...ba rủi ro là thất nghiệp cao, núi nợ sẽ
sụp đổ và sự bất mãn của đảng
viên cán bộ...
Khác với tham vọng của quốc hiệu, Trung
Quốc không hề là trung tâm của thế giới mà
chỉ có thể là trung tâm của Đông Á, khu
vực miền Đông của đại lục địa
Âu-Á, đại lục trải dài từ Tây Âu
tới Viễn Đông. Về địa dư, trên
đại lục Âu-Á, khu vực ta gọi là Á Châu
tiếp cận với Âu Châu, nơi quy tụ các
quốc gia bán đảo hay quần đảo,
tiếp cận với các nước Trung Đông và
Phi Châu và với Úc Châu ở mạn Đông Nam….
Ngày nay, do bản chất Trung Hoa và Cộng sản,
Trung Cộng đang trở thành vấn đề
của Đông Á.
Vì các đặc tính địa dư, lịch sử
và văn hóa, Á Châu không là một quần thể
thống nhất mà có rất nhiều dị biệt.
Là một phần của Á Châu và tiếp giáp với
Thái Bình Dương, khu vực Đông Á cũng có
những khác biệt tương tự và nhiều xung
đột khốc liệt từ hai trăm năm
về trước…. Chúng ta sẽ nhìn lại khu
vực Đông Á này, trước tiên từ tấm
bản đồ.
Giới địa dư học phân biệt bốn vùng
khác nhau trong khu vực Đông Á. Cùng tấm bản
đồ, ta nên dùng thêm cuốn lịch để nhìn
lại toàn cảnh.
Từ biển xanh nhìn vào và từ Bắc xuống
Nam, thứ nhất, ta có bán đảo Triều Tiên
tiếp cận với hai quốc gia đại lục
là Trung Quốc và Nga, và một quốc gia quần
đảo là Nhật Bản. Ba cường quốc
Tầu, Nga và Nhật đã từng gây chiến
với nhau từ đầu thế kỷ 19, và
bản đảo Triều Tiên còn là địa bàn
của Chiến tranh Cao Ly năm 1950 giữa Liên Xô và
Trung Cộng với Hoa Kỳ, một siêu cường
Thái Bình Dương. Giữa mấy lần xung đột
ấy - 1894, 1905 và 1950 – là Đệ nhị Thế
chiến với trận chiến Thái Bình Dương
1941-1945 và hậu quả là sự hiện hữu
của hai nước Nam và Bắc Hàn trên bán đảo
Triều Tiên.
Từ phương Bắc nhìn xuống, Đông Á có vùng
thứ hai là quần đảo Thái Bình Dương,
ở giữa là Nhật Bản, hiện hữu bên
Đài Loan và Phi Luật Tân là ba quốc gia bao quanh vùng
biển cận duyên mà Trung Quốc gọi là Hoa Đông,
East China Sea. Xưa nay, cường quốc Trung Hoa trong
lục địa đã nhiều lần bị ảnh
hưởng ngoại nhập, thậm chí chiến
tranh, cùng từ biển Hoa Đông vào bên trong.
Vùng thứ ba là một quần thể còn phức
tạp hơn vì nằm giữa hai cường
quốc Á Châu là Trung Quốc và Ấn Độ.
Đấy là bán đảo Đông Dương mà xưa
kia dân Âu Châu gọi là bán đảo Ấn-Hoa,
Indo-China, bên cạnh Miến Điện, Thái Lan và bán
đảo Mã Lai nơi tiếp giáp các quốc gia
quần đảo là Mã Lai Á (Malaysia) và Nam Dương
(Indonesia). Ở giữa vùng đất này là biển
Đông Nam Á mà Trung Quốc gọi là biển Hoa Nam
(South China Sea) và dân ta gọi là Đông Hải. Xin
nhắc lại, tên gọi chỉ phản ảnh khái
niệm địa dư chứ không là chủ
quyền và trong thế kỷ 20, Trung Cộng đã
muốn kiểm soát vùng này qua các tổ chức
cộng sản mà chuyện bất thành. Ngoại
lệ là Việt Nam, với trận chiến 30 năm
của dân tộc với kết quả là đảng
Cộng sản Việt Nam thống nhất cả nước
dưới lá cờ đỏ và dâng cho Tầu.
Nhưng chưa hết rắc rối đâu, vì vùng
đất thứ tư của khu vực Đông Á là…
phân nửa nước Tầu!
Từ ngoài biển nhìn vào, Trung Quốc tiếp
cận với biển Hoa Đông ở phía Bắc và
Hoa Nam ở phía Nam, hai mặt biển cận duyên
của các quốc gia bán đảo hay quần đảo,
từ Đài Loan đến Nhật Bản, Phi
Luật Tân, Nam Dương và Việt Nam, v.v… Từ
Bắc Kinh ngó ra hướng Đông, đây là nơi
nhìn đâu cũng thấy kẻ thù. Nhưng về
địa dư thì chỉ có phân nửa Trung Quốc
mới là Đông Á.
Đấy là vùng đất có độ ẩm cao
nhất nên thuận tiện cho việc trồng
trọt canh tác từ ngàn xưa và là cái nôi của văn
minh Trung Hoa, khoảng đất này rộng chừng
600 cây số từ ngoài biển vào trong, có hai dòng sông
lớn là Hoàng Hà ở mạn Bắc và Dương
Tử ở miền Nam. Đi xa hơn vào hướng
Tây, lãnh thổ ngày nay của Trung Quốc có các vùng
đất bị khóa trong lục địa và là nơi
sinh sống truyền thống của các sắc
tộc Mông, Hồi, Tạng: Nội Mông, Tân Cương
và Tây Tạng. Trung Quốc đã thôn tính và chiếm
đóng vùng đất khô cằn bát ngát ấy làm vùng
trái độn quân sự. Người ta có thể dán
nhãn là Tây Vực, Trung Á hay “hạch tâm nghĩa
lợi” của Bắc Kinh, nhưng không thể
gọi vùng đất ấy là Đông Á.
Và đấy là nỗi lo của Bắc Kinh.
Viết lại cho gọn, khu vực Đông Á có
bốn vùng: 1/ bán đảo Triều Tiên bên Nhật
Bản, 2/ quần đảo Thái Bình Dương
tại Đông Bắc Á, 3/ quần đảo Thái Bình
Dương tại Đông Nam Á và… 4/ phân nửa
miền Đông của nước Tầu. Nhìn từ
Bắc Kinh, vây quanh phân nửa ấy chỉ thấy
toàn những chướng ngại, từ sau lưng ra
ngoài biển. Và phía Tây của Thái Bình Dương, có
Hoa Kỳ vẫn là siêu cường toàn cầu về
mọi mặt kinh tế, quân sự và khả năng
sáng tạo trong vài chục năm nếu không nói là
cả thế kỷ!
Cuộn lại tấm bản đồ, chúng ta bước
vào thế kỷ 21….
***
Sau Thế chiến II, Nhật Bản đã trỗi
dậy từ đổ nát của chiến tranh và
trở thành cường quốc kinh tế theo con
đường hòa bình và dân chủ với lực
đẩy là thị trường. Từ quãng 1980
trở về sau, ngoài Nhật Bản, các nước
Đông Á cũng đã phát triển thật nhanh và
lần đầu tiên mà lượng hàng hóa giao
dịch qua biển Thái Bình đã lớn hơn lượng
hàng mua bán giữa các quốc gia kỹ nghệu Âu-Mỹ
qua Đại Tây Dương là vào năm 1983. Học
theo Nhật Bản và các nước rồng cọp
Đông Á, Trung Quốc cũng nhập cuộc từ năm
1980 trở đi và đạt mức tăng trưởng
rất cao trong ba chục năm liền.
Nhưng đấy là tăng trưởng thiếu
phẩm chất và chính trị thiếu hội
nhập nên các tỉnh Đông Á của xứ này
đã bỏ rơi các tỉnh bên trong….
Tại bên ngoài, khu vực Đông Á làm ăn phát
đạt ấy có hai nền kinh tế đứng
hạng nhì và hạng ba thế giới là Tầu và
Nhật. Cả hai quốc gia ấy, cùng với Nam Hàn
đều cần đến nguyên liệu và nhiên
liệu từ Trung Đông, Phi Châu hay Úc Châu và
phải chuyên chở qua các eo biển. Then chốt
nhất là Eo biển Malacca trên bán đảo Mã Lai, nơi
vận chuyển 65% của dầu khí toàn cầu và
một phần ba tầu hàng từ Thái Bình Dương
qua Ấn Độ Dương. Chung quanh và ngay trong vài
năm tới, các nước Đông Nam Á như Nam Dương,
Phi Luật Tân và Việt, Miên, Lào, Miến, đang ra
sức khai thác nạn lão hóa dân số tại
Nhật Bản và tại Trung Quốc để thành
một chuỗi công xưởng ráp chế từ Hoa
lục sẽ chuyển ra ngoài.
Nhìn từ Bắc Kinh không phải trên tấm bản
đồ mà qua bản tổng hoạch đồ
kế toán thì đấy là vấn đề kinh
tế chính trị.
Nền kinh tế sẽ gặp kỷ nguyên “tân thường
thái”, trạng thái bình thường mới hay “new
normal” là không thể tăng trưởng cao như xưa.
Mà cũng chẳng thể kích thích tăng trưởng
bằng tín dụng ngân hàng, như Tập Cận Bình
và ban tham mưu lãnh đạo kinh tế của ông
vừa xác nhận tuần qua sau khi kín đáo đả
kích Tổng lý Quốc vụ viện là Thủ tướng
Lý Khắc Cường. Kinh tế xứ này sẽ tăng
trưởng thấp hơn và tìm lực đẩy
mới là tiêu thụ nội địa thay cho lực
đẩy trước đây là đầu tư và
xuất cảng. Họ phải chuyển hướng
nếu không thì bị khủng hoảng và chuyển hướng
với ba rủi ro là thất nghiệp cao, núi nợ
sẽ sụp đổ và sự bất mãn của
đảng viên cán bộ và cả quân đội
thuộc các tỉnh nghèo đói lạc hậu bên
trong.
Chưa nói tới nạn khủng bố Hồi giáo
tại Tân Cương!
Thật ra, kỷ nguyên phát triển của Đông Á
vừa rồi chỉ là ngoại lệ ngắn
ngủi so với biết bao lầm than chinh chiến
trong khu vực trải qua Thế kỷ 21 và trước
đó nữa.
Việc Trung Quốc bị Nhật chiếm đóng và
nội chiến Quốc-Cộng là một thảm
kịch, kết thúc với thảm kịch Mao
Trạch Đông khi Trung Quốc trở thành Trung
Cộng, tiếp theo là chuỗi binh đao của
Thế chiến II rồi Chiến tranh Cao Ly và Việt
Nam, kết thúc với Nội chiến tại Kampuchia và
sự can thiệp của Việt Nam Cộng Sản vào
xứ Chùa Tháp vì quái thai Khờ Me Đỏ do
Bắc Kinh và Hà Nội đẻ ra. Chìm sâu bên dưới
và bị lãng quên là trận chiến của Trung
Cộng tại Việt Nam năm 1979, mở đầu
cho kế hoạch chiếm đoạt vùng biển
Đông Nam Á kể từ 1988 và được Hà
Nội hợp thức hoá với Trung Cộng qua
nhiều đợt mật đàm từ những năm
1991 trở về sau….
Ngày nay, Đông Á có hai điểm nóng là biển Hoa
Đông và Hoa Nam của Trung Cộng.
Then chốt nhất trong quá khứ và cho tương
lai là quan hệ giữa Trung Cộng với Nhật
Bản, hai cường quốc đã rẽ qua hai hướng
trái ngược. Bị thất trận, Nhật
Bản từ bỏ con đường chiến tranh
từ năm 1945 để trở thành cường
quốc kinh tế dân chủ nhưng nay lại bị
lôi về quá khứ do sự xuất hiện của
Trung Cộng với tham vọng bá quyền. Nhưng trên
đỉnh cao của tham vọng ấy, Trung Cộng cũng
gặp nhiều thách đố ngặt ngèo ở bên
trong và động thái quá ngang ngược lại
khiến các nước trong khu vực duyệt lại
quan hệ.
Sau giai đoạn tăng trưởng nóng, Đông Á
đang trôi vào Chiến tranh lạnh khi đà tăng
trưởng của Trung Cộng cũng lại
giảm. Trong loạt bài tới, chúng ta sẽ tìm
hiểu chuyện này….
|