Tổng
Thống Trump Làm Việc
Vũ Linh |
...phe ta quậy tung như thể TT Trump sắp
gửi tướng Lương Xuân Việt qua đánh
Úc... Rơ nét hơn cả là không khí chiến tranh
cực nóng giữa TT Trump và phe đối lập là phe
cấp tiến gồm có đảng DC, cử tri
của bà Hillary, và... truyền thông ḍng chính luôn
(muốn viết TTDC cho đỡ tốn công đánh máy
bằng hai ngón tay, nhưng bị độc giả
khiếu nại, đành phải chịu!). Đúng ra, ghép truyền thông, bất kể ḍng
chính hay ḍng phụ, vào khối đối lập nghe hơi
quá đáng. Truyền thông
trên nguyên tắc phải đóng vai tṛ tứ quyền,
đứng ngoài tam quyền là Hành Pháp, Lập Pháp, và
Tư Pháp, để báo cáo lại cho dân những
việc làm của tam quyền, để người dân
có đủ hiểu biết thực thi quyền làm
chủ của ḿnh mỗi khi đi bầu bán. Nhưng
thực tế của vài năm qua, nhất là của vài
tháng qua đă cho thấy truyền thông ḍng chính đă
từ bỏ vai tṛ thông tin trung lập từ lâu
rồi, để biến thành những “chiến sĩ
bảo vệ thành tŕ cấp tiến” bằng mọi
giá. Tất cả các quyết định của TT
Trump, nhất là quyết định hoăn cấp
chiếu khán vào Mỹ 90 ngày cho công dân từ một
số nước Trung Đông để tăng cường
biện pháp thanh lọc, đă bị bóp méo để
đánh tơi bời lá thu, cho dù những xứ này
đều đă được TT Obama xếp loại vào
khối những xứ cần quan tâm v́ đe dọa
khủng bố, và cho dù khi TT Obama xếp loại và tăng
cường biện pháp thanh lọc th́ “phe ta” nín
thinh, không có ông thống đốc DC nào thưa
kiện, không báo nào tung tin lên trang nhất, không có
đài TV nào có phóng sự đặc biệt, không ai
coi đó là kỳ thị ǵ hết. Nếu đó không
phải là phe đảng th́ khi nào mới là phe đảng? TT Trump nói chuyện điện thoại với
quốc trưởng các nước khác. Những câu
chuyện thân thiện vui vẻ th́ không ai biết, nhưng
những câu chuyện kém vui, như tranh căi về
chuyện nào đó, như đối thoại với TT
Mễ hay thủ tướng Úc, th́ ngay hôm sau, CNN
nhận được nguyên văn biên bản toàn
bộ cuộc nói chuyện để mau mắn phổ
biến cho công chúng, gây bối rối cho TT Trump ngay. Có
nghiă là các viên chức Ṭa Bạch Ốc chưa bị
tân TT Trump thuyên chuyển đă x́ hết biên bản
cuộc nói chuyện cho truyền thông đói tin để
đánh ông. Nói lên rơ ràng tư cách đáng ngờ
của những viên chức DC: đảng quan trọng
hơn quốc gia, đánh Trump là ưu tiên số
một bất cần hậu quả. Đằng nào th́
họ cũng sắp mất job hết rồi, đánh
cho bơ ghét. Ở đây, có chuyện lạ đáng
biết. Úc có chính sách mang các dân tỵ nạn Hồi
từ Bangladesh và Miến Điện [dân Hồi,
gọi là Rohingya, sống tại Miến Điện
bị chính quyền Miến “áp bức”] chạy
trốn bằng thuyền qua Úc, bị bắt ngoài khơi
Úc, mang nhốt vĩnh viễn tại vài đảo
của Úc, không cho vào đất Úc [không biết
truyền thông bên Úc có tố thủ tướng Úc
kỳ thị Hồi giáo không?]. Trước khi măn
nhiệm, TT Obama nói chuyện với thủ tướng
Úc, và nhận đâu hơn 1200 người vào Mỹ. Một trong
những hành động bám víu giờ chót. TT Trump
thấy chuyện lạ, bàn thảo với thủ tướng
Úc. Hai bên căi nhau. TT Trump t́m cách không nhận đám
tỵ nạn này. Úc phản đối, cho là Mỹ
đă có cam kết của TT Obama. Cuộc nói chuyện
bị x́ ra. Truyền thông ḍng chính làm rùm beng “TT Trump
sỉ vả thủ tướng Úc!!!”. Chẳng ai rơ
hai bên nói với nhau những ǵ, chỉ biết sau
đó thủ tướng Úc nói “không có căi nhau ǵ
hết, chỉ là thảo luận thêm vài chi tiết, TT
Trump tôn trọng quyết định của vị
tiền nhiệm”, và TT Trump “cám ơn thủ tướng
Úc đă làm sáng tỏ vấn đề, và xác
nhận Mỹ sẽ nhận đám dân đó”.
Chỉ có vậy, nhưng phe ta quậy tung như
thể TT Trump sắp gửi tướng Lương Xuân
Việt qua đánh Úc vậy. Câu chuyện nói lên một điểm, là
quyết định lạ lùng của TT Obama: tại sao
Mỹ lại phải nhận dân tỵ nạn bất
hợp pháp mà Úc xua đuổi? Không biết dân Úc và
báo Úc có sỉ vả Trump kỳ thị, ra sắc
lệnh cấm dân tỵ nạn không nhỉ? TT Trump cho
đây là quyết định “ngu xuẩn” của TT
Obama. Không may cho “phe ta” là họ lại đụng
ngay một thứ Trương Phi không biết e lệ
hay run sợ là ǵ, thẳng tay trả đ̣n, cũng
bất cần hậu quả luôn. TT Trump không ngại dùng
các phương tiện truyền thông đi thẳng vào
quần chúng để bày tỏ phản ứng ngay. Nhiều người cho rằng tổng
thống mà tối ngày đấm đá qua Twitter coi
bộ không tư cách chút nào. Có thể, nhưng cái cách
đi thẳng vào quần chúng đă chứng tỏ
rất hiệu nghiệm đưa ông đến
thắng cử, tại sao bây giờ lại không
tiếp tục sử dụng? Bỏ qua chuyện đấm đá phe cánh, ta
nh́n qua các quyết định để xem TT Trump là người
như thế nào. Trước hết, nói về cách làm việc:
ông tổng thống này không... đi, mà là chạy
bạt mạng. Chỉ trong hai tuần đầu, ông
đă ra gần hai chục pháp lệnh và cả
chục kư chú. Từ rút ra khỏi TPP đến
chuẩn bị xây tường tại biên giới
Mễ, cứu xét việc liên bang cắt tiền
trợ cấp cho các khu bảo vệ di dân lậu
(sanctuary areas), nghiên cứu thu hồi hay sửa đổi
Obamacare, đóng băng số lượng công chức,
cứu xét thu hồi luật tài chánh Dodd-Frank, nghiên
cứu cắt giảm thủ tục hành chánh, đề
cử cả mấy chục nhân viên nội các và ban
tham mưu, thẩm phán Tối Cao Pháp Viện, quyết
định về di dân,... Chưa kể nói chuyện
điện thoại với cả chục quốc trưởng,
tiếp kiến thủ tướng Anh, Nhật, Canada,...
Nhân viên chính quyền mới làm việc muốn
tắt thở. Phe đối lập đánh không
xuể. Phải nh́n nhận, đây là điều có
thể đáng mừng v́ ít ra ông tổng thống này
có vẻ sẽ làm việc nhiều hơn là “mượn”
tiền thuế của dân đi tắm biển Hawaii hay
đi đánh gôn ở Massachusetts. Nhưng việc ông
tổng thống này chạy như bay cũng đáng lo
ngại. Chuyện quốc sự trọng đại có
hậu quả lớn mà ông lấy quyết định
quá nhanh, có thể đưa đến t́nh trạng
thiếu cân nhắc chín chắn, quyết định
bốc đồng. Có khi sẽ rất nguy hiểm.
Tổng thống bấm twitter nhanh không sao, cùng lắm
bấm bậy, bị chửi, xin lỗi là huề. Nhưng
bấm nút hộp mă số bom nguyên tử quá vội th́
nguy to cho cả thế giới, trong đó có cả
những người ủng hộ ông đấy. Nhiều lần TT Trump đă bị bắt
buộc phải de lui v́ quyết định của ông
trên thực tế không thực hiện được,
hay v́ bị chống đối quá mạnh. Việc de lui đối với mấy tổng
thống khác có thể là chuyện mất mặt,
mất uy tín, nhưng với ông Trump này th́ mang ư nghiă
rất khác. Có thể là do cố t́nh. Ta đừng nên
quên ông Trump là một nhà kinh doanh. Có thể làm chính
trị đối với ông cũng chẳng khác nào
đi... buôn bán. Ra giá cao rồi ngả giá xuống
thấp? Như ông muốn bán món hàng 10 đô, th́ ra giá
20 đô, kỳ kèo qua lại, giá cuối được
định ở mức 11-12 đô, thế là ông
vẫn được giá cao hơn ông muốn. C̣n hơn
là muốn giá 10 đô, ra giá 10 đô, kỳ kèo
xuống c̣n 8 đô, thế là lỗ ngay 2 đô. Người
ta đoán với TT Obama th́ khác xa, ông muốn 10 đô,
ra giá 5 đô, rồi bán 2 đô, thế là vui rồi.
Không tin cứ xem cuộc thương lượng trao
đổi 5 tù nhân lănh đạo Taliban với một
anh lính đào ngũ bị Taliban bắt. TT Trump rất nhiều lần đă bị trách
đi quá xa. Nhưng h́nh như đó chính là mô
thức hành động của ông. Ông cố t́nh đi
thật xa, rồi de lui khi cần, để thử xem ḿnh
có thể đi được tới bao xa. Như chuyện xây bức tường biên
giới Mễ. Ông hùng hổ tuyên bố bắt Mể
trả tiền bằng cách tăng thuế hàng nhập
của Mễ lên 20%. Rồi sau đó, lại nói đó
có thể là một trong những cách tài trợ mà ông
đang nghiên cứu, có thể thuế thấp hơn,
hay có cách khác. Rơ ràng là ông đă tung ra giá cao
nhất. Giá cuối cùng ra sao, chưa ai biết. Hay qua vụ pháp lệnh tạm cấm di dân. Ông
tung ra lệnh khắt khe nhất, bị chống đối
kịch liệt, bây giờ c̣ cưa, chưa ai biết
cuối cùng sẽ ra sao. Thuần tuư trên phương diện luật pháp,
kẻ này không phải là luật sư, chẳng
thể hồ đồ nói bừa bên nào hợp pháp.
Nhưng lại thấy bất th́nh ĺnh có nhiều người
tuy tiếng Anh chưa thông nhưng đă thành siêu chuyên
gia luật, thao thao đả kích TT Trump vi phạm
Hiến Pháp, vượt quá quyền hạn của
tổng thống. Chắc trước khi đả kích
cũng có đọc vội lại Cẩm Nang Nhập
Quốc Tịch Mỹ nên hiểu rất rơ khúc mắc
này, hiểu hơn cả các siêu luật gia cố
vấn cho TT Trump. Dù mù tịt về luật, nhưng ngay từ
đầu, kẻ này nh́n vào các vị thẩm phán th́
có thể đoán ngay TT Trump thua là cái chắc. Tại
toà Seattle, ông chánh án James Robart trước đây là
luật sư chuyên t́nh nguyện xét xử các vụ
tỵ nạn miễn phí –pro bono- v́ ủng hộ
họ. Lên đến cấp ṭa phá án, th́ ṭa phá án
khu vực 9 District này nổi tiếng là toà cấp
tiến nhất trong hệ thống ṭa phá án Mỹ,
trụ sở tại San Francisco, là nơi bà Hillary đă
thu được 86% phiếu so với 9% của ông
Trump. Trong khu vực ṭa phá án này có tất cả các
tiểu bang cấp tiến miền Tây đă bỏ
phiếu cho bà Hillary: Washington State, Oregon, Cali, New Mexico,
Nevada. Bây giờ cho dù lên đến Tối Cao Pháp
Viện, th́ kẻ này cũng tiên đoán TT Trump cũng
vẫn thua v́ ít nhất đă có 4 thẩm phán cấp
tiến tại đây. Cùng lắm th́ sẽ chỉ
đạt được số phiếu 4-4, và như
vậy quyết định của ṭa cấp dưới
vẫn có hiệu lực. Theo báo chí, TT Trump có ba
bốn biện pháp có thể làm, kẻ này cũng
chỉ biết vậy, miễn bàn thêm. Vụ này chẳng đơn giản. Một
quan ṭa tại Boston phán quyết khác hẳn quan toà
Seattle, chấp nhận quyết định của TT
Trump. Nghiă là sao? Tóm lại là Yes hay No? Những người nào ăn mừng việc
TT Trump thua kiện nên cẩn thận. Cuộc chiến
chỉ mới bắt đầu. Có được luật mới khắt khe hơn
là ông thắng. Không có được th́ pháp lệnh
của ông đă là cái áo giáp thủ thân tuyệt
hảo, đỡ đạn cho ông nếu có khủng
bố đánh v́ khi đó, chẳng ai có thể đổ
lỗi cho ông ta là đă không bảo vệ nước
Mỹ. Trái lại, đó sẽ là lúc ông chiả tay vào
truyền thông ḍng chính, đám dân biểu t́nh, các dân
biểu, nghị sĩ DC, và các quan toà: “Ơ hay, các
vị trói tay tôi không cho tôi cấm cửa mấy tay
khủng bố này, bây giờ khiếu nại ǵ
nữa?” Khi đó sẽ là lúc “phe ta” giảng
giải rằng th́ là mà, tự bào chữa mệt
nghỉ. Nếu vụ khủng bố tấn công đó
xẩy ra gần ngày bầu cử 2018 hay 2020 th́ DC
sẽ thấy hậu quả ngay. Bây giờ ta nh́n qua việc bổ nhiệm
thẩm phán Tối Cao Pháp Viện. Đây là việc
cực kỳ hệ trọng v́ các vị này đều
được bổ nhiệm vĩnh viễn tới
chết hay tới khi tự ư từ chức. TCPV trước đây tương đối cân
bằng với 4 vị cấp tiến, 4 vị bảo
thủ và 1 vị lửng lơ cá vàng: 4-4-1. Năm ngoái,
vài tháng trước ngày bầu cử th́ một
vị bảo thủ bất ngờ qua đời. TCPV
nghiêng ngay qua phe cấp tiến: 4-3-1. TT Obama đề
cử một ông cấp tiến, hy vọng cán cân nghiêng
qua cấp tiến thêm nữa: 5-3-1. Thượng
nghị sĩ Mitch McDonnell, với tư cách lănh đạo
khối đa số CH, nhất định không mang
việc phê chuẩn vào nghị tŕnh để lấy
quyết định. Ông lập luận bổ nhiệm
thẩm phán mới, vài tháng trước bầu cử
là không công bằng với tân tổng thống bất
kể là bà Hillary hay ông Trump, đặt vị này trước
chuyện đă rồi. Dĩ nhiên là đằng sau lư
luận này, cũng có lư do thầm kín hy vọng ông
Trump thắng và một thẩm phán bảo thủ
sẽ lọt vào TCPV. Bây giờ ông Trump thắng, đề cử ông
Neil Gorsuch. Ông này được ngay toàn thể khối
bảo thủ và CH hoan nghênh cả hai tay. Ông Gorsuch
sẽ tái lập cân bằng 4-4-1. Chẳng những
vậy, ông này lại c̣n là trẻ nhất, 49 tuổi,
bảo đảm sẽ ngồi trong TCPV ít ra 30 năm. Khối cấp tiến lo sót vó. TCPV có ba vị
thẩm phán đă qua tuổi bát tuần, kể cả
cái ông lửng lơ cá vàng. Ông Trump ngồi 4 năm
trong Toà Bạch Ốc có nhiều triển vọng
sẽ bổ nhiệm thêm 2 hay 3 vị thẩm phán
nữa, và cán cân sẽ chuyển qua phiá bảo
thủ, 5-4, hay 6-3, hay thậm chí 7-2 luôn không chừng.
Với tỷ lệ áp đảo như vậy, tất
cả các luật cấp tiến đều có thể
bị thu hồi hết, như Obamacare, hôn nhân đồng
tính, phá thai, luật b́nh đẳng cơ hội
affirmative action,... Mà toàn là những thẩm phán mới,
trẻ, sẽ ngồi tại TCPV mấy chục năm
nữa. Đó là hệ quả quan trọng nhất, có
tác dụng qua cả thế hệ tới của
cuộc bầu cử tổng thống vừa qua. Mà kinh hăi hơn cả, là phe DC nếu không
chiếm lại được Thượng Viện th́
sẽ chỉ bó tay ngồi nh́n, không cản được. DC có hy vọng chiếm đa số lại
tại Thượng Viện vào cuộc bầu tới,
năm 2018 không? Dĩ nhiên mọi chuyện sẽ tùy
thuộc TT Trump làm việc ra sao trong hai năm tới.
Nếu quá bết, bị chống đối quá
mạnh th́ DC có hy vọng chiếm lại đa số.
Nhưng b́nh thường th́ hơi khó, nhất là khi năm
2018, 23 thượng nghị sĩ DC sẽ phải ra
tranh cử lại, trong đó có 10 vị trong các
tiểu bang đă bầu cho ông Trump. Bên CH, chỉ có 8
nghị sĩ phải ra tranh cử lại, tất
cả đều tại những tiểu bang đă
bầu cho ông Trump, tương đối an toàn. Các chuyên
gia ước lượng DC có thể sẽ mất
một chục ghế, đưa đến thế
đa số tuyệt đối trên 60 cho CH, làm sao có
chuyện DC chiếm lại đa số? Qua cách đối xử với đối
lập DC, với truyền thông ḍng chính, và với
khối dân chống đối, rơ ràng là TT Trump
chẳng có một cố gắng nào để xoa
dịu chống đối ǵ hết. Trái lại, t́m
mọi cách để khiêu khích họ thêm, khiến
họ chống đối mạnh hơn nữa, dồn
họ vào chân tường chống đối để
lộ mặt là một khối quá khích cực đoan
chỉ biết nhắm mắt đánh phá, không hơn
không kém. Cả nước sẽ thấy tổng
thống làm việc và đối lập đập phá. Trong kỹ thuật quản lư kinh doanh, có
một trường phái gọi là “quản lư bằng
xung đột” –management by conflict-, tức là quản
lư qua việc tạo xung đột tứ tung, xung đột
ban quản trị với nhân viên, ngay cả nhân viên
với nhân viên, công ty với người ngoài,...
Kết quả thường là nhất chín nh́ bù.
Ứng viên Trump áp dụng chiêu này, đại thắng
trong cuộc bầu cử. Nhưng bây giờ, tổng
thống Trump áp dụng, chưa ai biết kết
quả sẽ như thế nào. Một là TT Trump sẽ
là một trong những tổng thống vĩ đại
nhất của Mỹ, hai là ông sẽ bị đàn
hạch mất job, đi vào lịch sử, làm bạn
với TT Nixon. Nếu thực sự đây là sách lược
của TT Trump mà phe đối lập không nh́n thấy
hay không hiểu để mà thay đổi sách lược
đối phó, cứ vùi đầu vào chống đối
vô điều kiện, th́ chỉ sợ là họ
sẽ mắc bẫy của ông Trump và tự hủy
diệt thôi. (12-02-17) |