TRUNG
ĐÔNG ĐANG LỘT XÁC Đại-Dương |
Tài
liệu tham khảo: Iraqi
grand ayatollah: I support the people, and they want change (Arab News) Israel
strikes Hamas sites after rockets fired in Gaza as cease-fire efforts at
risk (TWP) Iran's
Khamenei backs fuel price hike, slams 'hooligans' (DW) Iran
protests: Fuel price rise shakes nation as demonstrations ignited
(Independent) U.N.
Query on Syria Hospital Bombings May Be Undermined by Russia Pressure,
Limited Scope (NYT) The
Logic Behind Obama's Controversial Syria Solution (National Interest) Trump
Isn't Serious About Removing U.S. Troops from the Middle East (National
Interest) TRUNG ĐÔNG ĐANG LỘT XÁC Đại-Dương Trung
Đông từ ngàn xưa thường nằm trong tay
bạo chúa hoặc giáo chủ, hoặc các đế
quốc. Dân chúng h́nh như chẳng ảnh hưởng
ǵ tới số phận của đất nước và
dân tộc nên chiến tranh triền miên do các thế
lực tranh giành quyền thống trị. Đầu
thế kỷ thứ 21, phải kể đến
cuộc phiêu lưu mạo hiểm của nhị vị
Tổng thống George W. Bush và Barack Obama. Tổng
thống George W. Bush vác cờ dân chủ ngao du Trung Đông
từ năm 2003 đến 2011, đặc biệt
chủ động trong cuộc Chiến tranh Iraq làm
thiệt mạng khoảng 500,000 người, kể
cả thường dân và tiêu tốn hơn 1,000 tỉ
USD. Kết quả, các quốc gia Trung Đông chỉ có
“nền dân chủ nửa vời” tạo điều
kiện cho Tổ chức Khủng bố al-Qaeda hồi
sinh. Tổng
thống Barack Obama, từng chỉ trích cuộc xâm lăng
Iraq, vội vă rút quân khỏi Iraq trước thời
hạn theo Thoả thuận kư giữa Hoa Kỳ và Iraq
để theo đuổi đường lối “điều
đ́nh chính trị” mà suốt hai nhiệm kỳ
đă làm thiệt mạng 500,000 ở Syria. Tổng
thống Obama giao cho Ngoại trưởng Hillary Clinton toàn
quyền điều động lực lượng quân
sự, ngoại giao tại Iraq và Trung Đông với
kết quả một Đại sứ của Hoa Kỳ
tại Lybia bị ISIS sát hại v́ Chính quyền Obama không
can thiệp kịp thời. Ngoại
trưởng Clinton dành nhiều thời gian thuyết
phục các dân tộc Trung Đông nổi dậy
tạo nên Mùa Xuân Á Rập làm sụp đổ
nhiều chính phủ Shia cũng như Sunni, trở thành
hỗn loạn. ISIS nương theo đà này để
phát triển lực lượng và củng cố
vị thế lănh đạo. Al-Qaeda
từ 700 tay súng vào năm 2007 thành 40,000 với tên ISIS
gần như sắp hạ bệ Chính phủ thân Iran
của Tổng thống Bashar al-Assad, làm náo loạn
Syria. ISIS tiến như chẻ tre, xoá sổ 4 sư
đoàn thiện chiến nhất của Iraq, chiếm 3
thành phố lớn và quan trong của Iraq, đe doạ
trực tiếp Thủ đô Baghdad. ISIS kiểm soát hơn
2/3 lănh thổ Syria, đe doạ sự tồn tại
của Tổng thống Bashar al-Assad. Tổng
thống Obama tin vào “miệng lưỡi Tô Tần”
để giải quyết cuộc xung đột
thế kỷ Israel-Palestine và hoà giải giữa Iran và
Khối Sunni tại Trung Đông. Tuy nhiên, Obama tỏ ra
yếu đuối trước tính cách quyết đoán
của Tổng thống Vladimir Putin nên mất dần
ảnh hưởng vào “Chính sách Trung Đông”
của cặp Obama-Clinton đă hoàn toàn phá sản vào năm
2016. Trong
khi tranh cử năm 2016, ứng viên Tổng thống
Donald Trump đă kích kịch liệt cuộc chiến
Iraq và tính do dự, nhút nhác của Obama đă
đưa Mỹ sa lầy. Hai nhiệm kỳ Tổng
thống Obama đă làm chết 500,000 dân Trung Đông. Di
sản của Obama là một Trung Đông hổn độn.
Đầu tiên, Obama kêu gọi thay đổi chế
độ. Năm 2012, Obama vũ trang cho phiến quân, nhưng,
họ lại mang vũ khí đi theo Al-Qaeda làm cho Hoa
Kỳ nay ủng hộ, mai buộc tội các nhóm
phiến quân là khủng bố. Giải pháp chính
trị đă chuyển sang cho Nga-Thổ Nhĩ
Kỳ-Iran-Assad. Ông
Trump chủ trương rút quân chính quy khỏi Trung
Đông, nhưng, tiếp tục cuộc chiến
chống ISIS bằng chiến tranh kỹ thuật cao
phối hợp với lực lượng đặc
biệt Mỹ nên chỉ một số ít binh sĩ, phương
tiện chiến tranh đă giúp Iraq tái chiếm các thành
phố và vùng lănh thổ đă mất. Trump đánh
bại ISIS, kể cả xoá bỏ Thủ đô Raqqa
của Nhà nước Hồi giáo (IS) trong ṿng hơn 2 năm
với chi phí thấp chưa từng thấy; củng
cố và tăng cường mối quan hệ đồng
minh với Israel và Á rập Saudi nhằm ngăn chặn
tham vọng của Iran và Nga. Mỹ trao lại quyền
quyết định số phận cho các dân tộc
Trung Đông. Dư
luận Mỹ chỉ trích dữ dội quyết định
rút quân khỏi khu người Kurd ở Bắc Syria
của Tổng thống Trump. Thực tế, Trump lừa
ISIS để tiêu diệt Thủ lănh Mohammad Baghdadi và
ngay sau đó điều động xe tăng từ Iraq
lên trấn đóng hai giếng dầu ở Deir ez-Zor
để khỏi bị cáo buộc có liên hệ
tới cuộc biểu t́nh chống chính phủ Mahdi thân
Iran. Như thế, Syria không thể làm chủ giếng
dầu và Hoa Kỳ tiếp tục giúp người Kurd,
từng hợp tác với Hoa Kỳ kết liễu
số phận của Vương quốc Hồi giáo
tự xưng. Hoa Kỳ cũng gửi 3,000 quân đến
giúp Arab Saudi pḥng thủ hoả tiễn từ Iran. Trump
đồng ư cho Thổ Nhĩ Kỳ lập vành đai
ở Bắc Syria để vừa bảo vệ một
đồng minh NATO vừa xây khu tị nạn cho dân
Trung Đông và Bắc Phi không phải mạo hiểm tràn
ngập Châu Âu. V́ thế, những chỉ trích ban đầu
đă lắng dịu. Liên Âu nên cám ơn Tổng
thống Donald Trump. T́nh
h́nh Trung Đông tương đối lắng dịu
sau khi Donald Trump làm chủ Toà Bạch Ốc. Tuy nhiên,
vấn đề Palestine vẫn chưa được
giải quyết do vướng mắc của Tổ
chức Hamas do Tehran trợ. Các vụ tấn công
giữa Israel và Hamas đă tiếp diễn, nhưng, c̣n
trong ṿng kiểm soát. Chờ kết quả cuộc
bầu cử sắp tới của Palestine nhằm
hợp nhất Hamas và Fatah mới được Cố
vấn Jared Kushner, con rễ của Tổng thống Trump
thúc đẩy. Nhưng,
các dân tộc ở Trung Đông ngày càng ư thức rơ ràng:
(1) Hoa Kỳ sẽ không bảo vệ họ vô-điều-kiện
mà để cho các dân tộc đó tự dàn xếp
số phận và mối tương quan lẫn nhau. (2)
Hoa Kỳ chỉ bảo vệ đồng minh nào mang
lại lợi ích cho Hoa Kỳ. (3) Hoa Kỳ không cho phép
Iran thống trị Trung Đông bằng cách phối
hợp sức mạnh giữa Israel và các quốc gia
Hồi giáo Sunni. (4) Người dân phải có quyền
quyết định chính sách. Baghdad
và 9 tỉnh Miền Nam do ḍng Shiite cai quản đă
phải chịu đựng các cuộc biểu t́nh
rầm rộ phản đối Thủ tướng
Abdul Mahdi thân Iran kể từ 1 tháng 10-2019 cùng các yêu sách
chống tham nhũng, thất nghiệp, thiếu các
dịch vụ căn bản hàng ngày; đ̣i tổ
chức bầu cử sớm, giới chính trị
phải ra đi, Nhưng, Mahdi chỉ đồng ư
cải tổ mà không bầu cử sớm. Đă
có 300 người chết và 15,000 bị Mahdi giam giữ
buộc Đại giáo chủ ḍng Shiite, Ali Al-Sistani
phải lên tiếng trong buổi lễ cầu nguyện
vào ngày Thứ Sáu mới nhất: “Ai đang cầm
quyền mà tŕ hoăn cải cách chỉ là ảo tưởng
v́ hậu quả của các vụ chống đối
không giống như trước. Hăy
cẩn thận”. Lănh
đạo Tối cao Iran, Ali Khamenei đ̣i chấm
dứt các cuộc biểu t́nh ở Iraq và Lebanon, hàm ư
cho phép Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách
mạng Iran thi hành làm cho Al-Sistani tức giận. Cuộc
chiến Israel-Hamas lại bùng nổ có thể ảnh hưởng
xấu tới cuộc bầu cử sắp tới
của Palestine. Tổng
thống Iran, Hassan Rouhani tăng giá xăng dầu lên
gấp đôi làm cho dân trong hơn 12 thị trấn
xuống đường chống đối, riêng
Thủ đô Tehran đă có 87,000 người tham gia
trở thành bạo động với hơn 1,000 người
bị bắt và khoảng 100 ngân hàng bị đốt
cháy, đốt h́nh Khamenei. Iran có trữ lượng
dầu hoả đứng hạng tư trên thế
giới đă bị giá dầu thấp khiến cho 80
triệu dân Iran thấy tiền dành dụm bị
bốc hơn, kiếm việc làm quá khó, đồng
Rial bị sụp đổ làm cho tương lai mờ
mịt. Nga
hăm hở nhảy vào Trung Đông có thể kéo theo
Trung Cộng sẽ dữ nhiều, lành ít. Tuy
các quốc gia Trung Đông vẫn thuộc mô h́nh chính
trị độc tài, nhưng, hoàn toàn khác hẵn
với Nga và Trung Cộng nên họ rất khó hoà đồng
trong cuộc sống, đặc biệt với thường
dân cương quyết bảo vệ truyền thống
tôn giáo và chủng tộc. Trung
Cộng đàn áp quyết liệt Hồi giáo ở Tân
Cương, Phật giáo ở Tây Tạng như một
hồi chuông báo động đối với Đạo
Hồi Trung Đông và toàn thế giới. Hoa
Kỳ vẫn giữ các đồng minh chiến lược
và các kho dầu hoả quan trọng mà không phải va
chạm với mô h́nh chính trị ở Trung Đông. Sau
Đệ nhị Thế chiến, Hoa Kỳ không
chiếm một tấc đất của bất cứ
nước nào, kể cả ở Trung Đông. Trái
lại, Trung Cộng và Nga đă cướp đất
của các nhược tiểu và tiếp tục lăm
le xâm lấn làm sao người dân Trung Đông có
thể tin. Dù
muốn hay không, các dân tộc Trung Đông cũng
phải dựa vào Hoa Kỳ để bảo vệ
quốc gia. Đại-Dương
|