TỔNG
THỐNG TRUMP ÁP DỤNG HỌC THUYẾT MONROE Ở CHÂU
MỸ LA TINH Đại-Dương |
Tài
liệu tham khảo: Trump eyes South American country as
eligible for NATO privileges (DefenseNews) Amid Bromance, Trump, Bolsonaro Forge
Security Alliance (RealClear Politics) Bolsonaro’s Grand Entrance Into
Trump’s Washington (National Interest) Bolsonaro backs Trump's border wall ahead
of White House meeting (Guardian) Bolsonaro Risks Losing Key Ally's Support
in Latest Brazil Drama (Bloomberg) Michel Temer: Brazil's arrested former
president (BBC) TỔNG THỐNG TRUMP ÁP DỤNG HỌC THUYẾT MONROE
Ở CHÂU MỸ LA TINH Đại-Dương Tổng
thống thứ 5 của Hoa Kỳ, James Monroe
nhiệm kỳ (1817-1925) đă tuyên bố Học
thuyết Monroe vào năm 1823 nhằm: (1) Chống
sự can thiệp từ Châu Âu vào các nước
Bắc hoặc Nam Mỹ. (2) Sự can thiệp sẽ
bị xem như hành động xâm lược nên Hoa
Kỳ phải can thiệp. (3) Tránh t́nh trạng Châu
Mỹ trở thành chiến trường của các cường
quốc Châu Âu. (4) Năm 1870, Tổng thống Ulysses
Grant bổ sung thêm cho Học thuyết Monroe “cấm
chuyển nhượng thuộc địa cho một cường
quốc khác”. Quá
khứ thực dân, thuộc địa và di dân từ
Châu Âu làm cho hệ thống chính trị và xă hội
Châu Mỹ La Tinh chịu ảnh hưởng Tây Âu
khiến khu vực này thường xuyên bị xáo
trộn và kinh tế tŕ trệ dù có nhiều tài nguyên
thiên nhiên. Bị
chủ nghĩa Thực dân Thuộc địa Tây Âu và
hậu duệ của di dân Châu Âu đè nặng nên dân
chúng ở Tây Bán Cầu có xu hướng nghiêng về
phía xă hội chủ nghĩa dễ dẫn tới
Chủ nghĩa Cộng sản. Fidel Castro (Cuba) và Che
Guevara (Á Căn Đ́nh) từng làm mưa làm gió
một thời ở Châu Mỹ La Tinh tạo ra t́nh
trạng nội chiến hoặc tranh chấp giữa hai
phe tả và hữu thêm phần gay gắt. Mạc
Tư Khoa tạo ảnh hưởng tới Châu
Mỹ La Tinh bằng các hợp đồng bán vũ khí,
đặc biệt dành cho Venezuela chủ nghĩa xă
hội dưới trào Hugo Chavez và Nicolas Maduro
được trang bị cho Quân đội và dân quân
trung thành với tổng thống cùng các khoản đầu
tư, cho vay khác. Nga trở thành chủ nợ lớn
thứ hai tại Venezuela. Cuba
gây ảnh hưởng trong chính sách y tế và xă
hội tại nhiều quốc gia Châu Mỹ La Tinh để
phát triển ư thức hệ cộng sản. Nhưng,
hệ thống y tế và xă hội bị sụp đổ
tại Venezuela. Trung
Quốc đă cho Venezuela vay 61 tỉ USD được
trả bằng dầu hoả và 25 tỉ USD đầu
tư nên Bắc Kinh trở thành chủ nợ lớn
nhất của Venezuela. Đại diện của
Bắc Kinh đang thảo luận với phe đối
lập Juan Guaido tại Hoa Kỳ để tránh
thiệt hại sau khi Maduro ra đi. Tuy nhiên, Tân Chính
phủ Venezuela có toàn quyền quyết định đối
với cam kết quốc tế bất chấp các
lời hứa chưa-chính-thức. Vào
thế kỷ 21, các chính phủ cực tả thành h́nh
tại nhiều quốc gia Châu Mỹ La Tinh như
Ba Tây, Á Căng Đ́nh, Venezuela, Nicaragua, Ecuador
đă bị dân chúng phản đối quyết
liệt. Ba Tây và Venezuela giàu tài nguyên thiên nhiên đă
rơi vào khủng hoảng sau 20 năm dưới
sự thao túng của phe tả. Tranh
chấp quyết liệt giữa Tổng thống Nicolas
Maduro và Chủ tịch Quốc hội, Juan Guaidó tự
phong chức Tổng thống Lâm thời để lănh
đạo cuộc lật đổ Maduro bằng
biện pháp “bất tuân dân sự” được hơn
50 quốc gia trên thế giới ủng hộ. The
Washington Post ngày 21/03/2019 mô tả Venezuela đang đứng
bên bờ vực sụp đổ tuy chưa xảy ra
trong khi Lực lượng An ninh đă bắt giữ Chánh
văn pḥng Roberto Marrero của Guaido đă bị
cộng đồng quốc tế lên án. Cử
tri Ba Tây đă bầu cho dân biểu Jair Bolsonaro vào
chức tổng thống từ đầu năm 2019,
chấm dứt hơn hai thập niên dưới sự
lănh đạo của phe cực tả là Cựu
tổng thống Luiz Lula da Silva bị 12 năm tù và
người kế nhiệm Dilma Vana Rousseff bị
huyền chức. Michel Temer từng làm phó cho Rousseff lên
kế nhiệm bị bắt hôm 22/03/2019 về tội
tham nhũng trong chiến dịch tát đầm lầy
của Chính phủ Bolsonaro. Tổng
thống Jair Bolsonaro được mệnh danh “Donald
Trump nhiệt đới” do ủng hộ chính sách và
phong cách của Tổng thống Donald Trump mà có vẽ
cứng rắn hơn. Hôm
19/03/2019, Tổng thống Trump đă đón tiếp
Tổng thống Bolsonaro trong t́nh thân mật và tin tưởng
v́ cùng niềm tin tôn giáo, cách ứng xử trực
diện và thẳng thắn, tôn trọng nếp sống
gia đ́nh; chống ư thức hệ giới và thái
độ đúng đắn về mặt chính trị
và tin tức giả mạo; chống chủ nghĩa xă
hội; chống di dân bất-hợp-pháp nên ủng
hộ kế hoạch xây tường của Mỹ. Tương
đồng về ư thức hệ và khát vọng xây
dựng quốc gia tự do và thịnh vượng làm
cho hai nhà lănh đạo hai quốc gia dân chủ
lớn nhất ở Tây Bán Cầu nên cuộc thảo
luận có kết quả nhanh chóng. Hai
bên thảo luận về cuộc khủng hoảng kinh
tế, chính trị ở Venezuela và đồng ư Chính
phủ “độc tài buôn ma tuư Maduro” phải ra
đi để trả lại quyền cho người dân,
tuy nhiên, không công khai bàn về giải pháp can thiệp
quân sự. Cuộc
gặp mặt giữa hai vị Tổng thống Trump và
Bolsonaro tại Hoa Thịnh Đốn mang ư nghĩa thay
đổi rất quan trọng đối với
cuộc diện quốc tế. Thứ
nhất, hữu phái thế giới chú trọng
tới quyền lợi quốc gia dân tộc đă
nổi bật qua các nhà lănh đạo Donald Trump
(Mỹ), Brexit
(Anh),
Shinzo Abe (Nhật), Viktor Orban (Hung), Mattio Salvini (Ư), Balsonaro
(Brazil), Netanyahu (Israel). Nhiều dân tộc Châu Âu
hoảng sợ trước bóng ma cộng sản Nga,
Trung Quốc nên cần hợp tác với Hoa Kỳ
hầu ngăn chặn hữu hiệu hơn. Chủ nghĩa
Cộng sản hô hào và hứa hẹn mang lại
quyền làm chủ toàn dân, ư tế xă hội, giáo
dục miễn phí, làm tuy sức hưởng tuỳ
cầu, kinh tế phát triển vượt bậc. Nhưng,
chưa có nước Cộng sản nào thực
hiện được những hứa hẹn, ngoại
trừ nghèo đói tột cùng, bất công khủng
khiếp, tự do biến mất, cuộc sống nô
lệ cho người cùng chung ṇi giống, chiến
tranh toàn diện và từng giờ trong xă hội.
Tổng thống Trump cam kết với quốc tế và
dân Mỹ: “Hoa Kỳ không bao giờ là nước xă
hội chủ nghĩa” dù cho nhiều ứng viên
tổng thống năm 2020 vẫn thích đeo lủng
lẳng chiêu bài xă hội chủ nghĩa. Thứ
hai, dọn sạch tàn dư do chủ nghĩa xă
hội lưu lại để Tây Bán Cầu bước
vào giai đoạn phát triển hỗ tương toàn
diện mà đặt chủ nghĩa xă hội bên
lề đường tiến hoá nhân loại. Chủ
nghĩa Cộng sản đă bị nhân loại
quẳng vào giỏ rác lịch sử nên các quốc gia
Tây Bán Cầu không thể nuôi dưỡng chủ nghĩa
xă hội, tiền thân của chủ nghĩa cộng
sản. Lịch sử chứng minh các cường
quốc Châu Âu đă áp đặt chủ nghĩa
thuộc địa thực dân lên các dân tộc Châu
Mỹ La Tinh trong khi người láng giềng Hoa Kỳ
cố sức ngăn chặn tham vọng thực dân
đế quốc Châu Âu. Nhị vị Tổng
thống Trump và Bolsonaro hứa làm việc cùng nhau để
cải thiện thương mại, chống chủ nghĩa
xă hội và các phong trào thiên tả. Ông Trump hứa
sẽ giúp Ba Tây gia nhập vào Tổ chức Hợp tác
và Phát triển Kinh tế (OECD) v́ hiện nay lợi
tức đầu người của nước này
(GDP per capita nominal) 9,100 USD. Bản thân Ba Tây không thể
đá các phi vụ đầu tư mạnh mẽ
từ Trung Quốc, ngoại trừ trường hợp
Hoa Kỳ phải nhảy vào thay thế. Thứ
ba, Châu Mỹ La Tinh gồm có 20 quốc gia, 590
triệu người, lợi tức b́nh quân GDP
nominal 5,700 USD vẫn không đủ sức tự
vệ trước bất cứ cuộc xâm lăng nào.
Chưa có quốc gia nào ḍm ngó v́ nó như chiếc sân
sau của Hoa Kỳ. Tại cuộc họp mặt tay
đôi, Tổng thống Trump chấp nhận yêu cầu
của người đồng nhiệm Bolsonaro muốn
trở thành đồng minh chính mà chưa phải thành
viên Minh ước Bắc Đại Tây Dương
(NATO). Như thế, Ba Tây có thể mua vũ khí dễ
dàng hơn và để giảm các rào cản đối
với quân đội cùng các hợp tác khác với Hoa
Kỳ. Bolsonaro muốn
Hoa Kỳ thiết lập một căn cứ quân
sự ở Ba Tây để chống lại ảnh hưởng
của Nga.
Iran đang gây ảnh hưởng tại Châu Mỹ La
Tinh qua sự hiện diện của Hezbollah tại
Venezuela. Hoa Kỳ đang thu hẹp ảnh hưởng
của Cuba tại Tây Bán Cầu. Thứ
tư,
Hoa Kỳ muốn kéo Ba Tây để làm
nhẹ ảnh hưởng của Khối Tân Hưng
(Nga, Trung Quốc, Ấn Độ, Nam Phi, Ba Tây) lên t́nh
h́nh thế giới.
Tranh chấp lănh thổ thường
xuyên giữa Trung Quốc và Ấn Độ, mối
quan hệ chiến lược đầy ngờ vực
giữa Trung Quốc và Nga khiến cho sức mạnh
của Khối Tân Hưng rất mong manh. Thượng
đỉnh Trump-Bolsonaro không rùm beng, nhưng,
sẽ gây ảnh hưởng sâu rộng đến t́nh
h́nh thế giới vào những năm tới. Đại-Dương |