Tướng
Ngô Quang Trưởng và Sư Đoàn 1 Bộ Binh .
Lê Đ́nh Thọ |
Trung Tướng Ngô Quang Trưởng đă
mất cách đây hai tháng ở tuổi 75. Theo tôi nghĩ,
với sức khỏe của ông, ông sống được
như vậy là đă quá lâu rồi. Ông sống
chỉ với một lá phổi. Lúc c̣n ở đơn
vị nhảy dù ông đă bị thương ngoài
mặt trận, một viên đạn vào phổi và sau
đó đă phải chịu cắt bỏ một lá khi
vào bệnh viện. Đă từng làm việc dưới
quyền của ông từ năm 66 đến năm 70,
tôi ghi lại sau đây một vài điều mà cho
đến hôm nay tôi vẫn c̣n nhớ. Mùa hè năm
1966, sau biến cố bạo loạn miền Trung,
Chuẩn Tướng PXN Tư Lệnh Sư Đoàn 1
Bộ Binh bị mất chức Tư Lệnh và Bộ
Tổng Tham Mưu đă cử Đại Tá Ngô Quang
Trưởng, lúc đó đang là Tham Mưu Trưởng
Sư Đoàn Nhảy Dù ra làm Tư
Lệnh Sư Đoàn 1 Bộ Binh
thay thế cho Tướng PXN. Người
Nam (Kiến Ḥa), với gương mặt khắc
khổ, hiếm hoi có nụ cười; và nếu
họa hoằn lắm mới cười, th́ cười
cũng không vui hơn khóc là bao nhiêu, và lúc đó hai má
của ông sẽ cóp thêm một chút nữa. Ông ít nói
và đă nói th́ mạch lạc, ngắn gọn, không dư
và cũng không thiếu một chữ. Suốt ngày
ông bay trên trực thăng và đáp xuống các
tiền đồn bất cứ lúc nào cho nên các
tiền đồn lúc nào cũng phải canh pḥng nghiêm
chỉnh, không phải v́ ở xa mà chểnh mảng công
việc pḥng thủ được. Mỗi lần Sư
Đoàn có đơn vị đang hành quân dưới
đất th́ lúc đó sẽ có ông bay ở trên
trời. Ông nắm vững t́nh h́nh ngoài mặt
trận c̣n hơn cả Pḥng 3 của Bộ Tư
Lệnh Sư Đoàn. Tôi nhớ có một hôm vào
một buổi sáng Thứ Bảy, trong buổi họp hàng
tuần của các Pḥng, Ban của Bộ Tư Lệnh
và các Đơn vị Trưởng các đơn
vị biệt lập, Trung Tá H Trưởng Pḥng 3 Sư
Đoàn đă báo cáo là vừa rồi Trung Đoàn 3 sau
khi chạm địch đă tịch thu được
một số vũ khí cá nhân và một súng cối 82
ly. Đă bị ông chỉnh lại: “Trung Tá H xem
lại, chỉ có cái đế súng thôi, không có ṇng súng
đó!” Làm Trung Tá H ngượng nghịu, anh em chúng tôi
nháy mắt cười với nhau. Có mấy
lần trực thăng suưt rớt và có một lần
rớt thật nhưng may mắn thoát nạn v́ phi công
đă kịp tách chong chóng ra khỏi động cơ
khi động cơ tắt máy th́nh ĺnh, do đó
với đà có sẵn của chong chóng máy bay đă
xuống được, nhưng chạm đất
một cái rầm. Anh bạn của tôi là Đại Úy
TTK tùy viên đi theo, một tuần sau ban đêm
nằm ngủ vẫn c̣n nằm mơ thấy bị
rớt máy bay. Và v́ ngày nào cũng bay như vậy nên
phải có hai Tùy viên thay phiên nhau đi với ông,
một người không sao chịu nỗi. Ban
ngày bay thị sát mặt trận, tối lại về
tư dinh th́ mười tối như một, ông
ngồi nh́n bản đồ trên vách với ly rượu
whisky trên tay. Mọi
người đều hỏi nhau: không biết ông nói
chuyện với vợ lúc nào nữa. Bà
Trưởng là con gái của nhà văn Thạch Lam
(tác giả Gió Đầu Mùa), Thạch Lam là em ruột
của Nhất Linh và là anh của Hoàng Đạo
(Nguyễn Tường Long), những nhà văn của
Tự Lực Văn Đoàn.
Tư dinh
Tư Lệnh ở trong thành Mang Cá Lớn, hàng ngày các
bà vợ của các Sĩ quan Trưởng pḥng ở
BTL vẫn thường hay vô ra chơi với bà Tướng,
nhưng mỗi khi nghe ông Thượng sĩ quản gia
báo cho biết máy bay của Thiếu Tướng
sắp về tới th́ mấy bà lật đật ra
xe chạy hết. Ông không bao giờ chịu nhận quà
của thuộc cấp, dù là một món quà nhỏ.
Biết tính chồng, bà Trưởng luôn luôn từ
chối các món quà mà những bà trong Hội Bảo
vệ Gia đ́nh Binh sĩ đem đến, dù chỉ
là quà ngày Tết. Tôi có một anh bạn, cũng là
Đại đội trưởng một đại
đội yểm trợ, ngày Tết mua được
một chậu hoa Mai đẹp, chờ lúc không có ông
Tướng ở tư dinh, cùng tài xế đem đến.
Đến nơi dặn ông thượng sĩ quản
gia rằng nếu Thiếu Tướng hỏi của ai
th́ nói họ đến rồi đi ngay nên không
nhớ. Vừa nói được ngang đó th́ nghe
tiếng trực thăng sắp đáp, hai thầy tṛ bèn
bỏ lại chậu hoa rồi chuồn lẹ. Dáng người
cao, gầy, ông luôn luôn nghiêm chỉnh trong bộ quân
phục nhưng tôi có cảm tưởng h́nh như lúc
nào bộ áo quần cũng có vẻ hơi rộng
đối với con người của ông. Trong đại
đội Quân Nhu hồi đó chúng tôi có rất
nhiều thợ may ở Trung đội bảo tŕ, nhưng
ông Tướng chỉ chịu một người
thợ mà thôi. Một hôm vào buổi chiều tôi
nhận được điện thoại của Chánh
văn pḥng Tư Lệnh nói cho gấp một thợ
may lên tŕnh diện Thiếu Tướng. Tôi biết ư,
cho đúng Hạ sĩ B là người thợ mà ông
vừa ư lên. Khi về anh Hạ sĩ nầy đă báo
cáo lại với tôi là có một ông Đề Đốc
Hải Quân Mỹ đến thăm, ông thấy cái
áo Jacket của ông Đề Đốc đang mặc
ông rất thích nên muốn thợ may Quân Nhu may cho ông
một cái giống như vậy nhưng bằng
vải áo trận màu xanh olive của bộ binh. Tôi
đă chỉ thị kho xuất vải nylon nguyên cây
để may cho ông và bảo lấy tấm Pano màu cam
(biểu tín hiệu dùng để đánh dấu băi
đáp cho máy bay trực thăng, có hai màu, màu cam và
đỏ hường) để làm miếng lót bên
trong cho đúng với màu vải lót cái Jacket của ông
Đề Đốc. Và tôi cũng không quên dặn anh
thợ may là phải may hai cái. Anh Hạ sĩ B thắc
mắc: Thưa Đại Úy , Thiếu Tướng
chỉ nói may một cái thôi mà! Tôi cười và
đưa tay chỉ vào ḿnh. Đến bây giờ th́
anh Hạ sĩ đă hiểu và anh cũng cười
theo. Khi chào tôi để đi xuống kho nhận
vật liệu tôi thấy anh ta vừa đi vừa
tủm tỉm cười. Cái áo Jacket của Sĩ Quan
phi hành Hải Quân c̣n đẹp hơn cái Jacket của
Không Quân nữa v́ áo Jacket Không quân không có cổ, cái
nầy có cổ và phía sau lưng được may
phồng lên bằng hai đường xếp ở
gần hai bên nách. Có
thể Tướng Trưởng thích cái áo nầy là v́
khi mặc vào trông ông có vẻ mập ra. Sau
đó mỗi lần dự họp hàng tuần ở
Bộ Tư Lênh, chỉ có hai người mặc cái
Jacket Hải Quân là Tướng Trưởng và tôi! Có
điều vui là nhiều người rất thích cái
áo nầy nhưng không có ai dám nhờ tôi may cả,
kể cả ông Đại Tá Tham Mưu Trưởng Sư
Đoàn là ông Đại Tá C, v́ không ai dám bắt chước
ông Tướng! Từ
lực lượng nhăy dù về nhưng khi đến
Sư Đoàn Bộ Binh th́ Tướng Trưởng không
mặc đồ dù nữa mà mặc quân phục theo màu
của bộ binh, chỉ có ở trên túi áo là c̣n thêu
cánh dù mà thôi. Tôi nhớ có hôm ông Bác sĩ C từ Sư
đoàn Dù được đổi về làm Chỉ
Huy Trưởng Quân Y Viện Nguyễn Tri Phương
ở trong thành Mang Cá Lớn. V́ mới thuyên chuyển
đến nên Bác sĩ C chưa có đồng phục
kaki màu xanh olive mà vẫn c̣n mặc quân phục nhăy dù
để đi họp. Sau buổi họp Tướng
Trưởng đă nói với Bác sĩ C: Tôi muốn
lần tới Bác sĩ C bận quân phục cho
giống như các anh em ở đây. Chỉ hai ngày sau
thôi, tôi thấy Bác sĩ C đă không c̣n bận đồ
dù nữa. Năm
69 khi Việt Cọng vây căn cứ Birmingham, áp
lực địch rất nặng, một Tiểu đoàn
Biệt Động Quân phải tăng cường pḥng
thủ ṿng đai bên ngoài để căn cứ
khỏi bị tràn ngập. Trong lúc đó mấy
khẩu đại bác 105 và 175 của pháo đội
ở trong căn cứ lại bị trở ngại tác
xạ v́ thiếu đầu di động để
thay thế. Buổi họp ở BTL Sư Đoàn, Đại
Úy B Đại Đội Trưởng Đại Đội
Bảo Toàn báo cáo là đă xin tiếp liệu khẩn
rồi nhưng đến nay vẫn chưa được
cấp phát để thay thế. Thiếu Tướng
Trưởng liền chỉ thị: “Sau buổi
họp, pḥng 3 Sư Đoàn lấy máy bay trực thăng
của tôi chở Đại Úy B lên căn cứ
Birmingham. Đến khi nào các khẩu đại bác
ở trên đó bắn được rồi th́ Đại
Úy B mới về!”. Chỉ một đêm thôi, VC pháo
kích không ngũ được, lại lo không biết
sống chết lúc nào, sáng lại Đại Úy B
gọi điện thoại về cho Đại Úy Q
Đại Đội phó, hối thúc cho sĩ quan
tiếp liệu vào gấp tiểu đoàn 210 Trung
Hạng Yểm Trợ Quân Cụ ở Đà Nẵng,
bằng mọi giá, bằng mọi cách xă giao, làm sao xin
ứng trước gấp một số đầu di
động cho đại bác, để giải thoát cho
Đại đội trưởng đang bị
nhốt làm con tin ở trên căn cứ (chứ không
phải để giải phóng cho mấy khẩu súng
đang bị tắt ṇng v́ thiếu cơ phận!).
Đó, làm việc với Tướng Trưởng là
như vậy đó. Sư
Đoàn 1 Bộ Binh trong thời gian Tướng Trưởng
làm Tư Lệnh Sư Đoàn được các
cố vấn Hoa Kỳ đánh giá là Sư Đoàn
thiện chiến nhất của quân lực. Đây
lại là Sư Đoàn cộng, nghĩa là có đến
4 Trung đoàn. Quân số 18 ngàn người. Do đó băng
cấp số của các đơn vị yểm trợ
cũng đông hơn ở các sư đoàn khác.
Thời gian tôi làm Đại đội trưởng
Đại đội Tiếp liệu, quân số
của đại đội có lúc lên đến 340 người,
trong đó gồm 15 Sĩ quan và 60 Hạ sĩ quan. Thời
gian nầy các cố vấn Hoa Kỳ đă đi đến
cấp Tiểu đoàn ở những đơn vị
bộ binh và tới cấp Đại đội ở
những đơn vị yểm trợ. Tâm lư các sĩ
quan Việt Nam thường hay coi thường kinh
nghiệm của các cố vấn Mỹ, họ nghĩ
rằng những cố vấn Hoa Kỳ chưa có kinh
nghiệm chiến trường bằng họ. Họ
chỉ thấy một lợi ích duy nhất là có
cố vấn Mỹ đi theo th́ mỗi khi cần
gọi phi cơ hay pháo binh yểm trợ th́ được
nhanh hơn, và nhất là khi cần máy bay để
tải thương. Biết tâm lư như vậy nên có
hôm Tướng Trưởng đă nói với các Sĩ
quan Tiểu đoàn Trưởng rằng:
Các anh em không nên coi thường các Sĩ quan cố
vấn. Họ tuy chưa ra mặt trận nhiều nhưng
họ đă được đào tạo rất
kỹ lưỡng. Bao nhiêu kinh nghiệm của
những cuộc chiến tranh ở khắp nơi trên
thế giới đă được người Mỹ
viết thành sách và họ đă đào tạo cho sĩ
quan của họ một cách chính quy ở tại các trường
vơ bị danh tiếng mà cả thế giới đều
biết đến. (Năm
1991 khi Hoa Kỳ và đồng minh mở chiến
dịch Băo Sa Mạc để giải phóng Kuwait
khỏi sự xâm lăng của Iraq, ông Tướng
Mỹ Tư Lệnh Chiến Trường là Đại
Tướng H. Norman Schwarzkopf đă nói với báo chí
rằng: Thành
công hôm nay chính là nhờ ông đă học được
những kinh nghiệm chiến trường với Trung
Tướng Ngô Quang Trưởng! Và
ông nói thêm: “He is the most brilliant tactical commander I’d ever
know”). Trong thời gian làm Đại đội
trưởng Đại đội Tiếp liệu tôi
bị Tướng Trưởng lưu ư một lần
về những giây leo ngoài bờ thành của đơn
vị, phía sau kho xăng. Thành Mang Cá Lớn là một
trại binh của triều Nguyễn, bờ thành bao
bọc chung quanh rất cao, nhưng từ trên trực thăng
ông đă thấy có những giây leo ở ngoài, VC có
thể dùng những giây đó để leo vào trong
đơn vị được. Vậy Là Chủ
Nhật đó thầy tṛ tôi phải đi bọc ra ngoài
khai quang cho hết đám giây leo (mặc dầu ông
chỉ mới chỉ thị vào ngày Thứ Bảy,
với ông, nói là phải làm ngay). Ông đă để
ư đến cả những chi tiết nhỏ nhặt
nhất. Tướng Trưởng không thích Chương
tŕnh Nông Mục quân đội, mặc dầu ông không
chính thức nói ra. Tôi nhớ có lần ông đến
thăm Trại
Nông Mục Sư Đoàn ở thành Mang Cá Nhỏ (trại Hải quân triều Nguyễn),
ông hỏi tôi quân số của trại (quân số
loại 2), sau khi tôi báo cáo quân số, ông chỉ nói:
Số thu nhập chắc không đủ để
trả lương cho số lính ở đây! Và kỹ niệm đậm nét nhất
với ông là về đợt tấn công của
Việt Cọng vào Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn 1
và vào Thành phố Huế vào Tết Mậu Thân. Chiều 30 Tết năm 1967, tôi
đi với đoàn xe tiếp tế thực phẩm
cho điểm tiếp liệu loại 1 của
đơn vị ở trong thành Quăng Trị về, khi
đi ngang qua cầu An Ḥa, thấy Đại Đội
Công binh của Mỹ thường ngày đóng ở
đây để làm đường và làm cầu
bỗng dưng rút đi đâu mất, trong lúc mới
sáng hôm đó khi đi qua đây chúng tôi vẫn c̣n
thấy họ. Sau nầy khi kiểm chứng lại tôi
mới biết, không những chỉ toán nầy mà
tất cả những toán khác ở nhiều nơi khác
nữa, cũng đều được lệnh rút
về Phú Bài như vậy. H́nh như về phía
Mỹ họ biết trước cuộc Tổng
tấn công đêm nay của Việt Cọng. C̣n phía quân
đội VNCH chúng ta th́ chỉ có lệnh cấm
trại 100% như thường lệ mà thôi. Thành
thử không ai quá quan tâm, v́ hầu như trước
mọi ngày lễ lớn, kể cả những ngày
lễ của ngoài Bắc, chúng tôi vẫn đều
phải cắm trại, để đề pḥng VC
tấn công để mừng lễ lớn của
họ. Đúng
thời điểm Giao Thừa th́ tiếng súng bắt
đầu nổ, tiếng súng lẫn với tiếng
pháo mừng Xuân của bà con.
Khoảng nửa giờ sau th́ nghe những tiếng
nổ lớn hơn của trọng pháo, cũng không phân
biệt được đâu là pháo của địch,
đâu là phản pháo của ta.. Bộ Tư Lệnh Sư
Đoàn 1 Bộ Binh nằm trong thành Mang Cá Lớn cùng
với một số đơn vị kỹ thuật
gồm Tiểu đoàn 1 Truyền tin, Tiểu đoàn 1
Quân y, Đại đội 1 Quân nhu, Đại đội
Tổng Hành Dinh và Quân Y Viện Nguyễn Tri Phương.
Ṿng
thành chuông vuông mỗi bề vào khoảng gần
một cây số.
Bờ thành xây cao và có hồ nước bao bọc hai
phía, do đó VC chỉ tấn công hai mặt không có
hồ nước là Tiểu đoàn 1 Quân y và Đại
đội 1 Quân nhu mà thôi. Phía Đại đội Quân
nhu bị nhẹ hơn v́ ở bên ngoài tiếp giáp
với nhà dân, VC khó triễn khai đội h́nh tấn
công hơn. Chúng
tôi đă đẩy lui được VC nhờ
khẩu đại liên ở trên lô cốt ở góc thành,
c̣n lính Quân nhu th́ có người h́nh như chưa
hề biết ném lựu đạn, mấy hôm sau khi cho một trung đội
ra đóng chốt ở ng̣ai, chúng tôi phát hiện có
một số lựu đạn anh em ném ra đêm hôm
đó chưa được rút chốt!
Mỗi
buổi tối đến giờ giới nghiêm các
cửa đi vào Thành nội đều được
đóng lại bằng những con ngựa sắt và kéo
kẽm gai Concertina.
Và ở mỗi cửa thành đều có một
tiểu đội canh gác. Đại đội 1 Quân
nhu được phân công gác cửa An Ḥa. Tối
đó Việt Cọng đă dùng giây thừng leo thành vào
và tấn công toán lính gác bằng lựu đạn. C̣n
ở cưả Hữu th́ họ dùng một người
đàn bà ngồi trên xích lô, độn bụng cho to lên
và rên la như sắp sinh, xin được mở
cửa để vào nhà hộ sinh Thành Nội, có
mấy người nhà là đàn ông cầm đuốc
đi theo.
Động ḷng, lính gác kéo cỗng cho vào th́ họ
tung lựu đạn.
Bị tấn công bất ngờ toán lính bị thương
và bỏ chạy, lực lượng của họ tràn
vào Thành Mang Cá phía Tiểu đoàn 1 Quân Y là
bị tấn công mạnh nhất, ở đây lại
ngay phía trước mặt của Bộ Tư Lệnh.
Việt Cọng đă chọc thủng vách tường
và tràn vào một góc của Tiểu Đoàn Quân y.
Thấy lính Quân Y khó có thể đẩy lui được
VC, Tướng
Trưởng mới gọi Đại đội 1
Hắc Báo ở phi trường Thành Nội qua tiếp
ứng.
Đại Úy PVD đă chỉ huy Đại đội
với đội h́nh hàng dọc, vừa chạy
vừa đánh, đă vào được thành Mang cá
Lớn, tiếp tay với Tiểu đoàn 1 Quân y đẩy
lùi VC ra khỏi ṿng đai BTL. Những
ngày sau đó Tướng Trưởng đă chỉ huy
các đơn vị tác chiến của Sư Đoàn 1
Bộ Binh, phối hợp với các đơn vị
Tổng trừ bị như Dù và Thủy Quân Lục
Chiến, cùng với các đơn vị Đồng
minh, đẩy lui hoàn toàn các đơn vị địch
ra khỏi thành phố Huế, làm cho địch quân
tổn thất rất nặng nề.
Thời gian nầy cũng có được sự
yểm trợ của Hải pháo của Hoa Kỳ
từ các chiến hạm ở ngoài khơi bắn vào
nhưng về yểm trợ của máy bay th́ rất ít
v́ bầu trời lúc nào cũng đầy mây. Việt
Cọng đă nghiên cứu kỷ về thời
tiết, từ Lập Xuân đến Vũ Thủy
bầu trời chỉ mây, mưa và không có nắng! Thành
phố Huế bị tấn công và chiếm đóng
một phần trong thời gian 28 ngày đó. Rời
chức vụ Tư Lệnh Sư Đoàn 1 Bộ Binh vào
đầu năm 70 để vào nhận chức Tư
Lệnh Quân Đoàn 4 kiêm Tư Lệnh Vùng 4 Chiến
thuật, Tướng
Ngô Quang Trưởng đă ra lại Đà Nẵng vào
đầu năm 72 để kịp thời tổ
chức cuộc Tổng phản công tái chiếm cỗ
thành Quăng Trị vào Mùa hè Đỏ Lửa. Nh́n
bề ngoài với gương mặt lạnh lùng
khắc khổ, ai cũng tưởng Tướng Ngô
Quang Trưởng là một người khô khan. Nhưng
bên trong ông lại là một con người t́nh
cảm. Trong
buổi lễ chia tay trước hàng quân ở sân
cờ Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn để vào
Nam nhận nhiệm vụ mới, sau khi ngắn gọn
ngơ vài lời cảm ơn và từ giả với toàn
thể Sĩ quan, Hạ sĩ quan và Binh sĩ thuộc
quyền, ông
đă khóc,
khiến
cho các cố vấn Mỹ đứng bên lúc đó
bối rối và kinh ngạc. Mấy ḍng
hồi kư để tưởng niệm một vị Tướng
Lănh tài ba, tận tụy với nhiệm vụ, thanh
sạch trong đời sống, xứng đáng để
làm gương cho nhiều người. Orange County những ngày cuối tháng 3 năm 2007 |