Mỹ
áp mô h́nh hiểm, bán dầu Syria nuôi người Kurd.
Mỹ cũng lắm mưu nhiều kế kinh khủng.
Chúng tôi xin giới thiệu bài viết “Người
Kurd đi về phía đông và hậu họa cho Syria”.
Trong bài viết “Người Kurd đi
về phía đông và hậu họa cho Syria” -
một tuần trước khi Lầu Năm Góc điều
quân từ Iraq trở lại Syria, chúng tôi đă dự
đoán đúng về âm mưu của Mỹ và Thổ
Nhĩ Kỳ là xua đuổi người Kurd từ
đông bắc sang phía đông Syria và tiếp tục
hậu thuẫn cho YPG chiếm giữ các mỏ dầu
ở phía đông tỉnh Deir ez-Zor, mưu toan thành
lập Khu tự trị của người Kurd ở phía
đông Syria, giáp với lănh thổ phía tây Iraq.
Bản
đồ các mỏ dầu ở phía đông Syria đang
bị Mỹ và người Kurd chiếm giữ trái phép.
Mỹ
sẽ chiếm giữ và khai thác các mỏ dầu
của Syria
Các chuyên gia đang đi t́m lời giải cho câu
hỏi, Washington sẽ thực hiện chiến lược
giúp người Kurd tự trị như thế nào? Theo
giới phân tích, Mỹ có thể sẽ thực
hiện dần từng bước, đầu tiên là tái
định cư người Kurd tới phía đông
tỉnh Deir ez-Zor và xây dựng hạ tầng cơ
sở quản lư ở đây, sau đó sẽ dần
dần đ̣i quyền tự trị.
Để thực hiện kế hoạch này cần
nguồn ngân sách rất lớn và Mỹ có thể t́m
được số tiền này bằng cách áp
dụng mô h́nh Iraq cho Syria, tức là “lấy
dầu của Syria để nuôi người Kurd”.
Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa bất ngờ
ra quyết định hoàn toàn trái ngược với
lệnh rút quân mà ông đă đưa ra trước
đó, là triển khai thêm lực lượng và vũ
khí tới phía đông Syria.
Ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh rằng, dầu
mỏ ở Syria là một ưu tiên an ninh quốc gia
của Mỹ, là nguồn thu nhập của người
Kurd và cũng có thể giúp Mỹ có thêm lợi ích. Do
đó, Mỹ sẽ bảo vệ các mỏ dầu và
chuẩn bị mời các tập đoàn dầu khí
của nước này như Exxon
Mobil hay Chevron đầu
tư khai thác dầu mỏ ở Syria, nhằm “lan
tỏa sự giàu có”.
Người đứng đầu Lầu Năm
Góc Mark Esper cũng tuyên
bố rằng, Hoa Kỳ sẽ bảo vệ các mỏ
dầu ở Syria và sẵn sàng đáp trả bằng vũ
lực mọi âm mưu chiếm giữ chúng. Trong quá
khứ, Mỹ cũng đă từng không ít lần
tấn công lực lượng của Syria, thậm chí
là các tay súng quân sự tư nhân của Nga để
ngăn chặn họ tiếp cận các mỏ dầu
ở đông Syria.
Nga đă lên tiếng cáo buộc Mỹ sử dụng
binh sĩ và lính đánh thuê chiếm đóng, bảo
vệ, khai thác trái phép và buôn lậu dầu mỏ
của Syria, thu về hơn 30 triệu USD mỗi tháng.
Moscow coi đây là “hành vi ăn cướp cấp nhà
nước” đối với tài nguyên của Syria.
Mỹ lập thêm căn
cứ, hậu thuẫn vững chắc cho người
Kurd
Mỹ đang tích cực hiện thực hóa âm mưu
hiện diện quân sự lâu dài ở phía đông
Syria, Lầu Năm Góc đang triển khai thành lập
một căn cứ quân sự mới tại bờ
đông sông Euphrates, trước đây là căn cứ
của Lữ đoàn pḥng không 113 của Quân đội
Syria ở phía đông Deir Ezzor, hiện đang thuộc
quyền kiểm soát của SDF.
Căn cứ mới ở phía đông, cùng với hai căn
cứ al-Tanf và al-Zuqr (Zkuf) ở tỉnh Homs, phía đông
nam Syria sẽ trở thành những cứ điểm
bảo vệ vững chắc khu vực kiểm soát
của người Kurd ở hai tỉnh Deir ez-Zor và
al-Hasakah, cũng là khu vực giàu dầu mỏ nhất
của Syria.
Ngay sau đó, quân đội Mỹ đă nối
lại hoạt động tuần tra các mỏ dầu
ở phía đông bắc Syria; đồng thời
lập cầu hàng không để có thể nhanh chóng tăng
cường lực lượng, trang bị đến
phía đông Deir ez-Zor bất cứ lúc nào.
Những động thái của chính quyền
Donald Trump đă làm thái độ của người
Kurd quay ngoắt 180 độ. Họ nhiệt liệt
hoan nghênh sự quay lại của quân đội
Mỹ, phủ nhận sự sáp nhập vào biên chế
Quân đội Syria (SAA) và ngay lập tức tái
triển khai chiến dịch chống IS ở phía đông
Syria.
Bên cạnh đó, người Kurd cũng đă
đưa ra những yêu sách chính trị của ḿnh. Ngày
2/11, chỉ huy Lực lượng Dân chủ Syria (SDF, do
người Kurd dẫn đầu) là ông Mazlum
Abdi đă khẳng định sự không tin tưởng
đối với Chính phủ Syria và cả người
Nga, tuy nhiên ông cũng cam kết rằng, người
Kurd sẽ đi theo “một đường lối chính
trị” v́ mục tiêu ḥa b́nh.
Nhà lănh đạo này ra điều kiện là
các cuộc đàm phán tương lai cần những
đảm bảo từ cộng đồng quốc
tế, trong đó có châu Âu; đồng thời
cảnh báo rằng họ sẽ trừ chối tham gia
một thỏa thuận “không bao gồm sự bảo
vệ người dân của chúng tôi, cũng như
quyền tự do chính trị, hành chính và văn hóa
của họ”.
Như vậy, người Kurd cũng đă bộc
lộ ư định xây dựng một chính thể
độc lập với chính quyền Damascus.
Mỹ
sử dụng dầu của Syria để nuôi người
Kurd ?
Syria có trữ lượng dầu mỏ ước
chừng 2,5 tỷ thùng (cùng với 241 tỷ m3 khí
tự nhiên). Phần lớn các mỏ dầu và khí đốt
của Syria tập trung ở vùng đông bắc nước
này,
với sản lượng 385.000 thùng/ngày trước
khi nội chiến bắt đầu vào năm 2011,
chiếm 25% tổng thu ngân sách của chính quyền
Tổng thống Bashar al-Assad.
Trong giai đoạn IS kiểm soát phần
lớn lănh thổ Syria, chúng khai thác khoảng 30.000 thùng/ngày,
đem lại nguồn thu nhập ước chừng 500
triệu USD mỗi năm cho tổ chức khủng
bố này.
Các báo cáo của Nga cho biết, việc sản xuất
nhiên liệu bất hợp pháp hiện đang diễn
ra trên những mỏ dầu khí lớn nhất là
al-Omar, Tanak, Conoco ở tỉnh Deir ez-Zor và một số
mỏ nhỏ khác ở các tỉnh lân cận al-Hasakah và
Raqqa.
Các chuyên gia ước tính, nếu hoạt động
khai thác được nối lại với sự
hậu thuẫn của các công ty Mỹ, sản lượng khai thác
ở các mỏ dầu phía đông Syria có thể lên
tới 40 ngh́n thùng mỗi ngày, mang lại nguồn thu
trên nửa tỷ dollars mỗi năm.
Mặc
dù giá trị kinh tế của chúng không cao so với
những ǵ Mỹ bỏ ra cho cuộc chiến ở
Syria, song có thể là quân bài mặc cả có giá
trị lớn của Washington với Moscow và Damascus;
đồng thời nó sẽ là nguồn thu nhập chính
giúp người Kurd có tiền để duy tŕ hoạt
động của cơ cấu quản lư ở khu
vực này và duy tŕ sức mạnh quân sự.
Tuy nhiên, việc xuất khẩu dầu với khối
lượng lớn của người Kurd sẽ
gặp khó khăn trước mắt. Đường
ống dẫn dầu duy nhất của Syria hướng
về phía tây, nằm trong vùng đất được
kiểm soát bởi quân đội Syria, xuất khẩu
dầu khí trực tiếp sang phía bắc cũng là
chuyện không tưởng v́ mối quan hệ thù địch
giữa Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd. Do đó,
Mỹ dự định
sẽ chế xuất tại chỗ và bán dầu
của Syria qua các tuyến đường ống
chạy đến Khu tự trị của người
Kurd Iraq (Kurdistan).
Mỹ sẽ áp dụng mô
h́nh Iraq cho Syria?
Trong gần 20 năm qua, chính quyền tự trị
của người Kurd Iraq ở Erbil và chính phủ liên
bang Iraq đă có một thỏa thuận là Baghdad sẽ
bao tiêu toàn bộ lượng dầu mà người
Kurd khai thác được (khoảng 300 ngh́n thùng
mỗi ngày); đổi lại, Erbil nhận được
17% tổng ngân sách của Iraq, tương
đương với 1 tỷ USD một tháng. Như
vậy, 90% ngân sách của người Kurd Iraq được
lấp đầy từ tiền bán 45 tỷ thùng
dầu khai thác từ đây.
“Mối lương duyên gượng ép” kéo dài đến
năm 2017, sau khi Quân đội Iraq mở “Cuộc
chiến vàng đen” ở thành phố Kirkuk do người
Kurd chiếm giữ, thu hồi bớt quyền kiểm
soát của họ đối với trữ lượng
dầu mỏ của đất nước.
Người Kurd vẫn nhận được một
khoản tiền bẳng nửa trước đây
để duy tŕ hoạt động của cơ quan
quản lư khu tự trị. Theo giới phân tích, mô h́nh “Lấy dầu Iraq để nuôi
người Kurd” đang được duy tŕ ở
Iraq có thể sẽ được Mỹ áp dụng
ở Syria.
Việc Mỹ và người
Kurd chiếm giữ các mỏ dầu ở phía đông
sông Euphrates đặt chính quyền Syria đứng trước
ba lựa chọn đếu
rất khó khăn.
Một là: Cương quyết không thỏa
hiệp, dùng biện pháp quân sự để thu
hồi lại các vùng đất nhiều dầu mỏ
đang bị Mỹ và người Kurd chiếm đóng;
Hai là: Cương quyết phản đối
sự chiếm đóng trái phép nhưng không sử
dụng biện pháp quân sự, để mặc cho người
Kurd bán dầu theo con đường Iraq;
Ba là: Không sử dụng
biện pháp quân sự, cương quyết phản
đối việc Mỹ chiếm đóng trái phép vùng
lănh thổ phía đông, nhưng sẵn sàng hợp tác
khai thác và xuất khẩu dầu cho người Kurd
theo con đường giống như Iraq.
Có thể thấy rằng, khả năng chính quyền
của ông Assad thu hồi lại các mỏ dầu ở
phía đông đất nước bằng biện pháp
quân sự là rất thấp, bởi Nga sẽ không
hậu thuẫn cho Syria mở cuộc chiến với quân
đội Mỹ, mà có lẽ Moscow sẽ nghiêng về
một giải pháp chính trị, dung ḥa quyền lợi
của chính quyền Damascus và người Kurd.
Có
lẽ chính quyền Damascus sẽ đi theo con đường
thứ ba, vừa đấu tranh, vừa thỏa
hiệp để thu lại một phần lợi ích và
nếu như vậy, mặc dù giấc mơ tự
trị của người Kurd có thể sẽ chưa
đạt được về danh nghĩa, nhưng
về thực chất, nó đă được hiện
thực hóa, ít nhất là một phần.
VietBF@ sưu tầm.
|