T̀M HIỂU TỔ CHỨC BẦU CỬ TỔNG THỐNG MỸ Vũ linh |
Tuần qua, t́nh h́nh
chiến sự lắng động, không có cuộc
bầu sơ bộ nào. Diễn Đàn này lợi
dụng cơ hội hưu chiến, viết lại bài
về thủ
tục bầu cử tổng thống Mỹ. Phần lớn bài
này đă được đăng trên Việt Báo
đầu năm 2012, nhưng xin phép được
đăng lại để những độc giả
lần đầu tiên chú ư đến bầu cử
ở Mỹ có dịp T̀M
HIỂU TỔ CHỨC BẦU CỬ TỔNG THỐNG
MỸ hiểu rơ. Bài
viết cũ nhưng được chỉnh sửa,
thêm nhiều chi tiết và cập
nhật. Trong cuộc bầu tháng
Mười Một năm nay, sẽ có hàng
chục ngàn người được bầu vào các
trách nhiệm quan trọng đủ cấp liên bang,
tiểu bang và địa phương. Hầu hết các
cuộc vận động tranh cử sẽ chỉ
thực sự bắt đầu khoảng hai hay ba tháng
trước ngày bầu thôi. Nhưng có một cuộc
bầu đặc biệt đă bắt đầu
từ cả năm trước rồi, đó là
bầu tổng thống. Trong phạm vi bài này, chúng ta
sẽ thử t́m hiểu về cuộc bầu tổng
thống v́ đó là cuộc bầu quan trọng
nhất. Trên
thực tế, cuộc bầu tổng thống chỉ là
cuộc bầu giữa hai chính đảng Dân Chủ và
Cộng Ḥa thôi. Trong lịch sử cận đại Mỹ, thỉnh
thoảng cũng có được một ứng cử
viên độc lập có chút hậu thuẫn như
tỷ phú Ross Perot đă đạt được
gần 20% phiếu, khiến TT Bush cha thua
thống đốc Bill Clinton năm 1992. Ở đây, ta t́m hiểu về thủ tục bầu
cử tổng thống. Cũng phải nói ngay sinh
hoạt chính trị Mỹ hết sức lỏng
lẻo nhưng lại cực phức tạp, không
thể nào viết cho đầy đủ trong khuôn
khổ một bài báo ngắn. Những khẩu hiệu
“đảng của dân nghèo” hay “đảng nhà giàu”,
“đảng da trắng” hay “đảng dân thiểu
số” chỉ là những khẩu hiệu thô thiển
chỉ thể hiện những cái mánh tuyên
truyền rẻ tiền. Tất cả các tổng
thống DC đều là triệu phú hết, trong khi chưa
có một tổng thống CH nào cắt một xu
trợ cấp nào hết. Trong nhiều bài viết gần đây, kẻ viết này
đă cố tóm lược chính sách của hai đảng,
trên lư thuyết cũng như thực tế, nhưng dù
sao cũng vẫn chỉ là những tóm lược
rất phiến diện. Cách thức bầu bán cũng vậy, cực kỳ
phức tạp, khác biệt từng tiểu bang,
từng quận này đến hạt kia, và cũng tùy
theo hai đảng luôn. Các ứng cử viên
tổng thống phải trả bạc triệu cho các
chuyên gia hiểu rơ thủ tục bầu cử của
các địa phương v́ đó chính là ch́a khoá
của thành công. Sau đó phải bỏ thêm bạc
triệu để thực hiện những quảng cáo
có tính đặc thù gần như cho riêng mỗi
đơn vị bầu cử hay mỗi khối
cử tri. TT
Obama đă bỏ ra hơn bẩy trăm triệu năm
2008, và gần một tỷ năm 2012 để
được đắc cử, một số tiền
chưa từng thấy trong lịch sử tranh cử
thế giới. Những tổng thống đắc cử đều là
những người nắm vững thể thức
bầu cử cũng như nhu cầu đặc
biệt của hàng ngàn đơn vị bầu cử,
hàng ngàn khối cử tri khác biệt qua việc dùng
những nhóm chuyên gia kiệt xuất. Ông Bush con
đă không bao giờ có thể trở thành tổng
thống nếu không có phụ tá Karl Rove, trong khi
Obama cũng chẳng thể nào vào Nhà Trắng nếu
không có cố vấn David Axelrod. Bà Hillary thua năm 2016 v́
có ông giám đốc vận động tranh cử Robby
Mook bị hầu hết các chuyên gia chê là quá
dở. Đặc
điểm của ông Trump là ông là cố vấn cho chính
ông, không cần các ông Rove hay Axelrod ǵ hết. Mà thắng
cử đấy. Ai dám chê ông Trump dốt chính trị? Ông đă chú tâm đặc biệt đến cử
tri lao động của các tiểu bang kỹ nghệ
then chốt trong vùng Đại Hồ nên đắc
cử. Trong khi bà Hillary quá tự tin, lơ là những
cử tri này mà lo đi kiếm cho thật nhiều
phiếu khắp nơi, kể cả những tiểu
bang hoàn toàn theo CH như Texas và Louisiana, vừa mất
thời giờ, vừa tốn tiền vô ích. Đó chính
là lư do bà được nhiều phiếu hơn nhưng
không vào Ṭa Bạch Ốc được. Không hiểu
thể thức bầu bán th́ bà không thể nào
đắc cử và không đáng đắc cử,
đó là thực tế chính trị Mỹ. Có khiếu
nại cỡ nào cũng vô ích. Những người
giờ này vẫn c̣n lải nhải chuyện bà Hillary
được nhiều phiếu hơn cũng chỉ là
những người hoặc là chẳng hiểu ǵ
về chính trị Mỹ, hoặc là hiểu nhưng
vẫn cố bám víu, t́m lư cớ bào chữa cho sự
thất bại của bà Hillary. Ở đây, phải nói ngay những thăm ḍ dư
luận ta thấy đầy rẫy trên truyền thông
cho đến nay thật ra mang rất ít ư nghiă. Tất
cả tùy thuộc số cử tri thực sự đi
bầu tại đâu. Đầu năm 2008, tất
cả mọi thăm ḍ đều cho thấy bà Hillary
hạ ông Obama ít ra 25 điểm. Năm 2016, vài
ngày trước bầu cử, ông Trump chỉ có 2% hy
gọng thắng trong khi bà Hillary có tới 98% v́
tất cả các thăm ḍ đều cho thấy bà
Hillary được khoảng 55% hậu
thuẫn trong khi ông Trump được nhiều lắm
là 45%. Kết quả, ai cũng đă biết
rồi. Đại
diện chính thức của hai chính đảng
được tuyển lựa qua các cuộc bầu
gọi là sơ bộ -primaries- tức
là bầu đại diện cho mỗi đảng. Như đă nói, thủ tục bầu sơ
bộ khác biệt từ đảng Dân Chủ đến
đảng Cộng Hoà, rồi ngay trong nội bộ
một đảng, cũng khác nhau tùy tiểu bang, do
đó, ở đây chỉ có thể bàn một cách
tổng quát.
Khác với các đảng cộng sản, ở Mỹ chẳng có đảng nào có
Bộ Chính Trị, cũng chẳng có Trung Ương
Đảng hay chủ tịch hay tổng bí thư
đảng ǵ
hết. Mỗi đảng chỉ có một Ủy Ban Quốc
Gia -National Committee, đóng vai tṛ phối hợp hết sức giới hạn là
vận động gây qũy cho các ứng cử viên
của đảng và phối hợp việc tranh cử
của họ trên cả nước, cũng như làm trọng tài
để các đồng chí cùng đảng đừng
đánh nhau quá mạnh. Cả
hai chính đảng cũng chẳng có đảng viên
với thẻ đảng hay phải đóng niên
liễm hay tuyên thệ trung thành với đảng ǵ
hết. Chỉ là đến
ngày bầu, cử tri ghi vào phiếu bầu ḿnh là DC
hay CH hay không đảng nào cũng được. Ủy Ban Quốc Gia chẳng đề ra cương
lĩnh hay chương tŕnh ǵ cho đảng hết. Chương
tŕnh hành động của mỗi đảng do
một ủy ban đặc nhiệm gồm cả trăm
đại diện các tiểu bang được
bầu trong đại hội đảng thảo ra rồi
được biểu quyết ngay trong đại
hội đó luôn. Cái oái ăm của chính trị
Mỹ là thiên hạ, kể cả cử tri ghi danh
theo đảng, chẳng ai biết ǵ về chương
tŕnh của đảng, mà cái chương tŕnh đó
có khi cũng chẳng giống chương tŕnh của
ứng cử viên tổng thống chút nào,
kiểu ông nói gà bà nói vịt. Chỉ cần nh́n vào hơn
hai tá ông bà DC đang đánh nhau th́ thấy
chính đảng ở Mỹ chẳng thể nào có
một chương tŕnh hay cương lĩnh ǵ. Thực
tế, cương lĩnh thường được
viết tại đại hội, sau khi đă biết
ai sẽ đại diện đảng rồi, để
hợp với đường lối của người
đó. Tất cả các công dân trên 35 tuổi, sanh
tại Mỹ đều có quyền ra tranh cử làm
đại diện cho bất cứ đảng nào trong
cuộc bầu tổng thống. Như trường
hợp ông Trump, từ trước đến giờ, chưa
khi nào ghi danh là theo đảng CH hết.
Hay ông Bloomberg là loại cắc kè đổi màu tùy
thời tiết, lúc th́ ghi danh là CH khi th́ độc
lập, bây giờ ra tranh cử với tư thế DC. Các ứng cử viên tự đưa ra chương
tŕnh hành động, có thể khác nhau một trời
một vực so với các đồng chí cùng đảng,
rồi tự t́m cách vận động lấy hậu
thuẫn của cử tri, kiếm phiếu của
cử tri đoàn của mỗi tiểu bang. Tính độc lập của các ứng cử viên
đưa đến nhiều t́nh trạng quái lạ. Năm
2000, thượng nghị sĩ DC Joe Lieberman đứng
chung liên danh làm Phó TT cho ông Al Gore. Năm 2008, cũng
ông Lieberman đó công khai chống Obama và đi vận
động cho ứng cử viên CH McCain,
và xém chút nữa đă trở hành ứng cử viên
Phó TT của McCain. Thứ tự bầu sơ bộ của các tiểu bang
là đề tài tranh dành tay ba triền miên
giữa các tiểu bang, các ứng cử viên, và
ủy ban phối hợp của đảng. Trên căn
bản, cả hai đảng đều không muốn các
tiểu bang nhỏ bị lép vế, nên dành các cuộc
bầu sơ bộ đầu tiên cho các tiểu bang
nhỏ, có tính tiêu biểu. Tiểu bang đầu tiên là Iowa, miền trung nước
Mỹ, rồi đến New Hampshire miền đông
bắc, rồi đến Nevada miền tây, rồi South
Carolina miền đông nam. Bốn tiểu bang
tiên phong này sẽ bầu trong tháng Hai. Tuy là những tiểu bang nhỏ ít dân, nhưng kết
quả sẽ được truyền thông thổi
phồng lên để rồi chiến thắng hay
thất bại tại những nơi này sẽ có
tiếng vang rất lớn. Ứng cử viên vô
danh Obama năm 2008 chỉ nhờ thắng tại Iowa mà
sẵn trớn đánh bại guồng máy khổng
lồ của bà Hillary luôn. Dù vậy, vẫn không có
nghĩa thắng tại Iowa và New Hampshire là thắng luôn.
Bên CH, tại Iowa năm 2008, ông Huckabee thắng, năm
2012, ông Santorum thắng, nhưng rồi cả hai đều
rớt đài sớm. Nói cách khác, tháng Hai này
chỉ là tháng các ứng cử viên thực
sự bắt đầu thử lửa với
cử tri. Qua
tháng Ba, trong hai tuần đầu, có bầu sơ bộ
tại gần hai tá tiểu bang, phần lớn là các
tiểu bang miền nam có khuynh hướng bảo
thủ, thành
đồng của đảng CH, như Alabama, Georgia,
Arkansas, Oklahoma, Tennessee, Kentucky, Kansas, Louisiana, Mississippi, và
nhất là Cali và Texas. Riêng một ngày 3/3, sẽ có bầu sơ bộ
tại 14 tiểu bang, tuyển ra hơn 60% đại
diện đi bầu tại đại hội đảng. Tháng
Tư là tháng các cuộc bầu di chuyển lên các tiểu
bang đông bắc, thường có khuynh hướng
cấp tiến hơn. Những cuộc bầu quan
trọng là tại Nữu Ước và Pennsylvania. T́nh trạng này đưa đến cái lủng
củng là những tiểu bang có bầu sơ bộ
muộn, tháng Năm hay tháng Sáu, đều không c̣n
tiếng nói quan trọng nữa v́ đến khi họ
bầu th́ ứng cử viên gần như đă
được chọn xong từ lâu rồi. Ở đây, phải nói lại cho rơ ta đang bàn
về bầu cử tri đoàn đại diện các
tiểu bang đi dự đại hội đảng
để tuyển đại điện đảng, chưa
nói đến cử tri đoàn bầu tổng
thống. H́nh thức bầu cử sơ bộ cũng khác
biệt từ tiểu bang này qua tiểu bang khác. Có
tiểu bang tổ chức bầu cử trực tiếp
cho các cử tri ghi danh theo từng đảng, có
tiểu bang cũng bầu trực tiếp nhưng
mở rộng cho tất cả mọi người tham
gia, bất kể ghi danh đảng nào,
muốn bầu ai cũng được. Có tiểu bang
bầu qua h́nh thức hội thảo nhóm –caucus-
rồi bỏ phiếu nhiều ṿng như Iowa, đưa
đến t́nh trạng các ứng viên điều đ́nh
trước với nhau, nếu bị loại ở
những ṿng đầu th́ sẽ dồn phiếu cho ai,
như TNS Obama và TNS Edwards đă hợp tác
với nhau để hạ bà Hillary năm 2008 tại
Iowa. Đảng CH sẽ bầu 2.509 đại
biểu được phân phối theo tỷ lệ
dân số của mỗi tiểu bang, và theo tỷ
lệ số phiếu mỗi ứng cử viên đạt
được trong cuộc bầu sơ bộ. Đảng
DC sẽ tuyển lựa 3.520 đại biểu
tương tự như bên CH, nhưng muốn có đại
biểu, một ứng cử viên phải đạt
được tối
thiểu 15% phiếu trong cuộc bầu sơ bộ. Chính v́ vậy mà qua
hai cuộc bầu sơ bộ tại Iowa và New Hampshire
vừa qua, cụ Biden và bà Warren chẳng ai có được
một đại biểu nào v́ chưa đạt
được 15% phiếu cử tri. Trong lần biểu quyết bầu đầu tiên
tại đại hội đảng, tất cả các
đại biểu này sẽ phải bỏ phiếu cho
ứng cử viên ḿnh đại diện. Nếu không có
ai có trên 50% phiếu th́ các đại biểu có
quyền muốn bỏ phiếu cho ai th́ bỏ trong các
ṿng đầu phiếu sau. Đây là lúc các phe nhóm
sẽ điều đ́nh đổi chác với nhau
trong hậu trường. Riêng đảng DC, c̣n có thêm 795 ‘siêu đại
biểu’ -super delegates- gồm các tai to mặt lớn
của đảng như tất cả các thống
đốc, dân biểu, nghị sĩ DC đương
nhiệm, các cựu đại quan như cựu
tổng thống hay đồng chí có uy tín lớn trong
đảng như các cựu ứng cử viên tổng
thống, phó tổng thống dù đă thất cử
-như bà Hillary hay các ông John Kerry, Al Gore chẳng
hạn. Các siêu đại biểu này ngay từ đầu,
muốn bỏ phiếu cho ai cũng được.
Đây chính là yếu tố khiến bà Hillary thua ông
Obama năm 2008. Trên nguyên tắc, bà Hillary hơn
phiếu đại biểu do dân bầu nhưng lại
thua số phiếu 'siêu đại biểu, do đó
bị cấp lănh đạo đảng áp lực rút
lui. Đến mùa hè là hai đảng tổ chức đại
hội đảng để đại diện tiểu
bang đến bầu đại diện của đảng ra tranh
cử tổng thống. Đại hội đảng DC năm
nay sẽ được tổ chức từ 13
đến 16 tháng 7, tại Milwaukee, tiểu bang Wisconsin,
và đại hội đảng CH tiếp
theo một tháng sau, từ 24 đến 27 tháng 8,
tại Charlotte, tiểu bang North Carolina. Các đảng thường tổ chức đại
hội tại các tiểu
bang gọi là ‘xôi đậu’ -swing states, có thể ngả qua bất cứ bên nào,
và lựa tiểu bang mà họ cho là quan trọng
nhất. Tại đại hội đảng, mỗi tiểu
bang gửi đến đại hội một số
đại biểu như đă bàn ở trên. Đại
diện ra ứng cử chức phó tổng thống thường
do ứng cử viên tổng thống lựa chọn tuy
cũng phải được đại hội bầu
cho có lệ. Rồi đến bầu tổng thống giữa
hai đảng. Nói chung, cho đến nay, bên CH th́ sáng tỏ như
ban ngày v́ sẽ là màn độc diễn của TT
Trump. Bên DC th́ mọi việc đều mù mờ. Khởi
đi với hơn hai tá ứng cử viên, cho đến
nay, 15 người đă rớt đài, bây
giờ c̣n 7-8 người. Sau khi hai đảng đă bầu đại
diện chính thức, hai bên sẽ tranh chức tổng
thống được tổ chức qua một
cuộc phổ thông đầu phiếu mở rộng
cho tất cả công dân Mỹ không phân biệt đảng
phái, được cử hành trên toàn quốc ngày
Thứ Ba sau ngày Thứ Hai đầu tiên của
tháng Mười Một (nếu Thứ Ba là ngày đầu tiên của tháng, th́
phải đợi đến Thứ Ba tuần sau). Năm
nay nhằm ngày 3 tháng 11. Cuộc bầu cử phổ thông này cũng là một
cuộc bầu gián tiếp, để bầu một
cử tri đoàn chính thức đại diện cho 50
tiểu bang và vài khu vực chưa phải là tiểu
bang. Mỗi tiểu bang được ấn định
một số đại biểu là tổng kết
của số dân biểu và nghị sĩ liên bang
của tiểu bang đó. Ví
dụ Cali là tiểu bang lớn nhất, có 2 thượng
nghị sĩ và 53 dân biểu liên bang, do đó
được đại diện bởi 55 đại
biểu, với 55 phiếu. Con số dân biểu được tính theo dân
số được kiểm tra mỗi 10 năm,
do đó hiện nay đang có tranh căi lớn giữa hai
đảng về việc kiểm tra, có thể tính di dân
lậu hay không. Tiểu bang Cali là thành đồng
của đảng DC, tính hay không tính di dân lậu
sẽ thêm hay bớt cả chục dân biểu cho
tiểu bang này, từ đó sẽ có nhiều hệ
quả lớn trong các biểu quyết của Hạ
Viện cũng như trong các cuộc bầu tổng
thống. Thông
thường th́ ứng cử viên nào thắng
tại một tiểu bang sẽ lănh hết số
phiếu cử tri đoàn của tiểu bang
đó. Nhưng cũng có vài tiểu bang chia số
phiếu theo tỷ lệ của cuộc phổ thông
đầu phiếu. Các đại diện cử tri đoàn trên nguyên
tắc phải bỏ phiếu cho ứng cử viên
thắng tại tiểu bang của ḿnh. Nhưng vấn
đề này chưa có luật lệ rơ rệt. Đang
có nhiều vụ thưa kiện và Tối Cao Pháp
Viện có thể trong năm tới sẽ có phán
quyết xem các đại diện này có bị bắt
buộc phải bầu cho người được
nhiều phiếu nhất trong tiểu bang hay không. Đảng
DC, sau khi bà Hillary thua, đă cổ vơ cho việc bắt
các đại diện phải bầu cho người nào
được nhiều phiếu phổ thông hơn trên
toàn quốc, nhưng đề nghị này khó thành công. Tổng
cộng có 540 phiếu cử tri đoàn, kể cả 5 đại diện các nơi chưa có
đại biểu tại quốc hội như Puerto
Rico, Guam, District of Columbia (DC). Ứng viên nào thu
được 271 phiếu sẽ
đắc cử tổng thống Mỹ. Sau đó, cử tri đoàn đại diện các
tiểu bang sẽ chính thức bỏ phiếu
bầu tổng thống Mỹ vào đầu tháng
Mười Hai. Đây mới là cuộc bầu tổng thống chính
thức của Mỹ, mặc dù chỉ có tính cách chính
thức hóa cuộc bầu tháng Mười Một. Thượng Viện liên bang họp tháng Giêng để
chính thức phê chuẩn và kết quả được
đương kim Phó Tổng Thống kiêm Chủ
Tịch Thượng Viện tuyên đọc. Chỉ sau
khi phó tổng thống chính thức xác nhận th́
ứng cử viên mới được coi như
chính thức đắc cử. Nếu
hai bên ngang phiếu nhau với 270 phiếu, th́ Hạ
Viện sẽ bầu tổng thống và Thượng
Viện bầu phó tổng thống. Trường hợp này chưa bao giờ xẩy ra. Trường
hợp giả tưởng TT Trump và ứng cử viên
của DC ngang phiếu nhau, Hạ Viện sẽ bầu
ông/bà DC làm tổng thống trong khi Thượng
Viện sẽ bầu ông Trump làm phó tổng thống.
Chính trị Mỹ đúng là quái chiêu! Thể thức bầu cử gián tiếp này có mục
đích xác nhận Hoa Kỳ là một liên bang của
50 tiểu bang chứ không phải là một nước
thuần nhất, và tổng thống là do các đại
diện các tiểu bang bầu. V́ là một liên bang
nên có nhu cầu phải cho các tiểu bang nhỏ hay thưa
dân một tiếng nói quan trọng. Nếu chỉ
dựa trên tổng số phiếu của dân chúng th́ các
ứng cử viên của hai đảng chỉ
cần thắng lớn ở vài tiểu bang
lớn như New York, Cali, New Jersey, Florida, Texas, Ohio,
Illinois, Pennsylvania,... là đủ thắng trong khi hoàn
toàn lơ là các tiểu bang ít dân như Dakota, Idaho,
Alaska, hay nhỏ bé như Maine, Delaware. Hậu quả là
mấy tiểu bang sau này có thể sẽ rời bỏ
liên bang và liên bang tan vỡ.
Thể
thức này hợp lư, trên căn bản có tiếng nói
tương đối đồng đều cho tất
cả các tiểu bang. Nhưng lại có thể
đưa đến nghịch cảnh là dù lănh
được nhiều phiếu của quần chúng hơn
nhưng lại vẫn có thể không đắc cử
v́ thua phiếu cử tri đoàn. Ch́a khoá thành công
thực tế không phải là kiếm được
đa số trong hơn 250 triệu phiếu của
cử tri Mỹ, mà là kiếm được ít nhất 271
phiếu trong khối 540 cử tri đoàn. Bởi
vậy mà bà
Hillary hơn ông Trump gần ba triệu phiếu trên toàn
quốc, vẫn thua ông Trump, đưa đến
việc đảng DC và bà Hillary vẫn làu bàu
khiến nại từ ba năm qua. Thực ra, bà Hillary
thắng ông Trump tới 6 triệu phiếu riêng
tại tiểu bang Cali không thôi, nhưng thua ông Trump
đến 3 triệu phiếu trên 49 tiểu
bang c̣n lại, nên tổng kết bà chỉ hơn ông
Trump có 3 triệu phiếu. Do đó, có thể nói
bà Hillary là tổng thống Cali trong khi ông Trump là
tổng thống Mỹ. *Phần lớn kết quả bầu cử tại các
tiểu bang hiện nay đều có thể tiên đoán
khá chính xác được. Trong những cuộc
bầu cử gần đây, cũng như cuộc
bầu năm nay chẳng hạn, Nữu Ước và
Cali chắc chắn sẽ bỏ phiếu cho ứng viên
DC, trong khi ứng viên CH chắc chắn sẽ thắng
tại Texas và các tiểu bang miền nam. Trên căn
bản chỉ có một chục tiểu bang gọi là
“xôi đậu” (swing states), có thể ngả về bất cứ bên nào. Đây
mới chính là những tiểu bang có tiếng nói
quyết định, mà các ứng viên sẽ bỏ ít
ra là 80% thời giờ và tiền bạc để
vận động. Những
tiểu bang “xôi đậu” lớn nhất trước
đây là Florida, Ohio, North Carolina, Colorado, và Virginia. Riêng năm nay, các tiểu bang kỹ nghệ với
nhiều dân lao động da trắng như Pennsylvania,
Michigan, Wisconsin trước đây là thành đồng
DC, đă bỏ phiếu cho ông CH Trump năm 2016, do đó bây giờ cũng biến thành nơi tranh
dành giữa hai đảng. Tính theo biến chuyển của dân số Mỹ, đảng
DC càng ngày càng có nhiều cử tri, v́ các khối dân
thiểu số như dân nghèo, dân da màu chịu khó
đẻ hơn, lại có thêm di dân tương đối
nghèo vào Mỹ mỗi năm mỗi nhiều (đó chính là lư do đảng
DC cổ vơ cho việc nhận di dân, lậu và không
lậu),
trong khi các cụ da trắng th́ càng ngày càng ít đi.
Do đó, đảng DC muốn hủy bỏ h́nh
thức bầu gián tiếp qua cử tri đoàn để
nắm chắc phần thắng. Nhưng việc này khó
thực hiện v́ sẽ đưa đến sự tan
vỡ của liên bang. Trên thực tế, chuyện thay đổi này sẽ không
bao giờ có được v́ phải sửa Hiến
Pháp, đ̣i hỏi hai phần ba các tiểu bang (34) chấp
nhận trong khi hiện nay đảng DC chỉ kiểm
soát được có 20 tiểu bang. vũ linh Thủ
Tục Bầu Tổng Thống Thủ
Tục Bầu Đại Diện Đảng https://www.cbsnews.com/htdocs/politics/campaign2004/08delegates.pdf |