Trung
Quốc bị loại khỏi cuộc tập trận
RIMPAC: Nhiều nước vui thầm! Mai Vân - RFI |
Khu trục hạm chở trực thăng JS Hyuga (DDH 181) của Nhật Bản diễu hành trong đội h́nh 40 tàu nổi và tàu ngầm đại diện cho 13 nước tham gia cuộc tập trận RIMPAC 2016. Ảnh tư liệu chụp ngày 28/07/2018, trên Thái B́nh Dương. uring Rim of the Pacific 2016.US NAVY Hải quân Mỹ ngày 30/05/2018 chính
thức thông báo: Cuộc tập trận hải quân
quốc tế RIMPAC 2018 sẽ bắt đầu từ
ngày 27/06 đến ngày 02/08 tới đây, với
tổng cộng 26 nước tham gia, trong đó có
Việt Nam. Trong những ngày qua, sự kiện nổi
bật là quyết định của Mỹ thôi không
mời Trung Quốc tham gia cuộc tập trận
lần này để “trừng phạt” Bắc Kinh
về tội quân sự hóa Biển Đông. Theo ghi
nhận của nhà nghiên cứu Nicole L. Freiner ngày 26/05 trên
chuyên san Nhật Bản The Diplomat, dù không nói ra,
việc RIMPAC cấm cửa Trung Quốc cũng đă
khiến nhiều nước hả hê, đặc
biệt là Nhật Bản. Trong bài viết
mang tựa đề “Việc Trung Quốc bị
trục xuất khỏi RIMPAC có ư nghĩa ǵ đối
với với các đồng minh của Mỹ - What
China’s RIMPAC Exclusion Means for US Allies”, tác giả đă nêu
bật lư do mà Mỹ đă chính thức đưa ra
để hủy bỏ lời mời Trung Quốc tham
gia RIMPAC 2018: đó là việc Bắc Kinh vẫn tiếp
tục tăng cường quân sự hóa Biển Đông. “Hành
vi của Trung Quốc không phù hợp với nguyên
tắc và mục tiêu cuộc tập trận RIMPAC” Bà Freiner đă trích
dẫn trung tá Hải Quân Christopher Logan, phát ngôn viên
Bộ Quốc Pḥng Mỹ, xác định rằng
việc thôi không mời Trung Quốc tham gia tập
trận là phản ứng đầu tiên
nhằm chống lại hành động quân sự hóa
Biển Đông mà Trung Quốc đang tiến hành. Đối
với phát ngôn viên bộ Quốc Pḥng Mỹ: “Hành
vi của Trung Quốc không phù hợp với nguyên
tắc và mục tiêu cuộc tập trận RIMPAC”, và ông nêu đích
danh hai khu vực Hoàng Sa và Trường Sa là hai nơi
Trung Quốc đă triển khai vũ khí và thiết
bị quân sự như tên lửa chống hạm và pḥng
không cùng với các thiết bị gây nhiễu điện
tử. RIMPAC là cuộc
thao diễn hải quân lớn nhất thế giới và
diễn ra 2 năm một lần, với Hạm đội
Thái B́nh Dương của Mỹ mà tổng hành dinh
đặt tại Honolulu, Hawaii, đóng vai tṛ chủ
đạo. Đây được xem là cơ hội duy
nhất để các quốc gia ven Thái B́nh Dương
hợp tác, thao dợt chung, cùng hoạt động
với nhau để giải quyết các vấn đề
khó khăn. Cuộc thao
diễn c̣n được xem như một cách đảm
bảo sao cho các tuyến hàng hải đi qua các vùng
biển Châu Á có rất nhiều tranh chấp được
thông suốt. Cuộc tập trận chung cũng là
dịp để phô trương uy lực, tức là
cho phép những nước tham gia hiểu được
khả năng công nghệ của nhau, một sự
kiện có thể có tác dụng răn đe buộc các
nước phải suy nghĩ kỹ nếu nuôi dưỡng
ư định hung hăng tấn công nước khác. Cuộc tập
trận RIMPAC quy tụ tất cả những cường
quốc trong vùng, từ Nhật Bản đến
Ấn Độ. Trung Quốc đă tham gia hai lần vào
năm 2014 và 2016. Thoạt đầu, việc Trung
Quốc cùng tập trận với Mỹ và các cường
quốc khác rất được hoan nghênh v́ đó
được xem như là một bước tiến
đến hợp tác. Trung
Quốc từng gây ra sự cố trong cuộc tập
trận Việc Trung
Quốc tham gia không phải không đặt ra vấn
đề, đặc biệt trong bối cảnh và
trong thời gian qua đă có nhiều ư kiến đ̣i
Mỹ chấm dứt việc mời Trung Quốc cùng
tập trận do thái độ hung hăng của Trung
Quốc đối với hầu như tất cả các
nước khác, từ Nhật Bản, cho đến
Mỹ, Úc… Thái
độ thiếu hợp tác của Trung Quốc khi tham
gia cuộc tập trân RIMPAC cũng đă đặt ra
vấn đề. Theo chuyên gia
Freiner, vào năm 2016, Hải Quân Trung Quốc đă
tẩy chay Nhật Bản, không cho thủy thủ
Nhật Bản lên viếng tàu của ḿnh, cho dù nguyên
tắc cuộc diễn tập là tinh thần hợp tác. Thậm chí, khi
tổ chức tiếp tân trên tàu của ḿnh, Hải Quân
Trung Quốc cũng không chịu mời các đồng
đội Nhật Bản, và chỉ miễn cưỡng
mời sau khi bị phía Mỹ công khai chỉ trích. Tờ báo
Nhật Bản Yomiuri Shinbum, số ra ngày 30/05, trong
một bài xă luận, đă nhắc lại rằng
sở dĩ chính quyền của tổng thống
Mỹ Barack Obama quyết định mời Trung Quốc
tham gia cuộc tập trận RIMPAC, đó là v́ Washington
muốn khuyến khích Trung Quốc đẩy mạnh
việc tuân thủ các quy tắc quốc tế và minh
bạch hơn trên các vấn đề quân sự. Thê nhưng cho
đến nay, theo tờ báo Nhật Bản, khó có
thể nói là hai mục tiêu đó đă đạt
được. Trong các đợt tập trận, Trung
Quốc vẫn t́m cách thu thập thông tin quân sự
của các nước tham gia bằng cách gửi một
tàu gián điệp đến các khu vực xung quanh vùng
biển nơi diễn ra các cuộc thao diễn, trong lúc
các tàu Trung Quốc tham gia tập trận th́ chỉ tuân
thủ một phần nguyên tắc chung là cung cấp thông
tin về tàu chiến. Quyền
tự do hàng hải ở Biển Đông bị Trung
Quốc đe dọa Khu vực đảo
mà ông Logan nêu lên là trong những đường hàng
hải quan trọng nhất thế giới. Phần
lớn những cảng quan trọng nhất thế
giới cũng nằm ở trong và chung quanh Biển
Đông. Và như một
báo cáo của trung tâm nghiên cứu Hội Đồng
Quan Hệ Đối Ngoại của Mỹ - Council on
Foreign Relations – đă ghi nhận, với thương
mại gia tăng giữa các quốc gia ASEAN, việc thương
thuyền được qua lại một cách tự do
ở vùng biển này mang tầm quan trọng cốt
yếu cho các nước trong vùng. Hành động
của Trung Quốc đặt các đường
biển này trong thế nguy hiểm. Trường Sa và
đảo Phú Lâm nằm ngay sau eo biển Malacca, một
con đường hẹp mà hầu như một
nửa thương thuyền thế giới đi qua hàng
năm. Phần lớn các con tàu đều đi qua vùng
Trường Sa để tiếp tục hành tŕnh ở
Châu Á. Những tàu đi vào đây chở từ
dầu thô, khí lỏng và Nhật là nước đón
nhận hàng này v́ lệ thuộc vào năng lượng
nhập khẩu cũng như Đài Loan và Hàn Quốc. Các khảo sát
về Trường Sa và quần đảo Senkaku/Điếu
Ngư ở Biển Hoa Đông đă phát hiện
những mỏ dầu khí ở sâu dưới đáy
biển, và việc khai thác cho là sẽ rất tốn kém.
Như thế, giới quan sát đánh giá Trung Quốc quân
sự hóa và có thái độ hung hăng trong vùng là do
tham vọng bá quyền và mở rộng chủ
quyền, chứ không phải là kinh tế. Thái độ
đó của Trung Quốc trực tiếp thách thức
Nhật Bản, không khác ǵ đối với Việt
Nam, Philippines, Malaysia, Indonesia và Đài Loan. Theo nhà nghiên
cứu Freiner, quyết định rút lời mời
Trung Quốc thao diễn RIMPAC 2018 là một phản
ứng có thể dự đoán được do
việc Trung Quốc thách thức an ninh chủ quyền
của các đồng minh của Mỹ. Nhật đến
lúc này chưa có phản ứng chính thức, nhưng
Tokyo hưởng lợi trong việc Mỹ xác định
quyền tự do hàng hải ở các đường
biển Châu Á. Nhưng không
mời Trung Quốc tham gia RIMPAC 2018, trước mắt
chỉ là một động thái ngoại giao v́ không có
một hành động quân sự nào đưa ra và cũng
hy vọng rằng biện pháp quân sự sẽ không
cần thiết. Tuy nhiên, do
việc phát ngôn viên bộ Quốc pḥng Mỹ đă nói
rằng việc không mời Trung Quốc là phản
ứng đầu tiên, các nhà quan sát Châu Á đang cho
rằng những động thái ‘nhẹ nhàng’ sẽ
được nối tiếp bằng những hành
động cứng rắn hơn. Đến khi
đó, Hoa Kỳ và các đồng minh Á Châu sẽ
phải quyết định họ muốn đi đến
đâu để bảo vệ những đường
biển quan trọng nhất Châu Á. -------- Mỹ tuyên bố tiếp tục chống Bắc Kinh quân sự hóa Biển Đông Trọng
Nghĩa RFI
Sau các cử chỉ cụ thể để
cảnh cáo Trung Quốc về việc đưa vũ
khí hạng nặng xuống Biển Đông và quân
sự hóa các đảo họ bồi đắp trong vùng
đang có tranh chấp với các láng giềng, Mỹ
tiếp tục cứng giọng với Bắc Kinh : Trên
đường bay đến Hawaii để tham dự
lễ bàn giao quyền chỉ huy Bộ Tư Lệnh Thái
B́nh Dương, bộ trưởng Quốc Pḥng Mỹ
Jim Mattis ngày 29/05/2018 tuyên bố: Washington sẽ tiếp
tục đối đầu với các hành vi quân
sự hóa Biển Đông của Bắc Kinh. Theo hăng tin Pháp
AFP, phát biểu với các nhà báo tháp tùng theo ông đến
Hawaii, rồi sau đó qua Singapore tham gia Đối
Thoại An Ninh Shangri La vào đầu tháng Sáu, ông Mattis
ghi nhận thực tế là cho đến nay «dường
như chỉ có một nước duy nhất (là
Mỹ) là đă có những biện pháp cụ thể
để tố cáo các hành vi đó (của Trung
Quốc) » trên Biển Đông. Tuy nhiên, Mỹ
vẫn sẽ tiếp tục cho thấy sự hiện
diện của ḿnh tại Biển Đông v́ « đó
là vùng biển quốc tế nơi nhiều quốc gia
muốn được quyền đi lại tự do ». Theo ông Mattis,
chiến hạm Mỹ đang duy tŕ những hoạt
động hải quân đều đặn quanh các ḥn
đảo có tranh chấp, và cho đến nay cũng «
chỉ có duy nhất một quốc gia » - ám chỉ
Trung Quốc - là có dấu hiệu bị hoạt động
thường lệ của tàu Mỹ làm phiền. Đối
với bộ trưởng Quốc Pḥng Mattis, dù mở
rộng hợp tác với các nước vùng Thái B́nh Dương,
nhưng Hoa Kỳ « sẽ
đối đầu với những hành vi bị cho là
không phù hợp với luật pháp quốc tế,
với những ǵ mà các ṭa án quốc tế đă nói
về vấn đề này ». Lời khẳng
định được bộ trưởng Quốc
Pḥng Mỹ nhấn mạnh khi ông trở lời câu
hỏi của một phóng viên về vụ Bắc Kinh
lên tiếng cực lực phản đối việc
Hải Quân Mỹ, hôm 27/05, đă cho hai chiến hạm
tiến vào thao tác bên trong vùng 12 hải lư quanh quần
đảo Hoàng Sa mà Bắc Kinh đă chiếm trọn
từ tay Việt Nam vào năm 1974, xây dựng trên đó
nhiều cơ sở quân sự và bố trí chiến
đấu cơ, tên lửa. Giải thích
về các quyết định cứng rắn mới
đây của Mỹ đối với Trung Quốc,
trong đó có việc không mời Trung Quốc tham gia
cuộc tập trận RIMPAC 2018, ông Mattis cho rằng
Bắc Kinh đă nuốt lời cam kết không quân
sự hóa Biển Đông, và « khi người Trung
Quốc hành động thiếu minh bạch với chúng
ta, th́ chúng ta không thể tiếp tục hợp tác
với họ trong một số lĩnh vực ». Ông Mattis cho
biết thêm là các vấn đề kể trên cũng
sẽ được ông đề cập một cách
mạnh mẽ với phía Trung Quốc khi ông đến
Singapore vào cuối tuần để dự Đối
Thoại Shangri-La, diễn đàn an ninh lớn nhất châu
Á. Trung
Quốc sách nhiễu tàu hải quân Philippines trên
Biển Đông Theo hăng tin Mỹ
AP, hai quan chức Philippines xin giấu tên đă tiết
lộ ngày 30/05/2018 rằng Manila mới đây đă kín
đáo phản đối Bắc Kinh về vụ tàu
Trung Quốc đă cho máy bay trực thăng lượn
sát bên trên một chiếc tàu của Hải Quân
Philippines tại vùng Trường Sa. Vụ việc
xẩy ra ngày 11/05 khi một chiếc tàu Philippines chuyên
chở hàng tiếp tế đến cho toán thủy quân
lục chiến Philippines đồn trú trên băi Cỏ Mây
(Second Thomas Shoal), do Philippines kiểm soát tại Trường
Sa, nhưng đang bị Trung Quốc bao quanh. Theo nguồn tin trên th́ gần đây, Philippines và Trung Quốc đă tổ chức đàm phán để ngăn chặn không cho sự cố như trên tái diễn. |