V́ sao bà Hillary Clinton thất bại? Nick Bryant |
Donald Trump đă
thuyết phục được đủ lượng
cử tri ở đủ số bang rằng ông có
thể đem lại giải pháp hàn gắn. Vị
tỷ phú thành công trong việc phác họa ḿnh là
kẻ hoàn toàn đứng ngoài hệ thống chính
trị, chống lại đối thủ là một người
hoàn toàn đứng trong hệ thống đó. Ông là
ứng viên nổi dậy. Bà đại diện cho việc
giữ nguyên hiện trạng. Bà Hillary liên
tục tuyên bố rằng bà là ứng viên có có năng
lực nhất cho vị trị tổng thống. Bà liên tục
nhắc tới lư lịch bản thân - kinh nghiệm khi
c̣n là đệ nhất phu nhân, thượng nghị
sỹ của New York, ngoại trưởng. Nhưng trong
kỳ bầu cử điên loạn này, nơi có quá
nhiều sự giận dữ và bất b́nh, những ai
ủng hộ Donald Trump coi việc có kinh nghiệm và
bằng cấp là điểm trừ lớn. Rất
nhiều người tôi đă nói chuyện trong
chiến dịch này - nhất là ở thành phố công
nghiệp thép cũ Rust Belt - muốn có một doanh nhân
trong Ṭa Bạch ốc hơn là một người theo
nghiệp chính trị. Rơ ràng là họ chán ghét
Washington. Thế nên,
họ cũng ghét bà. Đó là cảm tính. Tôi c̣n nhớ
rất rơ khi nói chuyện với một phụ nữ
trung niên ở Tennessee, một người miền Nam
đầy cuốn hút và vô cùng lịch lăm. Nhưng khi
nhắc tới Hillary Clinton, cách hành xử của bà
thay đổi hẳn. Từ lâu, bà
Clinton đă gặp phải vấn đề về
niềm tin, đó cũng là lư do v́ sao vụ tai
tiếng thư điện tử lại phủ bóng
rộng tới vậy. Bà có vấn đề về
sự chân thật. Bà được coi là bậc cao tu
của tầng lớp tinh hoa bên bờ Đông, nh́n
xuống, cười nhạo lớp người lao
động. Sự giàu có mà
gia đ́nh Clinton có được kể từ khi
rời Ṭa Bạch ốc không giúp ích ǵ cho bà trong
chiến dịch này. Người ta thấy cặp đôi
từng là đệ nhất nước Mỹ không
phải đi trong những chiếc xe limousine sang
trọng, mà là trên những chiếc phi cơ Lear Jet sang
trọng. Một lần
nữa, sự giàu có của họ làm trầm trọng
hơn vấn đề với các cử tri ở
tầng lớp lao động, đến mức mà người
ta vui vẻ bỏ phiếu cho một tài phiệt địa
ốc. Ở nơi có
số phụ nữ bỏ phiếu đông hơn nam
giới tới hàng triệu người, người ta
đă tưởng rằng giới tính là lợi
thế lớn của bà. Nhưng cũng rơ ràng là trong
kỳ bầu cử sơ bộ trước đối
thủ cùng đảng Bernie Sanders, bà cũng đă
rất chật vật vận động các nữ
cử tri trẻ, nhất là trong bối cảnh bầu
ra một nữ tổng thống đầu tiên của
đất nước nhằm phá bỏ ranh giới vô
h́nh trong nền chính trị toàn cầu. Nhiều
phụ nữ cũng không mấy hào hứng với bà.
Một số c̣n nhớ điều bị coi là
nhận xét mang tính chê bai của bà khi c̣n là đệ
nhất phu nhân, khi bà nói bà nói không muốn ở nhà nướng
bánh. Khi Donald Trump cáo
buộc chính bà đă phần nào gây ra vụ ngoại
t́nh của chồng, và về việc công kích những
phụ nữ nói bị Bill Clinton gạ gẫm, rất
nhiều phụ nữ gật đầu đồng t́nh. Ḷng tin
tuyệt đối, sự lỗi thời, thói phân
biệt giới tính cố hữu cũng phần nào là
nguyên do: rất nhiều cử tri là nam giới không
muốn bầu cho một nữ tổng thống. Trong một năm
khi mà rất nhiều người Mỹ muốn có thay
đổi, bà dường như chỉ đưa ra
những đề nghị không có ǵ mới. Để
một đảng có thể thắng lợi ở
nhiệm kỳ thứ ba liên tiếp vẫn luôn rất
khó khăn. Đảng Dân chủ chưa từng làm
được điều này kể từ hồi thập
niên 1940. Nhưng vấn đề c̣n tồi tệ hơn
khi nhiều cử tri đă chán ngán với nhà Clinton. Bà Hillary Clinton
không phải là một nhà vận động có phong thái
tự nhiên. Những bài phát biểu của bà thường
vô vị và thậm chí máy móc. Những ǵ bà nói
nhiều khi nghe như chỉ là âm thanh - được
tạo dựng từ trước, và với một
số người là thiếu chân thật. Vụ tai
tiếng thư điện tử gần đây lại
được đưa ra săm soi khiến độ
ủng hộ dành cho bà bị phân tán đáng kể, và
khiến bà kết thúc chiến vận động
tranh cử với một thông điệp tiêu cực. Bà phải
rất chật vật mới có thể tổng kết
được tầm nh́n của ḿnh về nước
Mỹ. Câu slogan
của bà, "Mạnh hơn khi bên nhau", nghe vẫn
không sinh động bằng "Đưa nước
Mỹ vĩ đại trở lại" của ông
Trump. Thực thế, chiến dịch của bà Clinton
đă thử qua hàng chục khẩu hiệu khác nhau,
cho thấy bà khó khăn trong việc đưa ra
được một thông điệp. Chiến
dịch của bà cũng phạm phải những
lỗi chiến thuật. Nó tập trung nguồn lực
và thời gian ở những bang mà bà không cần
phải thắng, như North Carolina và Ohio, thay v́ dành
thời gian mở rộng và củng cố bức tường
xanh, với 18 bang đă liên tục bỏ phiếu cho
đảng Dân chủ trong sáu kỳ bầu cử qua. Ông Trump,
với sự giúp sức của nhóm cử tri da
trắng thuộc tầng lớp lao động, phần
nào đă phá bỏ được bức tường
đó khi chiếm được Pennsylvania và Wisconsin,
những bang chưa từng bỏ phiếu cho Cộng ḥa
kể từ năm 1984. Đây không chỉ là sự phủ nhận Hillary Clinton mà c̣n là sự phủ nhận của phân nửa dân chúng nước Mỹ của Barack Obama, nhưng đó lại là chuyện dành cho một ngày khác. |