TRẬN CHIẾN BIN GIỚI UKRAINE - NGA S 2022?

Nguyễn Mạnh Tr

Cch đy 25 năm, Lin Bang Cc Nước Cộng Ha X Hội Chủ Nghĩa X Viết, gọi tắt l Lin X đ bị tan r sau 69 năm tồn tại. Ngy 08/12/1991, tổng thống Nga lc bấy giờ l Boris Yeltsin, cng với cc đồng nhiệm Ukraine l Leonid Kravtchouk v Belarus l Stanislav Chouchkevitch, đ k giấy khai tử Lin X. Hiệp ước ny đặt dấu chấm hết cho một trật tự thế giới được lập ra dựa ra sự đối đầu giữa hai cường quốc: Lin X v Hoa Kỳ.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Eastern-Europe-small.png/250px-Eastern-Europe-small.png

Phn chia trước năm 1989 giữa "Ty" (mu xm) v "Khối Đng" (mu cam) chồng ln bin giới hiện thời: Nga (mu cam xẫm), cc quốc gia khc xưa kia thuộc Lin X (mu cam trung bnh), cc thnh vin của Khối Warszawa (mu cam lợt), v những chnh thể cựu cộng sản khc khng lin kết với Moskva (mu cam lợt nhất).

Trong số 15 nước tch ra khỏi Lin X, ngoi Nga ra th c thể chia ra lm 2 khối: Những nước c kinh tế kh hơn như Slovenia, Cộng ho Sc, Hungary, Slovakia, Croatia, Ba Lan th c khuynh hướng thn Ty u v đ gia nhập NATO. Ngoi ra, 3 nước Baltic l Litva, Latvia v Estonia nhỏ, yếu lại phụ thuộc vo Nga rất nhiều thứ nhưng gia nhập NATO, lin tục c hnh động bi Nga trn cc phương diện. Cc nước ngho hơn th muốn ở lại v lin minh với Nga S v khng cn chọn lựa no khc.

Đng u l khu vực c nguồn ti nguyn phong ph về nhiều mặt, thuận lợi cho việc pht triển ngnh cng nghiệp v nng nghiệp. Cc mỏ khong sản c trữ lượng lớn nhất l quặng sắt, quặng kim loại mu, than đ v dầu mỏ, cc mỏ khong sản ny tập trung chủ yếu ở khu vực lnh thổ của Lin Bang Nga v Ukraine. Ngnh cng nghiệp ở đy kh pht triển, với nhiều trung tm cng nghiệp lớn. Giữ vai tr chủ đạo l cc ngnh cng nghiệp truyền thống như khai thc khong sản, luyện kim, cơ kh, ho chất, v.v... Một thời kỳ di, ngnh cng nghiệp ở Đng u gặp kh khăn, nguyn nhn chủ yếu chnh l do việc chậm đổi mới cng nghệ. Cc nước c trnh độ pht triển cng nghiệp tương đối cao l Lin Bang Nga v Ukraine. Khu vực ny c diện tch đồng bằng rộng lớn. Đất đen thảo nguyn v đất xm rừng l rộng chnh l cc loại đất mu mỡ, thuận lợi cho việc trồng cy la m, ng, khoai ty, củ cải đường, hướng dương, chăn nui b thịt, b sữa, lợn v cc loại gia cầm theo quy m rộng lớn. Ukraine l một trong những vựa la m lớn của chu u.

Nằm cạnh cc quốc gia Đng u khc đ thot khỏi quỹ đạo của Nga v nhn thấy mức độ pht triển v nng cao mức sống hơn hẳn của những nước đ, nguời Ukraine khng thể khng so snh v ghen tị.

TỔ CHỨC NATO

Những năm đầu tin thnh lập, NATO chỉ l một lin minh chnh trị. Tuy nhin, do cuộc Chiến tranh Triều Tin tc động, một tổ chức qun sự hợp nhất đ được thnh lập. Nghi ngờ rằng lin kết của cc nước chu u v Mỹ yếu đi cũng như khả năng phng thủ của NATO trước khả năng mở rộng của Lin X, Php rt khỏi Bộ Chỉ huy qun sự của NATO (khng rt khỏi NATO) năm 1966. Năm 2009, với số phiếu p đảo của quốc hội dưới sự lnh đạo của chnh phủ của Tổng thống Nicolas Sarkozy, Php quay trở lại NATO.

Sau khi Bức tường Berlin sụp đổ năm 1989, tổ chức ny khng cn đối trọng (khối Warszawa), nhưng NATO khng giải tn m tiếp tục tham gia vo cc cuộc chiến tranh tấn cng những nước khc, như cuộc phn chia nước Nam Tư, v lần đầu tin can thiệp qun sự tại Bosnia v Herzegovina từ 1992 tới 1995 v sau đ đ oanh tạc Serbia vo năm 1999 trong cuộc nội chiến ở Kosovo. Tổ chức ngoi ra c những quan hệ tốt hơn với những nước thuộc khối đối đầu trước đy trong đ nhiều nước từng thuộc khối Warszawa đ gia nhập NATO từ năm 1999 đến 2004. Ngy 1 thng 4 năm 2009, số thnh vin ln đến 28 với sự gia nhập của Albania v Croatia. Đến năm 2020 th số lượng thnh vin của NATO l 30 quốc gia sau khi Bắc Macedonia  chnh thức tham gia tổ chức ny vo thng 3 năm 2020.

Thnh vin sng lập (12): Ba thnh vin của NATO l thnh vin thường trực của Hội đồng Bảo an Lin Hợp Quốc với quyền phủ quyết v l cc nước sở hữu vũ kh hạt nhn: Mỹ, Php v Anh. Trụ sở chnh của NATO đặt tại Brussels, Bỉ, nơi Supreme Allied Commander tọa lạc. Chi ph qun sự của NATO chiếm 70% chi ph qun sự thế giới, ring Mỹ chiếm khoảng 50%, Anh, Php, Đức v  gộp lại chiếm 15% chi ph qun sự thế giới. Chi ph của cc thnh vin NATO dự tnh l 2% GDP.

1.     Hoa Kỳ

2.     Anh

3.     Php

4.     Bỉ

5.     Bồ Đo Nha

6.     Canada

7.     Đan Mạch

8.     H Lan

9.     Iceland

10.  Luxembourg

11.  Na Uy

12. 

 

Thnh vin trong Chiến tranh Lạnh (4)  

1.     Thổ Nhĩ Kỳ (18 thng 2 năm 1952)

2.     Hy Lạp (18 thng 2 năm 1952)

3.     CHLB Đức (9 thng 5 năm 1955)

4.     Ty Ban Nha (30 thng 5 năm 1982)

 

Thnh vin Đng u sau Chiến tranh Lạnh (14)  

1.     Ba Lan (12 thng 3 năm 1999)

2.     Cộng ho Sc (12 thng 3 năm 1999)

3.     Hungary (12 thng 3 năm 1999)

4.     Bulgaria (29 thng 3 năm 2004)

5.     Estonia (29 thng 3 năm 2004)

6.     Latvia (29 thng 3 năm 2004)

7.     Litva (29 thng 3 năm 2004)

8.     Romania (29 thng 3 năm 2004)

9.     Slovakia (29 thng 3 năm 2004)

10.  Slovenia (29 thng 3 năm 2004)

11.  Croatia (1 thng 4 năm 2009)

12.  Albania (1 thng 4 năm 2009)

13.  Montenegro (5 thng 6 năm 2017)

14.  Bắc Macedonia (27 thng 3 năm 2020)  

Mỹ điều thm qun tới Đng u - Tin tức Ty Nguyn, đọc bo onlinedu lịch Ty Nguyn, gi c ph ty nguyn, tin thời sự - an ninh trật tự Đắk  

Cc quốc gia Đng u gia nhập NATO  

Cc quốc gia bản lề:  Pha Ty của Nga S l 6 quốc gia: Phần Lan, Estonia, Latvia, Litvia, Belarus v Ukraine. Phần Lan giữ vai tr như một nước trung lập v đ chuyển đổi nhanh chng thnh một nền kinh tế cng nghiệp pht triển cao vo hng bậc nhất chu u. 3 nước Estonia, Latvia, Litvia gia nhập NATO từ 2004 v được xem l khng ưa Nga S.  Cn lại 2 quốc gia m vị tr rất l quan trọng đối với Nga trong thch thức với NATO: đ l Belarus v Ukraine. Belarus xem như trung thnh với Nga. Hoa Kỳ khẳng định sẽ khng cho php Moscow dập tắt định gia nhập NATO của Ukraine; tuy nhin Washington vẫn chưa c kế hoạch để nhanh chng kết nạp nước cộng ha thuộc Lin X cũ ny vo lin minh.

THAM VỌNG CỦA NƯỚC NGA

Một phần tư thế kỷ tri qua sau sự sụp đổ của Lin X: 56% người Nga vẫn cn tiếc nuối sự tan r đ, theo như thăm d của trung tm Levada; 43% người Nga cho biết đ bị mất cảm gic v sự kiu hnh l cng dn một cường quốc. Tuy nhin, chỉ c 12% người được hỏi l ủng hộ phục hồi thể chế Lin X như trước đy.

 

Ngy nay, Vladimir Putin tm cch đảo lộn trật tự hậu X Viết bằng cch cố gắng tm lại cho nước Nga vị thế cường quốc m thế giới buộc phải để tới. Tm tư đ được thể hiện trong hng loạt cc tuyn bố của Vladimir Putin về sự co chung của đế chế X Viết. Tổng thống Nga đ nhiều lần nhấn mạnh rằng sự biến mất của Lin bang X Viết l một bi kịch đối với người dn Nga v l thảm họa địa chnh trị lớn nhất của thế kỷ XX, như ng đ từng ni trước nghị viện Nga năm 2005. Thế nhưng tổng thống Nga cũng khẳng định: Chng ta quen ni: ai khng nuối tiếc Lin X l khng c tri tim, ai muốn phục hồi Lin X l khng biết suy nghĩ.

 

Ni về cc quốc gia m Nga c cc thỏa thuận rng buộc php l về phng thủ lẫn nhau, trước hết đ l cc thnh vin của Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), một lin minh lin chnh phủ được thnh lập vo năm 1992, gồm 6 quốc gia hậu X Viết: Nga, Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan v Tajikistan.

 

Ti thiết đế chế? 25 năm sau, tuy khng c chuyện phục sinh Lin X, nhưng Vladimir Putin khng giấu giếm tham vọng lm cho nước Nga trở thnh cường quốc trong một thế giới đa cực. Khi chiếm lại Crimea từ Ukraina năm 2014, tổng thống Nga khng ngần ngại nho nặn lại cc đường bin giới c từ năm 1991, bất chấp cc thỏa thuận quốc tế. Điều ny đ dẫn đến việc Lin Hiệp Chu u v Hoa Kỳ đưa ra cc lệnh trừng phạt v điện Kremlin đ đp trả qua cc biện php chống trừng phạt.

 

Vo thng 8/2008, lần đầu tin kể từ khi chế độ X Viết sụp đổ, Nga đ gởi chiến xa đến Gruzia nhằm cố gắng lấy lại quyền kiểm sot Nam Ossetia. Năm năm sau, sau cuộc cch mạng lật đổ tổng thống Ukraine Victor Ianoukovitch, Nga ủng hộ những mầm mống đi ly khai, khi gởi qun đến Crimea đồng thời hỗ trợ cc chiến binh thn Nga vng Donbass. ng Jean-Sylvestre Mongrenier nhắc lại: Nhn chung, Nga gy p lực rất mạnh ln cc nước lng giềng, kể cả cc quốc gia vng Baltic.

 

''Cc vệ tinh cũ'' của Nga đang trỗi dậy: Hồ sơ mang tựa đề Nước Nga mất kiểm sot với cc vệ tinh cũ của Le Monde, do nh bo Isabelle Mandraud thực hiện, điểm lại một xu thế diễn ra từ năm 1991 v tiếp tục khẳng định cho đến nay. Đ l ngy cng c nhiều quốc gia Lin X cũ hoặc ngả hẳn sang phương Ty theo m hnh dn chủ, hoặc tm kiếm một vị tr độc lập hơn, hay cht t cũng giữ một khoảng cch với Moskva Trong số 11 quốc gia thuộc Cộng Đồng cc Quốc Gia Độc Lập - CIS (hnh thnh sau khi Lin X sụp đổ), ngoi Gruzia v Ukraine cắt đứt bang giao với Nga, trong số 9 nước cn lại, đ c ba nước chuyển mạnh sang dn chủ l Mondavia, Kirghizistan v Armenia, với thắng lợi của đối lập trong cuộc bầu cử năm ngoi.

 

Khng c quốc gia no trong khối CIS, trừ Nga, chnh thức cng nhận việc Moskva sp nhập bn đảo Crimea của Ukraine. Nhiều đồng minh thn thiết của Nga trước đy đang tm cch pht triển quan hệ với cc khối khc, để thot khỏi sự thao tng của Nga. Tại Uzbekistan, chnh quyền của ng Chavkat Mirziyoyev, cầm quyền từ năm 2016, sau khi nh độc ti Karimov qua đời, đ thực hiện một chnh sch ngoại giao đa phương ha chưa từng c, khiến Nga lo ngại.

 

Nga khng đưa ra được một m hnh hấp dẫn: Trn thực tế, chnh quyền Nga đ c một dự n lớn nhằm hội nhập một số nước Lin X cũ với Cộng Đồng Kinh Tế - u (UEEA), dựa trn m hnh một thị trường chung của Lin Hiệp Chu u. Tuy nhin, cộng đồng 5 quốc gia Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kirghizistan v Nga đ khng pht triển được, bởi mỗi bn đều bm chặt lấy chủ quyền quốc gia của mnh. Cạnh tranh với Trung Quốc tại vng Trung v đe dọa trừng phạt Mỹ cũng l những nhn tố gy trở ngại khc.

 

Theo chuyn gia Php Laurent Chamontin, thất bại của cộng đồng m Nga muốn xy dựng, trước hết l do Moskva khng đề xuất ra một m hnh no khc hơn l một hệ thống chủ yếu dựa trn sự ti phn phối cc nguồn lợi từ dầu mỏ, với sự kiểm sot của Nh nước ngy cng chặt chẽ hơn, trong lc chnh quyền tiếp tục bị nạn tham nhũng, độc ti chi phối. Trong tnh trạng ny, nước Nga khng thể trở thnh đầu tu để dẫn dắt ton khối.

 

Việc Nga vẫn tiếp tục giữ một vai tr chi phối đối với nhiều nước Lin X cũ xuất pht từ sức mạnh qun sự v khả năng bảo đảm an ninh của Nga. Năm 2002, su nước Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kirghizistan, Nga v Tadjikistan thnh lập một tổ chức hợp tc về an ninh. Nhưng đon kết giữa cc quốc gia ny cũng c giới hạn. Bản thn Armenia, một thnh vin của khối, đ cng khai chỉ trch Nga bn vũ kh cho Azerbaidjian, một nước cộng ha Lin X cũ, c tranh chấp lnh thổ với Erevan. Năm 2018, Kazakhstan khng ủng hộ dự thảo nghị quyết của Nga tại Hội Đồng Bảo An, ln n cuộc tấn cng của lin qun Mỹ, Anh, Php trừng phạt chnh quyền Syria sử dụng vũ kh ha học. Thi độ bất hợp tc của lng giềng Kazakhstan khiến Moskva giận dữ.

 

NGA S V UKRAINE

 

Tương tc giữa hai khu vực của Nga v Ukraine pht triển trn cơ sở chnh thức từ thế kỷ 17, nhưng quan hệ cấp quốc tế chấm dứt khi Catherine Đại đế bi bỏ quyền tự chủ của Cossack Hetmanate năm 1764. Trong một thời gian ngắn ngay sau cuộc Cch mạng Thng Mười 1917 của Cộng Sản, hai bang lại tương tc một lần nữa. Trong 1920 lực lượng Nga X Viết tiến vo Ukraine v cc mối quan hệ giữa hai quốc gia chuyển từ quốc tế đến những người nội bộ bn trong Lin X, được thnh lập năm 1922. Sau khi Lin X tan r tại 1991, Nga v Ukraine đ trải qua cc thời kỳ quan hệ, căng thẳng, v th địch ngay.  

Dưới thời Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych (tại vị từ thng 2 năm 2010 đến thng 2 năm 2014), cc mối quan hệ đ được hợp tc, với cc thỏa thuận thương mại khc nhau tại chỗ. Yanukovych bị hạ bệ vo ngy 21 thng 2 năm 2014, quan hệ giữa Nga v Ukraine xấu đi nhanh chng: sự tham nhũng đng kể của cc thnh vin chnh phủ Nga, Nga ha bắt buộc ko di một thập kỷ ln ngn ngữ tiếng Ukraine v Crimea đ được pht hiện. Trong suốt thng 3 v thng 4 năm 2014, tnh trạng bất ổn của Nga lan rộng ở Ukraine, với cc nhm ủng hộ Nga tuyn bố "Cộng ha Nhn dn" ở Donetsk v Luhansk, kể từ năm 2017 cả hai bn ngoi kiểm sot của chnh phủ Ukraine.

Lin quan đến sự bất ổn tại Ukraine năm 2014, cc cuộc biểu tnh được tổ chức bởi cc nhm dn tộc chủ yếu l người gốc Nga phản đối cc sự kiện ở Kiev v muốn quan hệ gần gũi hoặc sp nhập Crimea vo nước Nga, ngoi việc quyền tự chủ mở rộng hoặc khả năng độc lập cho Crimea. Cc nhm khc, bao gồm cả người Tatar ủng hộ cuộc đảo chnh. Vo đm 22, rạng sng ngy 23 thng 2 năm 2014, Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc họp với những người đứng đầu cc cơ quan an ninh Nga đ ra lệnh: "Chng ta phải bắt đầu việc thu hồi Crimea về cho nước Nga". Bắt đầu từ ngy 26 thng 2, lực lượng thn Nga, sau ny được Vladimir Putin xc nhận l những tnh nguyện vin từ Nga, bắt đầu dần dần nắm quyền kiểm sot bn đảo Crimea.

Đp lại, Ukraine đ khởi xướng nhiều vụ kiện quốc tế chống lại Nga, cũng như đnh chỉ tất cả cc loại hợp tc qun sự v xuất khẩu qun sự. Ngy 20 thng 4 năm 2016, Ukraine thnh lập một bộ phận chnh phủ ring biệt - Bộ Lnh thổ tạm thời chiếm đng v những người di tản nội bộ. Nhiều quốc gia v tổ chức quốc tế đ p dụng cc biện php trừng phạt chống lại Lin bang Nga v chống lại cc cng dn Ukraine tham gia v chịu trch nhiệm về việc leo thang.

Cuộc đụng độ qun sự giữa qun nổi dậy Nga (được qun đội Nga hậu thuẫn) v lực lượng vũ trang Ukraine bắt đầu ở pha đng Ukraine vo thng 4 năm 2014. Căng thẳng diễn ra 8 năm sau khi Nga sp nhập bn đảo Crimea ở miền nam Ukraine v hậu thuẫn một cuộc nổi dậy đẫm mu ở khu vực Donbas, miền đng. Ngy 5 thng 9 năm 2014 chnh phủ Ukraine v đại diện Cộng ha Nhn dn Donetsk tự xưng v Cộng ha Nhn dn Luhansk đ k một thỏa thuận ngừng bắn. Cuộc ngừng bắn đ diễn ra giữa cuộc chiến mới dữ dội vo thng 1 năm 2015. Một thỏa thuận ngừng bắn mới đ hoạt động kể từ giữa thng 2 năm 2015, nhưng thỏa thuận ny cũng khng ngăn được cuộc chiến. Vo thng 1 năm 2018, Quốc hội Ukraine đ thng qua một khu vực xc định luật php do Cộng ha Nhn dn Donetsk v Cộng ha Nhn dn Luhansk tịch thu l "tạm thời bị Nga chiếm đng", luật ny cn gọi Nga l một nước "gy hấn". Xung đ̣t ở khu vực đng Ukraine giữa lực lượng ly khai với chính phủ Kiev cũng đã làm hơn 14,000 người ch́t. 

phạm hồng phước Bn đảo Crimea một năm sau ngy gia nhập nước Nga

 

Nga st nhập bn đảo Crimea năm 2014

Ngoi mặt, Nga S yu cầu phương Ty phải ch đến những bất bnh của Điện Kremlin trước việc NATO mở rộng. Cuộc xung đột ở Ukraine v vai tr bị co buộc của Nga trong đ đ lm gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ giữa Nga v cc cường quốc phương Ty lớn, đặc biệt l mối quan hệ giữa Nga v Hoa Kỳ. Tnh hnh đ khiến một số nh quan st m tả đặc tnh của sương gi trong năm 2014 như giả định một bản chất đối địch, hoặc dự đon sự ra đời của chiến tranh Lạnh II v thế chiến III. Trong khi cc quan chức đang sốt sắng phc thảo những con đường ngoại giao khả thi, Mỹ v Ukraine cho biết Nga đ điều động lực lượng qun sự lớn với khoảng 130,000 binh sĩ cng vũ kh, cc đơn vị chuyn trch hỗ trợ hoạt động tc chiến, đến gần bin giới pha đng, pha bắc v pha nam của Ukraine.

Trong cương vị lnh đạo, c thể Tổng thống Putin xem một nước Ukraine thn phương Ty l mối đe dọa v c thể "tạo cảm hứng" cho những nhm phản đối trong nước. Trong cuộc phỏng vấn gần đy, ng Putin by tỏ sự tiếc nuối về sự sụp đổ của Lin bang X Viết v cũng như sự biến mất của nước Nga lịch sử. Một số nh phn tch cho rằng những tuyn bố như vậy cho thấy ng Putin c thể đang xem Ukraine l một việc chưa hon thnh v vẫn muốn đặt Ukraine trong tầm ảnh hưởng của mnh.  

Căng thẳng Nga-Ukraine: Ba Lan, Romania, Đức đều lo ngại chiến tranh nổ ra - BBC News Tiếng Việt  

Phối tr qun Nga dọc theo bin giới Ukraine

 

D Nga c sức mạnh qun sự p đảo, v cc đồng minh như Hoa Kỳ cn "chưa r rng" c ủng ḥ Kiev ton tm ton , ṃt cục chiến nhằm chiếm đng Ukraine sẽ khiến Putin "c ṃt Vịt Nam của mnh", theo cc bo Anh. Tuy ṿy, điều quyết định l lng dn ở Ukraine. Theo Dominic Lawson nh bnh lụn kỳ cựu của bo The Sunday Times (23/01/2022), khi sử dụng cc nhm vũ trang ni tiếng Nga ở Đng Ukraine (vng Donbas) như "qun cờ" lm suy yếu Kiev, ng Putin đ khng tnh được sự chuyển biến trong tm l người Ukraine. Bị bắt nạt lin tục, bị cưỡng bức phải "yu qu Putin", họ lại cng khng hề c mong muốn được "trở về với Mẹ Nga". Cc thăm d dư lụn ở Ukraine gần đy cho thấy "hng trịu cng dn sẵn sng chiến đấu chống trả qun Nga". M người Ukraine đ nổi tiếng với cục chiến du kch chống lại qun Hitler khi lực lượng vũ trang qun đội Đức Quốc x  Wehrmacht trn sang Lin X năm 1942.

 

VAI TR CỦA CC NƯỚC LIN HỆ

 

Cng với Hoa Kỳ, với vai tr l hai quốc gia đầu tu trong Lin minh chu u (EU) v cũng l nước thnh vin c vai tr quan trọng trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Ty Dương (NATO), Php v Đức đang nỗ lực thực hiện cc biện php ngoại giao nhằm tho ngi căng thẳng giữa Nga v phương Ty lin quan đến cuộc khủng hoảng Ukraine.

Vai tr của Hoa Kỳ: Cho đến đầu thng 2/2022, Hoa Kỳ giữ thi độ cứng rắn với Nga S về phương diện qun sự v kinh tế. Cc nh phn tch đ đặt ra cu hỏi liệu Tổng thống Biden c sẵn sng đối đầu với Tổng thống Nga Putin về vấn đề Ukraine hay khng, giữa bối cảnh mục tiu của Mỹ với Nga hiện nay l pht triển một mối quan hệ ổn định v dễ đon. Ngoại trưởng oa KỳHoa Kỳ, ng Blinken nhận định: "Mỹ thực sự lo ngại về hnh động qun sự bất thường của Nga ở bin giới với Ukraine". Người pht ngn Bộ Ngoại giao Mỹ trước cu hỏi tương tự cũng trả lời rằng, "bất kỳ hnh động hung hăng hoặc leo thang căng thẳng no đều l mối lo ngại lớn". Khng c lằn ranh đỏ no được vạch ra cụ thể trong những tuyn bố chnh thức từ pha Mỹ.  

Một quan chức Ukraine cho biết, Mỹ đang cn nhắc tăng gi hỗ trợ qun sự cho Ukraine. Chnh quyền Tổng thống Biden sẽ chi hơn 400 triệu USD hỗ trợ an ninh cho Ukraine vo năm nay. D vậy, cc quan chức Mỹ vẫn ngần ngại thảo luận về sự hỗ trợ của Washington do lo ngại leo thang căng thẳng với Nga.

Đầu thng 2/2022, Hoa Kỳ sẽ điều thm qun tới chu u trong tuần ny trong bối cảnh quan ngại về một cuộc xm lược của Nga vo Ukraine, Lầu Năm Gc cho biết. Khoảng 2,000 qun sẽ được gửi từ Fort Bragg, Bắc Carolina, đến Ba Lan v Đức, v 1,000 qun khc đ ở Đức sẽ đến Romania. Cc bo Ba Lan hm 03/2 cho hay vị tr tiền tuyến xa nhất về pha Đng, gần bin giới Belarus của qun đ̣i NATO, gồm cả lnh Mỹ, l Orzysz, thục tỉnh bin giới Podlaskie. Mỹ đ đồng cho ba quốc gia thnh vin NATO ở khu vực Baltic l Estonia, Litva v Latvia được vận chuyển cc loại vũ kh do Mỹ sản xuất tới Ukraine.  

Cng lc đ, cc quan chức Mỹ cũng đang hợp tc với cc nước đối tc nhằm trừng phạt bất kỳ hnh động no của Nga m họ cho l khiu khch, trong đ c cc lệnh trừng phạt mới về kinh tế. "Chng ti đang lm việc với cc quan chức ở chu u để hợp tc trong việc đưa ra cc biện php trừng phạt kinh tế", Andrea Kendall-Taylor, một chuyn gia về Nga tại Trung tm Nghin cứu An ninh Mỹ mới bnh luận. Chuyn gia ny cho biết, cc biện php trn c thể bao gồm lệnh trừng phạt nhằm vo cc ngn hng v cc nh sản xuất năng lượng của Nga, cũng như cc khoản nợ chnh phủ của nước ny.

Về phương diện kinh tế, dự n kh đốt Dng chảy Phương Bắc 2 (Nord Stream 2) chạy từ Nga sang Đức c được cấp php hoạt động vo đầu thng 1/2022 hay khng l cu hỏi được dư luận v cng quan tm, đặc biệt trong bối cảnh chu u đang đối mặt với cuộc khủng hoảng năng lượng do gi kh đốt tăng kỷ lục. Hoa Kỳ tuyn bố: "Nếu Nga xm lược, c nghĩa l xe tăng hoặc qun đội Nga lại vượt qua bin giới Ukraine, th sẽ khng cn Nord Stream 2 nữa", ng Biden ni. "Chng ti sẽ kết thc n".

 

Vai tr của Đức Quốc: Tại Đức, qun đ̣i Mỹ hịn c trn 35 nghn qun đồn tr. Tn Thủ tướng Olaf Scholz, người vừa tuyn thệ nhậm chức cch đy chưa đầy hai thng, bị Kiev v cc đồng minh Đng - Trung u chỉ trch khi ng bm st lập trường của Đức trong việc hạn chế xuất vũ kh đến khu vực khủng hoảng, đồng thời chậm trễ đưa ra cc khả năng trừng phạt Nga nếu Moscow tấn cng Ukraine. Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock vừ mới cảnh bo hậu quả nghim trọng với Nga nếu nước ny tấn cng Ukraine, bao gồm trừng phạt dự n dẫn kh đốt từ Nga sang chu u. Chng ti đang dự tnh một gi trừng phạt mạnh mẽ cng cc đồng minh phương Ty trn nhiều mặt, bao gồm dự n Nord Stream 2, b Baerbock pht biểu trước Quốc hội Đức ngy 27/1, theo AFP.

Đường ống dẫn kh Nord Stream 2 dự kiến tăng gấp đi nguồn cung kh đốt gi rẻ từ Nga tới Đức. Theo Berlin, dự n ny gip họ giảm phụ thuộc vo năng lượng hạt nhn hay từ than đ. Việc Đức theo đuổi dự n khiến nhiều đồng minh phương Ty tức giận, lo sợ việc chu u c thể tăng phụ thuộc vo kh đốt từ Nga. Nếu Nga cho qun tiến vo Ukraine, ng Biden tuyn bố đường ống dẫn kh đốt Nord Stream 2 sẽ khng thể hoạt động, trong khi thủ tướng Đức vẫn mập mờ về hnh động của Berlin. ng Biden cũng từ chối cho biết về cch Mỹ dừng Nord Stream, nhưng ng đảm bảo Washington vẫn sẽ lm được m khng c sự gip đỡ của Berlin.

Sau cuộc gặp mặt tại Nh Trắng hm 7/2, CNN nhận định Thủ tướng Đức Olaf Scholz thể hiện sự khc biệt về quan điểm giữa ng v tổng thống Mỹ trong dự n kh đốt năng lượng nếu Nga tấn cng Ukraine.

 

Vai tr của Php Quốc: Tổng thống Php đ nổi ln l người đối thoại chnh của chu u với ng Putin trong cuộc khủng hoảng. Hai nh lnh đạo đ ni chuyện qua điện thoại 5 lần kể từ thng 12/2021 v ng Putin cho biết họ sẽ ni chuyện lại sau chuyến thăm Ukraine của ng Macron. Trước cuộc gặp với ng Putin, thay v xoa dịu những lo ngại đ, tổng thống Php cho biết chnh sch Phần Lan ha đang l "một trong những m hnh được đặt trn bn nghị sự".

Thuật ngữ Phần Lan ha m chỉ cch Phần Lan, d đối mặt với Lin X trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, vẫn c thể duy tr độc lập trước nước lng giềng hng mạnh v tồn tại như một nền dn chủ với điều kiện trung lập nghim ngặt. Việc "Phần Lan ha" Ukraine ngụ rằng Ukraine sẽ thực hiện chnh sch khng bao giờ gia nhập NATO v Nga c thể c ảnh hưởng đng kể đối với cc quyết định chnh trị của nước ny. "Trong tnh hnh hiện nay, Moskva v Paris khng thể đi đến thỏa thuận. Php chỉ l một thnh vin của EU v NATO, khng phải l nước dẫn dắt NATO", Peskov ni. Tuyn bố ny dường như m chỉ rằng chỉ c Mỹ, "anh cả" của NATO, mới c thể đm phn một thỏa thuận giảm căng thẳng với Nga.

 

khung hoang Ukraine anh 1

 

Việc sử dụng chiếc bn tạo ra khoảng cch lớn giữa hai nh lnh đạo cũng l cch nhắc nhở Paris về thực tế quan điểm của Moscow v phương Ty trong vấn đề bảo đảm an ninh ở chu u hiện cn cch nhau rất xa.

 

Vai tr của Trung Quốc: Tổng thống Putin hm 4/2/2022 cng bố cc thỏa thuận dầu kh mới của Nga với Trung Quốc trị gi khoảng 117.5 tỷ USD, cam kết tăng cường xuất khẩu dầu kh khai thc ở vng Viễn Đng của Nga, Reuters đưa tin. Nga l nh cung cấp kh đốt lớn số 3 của Trung Quốc, trong khi nước ny hiện tiu thụ năng lượng lớn nhất thế giới.

Theo ng Alexander Gabuev, nh nghin cứu kỳ cựu về Nga tại Trung tm Carnegie Moscow, đ c một số bằng chứng cho thấy căng thẳng với phương Ty đ lm su sắc thm mối quan hệ hợp tc Nga - Trung. Nhưng việc hợp tc kinh tế su rộng hơn kh c thể xảy ra khi Nga đối mặt với cc lệnh trừng phạt khắc nghiệt. Nga phụ thuộc nhiều vo Trung Quốc về thương mại, nhưng điều ny khng đng với chiều ngược lại.

Nền kinh tế Trung Quốc đang lm vo tnh trạng lung lay, khiến ng Tập khng c nhiều động lực để gắn kết vận mệnh đất nước mnh với Nga trong trường hợp xảy ra khủng hoảng qun sự ở Ukraine. Trung Quốc kh c thể thực sự lm su sắc thm cc mối quan hệ kinh tế với Nga, t nhất l trong thời gian trước mắt, ng Singleton nhận định.

Ngoi ra, chắc Trung Quốc cũng khng qun trong cuộc chiến bin giới Việt Trung năm 1979, Nga l quốc gia gip cho Việt Nam hết mnh.

KẾT LUẬN

 

Thay cho lời kết cho một sự kiện vẫn cn đang tiếp diển, c thể thấy rằng thật kh cho Ukraine c thể ra khỏi ảnh hưởng của Nga, một nước lng giềng khổng lồ, rng buộc về địa l, lịch sử v văn ho, lun c tham vọng giữ Ukraine lệ thuộc về chnh trị v kinh tế. Thế nhưng cuộc cch mạng đ chứng tỏ ch của người Ukraine m giống như quyền Tổng thống Turchynov đ ni rằng: "Ukraine hiểu r tầm quan trọng của mối quan hệ với Nga, nhưng nước Nga phải tn trọng quyền tự do lựa chọn của Ukraine".

 

Nếu đi su vo lin hệ Nga - Ukraine th trong nhiều kha cạnh cũng c nhiều nt tương đồng với lin hệ Việt - Trung.  Ukraine v ngay cả Nga S, c nhiều điều c thể tham vấn Việt Nam. C lẻ cu trả lời dễ nhất l so snh lin hệ Nga S - Ukraine 2022 với cuộc chiến bin giới Việt - Trung 1979. Năm 1079, Trung Quốc được hậu thuẩn của kh nhiều nước, ngay cả Hoa Kỳ v khởi đầu cuộc chiến trong vng chưa đầy một thng với gần 600,000 qun. Việt Nam, cng một lần, phải đương đầu trn cả 2 mặt trận Ty Nam với Khmer Đỏ v bin giới pha Bắc với Trung Quốc nhưng vẫn chấp nhận ci gi phải trả để bảo vệ sự vẹn trn lnh thổ. Nga S th by giờ vẫn đang cn biểu dương lực lượng tại bin giới, vẫn chưa quyết định được c đnh hay khng? Liệu Ukraine c chuẩn bị v sẵn sng đương đầu với Nga S trong một cuộc chiến bin giới khng?

 

Lc bắt đầu viết bi ny vo tuần trước, tc giả chỉ c định đặt tựa đề Quan hệ Ukraine - Nga S v đưa ln mạng vo đầu thng 4/2022. Tnh hnh xấu hơn mau chng vo ngy 11/2/2022 khi Hoa Kỳ cho biết Nga đ điều đủ qun số gần Ukraine để tiến hnh một cuộc xm lược lớn vo bất kỳ lc no nước ny muốn. Cng ngy, Washington ku gọi tất cả cng dn Mỹ rời Ukraine trong vng 48 giờ. t nhất 4 quan chức trong chnh quyền Mỹ tiết lộ nước ny sẽ đưa thm 3,000 binh sĩ tới Ba Lan nhằm trấn an cc đồng minh NATO, nng tổng số lnh Mỹ tại đy ln gần 10,000 người.

Tc giả quyết định đổi tựa đề bi viết ny thnh Trận chiến bin giới Ukraine - Nga S 2022? v đưa ln mạng ngay lập tức với hy vọng rằng cả Ukraine v Nga S cố gắng nhn lại cuộc chiến bin giới Việt - Trung 1979 để hy vọng trnh đổ mu khng cần thiết. Tổng thống Putin c thể bị cm dỗ tung một cuộc chiến chớp nhong để dạy cho Ukraine một bi học như Đặng Tiểu Bnh của Trung Quốc hnh xử với Việt Nam năm 1979. Hy vọng ng Putin sẽ trnh được điều ny.  

THAM KHẢO

1.    Cc quốc gia hậu S Viết Bch khoa ton thư mở Wikipedia

2.    NATO - Bch khoa ton thư mở Wikipedia

3.    Bi viết ''25 năm sau khi Lin X tan r, những tham vọng no cho nước Nga? đăng trn mạng RFI ngy 19/02/2019.

4.    Bi viết ''Cc vệ tinh cũ' của Nga đang trỗi dậy đăng trn mạng RFI ngy 19/02/2019.

*****

Trở lại