Những
hạn chế trong chiến lược Syria của
điện Kremlin
Minh Anh |
"Đại hội đối thoại
quốc gia" Syria do Nga tổ chức tại Sotchi, ngày
30/01/2018.REUTERS/Sergei Karpukhin Thất
bại của «
Đại hội đối
thoại quốc gia » Syria do điện Kremlin
tổ chức tại Sotchi, ngày 30/01/2018
cho thấy Nga bất lực trong việc t́m kiếm
một giải pháp chính trị cho thảm họa Syria.
Về chủ đề này, bài phân tích của tác
giả Marc Semo trên báo Le Monde
ngày 06/02/2018 điểm
ra « Những
hạn chế về chiến lược Syria của
điện Kremlin ». Theo
tác giả, Matxcơva cũng tỏ ra bất lực
trong việc buộc chế độ Damas đối
thoại với phe đối lập trong nhiều ṿng
đàm phán dưới sự bảo trợ của Liên
Hiệp Quốc. Tiến tŕnh ngoại giao bế tắc
trong lúc xung đột quân sự đang biến
chuyển một cách nguy hiểm. Việc
Nga điều động không quân và triển khai
khoảng 5.000 quân nhân tại Syria từ mùa thu năm
2015 đă giúp cứu được chế độ
Damas. Thế nhưng, bất chấp các nỗ
lực, điện Kremlin vẫn không thể giải
quyết được cuộc khủng hoảng Syria. Theo
chuyên gia Bruno Tertrais,
thuộc Quỹ Nghiên cứu Chiến lược,
từ 15 năm qua, Nga đă tỏ ra có hiệu quả
qua các can thiệp quân sự vào khu vực thuộc
ảnh hưởng của Liên Xô cũ, nhưng
Matxcơva không thành công về mặt ngoại giao. Syria
không phải là một cuộc xung đột mà người
ta có thể làm « đông cứng lại », do liên
quan đến nhiều tác nhân trong khu vực, khác
với cuộc xung đột ở Gruzia
hay Ukraina. Nguy
cơ bị sa lầy là có thực trong lúc thắng
lợi của chế độ Damas có phần mang h́nh
thức bề ngoài, ảo giác, bởi v́ đúng là
chế độ Damas kiểm soát được
một phần lănh thổ, ở miền trung, được
coi là « cần thiết », nhưng chỉ chiếm
không quá 50% diện tích đất nước với
gần một nửa dân số. Phần c̣n lại
phải bỏ cửa bỏ nhà ra đi hoặc lưu
vong. Một
nhà ngoại giao Pháp phân tích, điều trớ trêu là
Nga bị mắc kẹt do sự yếu kém của
chế độ Damas. Nếu
Matxcơva không ủng hộ nữa, chế độ
Bachar Al Assad lại có nguy cơ sụp đổ và
đó sẽ là một thất bại nặng nề
đối với Nga. Đương
nhiên, Matxcơva không tính đến khả năng này
bởi v́ nhờ can thiệp vào Syria, Nga đă t́m
lại được vị trí của ḿnh với tư
cách là một tác nhân chủ chốt ở Trung Đông. Thế
nhưng, tổng thống Nga Vladimir Putin không có nhiều
phương tiện để gây sức ép với
chế độ Damas, cho dù khi đi thăm căn
cứ không quân Hmeimim, Syria, hồi tháng 12/2017, nguyên
thủ Nga đă nhắc lại rằng các điều
kiện đă được hội tụ đầy
đủ để đạt được một
giải pháp chính trị cho cuộc xung đột dưới
sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc. Ṿng
đàm phán tại Astana, Kazakhstan, do Nga cùng với Iran và
Thổ Nhĩ Kỳ bảo trợ cũng cho thấy rơ những hạn chế.
Tại Idlib, phía tây bắc Syria, cũng như tại
Đông Ghouta, ở cửa ngơ Damas - hai trong số
bốn « vùng giảm leo thang » do ṿng đàm phán
Astana lập ra - quân đội chính phủ Syria đă
mở những cuộc tấn công trên quy mô lớn
nhắm vào những thành tŕ cuối cùng của phe
đối lập. Thất
bại của Nga trong lĩnh vực ngoại giao tạo
cơ hội tái thúc đẩy ṿng đàm phán Geneve,
trong khuôn khổ nghị quyết 2254 của Hội
Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc tháng 12/2015. Văn
bản này vạch ra lộ tŕnh thiết lập một
chính quyền trong giai đoạn chuyển tiếp,
soạn thảo một Hiến Pháp mới và tổ
chức bầu cử dưới sự giám sát của
Liên Hiệp Quốc. Không có đầu tư của phương
Tây và các nước vùng Vịnh, th́ không thể tái
thiết được Syria. Tuy
nhiên, theo Le Monde, vấn
đề chủ chốt hiện nay là Hoa Kỳ không có
lập trường rơ ràng trong hồ sơ Syria, c̣n Pháp
th́ tỏ ra bất lực. Tổng
thống Pháp nhiều lần tuyên bố việc sử
dụng vũ khí hóa học là vượt qua lằn
ranh đỏ. Thế nhưng, vừa qua, Damas dường
như vẫn tiếp tục dùng vũ khí hóa học
tại Ghouta và Paris chỉ kêu gọi thành lập
một liên minh đối tác quốc tế chống
lại việc không trừng phạt sử dụng vũ
khí hóa học. |