Trung
Quốc hất phương Tây khỏi “nền dân
chủ” Cam Bốt
Thu Hằng |
ĐIỂM
BÁO PHÁP QUỐC Chiến
thắng tuyệt đối của thủ tướng
Hun Sen trong kỳ bầu cử Quốc Hội ngày
29/07/2018 vừa qua tiếp tục được các
nhật báo Le Monde, Le Figaro, Les Echos quan tâm trong số ra
ngày 31/07. Với 82% cử tri đi bầu cử, tỉ
lệ cao hơn so với năm 2013 (69%), khiến ông Hun
Sen c̣n hài ḷng hơn về « tính chính đáng ». Chiến
thắng « hoàn toàn », « không bất ngờ », «
không rủi ro », « yếu tố Trung Quốc »
là những cụm từ được cả ba
nhật báo Pháp đồng loạt sử dụng. Les
Echos cho biết trên đường phố Phnom Penh,
nhiều người tỏ ra bất lực về
kết quả mang tính h́nh thức này : « Lại là
ông ta, thật thất vọng ! », « Cuộc
sống sẽ khó khăn trong ṿng 5 năm tới ». Trong
suốt thời cử tranh cử, ông Hun Sen đă
biết cách vận dụng tuyệt vời chính sách «
cây gậy và củ cà rốt ». Vẫn theo Les Echos,
tại quốc gia vẫn chưa xóa được
dấu vết tàn khốc của thời Khmer Đỏ,
thủ tướng Hun Sen có thói quen phân phát tiền vào
cuối mỗi buổi mít-tinh, đồng thời để
cử tri gọi « Bác » Hun Sen một cách thân
mật. Bên cạnh đó, ông cảnh cáo mọi ư
đồ làm cách mạng v́ dưới quyền
của ông, cảnh sát sẵn sàng « ngăn chặn
mọi hành v́ khủng bố và gây xáo trộn chính
trị », theo tuyên bố của cảnh sát trưởng
Phnom Penh. Trung Quốc chống lưng
cho thủ tướng Hun Sen Dù
là quốc gia nhỏ bé với 16 triệu dân, nhưng
Cam Bốt trở thành đồng minh thân cận và là
quân cờ chiến lược của Trung Quốc
tại Đông Nam Á, bác mọi nỗ lực của
ASEAN trong việc phản đối Bắc Kinh bành trướng
trong vùng Biển Đông đang có tranh chấp.
Chiến thắng tuyệt đối 125 ghế trong
Quốc Hội của đảng Nhân Dân Cam Bốt
(CPP) của ông Hun Sen mang lại những tác động
nào là câu hỏi được nhật báo Le Monde nêu
trong bài : « Chế độ Hun Sen dùng Trung Quốc
chống lại Liên Hiệp Châu Âu ». Ảnh hưởng
ngày càng lớn, theo hướng chuyên quyền, của
thủ tướng Hun Sen đă khiến Mỹ và Liên
Hiệp Châu Âu bất b́nh. Le Monde nhắc lại phương
Tây vẫn chưa nguôi được việc ông Hun Sen
ngang nhiên giải thể đảng đối lập
chính duy nhất, bỏ tù lănh đạo đảng
Cứu Nguy Dân Tộc, cho mua lại hoặc đóng
cửa các tờ báo độc lập, bịt miệng
những tiếng nói phản đối và gạt
khỏi chính trường các nhà đối lập. Trung
Quốc th́ khác. Không cần quan tâm đến dân
chủ của nước đối tác v́ « không can
thiệp vào công việc nội bộ » đă tranh
thủ cơ hội để đẩy chế độ
Hun Sen thêm chuyên quyền. Từ 5 năm nay, Bắc Kinh
đầu tư vào Cam Bốt khoảng 4,6 tỉ đô
la. Phương
Tây buộc phải có những phản ứng tương
xứng với ảnh hưởng ngày càng lớn
của Trung Quốc ở Cam Bốt. Tuần trước,
pḥng đại diện Mỹ đă đề xuất
liệt vào danh sách đen thủ tướng Hun Sen cùng
với phần lớn thành viên trong chính phủ. Từ
giờ, những người này bị cấm nhập
cảnh vào lănh thổ Mỹ. Phía Liên
Hiệp Châu Âu đă quyết định không cử
quan sát viên đến cuộc bầu cử hôm Chủ
Nhật. Ngoài ra, Bruxelles cũng rút trợ cấp tài chính
được thông qua trước đó để giúp
Cam Bốt hiện đại hóa tiến tŕnh bầu
cử. Nhưng Phnom Penh không phải lo lắng lâu v́
Trung Quốc quyết định tài trợ cho 20
triệu đô la để trang bị các pḥng phiếu
và thiết bị cần thiết. Bruxelles
dỡ bỏ quy chế miễn thuế hàng hóa Cam
Bốt để trừng phạt ? Một phái
đoàn của Bruxelles đă đến Cam Bốt, nhưng
vấn đề ở chỗ liệu Liên Hiệp Châu
Âu sẽ phản ứng cứng rắn đến đâu,
hay chí ít là một phần nào đó, ví dụ như
xem xét lại việc không đánh thuế hàng nhập
khẩu Cam Bốt. Là nước châu Á
thứ hai, cùng với Bangladesh được miễn
thuế, Cam Bốt đă xuất sang châu Âu 5 tỉ euro
hàng hóa vào năm 2017, trong đó chỉ tính riêng ngành
may mặc đă chiếm 3,76 tỉ euro. Khoản
tiền này bỏ xa tổng đầu tư của
Trung Quốc vào Cam Bốt. Được
Trung Quốc chống lưng, liệu ông Hun Sen đang
coi thường phương Tây ? Câu trả
lời được giải đáp một phần qua
phát biểu của ông Sok Eysan, phát ngôn viên
của đảng Nhân Dân Cam Bốt : «
Chúng ta quá phụ thuộc vào Trung Quốc ư ? Châu Âu
không đủ tư cách để chỉ trích điều
này nếu nh́n vào quy mô trao đổi thương
mại giữa Liên Hiệp Châu Âu và Trung Quốc. Cam
Bốt không để cho nước ngoài áp đặt
mô h́nh dân chủ và lựa chọn địa chính
trị. Ngoài ra, chúng ta vẫn có sự ủng hộ
của châu Âu, như Ba Lan, Hungari, Cộng Ḥa Séc,
Slovakia… ». Bỏ quy
chế miễn thuế đối với hàng dệt may
Cam Bốt, các doanh nghiệp Trung Quốc có xưởng
may tại đây, sẽ bị tác động trước
tiên. Với mức thuế mới, các
nhà xuất khẩu ở Cam Bốt sẽ phải
trả 676 triệu đô la
mỗi năm. Đây là nội dung một ghi chép
của bộ Thương Mại Cam Bốt, bị
lộ vào tháng 12/2017, vài ngày trước khi thủ tướng
Hun Sen quyết « đoạn tuyệt » với châu
Âu v́, theo phát biểu của ông, không muốn trở
thành « một con chó chỉ thi hành v́
mẩu xương hay miếng thịt ».
Vấn đề ở chỗ ngành dệt may Cam
Bốt sử dụng 850.000 công nhân, 2/3 dân số dưới
30 tuổi, hậu quả xă hội có thể đáng lo
ngại. Sau khi đă thu được sức mạnh
chưa từng có, liệu từ giờ thủ tướng
có thể nới lỏng một chút « bàn tay sắt
» với đất nước ? |