Tổng Thống Obama phát biểu ở Cuba |
Sau
đây là một vài trích-đoạn từ bài
diễn-văn của tổng-thống Obama tại Gran
Teatro, Havana, Cuba, dưới sự chứng-kiến
của tổng-thống Raul Castro và khoảng một ngàn
khách tham-dự. Bài nói chuyện cũng đă
được phát-h́nh trực-tiếp trên các đài
truyền-thông tại Cuba vào ngày hôm qua 22-3-2016.
TT Obama phát biểu ở
Cuba. “Kính
thưa quư vị, Havana
chỉ cách Florida có 90 dặm. Vậy mà để
đến được đây chúng ta đă
phải đi qua một chặng đường quá dài,
phải vượt qua bao nhiêu rào cản của
lịch-sử, của đau thương, và của
ly-biệt… Biết
bao nhiêu trăm ngàn người di dân Cuban đă t́m cách
vượt qua khoảng không-gian ngắn ngủi này–bằng
phi-cơ hay trên những chiếc bè tự-chế,
để đến được bến bờ
của tự-do và cơ-hội, bỏ lại sau lưng
bao nhiêu tài-sản cũng như bao nhiêu người
thân… Hôm
nay tôi đến đây để chôn những
di-vật cuối cùng của cuộc Chiến-Tranh
Lạnh. Tôi đến đây để bắt tay và
kết bạn với người dân Cuba… Nhưng
chúng ta không thể, và không nên, bỏ qua những
dị-biệt giữa hai thể-chế, hai nền
kinh-tế và hai xă-hội. Cuba là một chế-độ
độc-đảng, Hoa-Kỳ là một nền dân-chủ
đa-nguyên. Mô-h́nh kinh-tế của Cuba là xă-hội
chủ-nghĩa, của Hoa-Kỳ là thị-trường
mở. Cuba nhấn mạnh vai tṛ và quyền-lực
của nhà nước, Hoa-Kỳ được xây-dựng
trên tư-quyền của cá-nhân… Tôi
xác-minh rằng Hoa-Kỳ không đủ sức và cũng
không muốn ép Cuba phải thay đổi. Cuba có thay
đổi hay không, điều đó hoàn toàn tuỳ
thuộc vào ư muốn của người dân Cuba… Chúng
tôi thừa hiểu rằng mỗi dân-tộc phải
tự vẽ ra con đường cho chính ḿnh. Nhưng
v́ chúng ta vừa thoát ra khỏi cái bóng đè của
lịch-sử nên tôi xin phép được
thẳng-thắn chia sẻ với quư vị những
suy nghĩ của ḿnh, cũng như của nhân-dân
Hoa-kỳ nói chung…. Thi-sĩ
Jose Marti của Cuba từng viết: “Tự-Do là
quyền được sống thật, được
suy nghĩ và phát-ngôn mà không cần phải ra vẻ
đạo-đức giả.” Thế nên tôi cũng
xin nói với các bạn những điều tôi
hằng tin. Tôi không cần các bạn phải đồng-ư,
nhưng các bạn cần biết tôi tin những ǵ. Tôi
tin rằng tất cả mọi người đều
b́nh-đẳng trước pháp-luật. Tôi tin
rằng nhân-phẩm của trẻ em phải được
bảo-vệ bằng giáo-dục và y-tế, bằng cách
cho chúng cơm ăn áo mặc và nhà cửa
tử-tế. Tôi tin rằng mọi công-dân đều
có quyền phát-biểu ư-kiến mà không sợ
bị bắt-bớ. Ai cũng có quyền
lập-hội, quyền chỉ-trích nhà nước, và
quyền phản-đối trong ôn-hoà. Tôi tin rằng
pháp-luật không được phép bỏ tù người
dân khi họ sử-dụng những quyền căn-bản
này. Tất cả mọi người đều
phải có quyền tự-do tín-ngưỡng. Và dĩ-nhiên
tôi cũng tin rằng mọi cử-tri phải
được quyền chọn người đại-diện
chính-phủ cho ḿnh qua những cuộc bầu-cử
tự-do và dân-chủ. Không
phải ai cũng đồng-ư với tôi hay với người
dân Mỹ về những điểm này. Nhưng tôi
tin rằng các nhân-quyền nói trên áp-dụng cho
tất cả mọi người. Nó đúng cho dân
Mỹ, cho dân Cuba, và cho tất cả mọi dân-tộc
khác trên thế-giới… V́
vậy, đây là thông-điệp tôi muốn nhắn
gửi đến nhà nước cũng như nhân-dân
Cuba: Những
lư-tưởng cách-mạng–của Hoa-Kỳ, của
Cuba, của bao cuộc nổi dậy khác trên
thế-giới, tôi tin rằng chỉ thật sự có
ư-nghĩa khi chúng được đặt trên
nền-tảng dân-chủ. Tôi tin như vậy không
phải v́ nền dân-chủ của nước Mỹ
là toàn-hảo, mà bởi v́ nó KHÔNG toàn-hảo. Đất
nước chúng tôi, cũng như bao quốc-gia khác,
cần không-gian rộng lớn của dân-chủ để
tự điều-chỉnh. Bất cứ người
dân nào cũng có thể là nhân-tố cho sự thay
đổi, đưa ra những ư-tưởng
mới, sáng-lập những mô-h́nh xă-hội tốt
đẹp hơn. Ngay lúc này và ngay trong nước
Cuba, một sự tiến-hoá cũng đang ngầm
xảy ra; một thế-hệ người dân Cuban
mới đang thành-h́nh… Có
người nghĩ rằng tôi đến đây để
kêu gọi người dân đập đổ
một cái ǵ đó. Nhưng sự thật là tôi
muốn kêu gọi thanh-niên Cuba hăy kéo nhau đứng
lên để xây-dựng một cái ǵ đó. Tôi
hết sức cảm tạ tấm thịnh-t́nh
của tổng-thống Castro. Tôi tin rằng việc tôi
đứng đây hôm nay chứng-tỏ ông không có ǵ
để phải lo sợ từ phía Hoa-kỳ. Với
ḷng quyết-tâm bảo-vệ chủ-quyền và
sự tự-trị của Cuba, ông cũng không
cần sợ tiếng nói đa-chiều của dân-chúng
hay lo-lắng khi họ được quyền phát-ngôn,
tụ tập hoặc bầu chọn người lănh-đạo… Tôi
cũng có nhiều kỳ-vọng cho tương-lai
bởi v́ giữa người Cuban với nhau đang
xảy ra một cuộc hoà-hợp hoà-giải. Tôi
biết nhiều người Cuban trên đảo
vẫn cho rằng những kẻ bỏ xứ ra đi
năm xưa vẫn c̣n ủng-hộ chế-độ
cũ. Tôi nghĩ họ cứ tin là những người
di-dân kia đă không nh́n thấy những
tệ-nạn xă-hội thời tiền-cách-mạng và
không chấp-nhận cuộc đấu-tranh để
xây dựng một tương-lai mới. Nhưng
tôi có thể xác-định với quư vị rằng
những người di-dân kia đang cưu-mang bao nhiêu
kư-ức đau thương của những cuộc cách-ly
đầy máu và nước mắt. Họ yêu Cuba, và
một phần của họ luôn luôn xem nơi đây
là chốn quê nhà. Chính v́ vậy mà nỗi đau
của họ rất sâu, và không ít người đă
trở nên quá khích. Riêng đối với cộng-đồng
người Cuba mà tôi được dịp
gặp-gỡ và tiếp-xúc, đây không phải
chỉ là một vấn-đề chính-trị mà c̣n
là chuyện gia-đ́nh. Họ nhớ đến căn
nhà cũ, họ mơ được quay về
nối lại mối thâm-t́nh bị đổ vỡ.
Họ mong được gầy dựng một ngày
mai sáng sủa hơn. Họ đặt niềm tin vào
sự kết-hợp và hoà-giải dân-tộc…. Những
người Cuba đầu tiên tôi được
biết là những người di-dân đầy
nhiệt-huyết và tài-năng ở Mỹ. Ngoài
sự đau khổ tinh-thần của kẻ
biệt-xứ họ c̣n phải chịu đựng
biết bao điều khốn-khó ở một đất
nước xa lạ. Họ đă phải làm việc
cật-lực để mưu-sinh và để cho con
cái ḿnh có cơ-hội vươn lên trong xă-hội
Mỹ. Bởi thế cho nên việc hoà-hợp hoà-giải
giữa các thế-hệ con cháu của những người
cách-mạng và con cháu những thế-hệ di-dân
sẽ là nền tảng cho tương-lai của Cuba. Lịch-sử
giữa Hoa-Kỳ và Cuba có cách-mạng, chiến-tranh,
đấu-tranh, hy-sinh, ân-oán, và bây giờ là hoà-giải.
Đă đến lúc chúng ta bỏ quá khứ lại
sau lưng. Đă đến lúc chúng ta cùng quay hướng
nh́n về tương-lai. Đây chắc chắn không
phải là việc dễ và sẽ có lúc chúng ta
gặp phải chướng-ngại. Công việc này
sẽ đ̣i hỏi rất nhiều thời-gian. Tuy
nhiên, những ngày ở Cuba vừa qua cho phép tôi đặt
niềm tin và hy-vọng vào nhân-dân Cuba. Chúng ta có
thể đồng-hành như bạn, như láng
giềng, và như người thân trong gia-đ́nh. Si
se puede. Mucho gracias. Thank you.” (transl.
by ianbui) |