi đôi chút
để đáp ứng với những khám phá mới
về thay đổi khí hậu, và để thu hút càng
nhiều nước càng tốt.
2) Tất cả đều chẳng có tính áp chế,
chỉ là những hứa hẹn mà tôn trọng hay không
là chuyện… tùy hỷ. Thành ra dùng danh từ
“hiệp định” không chính xác.
Ta không cần đi vào chi tiết kỹ thuật quá khó
hiểu, chỉ cần biết theo HĐP, tất
cả các quốc gia kư tên đều cam kết sẽ
tự nguyện lấy những biện pháp để
cắt giảm việc thải carbon, làm chậm lại
sự hâm nóng địa cầu, cho dù chẳng ai
biết chậm được bao nhiêu năm.
XXX
Trên đây là đại cương. Bây giờ ta bàn
sâu hơn.
Ít ai chối căi đang có hiện tượng hâm nóng
địa cầu. Những điều tranh căi là 1) bao
nhiêu phần là trách nhiệm của nhân loại và bao
nhiêu là chuyện thiên nhiên, 2) mối nguy diệt
chủng là sang năm hay vài ngàn năm nữa, và 3) làm
sao cân bằng nhu cầu của đời sống ngày
hôm nay với những hậu quả xa vời vợi.
Trách nhiệm của nhân loại và thời gian đi
đến đại họa là chuyện mà cả ngàn
khoa học gia, với đủ loại Nobel, tranh căi hơn
mổ ḅ. Mà ai cũng sẵn sàng trưng đủ
mọi bằng chứng, từ các con số khoa học
mà thiên hạ chẳng ai hiểu ǵ ráo, cho đến
những bức h́nh xanh đỏ chụp bề dầy
của các tảng băng đá mà cũng chẳng ai
đo được. Nếu có 30 nhà khoa học ra tuyên
cáo trái đất sẽ cháy thành tro trong 100 năm
nữa, th́ cũng sẽ có ngay 30 nhà khoa học khác
bảo đảm trái đất sẽ yên ổn thêm
một vạn năm nữa.
Những người tin vào đại họa đă có
những tiên đoán mà chỉ mới nghe cũng đủ
thấy... nóng thật, toát mồ hôi hột.
Năm 1970, gs Paul Ehrlich la hoảng chỉ một
chục năm nữa là sẽ có khoảng 100-200
triệu người chết đói mỗi năm. Kinh
hoàng hơn nữa, George Wald của Harvard cảnh báo
đến 2000, văn minh nhân loại sẽ cáo chung. Năm
2009, văn minh nhân loại may mắn thay, vẫn c̣n
đó, nhưng cựu PTT Al Gore báo động “có
75% triển vọng tất cả băng đá bắc
cực sẽ tan chẩy hết trong ṿng 5 tới 7 năm
nữa”. Bây giờ đă là 8 năm rồi. Vậy
chứ ông Gore được giải Nobel Ḥa B́nh
về công tŕnh nghiên cứu hâm nóng địa cầu
đấy, không đùa đâu.
Tại
sao họ sai lầm dữ vậy? Một phần v́ phóng
đại để hù dọa, phần c̣n lại là v́
họ tính sai bét, hay cố lờ đi rất nhiều
yếu tố. Chẳng hạn như không tính việc
con người rất sáng tạo, khoa học tiến
bộ rất nhanh, đă phát minh rất nhiều công
nghệ mới, ít nguy hại hơn. Như cách đây
30 năm một chiếc xe với một ga-lông xăng
chỉ chạy được một chục dặm
trong khi bây giờ, cũng một ga-lông xăng đó
cho phép ta chạy tới 30-40 dặm. Chưa kể xe
điện chẳng cần một ga-lông xăng nào.
Nhân
loại hiện có 7 tỷ người sống trên
khoảng 5% diện tích của trái đất. 95% c̣n
lại là biển, sông, hồ, núi, rừng, sa mạc, băng
đá không sống được. Thử hỏi cái
khối người sống trong 5% đó làm sao có
thể thải carbon tới mức tiêu diệt hết
nhân loại trong ṿng vài trăm năm chứ đừng
nói tới vài chục năm?
Theo các nhà khoa học, mỗi năm hiện nay, nhân
loại thải ra khoảng 7 tỷ tấn carbon, trong khi
đó tạo hoá thải ra hơn 200 tỷ tấn,
gấp 30 lần, qua các núi lửa cũng như qua cây
cối hư thối, thú vật trong rừng và cá dưới
sông biển khi chúng thở ra carbon. Nhân loại có
cắt giảm 20% th́ chỉ giảm được hơn
1 tỷ mỗi năm, chẳng thay đổi được
ǵ nhiều.
Thật ra, nếu – một chữ “nếu” rất
lớn - trái đất bị hâm nóng thật th́ cũng
phải kéo dài cả mấy trăm năm nếu không
phải là mấy ngàn năm. New York nếu có bị ch́m
th́ cũng không phải như bị tsunami nhận
ch́m trong vài tiếng đồng hồ, cả triệu
người chết, mà phải là trong 5-7 trăm năm,
dân cư dư thừa thời giờ di cư vào sâu
trong đất liền, hay phát minh ra cách ǵ ngăn
cản được hâm nóng địa cầu. Vài trăm
năm là thời gian rất rất dài: 200 năm trước,
Gia Long c̣n đang làm hoàng đế, Tự Đức
chưa ra đời.
Năm 1998, TT Clinton kư Nghị Định Thư
Kyoto 1997 (bố của HĐP), nhưng không được
Thượng Viện phê chuẩn v́ trước đó,
Thượng Viện đă thông qua một quyết
nghị chống Nghị Định Thư với
số phiếu 95-0. Tất cả nghị sĩ, CH và DC,
đều chống. TT
Obama đơn phương kư HĐP, cũng không có phê
chuẩn của Thượng Viện v́ ông biết Thượng
Viện sẽ bác. Thiên hạ đang xúm
lại sỉ vả TT Trump, nhưng không một ai
hỏi sao tất cả các nghị sĩ của cả
hai đảng cũng đều chống HĐP. Sao không
đả kích họ mà chỉ đả kích TT Trump?
Đây là căn bản của thỏa thuận Paris: 195
nước cam kết sẽ “cố gắng” giảm
việc thải carbon, như bớt khai thác và xử
dụng than đá, dầu thô; giảm số lượng
nhà máy kỹ nghệ; kiểm soát lượng carbon do
mấy nhà máy đó thải ra; khai thác các nguồn năng
lượng khác như gió, nguyên tử, khí thiên nhiên,
mặt trời; bắt các hăng xe phải chế ra xe tiêu
thụ ít xăng hơn, chế ra các máy lạnh,
tủ lạnh thải ít carbon hơn,...
Những biện pháp và tiêu chuẩn do chính các quốc
gia đó tự đặt và đưa ra qua những
“kế hoạch” ngũ niên, nộp cho tổ chức
quốc tế kiểm soát mỗi 5 năm. Các
nước cũng cam kết đóng góp vào một
quỹ để giúp các nước nghèo cáng đáng
chi phí cần thiết để thực hiện kế
hoạch.
C̣n đây là hai điểm – trong nhiều điểm
- thấy có vẻ... không công bằng lắm cho nước
Mỹ mà TT Trump nêu lên:
- Mỹ phải có biện pháp ngay từ 2017, trong
khi Trung Cộng, với số lượng carbon thải
ra hiện nay cao gấp hai lần Mỹ, chỉ
“hứa” tới 2030 sẽ cắt giảm 60%. Có nghiă
là 13 năm nữa mới thấp hơn Mỹ bây
giờ một chút. Chỉ
là hứa thôi. Ai muốn tin cộng
sản, xin tùy tiện. Dù sao th́ Mỹ phải bắt
đầu đóng cửa các mỏ than đá ngay
từ bây giờ trong khi Trung Cộng “từ từ”
tiến tới trong hơn một thập niên tới.
Hậu quả cụ thể: nhân
công mỏ than Mỹ mất việc ngay, trong khi nhân công
Trung Cộng vẫn c̣n job cả chục năm nữa.
- Quỹ
tài trợ các chương tŕnh giảm carbon cần 100
tỷ đô, một tỷ được TT Obama đóng
vài ngày trước khi bàn giao cho tân TT Trump. TT Obama
hứa 3 tỷ, c̣n thiếu 2 tỷ. Có 43 nước,
phần lớn là Âu Châu, hứa sẽ đóng góp
tổng cộng khoảng 7 tỷ, nhưng chưa có nước
nào đóng một xu nào. Phần của các đại
cường thủ phạm chính của việc tăng
carbon, Nga, Trung Cộng, Ấn Độ? Zero! Quỹ c̣n thiếu 99
tỷ, hay 92 tỷ nếu các nước khác giữ
lời hứa đóng 7 tỷ. Có nghiă là bác đại
gia Sam sẽ phải “t́nh nguyện” thêm vài tỷ hay
vài chục tỷ nữa. Lấy tiền đâu ra
nếu không phải là lại tăng công nợ, tăng
thuế, cắt Medicaid-Medicare, hay cắt ngân sách
chống khủng bố?
Có người trách TT Trump thiển cận, chỉ nh́n
thấy nhu cầu công ăn việc làm cho vài chục
ngàn nhân công mỏ than mà không nh́n thấy cái chết
của cả nhân loại, trong đó có cháu chắt
của ông ta.
Các đại công ty dầu hỏa ExxonMobil, Shell,…
sao lại ủng hộ HĐP? Các công ty này mang
tiếng là công ty dầu hoả, thực sự đă
chuyển qua sản xuất khí thiên nhiên (natural gas)
từ cả chục năm nay. Như khối dự
trữ nhiên liệu của Exxon hiện có 39% dầu thô,
55% khí thiên nhiên. Khai thác khí thiên nhiên là chuyện HĐP
cổ vơ, cũng là ưu tiên hiện nay của các hăng
dầu. HĐP cũng giúp bóp chết các công ty nhỏ
hơn đang khai thác than đá và dầu hỏa
tại Mỹ, là đối thủ cạnh tranh của
các đại công ty dầu. Các đại công ty này
ủng hộ HĐP chỉ v́ quyền lợi kinh
tế, chẳng liên hệ ǵ đến thay đổi
khí hậu hết.
Các đại công ty khác như Apple, Nike, Pepsi,… cũng
ủng hộ HĐP và xác nhận HĐP sẽ giúp gia
tăng việc làm. Có thể. Họ là những đại
tập đoàn quốc tế, có cơ sở kinh doanh, hăng
xưởng, và khách hàng khắp thế giới, dĩ
nhiên sẽ có dịp phát triển, tạo thêm job
thật. Nhưng mà là job trên thế giới trong
những nơi với giá nhân công rẻ mạt và
luật môi trường lỏng lẻo như Việt
Nam, Bangladesh,… chứ không phải job cho dân Mỹ.
Trong khi đó th́ New York Times loan tin việc Mỹ rút
ra được giới kỹ nghệ cấp nhỏ và
trung hoan nghênh triệt để. Tại sao?
Loại hiệp định như Paris đẻ ra vô
số luật lệ bảo vệ môi trường, gây
khó khăn lớn cho các công ty nhỏ. Các
công ty Mỹ đóng cửa, đi mở lại tại
các nước chậm tiến không phải chỉ v́
giá nhân công rẻ không, mà c̣n v́ mấy xứ này không
có những luật lệ quá gắt gao về môi sinh, bó
tay họ quá nhiều. Những công ty lớn có
thể đi ra nước ngoài, nhưng công ty nhỏ
th́ không làm được, đành chịu chết
tại Mỹ. Với
việc bỏ bớt những luật lệ quá
khắt khe,
các công ty nhỏ và trung có thể giảm giá thành, phát
triển, gia tăng sản xuất, tạo công ăn
việc làm cho dân Mỹ. Việc giảm bớt
luật lệ cũng sẽ giúp giảm giá xăng, giúp
kích động kinh tế cả nước.
Tại sao Âu Châu lại nhất loạt chống
việc Mỹ rút? V́ Mỹ rút ra có thể kéo theo
cả chục nước khác rút ra theo, tức là có
thể giết HĐP. Đă vậy, c̣n cần tới
99 tỷ nữa, mất bác Sam, ai trám lỗ trống?
Hơn
nữa, hàng Mỹ với giá thành thấp hơn cũng
sẽ gây khó khăn cạnh tranh cho các nước khác
trên thế giới, nhất là Âu Châu, là nơi sản
xuất những loại hàng gần với hàng Mỹ hơn
Á Châu, như xe hơi, máy móc
nặng, công nghệ cao. Sau khi TT Trump tuyên bố rút,
kỹ nghệ xe Đức đă yêu cầu chính
phủ Đức xét lại luật môi sinh ngay để
giúp xe Đức cạnh tranh với xe Mỹ.
Không
nên quá ngây thơ nghĩ Âu Châu chống Mỹ rút ra v́
mê cây xanh, quư mạng người hơn Trump. Cũng
chỉ là quyền lợi kinh tế thôi.
Quyết
định của TT Trump sẽ giúp tạo việc làm
tại Mỹ, không phải chỉ trong ngành khai thác
mỏ than, dầu hỏa hay năng lượng cổ
điển –traditional energy, mà cho toàn thể kỹ
nghệ nhỏ và trung của Mỹ. Quyết định
của TT Trump là quyết định của một người
lănh đạo có trách nhiệm lo cho nhu cầu thực
tế của dân Mỹ ngày hôm nay, không phải
quyết định của một nhà khoa học
ngồi pḥng lạnh nghiên cứu khí hậu giả tưởng
của 500 năm tới.
Cái lo lắng của dân Mỹ là có job hay không, có
tiền trả tiền nhà đầu tháng tới không,
hay gần hơn nữa, có tiền cho bà xă đi
chợ cho bữa ăn tối nay không? Hâm nóng địa
cầu là mối nguy có thật, nhưng là mối nguy
của tương lai xa vời. Dù sao, cũng cần
phải được cân nhắc so đo với nhu
cầu bữa ăn tối nay. Không có bữa ăn
tối nay th́ chết đói ngay, làm sao sinh ra con cháu
để mà lo.
TT
Trump là tổng thống Mỹ, không phải tổng
thống thế giới. Chẳng có ông công dân
thế giới nào đă bỏ phiếu cho Trump, hay
đóng thuế cho bác Sam để bác Sam mang tặng
cho thế giới. Chẳng có ông công dân thế
giới nào có quyền sỉ vả Trump.
Đối với những người ven vét tiền
chợ tối nay, cũng như đối với các nước
nghèo chậm tiến, chuyện hâm nóng địa
cầu chỉ là chuyện các cụ ta gọi là “phú
quư sinh lễ nghĩa”.
Tệ hơn nữa, có người cho rằng tất
cả chỉ là âm mưu của các cường
quốc muốn ngăn cản, không cho các nước
chậm tiến kỹ nghệ hóa, để phải vĩnh
viễn lệ thuộc các “đế quốc” trên phương
diện kỹ thuật, vĩnh viễn bị trói
chặt trong khu vực canh nông.
Ở đây, cũng phải nói là những tố cáo
của TTDC có tính phóng đại và bóp méo. TT Trump không
hề nói là ông không tin khí hậu đang thay đổi,
nhưng ông cho rằng vấn đề đă bị
thổi phồng quá mức, và carbon do con người
thải ra chỉ là một yếu tố nhỏ trong
việc thay đổi khí hậu khi địa cầu
đă trải qua biết bao chu kỳ nóng lạnh
từ hơn 4 tỷ năm nay. Hơn nữa, HĐP là
một hiệp định không cân xứng, chèn ép
Mỹ quá nhiều. TT Trump rút ra để có thể
điều đ́nh lại những tiêu chuẩn cho
hợp lư và công bằng với Mỹ hơn, nh́n
nhận nhu cầu ngày hôm nay của kinh tế và xă
hội Mỹ.
TTDC bắt bẻ HĐP không có tính cưỡng bách
bất di bất dịch, mỗi nước có thể
thay đổi tiêu chuẩn bất cứ lúc nào, đâu
cần rút ra rồi điều đ́nh lại nếu
TT Trump muốn thay đổi chỉ tiêu của Mỹ.
Thật ra, TT Trump muốn thay đổi cả chỉ tiêu
đă thỏa thuận cho các nước khác luôn,
chẳng hạn như ông không muốn cho Trung Cộng
tự do thải carbon trong 13 năm tới, hay ông
muốn tăng tỷ lệ giảm carbon của các
quốc gia kỹ nghệ Âu Châu, hay tăng số
tiền đóng góp của các nước như Nga, TC,
Ấn Độ. Các chính quyền thế giới
hiểu ngay ư định của TT Trump nên mới
nhẩy dựng lên bác bỏ mọi ư kiến điều
đ́nh lại. Họ
cũng hiểu là điều đ́nh với Trump khác xa
điều đ́nh với Obama.
Một
điều mà những người chống đối
không muốn nh́n nhận là ngay cả trong thời gian
TT Bush con bác bỏ Thỏa Ước Kyoto, Mỹ
vẫn tiếp tục tự chế, giảm mức
phế thải carbon tới 18%, so với tiêu chuẩn
Paris đ̣i hỏi là 26% trong một chục năm
nữa.
Một lỗ hổng khổng lồ mà những người
chỉ trích TT Trump h́nh như chưa ai nói đến:
Mỹ rút ra hay không rút ra th́ khác nhau như thế nào?
Địa cầu sẽ bị hâm nóng chậm lại
hay nhanh hơn bao nhiêu năm? 10 năm, 100 năm, 1.000 năm,
hay 10.000 năm?
Việc TT Trump công bố ư định rút thật ra
chỉ là tuyên cáo chính trị, xác nhận một quan
điểm và lời hứa bảo vệ việc làm
cho dân Mỹ của ông. Dân Mỹ bầu ông v́ lư do này
chứ không phải bầu ông để cứu thế
giới khỏi một tai họa mà chẳng ai biết
bao giờ sẽ xẩy ra. Dù vậy, TTDC đang t́m cách
quậy tung như thể TT Trump đang châm lửa thiêu
cả thế giới trong tháng tới. Chỉ là
một lư cớ nữa để đánh TT Trump, không hơn
không kém.
Địa
cầu bị hâm nóng và môi sinh bị ô nhiễm là
những tai họa có thật, không ai phủ nhận. Nhưng khi bàn về
những chuyện này, cũng không thể quên công ăn
việc làm ngày hôm nay của người dân, bất
kể dân Mỹ hay Tầu hay Ấn, là những ưu tư
sinh tử trước mắt. Những
cảnh báo hù dọa quá đáng sẽ gặp phản
ứng ngược, trở thành tṛ cười cho thiên
hạ, không ai tin nữa. (02-07-17)
Vũ Linh
|