Henry
Kissinger: “Hiện Nay Chúng Ta Đang Sống Trong
Một Kỷ Nguyên Hoàn Toàn Mới”
Edward
Luce, thực
hiện |
Henry Kissinger nói rằng không có
đủ các cuộc thảo luận về nguy cơ vũ
khí hạt nhân. Nguồn: © Gregory Bobillot / FT Sau đây là bài biên tập về cuộc
thảo luận giữa Henry Kissinger, cựu Ngoại trưởng
và là Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, do Edward
Luce, Biên tập viên chuyên mục Hoa Kỳ của
Financial Times thực hiện vào ngày 7 tháng 5 tại
Washington. Chiến lược gia chiến
tranh lạnh thảo luận về Nga, chiến tranh
Ukraine và Trung Quốc tại Lễ hội FT Weekend ở
Washington. Financial Times: Đầu năm
nay, chúng ta kỷ niệm 50 năm chuyến công du Trung
Quốc của Nixon, Thông cáo Thượng Hải.
Tất nhiên, ông là người tổ chức, người
dàn dựng thỏa thuận Trung Quốc – Hoa Kỳ này.
Và đó là một sự thay đổi lớn trong
chiến tranh lạnh: Ông tách rời Trung Quốc ra
khỏi Nga. Nó mang cảm giác giống như chúng ta
đă xoay 180 độ. Và hiện nay, Nga và Trung Quốc
đă trở lại trong một mối quan hệ
rất chặt chẽ. Câu hỏi mở đầu
của tôi cho ông là: chúng ta đang ở trong một
cuộc chiến tranh lạnh mới với Trung
Quốc? Henry Kissinger: Vào
thời điểm mà chúng ta mở cửa với Trung
Quốc, Nga là kẻ thù chính – nhưng các mối quan
hệ của chúng ta với Trung Quốc cũng là
tồi tệ như nó chỉ có thể. Quan điểm của chúng tôi khi mở
cửa với Trung Quốc là thật không khôn ngoan, khi
bạn có hai kẻ thù, đối xử với họ
giống hệt nhau. Những ǵ tạo ra sự mở
đầu là những căng thẳng mà nó phát
triển một cách tự động giữa Nga và
Trung Quốc. [Cựu nguyên thủ quốc gia Liên Xô
Leonid] Brezhnev không thể quan niệm được
rằng Trung Quốc và Hoa Kỳ có thể đến
gần nhau. Nhưng Mao, bất chấp tất cả
sự thù địch về ư thức hệ của ḿnh,
đă sẵn sàng để bắt đầu các
cuộc thảo luận. Về nguyên tắc, liên minh [Trung – Nga]
chống lại các lợi ích đặt biệt,
hiện nay nó đă được thành h́nh. Nhưng
đối với tôi, nó không như thể là một
mối quan hệ vĩnh viễn trong nội tại. FT: Tôi cho rằng đó sẽ
là lợi ích địa chính trị của Mỹ để
khuyến khích khoảng cách xa hơn giữa Nga và Trung
Quốc. Điều này có sai không? HK: T́nh h́nh địa chính trị trên toàn
cầu sẽ trải qua những thay đổi đáng
kể sau khi chiến tranh Ukraine kết thúc. Đối
với Trung Quốc và Nga không phải tự nhiên có các
lợi ích giống nhau về tất cả các vấn
đề có thể tiên đoán được. Tôi không
nghĩ rằng, chúng ta có thể tạo ra những
bất đồng khả dĩ, nhưng tôi nghĩ các
hoàn cảnh sẽ xảy ra. Sau chiến tranh Ukraine, Nga sẽ phải
đánh giá lại mối quan hệ của ḿnh với
châu Âu ở mức tối thiểu và thái độ
chung đối với khối NATO. Tôi nghĩ rằng,
thật không khôn ngoan khi đưa ra một thái độ
đối nghịch với hai đối thủ theo cách
thúc đẩy họ xích lại gần với nhau, và
một khi chúng ta chấp nhận thực hiện nguyên
tắc này trong các mối quan hệ của chúng ta
với châu Âu và trong các cuộc thảo luận
nội bộ của chúng ta, tôi nghĩ rằng lịch
sử sẽ đem lại các cơ hội mà trong đó
chúng ta có thể áp dụng các phương cách khác
biệt. Điều đó không có nghĩa là,
một trong hai nước sẽ trở thành bạn thân
thiết của phương Tây, nó chỉ có nghĩa là,
về các vấn đề cụ thể khi nó nổi lên,
chúng ta bỏ ngỏ cách lựa chọn có một cách
khác. Trong giai đoạn trước mắt, chúng ta không
nên gộp Nga và Trung Quốc lại với nhau như
một yếu tố không thể tách rời. FT: Chính quyền Biden đang
đóng khung các thách thức địa chính trị
lớn của ḿnh là chế độ dân chủ
chống lại chế độ chuyên chế. Tôi
nhận ra trong đó có một gợi ư ngầm
rằng đây là khuôn khổ sai lạc? HK: Chúng ta phải nhận thức
được sự khác biệt của ư thức
hệ và sự khác biệt về cách giải thích
đang tồn tại. Chúng ta nên sử dụng ư
thức này để áp dụng nó trong phân tích của
riêng chúng ta về tầm quan trọng của vấn
đề khi chúng phát sinh, thay v́ biến nó thành
vấn đề chính của sự đối đầu,
trừ khi chúng ta sẵn sàng làm cho chế độ
thay đổi mục tiêu chính của chính sách của
chúng ta. Tôi nghĩ rằng đứng trước
sự phát triển của công nghệ, và sự
hủy diệt to lớn của vũ khí hiện đang
tồn tại, [t́m kiếm sự thay đổi chế
độ] có thể được áp đặt lên chúng
ta bởi sự thù địch của người khác,
nhưng chúng ta nên tránh tạo ra vấn đề đó
với thái độ của chính ḿnh. FT: Ông có thể có nhiều
kinh nghiệm hơn bất kỳ người nào c̣n
sống về cách xử lư một cuộc đối
đầu giữa hai siêu cường vũ trang hạt
nhân. Nhưng ngôn ngữ về hạt nhân ngày nay,
vốn đang đến dày đặc và nhanh chóng
từ [Tổng thống Nga Vladimir] Putin, từ những
người thân cận, ông đặt nó ở đâu
trong các điều kiện về mối đe dọa mà
chúng ta đang đối mặt ngày nay? HK: Chúng ta hiện đang phải đối
mặt với các công nghệ mà sự trao đổi
nhanh chóng, sự tinh tế của các phát minh, có
thể tạo ra mức độ thảm họa
thậm chí không thể nào tưởng tượng
được. Và khía cạnh kỳ lạ của t́nh
h́nh hiện tại là các vũ khí đang gia tăng lên
ở cả hai bên và sự tinh vi của chúng đang tăng
lên hàng năm. Nhưng hầu như không có cuộc
thảo luận mang tầm vóc quốc tế nào về
những ǵ sẽ xảy ra nếu các vũ khí thực
sự được sử dụng. Dù anh theo phe nào
đi nửa, lời kêu gọi của tôi nói chung là chúng
ta hiểu rằng, chúng ta hiện đang sống trong
một kỷ nguyên hoàn toàn mới, và chúng ta đă thoát
khỏi với việc lơ là khía cạnh đó. Nhưng
khi công nghệ lan rộng khắp thế giới, như
vốn đă có trong bản chất của vấn đề,
ngoại giao và chiến tranh sẽ cần một
nội dung khác và đó sẽ là một thách thức. FT: Ông đă gặp Putin từ
20 cho đến 25 lần. Học thuyết hạt nhân
quân sự của Nga là họ sẽ đáp trả
bằng các vũ khí hạt nhân nếu họ cảm
thấy chế độ đang bị đe dọa sinh
tồn. Ông nghĩ là lằn ranh đỏ của Putin
đang ở đâu trong t́nh huống này? HK: Tôi đă gặp Putin khi c̣n là sinh viên
về các vấn đề quốc tế khoảng
một lần một năm trong khoảng thời gian có
thể là 15 năm cho các cuộc thảo luận
chiến lược thuần túy học thuật. Tôi nghĩ rằng niềm tin cơ bản
của Putin là một loại niềm tin thần bí
trong lịch sử Nga và Putin cảm thấy bị
xúc phạm, theo nghĩa đó, không phải bởi
bất cứ điều ǵ chúng ta đă làm một cách
đặc biệt lúc đầu, mà bởi khoảng cách
lớn lao này mở ra với châu Âu và phương
Đông. Putin cảm thấy bị xúc phạm và
đe dọa v́ Nga bị đe dọa bởi việc
khối NATO thu tóm toàn bộ khu vực này. Điều
này không bào chữa và tôi sẽ không dự đoán
về một cuộc tấn công có tầm quan trọng
của việc chiếm lấy một quốc gia
được công nhận. Tôi nghĩ rằng, Putin đă tính sai
về t́nh h́nh mà ông ấy phải đối mặt
trên trường quốc tế và rơ ràng ông ấy
đă tính toán sai khả năng của Nga để duy
tŕ một công nghiệp chủ yếu như vậy –
và khi thời điểm để giải quyết
đến, tất cả cần phải xem xét rằng
chúng ta sẽ không quay trở lại mối quan hệ
trước đó, mà là một vị thế cho Nga
sẽ khác v́ t́nh h́nh này – và không phải v́ chúng ta
đ̣i hỏi nó mà v́ họ đă tạo ra nó. FT: Ông có nghĩ rằng, Putin
đang nhận được thông tin chính xác và
nếu như Putin không có được như
vậy, th́ chúng ta nên chuẩn bị ǵ cho những tính
toán sai lầm tiếp theo không? HK: Trong tất cả những cuộc
khủng hoảng này, người ta phải cố
hiểu ranh giới đỏ bên trong là ǵ đối
với số ngưới chống đối. Câu hỏi rơ ràng là sự leo thang này
sẽ tiếp tục trong bao lâu và có phạm vi leo thang
hơn nữa là bao nhiêu? Hoặc Putin đă đạt đến
giới hạn khả năng của ḿnh, và ông
phải quyết định tại thời điểm
nào leo thang chiến tranh sẽ làm căng thẳng xă
hội của ḿnh đến một điểm mà
sẽ hạn chế khả năng thích ứng để
thực hiện chính sách quốc tế như một cường
quốc trong tương lai. Tôi không có phán xét khi Putin đến
thời điểm đó. Khi đạt đến
điểm đó, Putin sẽ leo thang bằng cách
chuyển sang một loại vũ khí mà trong 70 năm
tồn tại của chúng chưa bao giờ được
sử dụng? Nếu ranh giới đó bị vượt
qua, đó sẽ là một biến cố cực kỳ
quan trọng. Bởi v́ chúng ta đă không vượt
qua trong toàn cầu những ǵ các đường phân
chia tiếp theo sẽ là. Theo ư kiến của tôi,
một điều mà chúng ta không thể làm là chỉ
chấp nhận nó. FT: Ông đă gặp [Chủ
tịch Trung Quốc] Tập Cận B́nh nhiều lần
và những người tiền nhiệm của ông B́nh
– ông biết rơ Trung Quốc. Trung Quốc rút ra bài
học ǵ từ việc này? HK: Tôi nghi ngờ rằng, bất kỳ
nhà lănh đạo Trung Quốc nào bây giờ sẽ suy
nghĩ về cách tránh rơi vào trong một t́nh
huống mà Putin đă tự ḿnh dính líu, và làm thế
nào để họ ở một vị thế mà trong
bất kỳ cuộc khủng hoảng nào có thể phát
sinh, họ sẽ không có việc đa số các nước
trên thế giới quay lưng lại với họ. Edward Luce,
thực hiện
|